ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ ပဋိပကၡေတြ အခုတႏွစ္ၾကာလာတဲ့အခ်ိန္မွာ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းကအေျခအေနေတြ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈေတြရွိလာေနၿပီးေတာ့ ဒုကၡသည္ေတြကို ျပန္ၿပီးေတာ့ လက္ခံဖို႔လည္း ျမန္မာအစိုးရဘက္က အဆင္သင့္ျပင္ထားတယ္လို႔ ကုလသမဂၢ ဆိုင္ရာ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာသံအမတ္ ဦးေဟာက္ဒိုစြမ္း က VOA ကိုေျပာပါတယ္။ ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ VOA သတင္းေထာက္ မာဂရက္ဘာရွာက သံအမတ္ ဦးေဟာက္ဒိုစြမ္းကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားတာပါ ။ အဲဒီဆက္သြယ္ခ်က္ထဲက နိဒါန္းပိုင္းကို ေဒၚလွလွသန္းက တင္ျပပါလိမ့္မယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔က စလို႔ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္ ပဋိပကၡေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ ၇ သိန္း ဘဂၤလားေဒ့႐ွ္ႏိုင္ငံကို ထြက္ေျပးခဲ့ရတဲ့ ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ၁ ႏွစ္ျပည့္တဲ့ အခုလိုအခ်ိန္မ်ိဳးမွာ လက္ရွိအေျခအေနဟာ ဘယ္လိုရွိပါသလဲဆိုတာကို ေမးျမန္းရာမွာ ကုလသမဂၢ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာသံအမတ္ႀကီး ဦးေဟာက္ဒိုစြမ္းက အခုလိုေျဖခဲ့ပါတယ္။
"ၿပီးခဲ့တဲ့ ၾသဂုတ္လကစလို႔ ဘဂၤလားေဒ့႐ွ္ဘက္ကို ထြက္ေျပးခဲ့ၾကသူေတြ ေနရပ္ရင္းျပန္ေခၚဖို႔ အစီအစဥ္ စတင္လုပ္ေဆာင္ ေနၿပီျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဘဂၤလားေဒ့႐ွ္ႏိုင္ငံကို စၿပီးထြက္ေျပးတာ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ကတင္ မဟုတ္ပါဘူ။ အဲဒီႏွစ္ မတုိင္ခင္ ၂၀၁၆ ေအာက္တုိဘာ ၉ရက္က ARSA ႐ိုဟင္ဂ်ာအၾကမ္းဖက္အဖြဲ႔ တုိက္ခိုက္ခဲ့ခ်ိန္က စခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ကစလို႔ လူတခ်ဳ႕ိဟာ တဘက္ႏိုင္ငံကို ထြက္ေျပးခဲ့ၾကတာျဖစ္ေပမယ့္ ၂၀၁၇ ၾသဂုတ္လကစၿပီး အၾကမ္းဖက္ သမားေတြ ထပ္မံတိုက္ခိုက္ခဲ့ခ်ိန္မွာေတာ့ အစုလုိက္အၿပဳံလိုက္ ထြက္ေျပးမႈ စတင္ျဖစ္ပြားခဲ့တာပါ ။"
ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ အေျခအေနဟာ တိတ္ဆိတ္ေနပါတယ္ လို႔ သံအမတ္ႀကီးက ေျဖခဲ့တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ လက္႐ွိ ေျမျပင္အေျခအေနကိုဆက္ၿပီး သိလိုေၾကာင္းေမးျမန္းရာမွာေတာ့သံအမတ္ႀကီး က အခုလိုေျဖခဲ့ပါတယ္။
"အခုလက္႐ွိ ေျမျပင္အေျခအေနဟာ တိတ္ဆိတ္ေနၿပီး အဲဒီေဒသမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းတည္ၿငိမ္ေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အၾကမ္းဖက္သမား ေတြရဲ႕တုိက္ခိုက္မႈအႏၱရာယ္က ရွိေနဆဲျဖစ္တာေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ အျမဲသတိထား ေစာင့္ၾကည့္ေနရၿပီး အၾကမ္းဖက္ အုပ္စုက ျပန္ၿပီး မတုိက္ခုိက္ဘူးလို႔ ေလွ်ာ့တြက္လို႔ မရပါဘူး။ အခုခိ်န္မွာေတာ့ ဘဂၤလားေဒ့႐ွ္ဘက္ကုိ ထြက္ေျပးခဲ့ၾကသူေတြ ေနရပ္ရင္း ျပန္ေခၚဖို႔ အျပည့္အဝ စတင္လုပ္ေဆာင္ေနၿပီျဖစ္ပါတယ္။ ထြက္ေျပးသြားသူေတြ ျပန္ေခၚေရးအတြက္ ဘဂၤလားေဒ့႐ွ္နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ကို ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ကုန္မွာ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဘဂၤလားေဒ့႐ွ္က ေပးခဲ့တဲ့ လူ(၈၀၀၀)စာရင္းနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ဘက္က လူ(၃)ေထာင္ေက်ာ္တုိ႔ကို စိစစ္ၿပီးျဖစ္ ပါတယ္။
အဲဒါအျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေနထိုင္ခဲ့သူေတြလို႔ က်ေနာတို႔က အတည္ျပဳႏိုင္တဲ့ လူ( ၁ေထာင့္ ၂ရာ)ခန္႔ စာရင္း ကိုလည္း ဘဂၤလားေဒ့႐ွ္ဘက္ကို ေပးခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီထဲမွာ ဟိႏဴေတြအျပင္ မူဆလင္တခ်ဳိ႕လည္းပါဝင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စာရင္းထဲမွာ က်ေနာ္တို႔ဘက္ကေပးတဲ့ လူ( ၁၂၀၀)အျပင္ က်ေနာ္တို႔ စိစစ္ၿပီးျဖစ္တဲ့ လူ(၃)ေထာင္ေက်ာ္တို႔ရဲ႕ အမည္စာရင္းကို ဘဂၤလားေဒ့႐ွ္ကို ေပးခဲ့ပါတယ္။ အခု ဘဂၤလားေဒ့႐ွ္ ဘက္ကေန ေနရပ္ရင္း ျပန္ပို႔တာ စတင္ဖို႔ က်ေနာ္တို႔ ေစာင့္ေနပါတယ္။ သူတို႔တေတြကို လက္ခံဖို႔ က်ေနာ္တို႔ အစီအစဥ္ေတြအားလုံး လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၿပီး သူတို႔ေတြရဲ႕ ေနရပ္ရင္း ဒါမွမဟုတ္ အနီးဆုံးေနရာမွာ အေျခခ်ေပးဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။"
ဒါ့အျပင္ သံအမတ္ႀကီးအေနနဲ႔ ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီဥကၠ႒ထံ စာေပးပို႔ခဲ့ရာမွာ ဒုကၡသည္မ်ားလက္ခံတဲ့ စခန္း၂ ခုနဲ႔ ယာယီသခန္းတခု တည္ေဆာက္ထားတယ္လို႔ ေဖာ္ျပခဲ့ရာမွာ ဘယ္ေနရာမွာ တည္ေဆာက္ထားပါသလဲ ၊ စဖြင့္ျပီလား တကယ္ပဲ စတင္ၿပီးေတာ့ လက္ခံေနၿပီလား ၊ ဒါမွမဟုတ္ စတင္ဖို႔ ျပင္ဆင္ေနၿပီလားလို႔ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းေျဖၾကားဖို႔ ေမးျမန္းခဲ့ရမွာေတာ့ သံအမတ္ႀကီးက အခုလိုျပန္ေျဖခဲ့ပါတယ္။
"တဖက္ႏို္င္ငံကို ထြက္ေျပးခဲ့ၾကသူေတြ လက္ခံတဲ့ စခန္း၂ခုနဲ႔ ယာယီစခန္း တခုဟာ ဘဂၤလာေဒ့႐ွ္ နယ္စပ္အနီးမွာ႐ွိၿပီး သူတို႔ တေတြကို အျမန္ဆုံးနဲ႔ အဆင္အေျပဆုံး ျပန္လက္ခံႏိုင္ေအာင္ စီစဥ္ေပးထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခု ျမန္မာႏိုင္ငံကို ပထမဦးဆုံး အသုတ္ ျပန္ေရာက္ဖို႔ ေစာင့္ေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။"
ဆက္လက္ျပီး သံအမတ္ၾကီးက ဘယ္သူ႔ကို တဖက္ႏိုင္ငံ ကေန ျပန္လက္ခံခဲ့ျခင္းမရွိေသးဘူးလို႔ အတည္ျပဳေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ အခုလိုထြက္ေျပးရာမွာ ဘယ္ႏွစ္ဦးေသဆံုးခဲ့ပါသလဲ၊ စာရင္းရွိပါသလား၊ အၾကမ္းဖက္မႈ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ ၊ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈ ေတြ က်ဴးလြန္ခဲ့တာေတြ အမ်ားႀကီးထြက္ေပၚေနတဲ့သတင္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အစိုးရအေနနဲ႔ မွတ္တမ္းရွိပါသလား ၊ ဒီသတင္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ မွန္ကန္မႈရွိမရွိ၊ သံအမတ္ၾကီးတို႔ဘက္က စံုစမ္းအတည္ျပဳႀကိဳးပမ္းခဲ့ပါသလားဆိုတဲ့ ေမးခြန္းကိုေတာ့ သံအမတ္ႀကီးက အခုလိုျပန္ေျဖခဲ့ပါတယ္။
"က်ေနာ္အရင္က ေျပာခဲ့ၿပီးျဖစ္တဲ့အတိုင္း ကံမေကာင္း အေၾကာင္းမလွလို႔ ျဖစ္ခဲ့ရတဲ့ ဒီကိစၥဟာ အၾကမ္းဖက္ တုိက္ခိုက္မႈကို လုံၿခဳံေရးတပ္ေတြက အၾကမ္းဖက္မႈႏွိမ္နင္းေရး လုပ္ခဲ့တာျဖစ္ၿပီး၊ ဒါဟာ အေျခခံအေၾကာင္းရင္းျဖစ္ပါတယ္။ လုံၿခဳံေရးတပ္ေတြရဲ႕ တရားဝင္ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ တိုက္ခိုက္မႈအတြင္း လူ(၄၀၀)ခန္႔ ေသဆုံးခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါဟာ ေသဆုံးသူအေရအတြက္ ခန္႔မွန္းခ်က္ပါ၊"
ဒါ့အျပင္ အရပ္သားေသဆံုးမႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ မွတ္တမ္းေတြရွိပါသလားဆိုတဲ့ေမးခြန္းကိုေတာ့ သံအမတ္ႀကီးက အခုလိုေျဖၾကားခဲ့ပါတယ္။
"တကယ္ေတာ့ အရပ္သားေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ မွတ္တမ္းတင္ထားတာေတာ့ မရွိပါဘူး ။ ဒီလိုေျပာေပမယ့္ အရပ္ဘက္က ေသဆုံးမႈမရွိဘူးလို႔ေတာ့ မဆိုလိုပါဘူး ၊ ဒါဟာ အၾကမ္းဖက္သမားေတြနဲ႔ လုံၿခဳံေရးတပ္ေတြၾကား လက္နက္စြဲကိုင္ တုိက္ခုိက္မႈေၾကာင့္ အရပ္သားေတြ ေသဆုံးမႈကေတာ့ ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ႏွစ္ကစလို႔ အၾကမ္းဖက္သမားေတြရဲ႕ တိုက္ခုိက္မႈ စတင္ခဲ့ၿပီးေနာက္ပိုင္း လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖါက္မႈ စြပ္စြဲခ်က္ေတြ စုံစမ္းဖို႔ လြတ္လပ္တဲ့ စုံစမ္းေရးေကာ္မရွင္ကို ဖြဲ႔ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။"
သံအမတ္ႀကီးနဲ႔ ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ VOA သတင္းေထာက္ မာဂရက္ဘာရွာတို႔ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခန္းမွာ ARSA အၾကမ္းဖက္သမားေတြ အေၾကာင္း ၊ ရခိုင္အၾကံေပးအဖြဲ႔ေတြအၾကာင္း၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ေနာက္ဆံုးခ်မွတ္လိုက္တဲ့ ဒဏ္ခတ္မႈေတြအေၾကာင္း ၊ ဖမ္းဆီးခံရတဲ့ ရိုက္တာသတင္းေထာက္ ၂ ဦးတို႔ အမႈအေၾကာင္းနဲ႔ ရိုဟင္ဂ်ာပဋိပကၡအေပၚ သတင္းယူမႈအေၾကာင္း၊ ကြဲျပားမႈေတြအေၾကာင္းကိုလည္း သံအမတ္ၾကီးကို ေမးျမန္းခဲ့ပါတယ္။ အျပည့္အစံုကိုေတာ့ ေနာက္ပိုင္းအစီအစဥ္မွာ ထုတ္လႊင့္ေပးသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။
