(Zawgyi/Unicode)
ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေး အဖွဲ့ WHO ရဲ့ COVID-19 ကပ်ရောဂါဆိုင်ရာ အထူးအစည်းအဝေး တက်ရောက်ခွင့်ရရေး ထိုင်ဝမ်ကို ဖိတ်ကြားဖို့ ဂျနီဗာမြို့ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ အမေရိကန် အမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် အဖွဲ့ရုံးက WHO အကြီးအကဲ Tedros Adhanom Ghebreyesus ကို တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။
အဓိပ္ပါယ် ပြည့်ဝတဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေ တိုးမြှင့် ပြုလုပ်နိုင်ဖို့ WHO အနေနဲ့ ထိုင်ဝမ်ကို ဖိတ်ခေါ် ကမ်းလှမ်းဖို့ တိုက်တွန်း တယ်လို့ အမေရိကန် အမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် အဖွဲ့ရုံးက သောကြာနေ့က ထုတ်ပြန်တဲ့ ကြေညာချက်မှာဖော်ပြထားတာပါ။
ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်ကပ်ရောဂါ ကိုင်တွယ် ဆောင်ရွက်ပုံတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ WHO အဖွဲ့နဲ့ အဖွဲ့ရဲ့ အကြီးအကဲ Ghebreyesus ကို အမေရိကန်က ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဝေဖန်နေခဲ့တာလည်းဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန်တို့က WHO ဟာ တရုတ်နဲ့ နီးကပ်တဲ့ ဆက်ဆံရေး ရှိတယ်လို့ စွပ်စွဲထားသလို အဖွဲ့ထဲကနေ နုတ်ထွက်ဖို့လည်း စီစဉ်နေတာပါ။
ဒီနှစ်ထဲ အမေရိကန်ရဲ့ ထောက်ခံမှုနဲ့ ထိုင်ဝမ်က WHO အစည်းအဝေးပွဲတွေကို လေ့လာသူအနေနဲ့ တက်ရောက်ခွင့်ရရေး တခြား နိုင်ငံတွေရဲ့ ထောက်ခံမှုကို ရဖို့ စည်းရုံးကြိုးပမ်းနေပါတယ်။ ထိုင်ဝမ်ကို သူ့ရဲ့ နယ်မြေတစိတ်တဒေသ အဖြစ်သတ်မှတ်ထားတဲ့ တရုတ်နိုင်ငံက ဒါကို မကျေနပ်နဲ့ ဒေါသထွက်နေတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ် ထိန်းချုပ်ရေး အလျှင်အမြန်ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့တဲ့ အတွက် နိုင်ငံတကာကချီးကျူးတာကို ခံနေရတဲ့ ထိုင်ဝမ်ဟာ မေလ တုန်းက WHO ရဲ့ အထွေထွေညီလာခံကို ဖိတ်ကြားခြင်းမခံခဲ့ရပါဘူး။ ဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဒီနှစ်နှောင်းပိုင်းမှာဆွေးနွေးဖို့သဘောတူ ထားပေမဲ့ ဒီအခြေအနေကို ပြောင်းနိုင်ဖွယ်မရှိဘူးလို့ အနောက်နိုင်ငံတွေက ပြောပါတယ်။
နောက်အပတ် သောကြာနေ့မှာ ကျင်းပမယ့် WHO ရဲ့အစည်းအဝေးမှာ ထိုင်ဝမ်က လေ့လာသူအဖြစ် ပါဝင်နိုင်မလားဆိုတဲ့ မေးခွန်း ကိုWHOဥပဒေပိုင်းဆိုင်ရာ အရာရှိချုပ် Steven Solomon က ထိုင်ဝမ်ကိုဖိတ်ကြားရေး ကိစ္စက အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေအကြားဆွေးနွေး စရာကိစ္စလို့ ပြောပါတယ်။ ထိုင်ဝမ်ကိစ္စ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေကြား သဘောတူညီမှု မရှိတာကြောင့် ဖိတ်ကြားဖို့ အခွင့်အာဏာမရှိဘူး လို့ WHO က အရင်ကပြောထားတာပါ။
WHOအဖွဲ့ဝင် ၁၉၄ နိုင်ငံက COVID-19နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ကိစ္စတွေကို နောက်သီတင်းပတ်ထဲမှာ ဗွီဒီယိုကတဆင့် ဆွေးနွေးသွားဖို့ ရှိပါတယ်။
.............
WHO အစညျးအဝေး ထိုငျဝမျကို ဖိတျဖို့ ကနျ တိုကျတှနျး
(Unicode)
ကမ်ဘာ့ကနြျးမာရေး အဖှဲ့ WHO ရဲ့ COVID-19 ကပျရောဂါဆိုငျရာ အထူးအစညျးအဝေး တကျရောကျခှင့ျရရေး ထိုငျဝမျကို ဖိတျကွားဖို့ ဂနြီဗာမွို့ ကုလသမဂ်ဂဆိုငျရာ အမရေိကနျ အမွဲတမျးကိုယျစားလှယျ အဖှဲ့ရုံးက WHOအကွီးအကဲ Tedros Adhanom Ghebreyesus ကို တိုကျတှနျးလိုကျပါတယျ။
အဓိပ်ပါယျ ပွည့ျဝတဲ့ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှုတှေ တိုးမွှင့ျ ပွုလုပျနိုငျဖို့ WHO အနနေဲ့ ထိုငျဝမျကို ဖိတျခေါျ ကမျးလှမျးဖို့ တိုကျတှနျး တယျလို့ အမရေိကနျ အမွဲတမျးကိုယျစားလှယျ အဖှဲ့ရုံးက သောကွာနေ့က ထုတျပွနျတဲ့ ကွညောခကြျမှာဖောျပွထားတာပါ။
ကိုရိုနာ ဗိုငျးရပျစ ကပျရောဂါ ကိုငျတှယျ ဆောငျရှကျပုံတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ WHO အဖှဲ့နဲ့ အဖှဲ့ရဲ့ အကွီးအကဲ Ghebreyesus ကို အမရေိကနျက ပွငျးပွငျးထနျထနျ ဝဖေနျနခေဲ့တာလညျးဖွဈပါတယျ။ အမရေိကနျတို့က WHO ဟာ တရုတျနဲ့ နီးကပျတဲ့ ဆကျဆံရေး ရှိတယျလို့ စှပျစှဲထားသလို အဖှဲ့ထဲကနေ နုတျထှကျဖို့လညျး စီစဉျနတောပါ။
ဒီနှဈထဲ အမရေိကနျရဲ့ ထောကျခံမှုနဲ့ ထိုငျဝမျက WHO အစညျးအဝေးပှဲတှကေို လေ့လာသူအနနေဲ့ တကျရောကျခှင့ျရရေး တခွား နိုငျငံတှရေဲ့ ထောကျခံမှုကို ရဖို့ စညျးရုံးကွိုးပမျးနပေါတယျ။ ထိုငျဝမျကို သူ့ရဲ့ နယျမွတေစိတျတဒသေ အဖွဈသတျမှတျထားတဲ့ တရုတျနိုငျငံက ဒါကို မကြနေပျနဲ့ ဒေါသထှကျနတောလညျး ဖွဈပါတယျ။
ကိုရိုနာဗိုငျးရပျ ထိနျးခြုပျရေး အလြှငျအမွနျဆောငျရှကျနိုငျခဲ့တဲ့ အတှကျ နိုငျငံတကာကခြီးကြူးတာကို ခံနရေတဲ့ ထိုငျဝမျဟာ မလေ တုနျးက WHO ရဲ့ အထှထှေညေီလာခံကို ဖိတျကွားခွငျးမခံခဲ့ရပါဘူး။ ဒီကိစ်စနဲ့ ပတျသကျပွီး ဒီနှဈနှောငျးပိုငျးမှာဆှေးနှေးဖို့သဘောတူ ထားပမေဲ့ ဒီအခွအေနကေို ပွောငျးနိုငျဖှယျမရှိဘူးလို့ အနောကျနိုငျငံတှကေ ပွောပါတယျ။
နောကျအပတျ သောကွာနေ့မှာ ကငြျးပမယ့ျ WHO ရဲ့အစညျးအဝေးမှာ ထိုငျဝမျက လေ့လာသူအဖွဈ ပါဝငျနိုငျမလားဆိုတဲ့ မေးခှနျး ကိုWHOဥပဒပေိုငျးဆိုငျရာ အရာရှိခြုပျ Steven Solomon က ထိုငျဝမျကိုဖိတျကွားရေး ကိစ်စက အဖှဲ့ဝငျနိုငျငံတှအေကွားဆှေးနှေး စရာကိစ်စလို့ ပွောပါတယျ။ ထိုငျဝမျကိစ်စ အဖှဲ့ဝငျနိုငျငံတှကွေား သဘောတူညီမှု မရှိတာကွောင့ျ ဖိတျကွားဖို့ အခှင့ျအာဏာမရှိဘူး လို့ WHO က အရငျကပွောထားတာပါ။
WHOအဖှဲ့ဝငျ ၁၉၄ နိုငျငံက COVID-19နဲ့ ပတျသကျတဲ့ ကိစ်စတှကေို နောကျသီတငျးပတျထဲမှာ ဗှီဒီယိုကတဆင့ျ ဆှေးနှေးသှားဖို့ ရှိပါတယျ။
