(Zawgyi/ Unicode)
အာရှ နိုင်ငံ လေးခုက ထုတ်လုပ်တဲ့ ကားတာယာ တင်သွင်းမှုမှာ အထူး သွင်းကုန်ခွန် စည်းကြပ်ဖို့ အမေရိကန်ဘက်က ပဏာမ ဆုံးဖြတ်ချက်ကြောင့် ဒီနိုင်ငံတွေရဲ့ ပြည်တွင်း စက်မှုလုပ်ငန်းတွေ အတွက် အဟန့်အတား ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ အမေရိကန် သမ္မတ Donald Trump က သမ္မတ ရာထူးသက်တမ်း ကုန်ဆုံးခါနီး နောက်ဆုံး ရက်ပိုင်းတွေ အတွင်းမှာ နိုင်ငံခြား ကုန်သွယ်ရေးကို တင်းတင်းကြပ်ကြပ် ကိုင်တွယ်ဖို့ အားပေး ဆောင်ရွက်နေတဲ့ အချိန်မှာဘဲ ဒီအရေး ထွက်ပေါ်လာတာပါ။ Ralph Jennings ပေးပို့တဲ့ ဆောင်းပါးကို ဒီသီတင်းပတ် စီးပွားရေး အစီအစဉ်မှာ မသိင်္ဂ ီထိုက် တင်ပြထားပါတယ်။
ခရီးသည်တင် ကားတွေနဲ့ ကုန်တင်ကား အသေးတွေမှာ သုံးတဲ့ ကားတာယာတွေကို အခွန်စည်းကြပ်ဖို့ အမေရိကန် ကုန်သွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနက ဒီဇင်ဘာလ ၃၀ ရက်နေ့က ပဏာမ ဆုံးဖြတ်လိုက်ပါတယ်။ နောက်ထပ် စုံစမ်း စစ်ဆေးမှုတွေ လုပ်ပြီးနောက် မေလ ၁၄ ရက်နေ့မှာ အပြီးသတ် ဆုံးဖြတ်မယ့် အကြောင်း အမေရိကန် ကုန်သွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနက ကြေညာထားတာပါ။ ဒီဆုံးဖြတ်ချက် အတည်ဖြစ်လာရင်တော့ တောင်ကိုရီးယား၊ ထိုင်ဝမ်၊ ထိုင်းနဲ့ ဗီယက်နမ် နိုင်ငံတို့က ပို့ကုန်တင်ပို့သူတွေ အတွက် ရိုက်ခတ် သက်ရောက်မှု ရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအခွန်စည်းကြပ်မှုက ထိုင်ဝမ် အတွက်တော့ သိသိသာသာ သက်ရောက်မယ်လို့ ထိုင်ဝမ် ရေနံဓာတုပစ္စည်း ဆိုင်ရာ အတိုင်ပင်ခံလုပ်ငန်း DMI ရဲ့ အကြီးအကဲ Danny Ho က ပြောပါတယ်။
ကုန်ထုတ်လုပ်တဲ့ နိုင်ငံတွေ ဒါမှမဟုတ်လည်း ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းတွေ အနေနဲ့ သူတို့ ထုန်ကုန်တွေကို ပြည်တွင်းမှာ ရောင်းချတဲ့ ဈေးနှုန်းထက် နှိမ့်ပြီး ပြည်ပကို တင်ပို့မှုကိုတော့ ပြည်တွင်းမှာ ရောင်းမစွံတဲ့ ပစ္စည်းတွေကို ပြည်ပကို လျှော့ဈေးနဲ့ အစွံထုတ် ရောင်းချမှုလို့ ကုန်သွယ်ရေးမှာ သုံးနှုန်းပါတယ်။ ပို့ကုန် လုပ်ငန်းရှင်တွေက အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အတွင်းကို လျှော့ဈေးနဲ့ ကားတာယာတွေ တင်ပို့နေတယ်လို့ အမေရိကန် ကုန်သွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနက ကနဦး တွေ့ရှိထားကြောင်းလည်း ဌာနရဲ့ ဝက်ဘ်ဆိုက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
အထိနာဆုံး ထိုင်းနိုင်ငံ
ကားတာယာ ထုတ်လုပ်မှု သိပ်ပြီး ပမာဏ များတဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံက အများဆုံး ထိခိုက်သက်ရောက်ဖို့ ရှိနေတာပါ။ အမေရိကန်နဲ့ ဂျပန် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူတွေ အဓိက လုပ်နေတဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံတွင်း မော်တော်ကား ထုတ်လုပ်မှု ကဏ္ဍကနေ အမေရိကန်ကို တင်ပို့မှုက ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာ ဒေါ်လာ သန်း ၁၉၀၀ ကျော် ရှိခဲ့ကြောင်းလည်း အမေရိကန် ကုန်သွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနက ပြောဆိုထားပါတယ်။
မော်တော်ကား ထုတ်လုပ်မှု လုပ်ငန်း ကဏ္ဍက ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ လုပ်သား အများဆုံး လုပ်ငန်းကဏ္ဍကြီး ၅ခုထဲမှာ တခု အပါအဝင် ဖြစ်ပြီး တနှစ်ကို ကားအစီးရေ ၂ သန်း ထုတ်လုပ်နေတာ ဖြစ်ကြောင်း အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု Emory တက္ကသိုလ်က အငြိမ်းစား နိုင်ငံရေး သိပ္ပံ ပါမောက္ခ Richard Doner ကပြောပါတယ်။
အများစုက အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုကို တင်ပို့တာ မဟုတ်ပေမယ့်လည်း အကောက်ခွန်ကြောင့် ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်း အပေါ်မှာ အကြီးအကျယ် သက်ရောက်မှု ရှိနိုင်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။
“ ထိုင်းနိုင်ငံ အနေနဲ့ အမေရိကန် အပေါ်မှာ လုံး၀ မှီခိုနေတာမျိုး မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့်လည်း ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ မော်တော်ကား ထုတ်လုပ်မှု လုပ်ငန်း အတွက်တော့ ဒီအချက်က အရေးကြီးနိုင်ပါတယ်။ ” လို့ ပါမောက္ခ Doner က သုံးသပ်တာပါ။
ထိုင်ဝမ် အပေါ် သက်ရောက်မှု
Cheng Shin Tyre နဲ့ Nankang Tyre တို့က ပြည်ပကို တာယာ အဓိက တင်ပို့သူတွေ ဖြစ်တယ်လို့ ထိုင်ပေ အခြေစိုက် Polaris သုတေသန အဖွဲ့ရဲ့ ဥက္ကဌ Liang Kuo-yuan က ပြောပါတယ်။ Nankang Tyre လုပ်ငန်းကြီးဆိုရင် ဝင်ငွေရဲ့ ၃၇ ရာခိုင်နှုန်းက အမေရိကန်ကို တင်ပို့မှုကနေ ရရှိနေတယ်လို့ သူက ခန့်မှန်းပါတယ်။ သူ့စက်ရုံတွေက သွင်းကုန်ခွန် ရှောင်ရှားနိုင်တဲ့ ပြည်ပတွေမှာမဟုတ်ဘဲ ထိုင်ဝမ်မှာရှိနေတာကြောင့် အခွန်တိုးမယ့် အရေး စိုးရိမ်ဖွယ် ရှိတယ်လို့လည်း Liang Kuo-yuan က ခန့်မှန်းပါတယ်။ ဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး Nankang လုပ်ငန်းဘက်ကတော့ မှတ်ချက်ပေးဖို့ မေးမြန်းမှုကို မဖြေပါဘူး။
အမေရိကန်ဘက်က အခွန်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး မက်လုံပေးမှုမျိုး မရှိတာကို ထေမိစေဖို့ အတွက် အမေရိကန် ဈေးကွက်ကို တင်ပို့တဲ့ နေရာမှာ ထိုင်ဝင် တင်ပို့သူတွေက တမင် ဈေးလျှော့တာ ဖြစ်နိုင်တယ်လို့လည်း အတိုင်ပင်ခံလုပ်ငန်း DMI ရဲ့ အကြီးအကဲ Danny Ho က ပြောပါတယ်။ ထိုင်ဝမ်နဲ့ အလားတူ တောင်ကိုရီးယားဘက်ကလည်း ၂၀၁၂ ခုနှစ်မှာ အမေရိကန်နဲ့ လွတ်လပ်စွာ ကုန်သွယ်မှု သဘောတူညီချက်မှာ ပါဝင်လာခဲ့ကြပါတယ်။ Polaris သုတေသန အဖွဲ့ရဲ့ ဥက္ကဌ Liang Kuo-yuan ကတော့ အခုလို သုံးသပ်ပါတယ်။
“ချုပ်ပြီး ပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ ချက်ချင်း သက်ရောက်မှုတော့ မရှိပါဘူး။ ဒါပေမယ့်လည်း ပြည်တွင်းမှာ ရောင်းမစွံတာတွေကို ပြည်ပကို လျှော့ဈေးနဲ့ ထုတ်ရောင်းတယ် ဆိုတဲ့ လုပ်ရပ်မျိုး ကိုသာ အမေရိကန်တွေဘက်က တွေ့ရှိသွားမယ်ဆိုရင်တော့ ထိုင်ဝမ် လုပ်ငန်းတွေ အားလုံး အတွက် အကျိုးယုတ်စေနိုင်ပါတယ်။”
ဗီယက်နမ်က ကုန်ထုတ်လုပ်သူတွေနဲ့ အမေရိကန် စီးပွားရေး သမားတွေကတော့ အမေရိကန်ရဲ့ အခွန်ကောက်မယ့် ကိစ္စကို ကန့်ကွက်နေတယ်လို့ ဟိုချီမင်းစီးတီးက Social Sciences and Humanities တက္ကသိုလ်က နိုင်ငံတကာ လေ့လာရေးဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူး Nguyen Thanh Trung က ပြောပါတယ်။
“ ဗီယက်နမ်က တာယာ ထုတ်လုပ်မှု လုပ်ငန်းတွေ အပေါ်မှာ အမေရိကန် ကုန်သွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ပစ်မှတ်ထား ဆောင်ရွက်မှု အပေါ်မှာ သူတို့ဘက်ကတော့ မကျေနပ်ကြပါဘူး။ ဒီလုပ်ငန်းတွေနဲ့ အလုပ်လုပ်လာတာလည်း ကြာပြီး သူတို့ တရားဥပဒေနဲ့ အညီ ဆောင်ရွက်နေတာလည်း သိတယ် သူတို့နဲ့ အဆင်ပြေတယ်ဆိုတာလည်း သိတယ် ဆိုတော့ ဒီလုပ်ငန်း ကဏ္ဍ အပေါ်မှာ အခွန်တိုး ကောက်မယ့် ကိစ္စက အကျိုးသင့် အကြောင်းသင့် မဟုတ်ဘူးလို့ သူတို့က ယူဆကြပါတယ်။ ”
အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုကို ၂၀၁၉ ခုနှစ် အတွင်း တာယာ တင်ပို့မှုမှာတော့ တောင်ကိုရီးယားက ဒေါ်လာ သန်း ၁၂၀၀ နီးပါး၊ ဗီယက်နမ်က ဒေါ်လာ သန်း ၄၇၀ နီးပါးနဲ့ ထိုင်ဝမ်က ဒေါ်လာ သန်း ၃၈၀ နီးပါး ရှိခဲ့ကြောင်း အမေရိကန် ကုန်သွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနဘက်က ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
အမေရိကန် ကုန်သွယ်ရေး ဥပဒေကို တင်းတင်းကြပ်ကြပ် ကျင့်သုံးဖို့က သမ္မတ Donald Trump အစိုးရရဲ့ အဓိက အာရုံစိုက်တဲ့ ကိစ္စ တခု ဖြစ်ကြောင်းလည်း အမေရိကန် ကုန်သွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန ဝက်ဘ်ဆိုက်က ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ်တွေ အတွင်း ဖော်ပြပါတယ်။ သမ္မတ Trump လက်ထက် အတွင်း ကုန်သွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနဘက်က အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု အတွင်း လျှော့ဈေးနဲ့ တင်ပို့မှုတွေနဲ့ အခွန်ဆိုင်ရာ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု အသစ် ၃၆၀ အထိ လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ဒီအရေအတွက်ဟာဆိုရင် အရင် သမ္မတ Barack Obama လက်ထက်ကနဲ့ ယှဉ်ရင် ၂၇၈ ရာခိုင်နှုန်း တိုးလာတာ ဖြစ်ပါတယ်။
သမ္မတ Trump ရဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ ၄ နှစ်တာ သမ္မတ သက်တမ်း အတွင်း ကနေဒါ၊ မက္ကဆီကိုတို့နဲ့ ချုပ်ဆိုထားတဲ့ မြောက်အမေရိက လွတ်လပ်စွာ ကုန်သွယ်ရေး သဘောတူညီချက်ကနေ အမေရိကန် နုတ်ထွက်ခဲ့သလို ပစိတ်ဖိတ် သမုဒ္ဒရာ တဖက်တချက် နိုင်ငံများ လွတ်လပ်စွာ ကုန်သွယ်ရေး သဘောတူညီချက်ကနေလည်း နုတ်ထွက်ခဲ့တာပါ။ သမ္မတ Trump ရဲ့ ကျယ်ပြန့်တဲ့ ကုန်သွယ်ရေး မူဝါဒ အရ တာယာ တင်သွင်းမှု အပေါ် အခွန်ကောက်ရေး ဖြစ်လာတာလို့လည်း အတိုင်ပင်ခံလုပ်ငန်း DMI ရဲ့ အကြီးအကဲ Danny Ho က ပြောပါတယ်။
ရွေးကောက်ခံ သမ္မတ Joe Biden လက်ထက်မှာတော့ ကားတာယာ တင်သွင်းမှု အပေါ် အခွန်ကောက်မယ့် ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ပြင်ဆင်နိုင်တယ်လို့လည်း ဗီယက်နမ် နိုင်ငံ ဟိုချီမင်းစီးတီးက Social Sciences and Humanities တက္ကသိုလ်က နိုင်ငံတကာ လေ့လာရေးဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူး Nguyen Thanh Trung က ပြောပါတယ်။ လာမယ့် ဇန်နဝါရီလ ၂၀ ရက်နေ့မှာ သမ္မတသစ် အဖြစ် ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုဖို့ ရှိနေပါတယ်။
(Unicode)
အာရှရဲ့ ကားတာယာ တငျသှငျးမှု အပေါျ သမ်မတ Trump ပဈမှတျထားတဲ့ အကွောငျးရငျး
အာရှ နိုငျငံ လေးခုက ထုတျလုပျတဲ့ ကားတာယာ တငျသှငျးမှုမှာ အထူး သှငျးကုနျခှနျ စညျးကွပျဖို့ အမရေိကနျဘကျက ပဏာမ ဆုံးဖွတျခကြျကွောင့ျ ဒီနိုငျငံတှရေဲ့ ပွညျတှငျး စကျမှုလုပျငနျးတှေ အတှကျ အဟန့ျအတား ဖွဈလာနိုငျပါတယျ။ အမရေိကနျ သမ်မတ Donald Trump က သမ်မတ ရာထူးသကျတမျး ကုနျဆုံးခါနီး နောကျဆုံး ရကျပိုငျးတှေ အတှငျးမှာ နိုငျငံခွား ကုနျသှယျရေးကို တငျးတငျးကွပျကွပျ ကိုငျတှယျဖို့ အားပေး ဆောငျရှကျနတေဲ့ အခြိနျမှာဘဲ ဒီအရေး ထှကျပေါျလာတာပါ။ Ralph Jennings ပေးပို့တဲ့ ဆောငျးပါးကို ဒီသီတငျးပတျ စီးပှားရေး အစီအစဉျမှာ မသိငျ်ဂ ီထိုကျ တငျပွထားပါတယျ။
ခရီးသညျတငျ ကားတှနေဲ့ ကုနျတငျကား အသေးတှမှော သုံးတဲ့ ကားတာယာတှကေို အခှနျစညျးကွပျဖို့ အမရေိကနျ ကုနျသှယျရေး ဝနျကွီးဌာနက ဒီဇငျဘာလ ၃၀ ရကျနေ့က ပဏာမ ဆုံးဖွတျလိုကျပါတယျ။ နောကျထပျ စုံစမျး စဈဆေးမှုတှေ လုပျပွီးနောကျ မလေ ၁၄ ရကျနေ့မှာ အပွီးသတျ ဆုံးဖွတျမယ့ျ အကွောငျး အမရေိကနျ ကုနျသှယျရေး ဝနျကွီးဌာနက ကွညောထားတာပါ။
ဒီဆုံးဖွတျခကြျ အတညျဖွဈလာရငျတော့ တောငျကိုရီးယား၊ ထိုငျဝမျ၊ ထိုငျးနဲ့ ဗီယကျနမျ နိုငျငံတို့က ပို့ကုနျတငျပို့သူတှေ အတှကျ ရိုကျခတျ သကျရောကျမှု ရှိမှာ ဖွဈပါတယျ။ ဒီအခှနျစညျးကွပျမှုက ထိုငျဝမျ အတှကျတော့ သိသိသာသာ သကျရောကျမယျလို့ ထိုငျဝမျ ရနေံဓာတုပစ်စညျး ဆိုငျရာ အတိုငျပငျခံလုပျငနျး DMI ရဲ့ အကွီးအကဲ Danny Ho က ပွောပါတယျ။
ကုနျထုတျလုပျတဲ့ နိုငျငံတှေ ဒါမှမဟုတျလညျး ကုနျထုတျလုပျငနျးတှေ အနနေဲ့ သူတို့ ထုနျကုနျတှကေို ပွညျတှငျးမှာ ရောငျးခတြဲ့ ဈေးနှုနျးထကျ နှိမ့ျပွီး ပွညျပကို တငျပို့မှုကိုတော့ ပွညျတှငျးမှာ ရောငျးမစှံတဲ့ ပစ်စညျးတှကေို ပွညျပကို လြှော့ဈေးနဲ့ အစှံထုတျ ရောငျးခမြှုလို့ ကုနျသှယျရေးမှာ သုံးနှုနျးပါတယျ။ ပို့ကုနျ လုပျငနျးရှငျတှကေ အမရေိကနျပွညျထောငျစု အတှငျးကို လြှော့ဈေးနဲ့ ကားတာယာတှေ တငျပို့နတေယျလို့ အမရေိကနျ ကုနျသှယျရေး ဝနျကွီးဌာနက ကနဦး တှေ့ရှိထားကွောငျးလညျး ဌာနရဲ့ ဝကျဘျဆိုကျမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။
အထိနာဆုံး ထိုငျးနိုငျငံ
ကားတာယာ ထုတျလုပျမှု သိပျပွီး ပမာဏ မြားတဲ့ ထိုငျးနိုငျငံက အမြားဆုံး ထိခိုကျသကျရောကျဖို့ ရှိနတောပါ။ အမရေိကနျနဲ့ ဂပြနျ ရငျးနှီးမွှုပျနှံသူတှေ အဓိက လုပျနတေဲ့ ထိုငျးနိုငျငံတှငျး မောျတောျကား ထုတျလုပျမှု ကဏ်ဍကနေ အမရေိကနျကို တငျပို့မှုက ၂၀၁၉ ခုနှဈမှာ ဒေါျလာ သနျး ၁၉၀၀ ကြောျ ရှိခဲ့ကွောငျးလညျး အမရေိကနျ ကုနျသှယျရေး ဝနျကွီးဌာနက ပွောဆိုထားပါတယျ။
မောျတောျကား ထုတျလုပျမှု လုပျငနျး ကဏ်ဍက ထိုငျးနိုငျငံရဲ့ လုပျသား အမြားဆုံး လုပျငနျးကဏ်ဍကွီး ၅ခုထဲမှာ တခု အပါအဝငျ ဖွဈပွီး တနှဈကို ကားအစီးရေ ၂ သနျး ထုတျလုပျနတော ဖွဈကွောငျး အမရေိကနျ ပွညျထောငျစု Emory တက်ကသိုလျက အငွိမျးစား နိုငျငံရေး သိပ်ပံ ပါမောက်ခ Richard Doner ကပွောပါတယျ။
အမြားစုက အမရေိကနျ ပွညျထောငျစုကို တငျပို့တာ မဟုတျပမေယ့ျလညျး အကောကျခှနျကွောင့ျ ကုနျထုတျလုပျငနျး အပေါျမှာ အကွီးအကယြျ သကျရောကျမှု ရှိနိုငျတယျလို့ သူက ပွောပါတယျ။
“ ထိုငျးနိုငျငံ အနနေဲ့ အမရေိကနျ အပေါျမှာ လုံး၀ မှီခိုနတောမြိုး မဟုတျပါဘူး။ ဒါပမေယ့ျလညျး ထိုငျးနိုငျငံရဲ့ မောျတောျကား ထုတျလုပျမှု လုပျငနျး အတှကျတော့ ဒီအခကြျက အရေးကွီးနိုငျပါတယျ။ ” လို့ ပါမောက်ခ Doner က သုံးသပျတာပါ။
ထိုငျဝမျ အပေါျ သကျရောကျမှု
Cheng Shin Tyre နဲ့ Nankang Tyre တို့က ပွညျပကို တာယာ အဓိက တငျပို့သူတှေ ဖွဈတယျလို့ ထိုငျပေ အခွစေိုကျ Polaris သုတသေန အဖှဲ့ရဲ့ ဥက်ကဌ Liang Kuo-yuan က ပွောပါတယျ။ Nankang Tyre လုပျငနျးကွီးဆိုရငျ ဝငျငှရေဲ့ ၃၇ ရာခိုငျနှုနျးက အမရေိကနျကို တငျပို့မှုကနေ ရရှိနတေယျလို့ သူက ခန့ျမှနျးပါတယျ။ သူ့စကျရုံတှကေ သှငျးကုနျခှနျ ရှောငျရှားနိုငျတဲ့ ပွညျပတှမှောမဟုတျဘဲ ထိုငျဝမျမှာရှိနတောကွောင့ျ အခှနျတိုးမယ့ျ အရေး စိုးရိမျဖှယျ ရှိတယျလို့လညျး Liang Kuo-yuan က ခန့ျမှနျးပါတယျ။ ဒီကိစ်စနဲ့ ပတျသကျပွီး Nankang လုပျငနျးဘကျကတော့ မှတျခကြျပေးဖို့ မေးမွနျးမှုကို မဖွပေါဘူး။
အမရေိကနျဘကျက အခှနျနဲ့ ပတျသကျပွီး မကျလုံပေးမှုမြိုး မရှိတာကို ထမေိစဖေို့ အတှကျ အမရေိကနျ ဈေးကှကျကို တငျပို့တဲ့ နရောမှာ ထိုငျဝငျ တငျပို့သူတှကေ တမငျ ဈေးလြှော့တာ ဖွဈနိုငျတယျလို့လညျး အတိုငျပငျခံလုပျငနျး DMI ရဲ့ အကွီးအကဲ Danny Ho က ပွောပါတယျ။ ထိုငျဝမျနဲ့ အလားတူ တောငျကိုရီးယားဘကျကလညျး ၂၀၁၂ ခုနှဈမှာ အမရေိကနျနဲ့ လှတျလပျစှာ ကုနျသှယျမှု သဘောတူညီခကြျမှာ ပါဝငျလာခဲ့ကွပါတယျ။ Polaris သုတသေန အဖှဲ့ရဲ့ ဥက်ကဌ Liang Kuo-yuan ကတော့ အခုလို သုံးသပျပါတယျ။
“ခြုပျပွီး ပွောရမယျဆိုရငျတော့ ခကြျခငြျး သကျရောကျမှုတော့ မရှိပါဘူး။ ဒါပမေယ့ျလညျး ပွညျတှငျးမှာ ရောငျးမစှံတာတှကေို ပွညျပကို လြှော့ဈေးနဲ့ ထုတျရောငျးတယျ ဆိုတဲ့ လုပျရပျမြိုး ကိုသာ အမရေိကနျတှဘေကျက တှေ့ရှိသှားမယျဆိုရငျတော့ ထိုငျဝမျ လုပျငနျးတှေ အားလုံး အတှကျ အကြိုးယုတျစနေိုငျပါတယျ။”
ဗီယကျနမျက ကုနျထုတျလုပျသူတှနေဲ့ အမရေိကနျ စီးပှားရေး သမားတှကေတော့ အမရေိကနျရဲ့ အခှနျကောကျမယ့ျ ကိစ်စကို ကန့ျကှကျနတေယျလို့ ဟိုခြီမငျးစီးတီးက Social Sciences and Humanities တက်ကသိုလျက နိုငျငံတကာ လေ့လာရေးဌာန ညှှနျကွားရေးမှူး Nguyen Thanh Trung က ပွောပါတယျ။
“ ဗီယကျနမျက တာယာ ထုတျလုပျမှု လုပျငနျးတှေ အပေါျမှာ အမရေိကနျ ကုနျသှယျရေး ဝနျကွီးဌာနရဲ့ ပဈမှတျထား ဆောငျရှကျမှု အပေါျမှာ သူတို့ဘကျကတော့ မကြနေပျကွပါဘူး။ ဒီလုပျငနျးတှနေဲ့ အလုပျလုပျလာတာလညျး ကွာပွီး သူတို့ တရားဥပဒနေဲ့ အညီ ဆောငျရှကျနတောလညျး သိတယျ သူတို့နဲ့ အဆငျပွတေယျဆိုတာလညျး သိတယျ ဆိုတော့ ဒီလုပျငနျး ကဏ်ဍ အပေါျမှာ အခှနျတိုး ကောကျမယ့ျ ကိစ်စက အကြိုးသင့ျ အကွောငျးသင့ျ မဟုတျဘူးလို့ သူတို့က ယူဆကွပါတယျ။ ”
အမရေိကနျ ပွညျထောငျစုကို ၂၀၁၉ ခုနှဈ အတှငျး တာယာ တငျပို့မှုမှာတော့ တောငျကိုရီးယားက ဒေါျလာ သနျး ၁၂၀၀ နီးပါး၊ ဗီယကျနမျက ဒေါျလာ သနျး ၄၇၀ နီးပါးနဲ့ ထိုငျဝမျက ဒေါျလာ သနျး ၃၈၀ နီးပါး ရှိခဲ့ကွောငျး အမရေိကနျ ကုနျသှယျရေး ဝနျကွီးဌာနဘကျက ထုတျပွနျထားပါတယျ။
အမရေိကနျ ကုနျသှယျရေး ဥပဒကေို တငျးတငျးကွပျကွပျ ကငြ့ျသုံးဖို့က သမ်မတ Donald Trump အစိုးရရဲ့ အဓိက အာရုံစိုကျတဲ့ ကိစ်စ တခု ဖွဈကွောငျးလညျး အမရေိကနျ ကုနျသှယျရေး ဝနျကွီးဌာန ဝကျဘျဆိုကျက ပွီးခဲ့တဲ့ သီတငျးပတျတှေ အတှငျး ဖောျပွပါတယျ။ သမ်မတ Trump လကျထကျ အတှငျး ကုနျသှယျရေး ဝနျကွီးဌာနဘကျက အမရေိကနျ ပွညျထောငျစု အတှငျး လြှော့ဈေးနဲ့ တငျပို့မှုတှနေဲ့ အခှနျဆိုငျရာ စုံစမျးစဈဆေးမှု အသဈ ၃၆၀ အထိ လုပျဆောငျခဲ့ပွီး ဒီအရအေတှကျဟာဆိုရငျ အရငျ သမ်မတ Barack Obama လကျထကျကနဲ့ ယှဉျရငျ ၂၇၈ ရာခိုငျနှုနျး တိုးလာတာ ဖွဈပါတယျ။
သမ်မတ Trump ရဲ့ ပွီးခဲ့တဲ့ ၄ နှဈတာ သမ်မတ သကျတမျး အတှငျး ကနဒေါ၊ မက်ကဆီကိုတို့နဲ့ ခြုပျဆိုထားတဲ့ မွောကျအမရေိက လှတျလပျစှာ ကုနျသှယျရေး သဘောတူညီခကြျကနေ အမရေိကနျ နုတျထှကျခဲ့သလို ပစိတျဖိတျ သမုဒ်ဒရာ တဖကျတခကြျ နိုငျငံမြား လှတျလပျစှာ ကုနျသှယျရေး သဘောတူညီခကြျကနလေညျး နုတျထှကျခဲ့တာပါ။ သမ်မတ Trump ရဲ့ ကယြျပွန့ျတဲ့ ကုနျသှယျရေး မူဝါဒ အရ တာယာ တငျသှငျးမှု အပေါျ အခှနျကောကျရေး ဖွဈလာတာလို့လညျး အတိုငျပငျခံလုပျငနျး DMI ရဲ့ အကွီးအကဲ Danny Ho က ပွောပါတယျ။
ရှေးကောကျခံ သမ်မတ Joe Biden လကျထကျမှာတော့ ကားတာယာ တငျသှငျးမှု အပေါျ အခှနျကောကျမယ့ျ ဆုံးဖွတျခကြျကို ပွငျဆငျနိုငျတယျလို့လညျး ဗီယကျနမျ နိုငျငံ ဟိုခြီမငျးစီးတီးက Social Sciences and Humanities တက်ကသိုလျက နိုငျငံတကာ လေ့လာရေးဌာန ညှှနျကွားရေးမှူး Nguyen Thanh Trung က ပွောပါတယျ။ လာမယ့ျ ဇနျနဝါရီလ ၂၀ ရကျနေ့မှာ သမ်မတသဈ အဖွဈ ကမြျးသစ်စာ ကြိနျဆိုဖို့ ရှိနပေါတယျ။
