(Zawgyi/Unicode)
အမျိုးသမီးတွေအပေါ် အကြမ်းဖက်မှု တားဆီး ကာကွယ်ရေး ဥပဒေတရပ် မြန်မာနိုင်ငံမှာ အမြန်ဆုံး ပေါ်ပေါက်ဖို့ လိုအပ်နေသလို၊ အမျိုးသမီးတွေကို အမှန်တကယ် အကာအကွယ်ပေးနိုင်တဲ့ ပြီးပြည့်စုံတဲ့ ဥပဒေရပ် ဖြစ်ဖို့လည်း အရေးကြီးတယ်လို့ WLB အမျိုးသမီးများအဖွဲ့ချုပ် (မြန်မာနိုင်ငံ) ကပြောပါတယ်။ လက်ရှိပြဌာန်းဖို့ ကြိုးစားနေတဲ့ PoVAW လို့ အတိုကောက်ခေါ်တဲ့ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် အကြမ်းဖက်မှု တားဆီးကာကွယ်ရေး ဥပဒေမူကြမ်းမှာတော့ လိုအပ်ချက်တွေ ရှိနေဆဲဖြစ်ပြီး ပြင်ဆင်ရေးဆွဲဖို့ လိုအပ်နေ သေးတယ်လို့ WLB အဖွဲ့ရဲ့ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူး နော်ဆဲဆဲက ပြောပါတယ်။ ဘယ်လိုအချက်တွေကို ပြင်ဆင် ဖြည့်စွက်ဖို့ အမျိုးသမီးအဖွဲ့တွေက အကြံပြုပါလဲ။ ဘာ့ကြောင့်ပါလဲ။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် အကြမ်းဖက်မှုတွေကို ကာကွယ်တားဆီးနိုင်တဲ့ ဥပဒေတရပ် ပေါ်ပေါက်လာဖို့ နီးစပ်လာနေပါပြီလား။ မကြာခင် အသစ် ဖွဲ့စည်းမယ့် လွှတ်တော်သစ်မှာ ဒီ ဥပဒေမူကြမ်း ပြင်ဆင် ရေးဆွဲ ပြဌာန်းနိုင်ဖို့ အလားအလာ ဘယ်လိုရှိနေသလဲ ဆိုတာတွေကို WLB အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူး နော်ဆဲဆဲ ကို ဆက်သွယ်မေးမြန်းပြီး ဒီသီတင်းပတ် အမျိုးသမီးကဏ္ဍမှာ မခင်ဖြူထွေးက စုစည်း တင်ဆက်ထားပါတယ်။
အမျိုးသမီးတွေအပေါ် အကြမ်းဖက်မှု တားဆီးကာကွယ်ရေး ဥပဒေမူကြမ်းကို ၂၀၁၃ ခုနှစ်လောက်မှာ စတင်ရေးဆွဲခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ အခုဆိုရင် နှစ်ပေါင်း ၇ နှစ်ကျော် ရှိလာပြီပေါ့လေ။ ဒါပေမဲ့ အခုထိ ဥပဒေတရပ်အဖြစ် မပြဌာန်းနိုင်သေးဘူးဆိုတာက ဘာ အဟန့်အတား အကန့်အသတ်တွေ ရှိနေလို့ ဒီလောက် ကြန့်ကြာနေတယ်လို့ ထင်ပါသလဲရှင့်။
“ပြောရမယ်ဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံက သူ့ရဲ့ mindset (တွေးခေါ်ယူဆပုံ) အရ အများကြီး ပြုပြင်ပြောင်းလဲရမယ်။ patriachy system ပေါ့နော်။ ဖိုဝါဒကြီးစိုးတဲ့ဝါဒ ကျင့်သုံးတာက ဒီနေ့ ဒီအချိန်အထိပဲ။ ပြီးလို့ရှိရင်လည်း ပြုပြင်ပြောင်းလဲချင်တဲ့ နိုင်ငံရေး စိတ်ဆန္ဒ မရှိဘူး။ ဒီဥပဒေတခုပဲ မဟုတ်ဘူး။ တခြားသော နိုင်ငံရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေ လုပ်ချင်ရင်လဲ သူက ပြောင်းလဲဖို့လည်း ခက်တယ်။ ပြောင်းလဲချင်စိတ်လည်း မရှိဘူး။ ပြောင်းလဲဖို့အတွက်ကလည်း အကန့်အသတ် ရှိတယ်။ ပြောင်းလဲချင်တဲ့ စိတ်ဆန္ဒ မရှိတဲ့သူတွေနဲ့ သွားပေါင်းလိုက်တဲ့အခါကျတော့ ဥပဒေအရပဲပြောပြော၊ ပါဝါအရပဲပြောပြော အဲ့လို အကန့်အသတ်တွေ ရှိတယ်။ အဲ့ဒါတွေကလည်း ကြန့်ကြာတာဖြစ်တဲ့ အနေအထားဖြစ်တယ်။ တကယ်သာ အမျိုးသမီးထုတွေအတွက်ကို ဖြစ်စေချင်တယ်၊ လုပ်စေချင်တယ်ဆိုရင် အမျိုးသမီးထုတွေရဲ့ အသံကို နားထောင်ရမယ်။ ဒီဥပဒေမူကြမ်းက တကယ်တမ်းဆိုရင် ရှိသင့်တယ်ပေါ့နော်။ တနေ့ တနေ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေက နည်းနည်းနောနောမဟုတ်ဘူး။ တနေ့တနေ့ ပိုဆိုးလာနေတဲ့အနေအထားမှာ ဥပဒေနဲ့ ကာကွယ်မပေးနိုင်ဘူးဆိုရင် ကိုယ်က ဒီဟာကို ကျူးလွန်ဖို့ ခွင့်ပြုလိုက်သလို့ဖြစ်တယ်။ ဆိုတော့ ကျမတို့က လာမယ့် လွှတ်တော်သက်တမ်းက တာဝန်ရှိသူတွေကိုလည်း တိုက်တွန်းချင်တယ်။ ဒီဟာကို လေးလေးနက်နက် စဉ်းစားပါ။ တကယ်ပြည့်စုံတဲ့ တကယ် အမျိုးသမီးထု ကာကွယ်ပေးသင့်တဲ့သူတွေ အကုန်လုံးကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ပါစေချင်တာပေါ့နော်။ အဲ့ဒါကြောင့် ကျမတို့က ဒီနေ့ ဒီအချိန်အထိ အော်နေရတယ်။ ပြောနေရတယ်ပေါ့နော်။”
လက်ရှိ ရေးဆွဲထားတဲ့ ဥပဒေမူကြမ်းက အမျိုးသမီးတွေအပေါ် တကယ်တမ်း အကြမ်းဖက်မှုတွေ ဖြစ်လာတဲ့အခါ ခိုင်ခိုင်မာမာ အကာအကွယ် ပေးနိုင်တဲ့ ဥပဒေတရပ် ဖြစ်မနေဘူးဆိုတဲ့ ဝေဖန်မှုတွေ ကြားနေရပါတယ်။ WLB အနေနဲ့ရော ဒီမူကြမ်းနဲ့ပတ်သက်လို့ ဘယ်လို သုံးသပ်ထားတာ ရှိပါလဲ။ ဘယ်လိုအချက်တွေကတော့ လိုအပ်နေတယ်ဆိုတာမျိုး ထောက်ပြထားတာ ရှိပါသလဲရှင့်။
“ကျမတို့ရဲ့ သုံးသပ်ချက်ထဲမှာ အဓိက အကြောင်းအရာ ၄ ခုကို ထောက်ပြတယ်။ ပြီးလို့ရှိရင် တကယ်လို့ အကောင်အထည် ဖော်တဲ့နေရာမှာ ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ အဟန့်အတားတွေပေါ့။ အမျိုးသမီးအကြမ်းဖက်မှုတွေ ကိုင်တွယ် ဖြေရှင်းတဲ့အခါမှာ လူ့အခွင့်အရေးကို သိပ်ပြီးတော့ မချဉ်းကပ်တဲ့အပိုင်းတွေ အများကြီးရှိတယ်။ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက် အပါအဝင် ဒီဥပဒေအရ ပြစ်မှုပြစ်ဒဏ် အပါအဝင် အဲ့ဒါမျိုးတွေပေါ့နော်။ တကယ်ပဲ နိုင်ငံတကာ စံချိန်စံညွှန်းနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ သိပ်ပြီးတော့ မချဉ်းကပ်တဲ့အပိုင်းတွေ အများကြီးရှိတယ်။ နောက်တခုကတော့ အမျိုးသမီးတွေကို နည်းမျိုးစုံ အကြမ်းဖက်မှုတွေကနေ ကာကွယ်တဲ့ ပြီးပြည့်စုံတဲ့ ဥပဒေတခုကို ဖြစ်ဖို့အတွက်ဆိုရင် ကျမတို့က article (အပိုဒ်) လိုက်ကို ကြည့်လိုက်တဲ့အခါမှာ မပြည့်စုံဘူးပေါ့နော်။ ဥပမော တခုပြောရရင်တော့ စစ်ပဋိပက္ခဖြစ်နေတဲ့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ အခြေအနေ၊ အမျိုးသမီးတွေ လုံခြုံရေးအခြေအနေ၊ အမျိုးသမီးတွေ ငြိမ်းချမ်းရေး အခြေအနေတွေက လုံးဝ သေသေချာချာ မထည့်ထားဘူး။ တကယ်လို့ ဒီလိုအခြေအနေက အမျိုးသမီးတွေ အကြမ်းဖက်မှုကြုံရရင် ဘာမှ ဒီဥပဒေနဲ့မဆိုင်သလို ဖြစ်တယ်။ ဒါက တခုပေါ့နော်။ နောက်တခုကတော့ စစ်ပဋိပက္ခမှာ ကျူးလွန်ခံရတဲ့ အမျိုးသမီးတွေအတွက်၊ ကျူးလွန်တဲ့သူတွေက ဥပမောဆိုရင် နိုင်ငံတော်ရဲ့လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူတွေ။ တပ်မတော်ပဲဖြစ်ဖြစ် ရဲပဲဖြစ်ဖြစ် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ တာဝန်ယူတဲ့သူတွေရဲ့ ကျူးလွန်မှုတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ အခန်းကဏ္ဍ သေချာ မရေးထားဘူး။ တဘက်မှာလည်း ဖွဲ့စည်းပုံက ကာကွယ်ထားတာ ရှိတယ်။ စစ်ရေးမှာပဲဖြစ်လာတဲ့ ပြဿနာဆိုရင် တပ်မတော်ကနေပဲ စစ်ဥပဒေအရ စစ်ခုံရုံးကပဲ ဖြေရှင်းတဲ့အပိုင်းတွေ ရှိတဲ့ အနေအထားမှာ အမှန်တကယ်ဆိုရင် ဒါကို ဒီဥပဒေထဲမှာ ကာကွယ်သင့်တဲ့ ကိစ္စမျိုး ဖြစ်တာပေါ့နော်။ ဒါတွေလည်း မရှိဘူး။ နောက်တခုကျတော့ ရှင်သန် ကျန်ရစ်တဲ့အမျိုးသမီးတွေ အတွက် ဝန်ဆောင်မှုတွေ။ ပြဿနာတွေ အများကြီးပါပဲ။ တချို့ တိုင်းရင်းသား ဒေသမှာဆိုရင်လည်း ဥပမာ - မြန်မာစကားမပြောတတ်ဘူးဆိုရင် ဘာသာပြန်တွေလည်း မရှိဘူး။ ပြီးရင် ရုံးချိန်းတွေကလည်းကြာ၊ တဘက်မှာလည်း တရားရေးစနစ်က အားမကောင်းဘူးဆိုရင်၊ ဝန်ဆောင်မှုတွေလည်း အားမကောင်းဘူးဆိုရင် ဘယ်လိုနည်းနဲ့မှ တရားမ ျှတမှု ရမှာ မဟုတ်ဘူးပေါ့နော်။ ဒီဟာတွေကို ကျမတို့ တွန်းတယ်ဆိုတာ တရားမ ျှတမှုရဖို့အတွက် အဓိက ဖြစ်တယ်ပေါ့။ ပြီးလို့ရှိရင် တာဝန်ယူမှု တာဝန်ခံမှုကို ကျမတို့က ရှိစေချင်တာပေါ့။ အဲ့ဒါကြောင့်မိုလို့ ဥပဒေက အကာအကွယ် ပေးရတဲ့ဟာမျိုးတွေ ဖြစ်ရမှာပေါ့နော်။”
အခုလို လိုအပ်ချက်တွေကို အကြံပြုထားတဲ့အပေါ်မှာ တာဝန်ရှိတဲ့သူတွေက ဒီအကြံပြုချက်တွေကို နားထောင်တာ၊ ပြင်ဆင်ဖြည့်စွက်တာတွေ ရှိပါသလား။ ဘယ်လို အခြေအနေ ရှိပါလဲ။
“အဓိက ကတော့ သူတို့ရဲ့ လုပ်ပိုင်ခွင့်နဲ့ သူတို့အပေါ်မှာ အများကြီး မူတည်တယ်ပေါ့နော်။ ဘယ်သူမဆို အစိုးရကို အကောင်းပဲလုပ်စေချင်တယ်။ အစိုးရက ကိုယ့်ပြည်သူစကားကို နားထောင်စေချင်တယ်ပေါ့နော်။ အဲ့ဒီပြည်သူ အတွက်ကို ရပ်တည်ပေးတဲ့ ကိုယ့်ရဲ့အမတ်တွေ၊ ကိုယ့်ရဲ့ကိုယ်စားလှယ်တွေပဲ ဖြစ်ချင်ကြတယ်ပေါ့နော်။ ဒါပေမဲ့ တဘက်မှာလည်း မြန်မာနိုင်ငံက ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအရ လွှတ်တော်အခန်းကဏ္ဍပဲပြောပြော၊ အုပ်ချုပ်ရေးအခန်းကဏ္ဍပဲ ပြောပြော၊ တရားစီရင်ရေး အခန်းကဏ္ဍပဲ ပြောပြော အဲ့ဒီမှာပဲ သွားချုပ်နေတယ်။ အဲ့ဒီမှာ automatic က တပ်မတော်တွေက ရှိနေတယ်။ အဲ့ဒီလိုမျိုး အဲ့ဒီအပေါ်မှာ သဘောထား အများကြီး စိတ်မဝင်စားတဲ့ လွှတ်တော်အမတ်တချို့ကလည်း အဲ့ဒီမှာရှိနေတယ်ပေါ့။ ဆိုတော့ ဒီနေ့ ဒီချိန်ထိကတော့ ပြီးခဲ့တဲ့အစိုးရ သက်တမ်းပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ပြီးခဲ့တဲ့တာဝန်ရှိသူတွေပဲဖြစ်ဖြစ် ဒီမူကြမ်းအပေါ်မှာ လေးလေးနက်နက်နဲ့ အမျိုးသမီးထုတွေရဲ့ အသံကို နားထောင်ပြီး အမျိုးသမီးထုတွေရဲ့ အကြံပေးမှုတွေကိုတော့ ထည့်သွင်း စဉ်းစားတာမရှိဘူးပေါ့နော်။”
ဆိုတော့ အခုဆိုရင် နှစ်တွေလည်း အတော်ကြာလာခဲ့ပြီ။ ဒီဥပေဒေကို ပြဌာန်းနိုင်ခြင်း မရှိသေးတဲ့အပြင် လိုအပ်ချက်တွေကိုတောင် နားထောင်ပြီး ပြင်ဆင် ဖြည့်စွက်တဲ့အဆင့် မရှိသေးဘူးဆိုတော့ ဒီဥပဒေမူကြမ်းကို အပြသဘော သက်သက် ဆောင်ရွက်နေတာမျိုး ဖြစ်နေတာပါလား။ ဒီသဘောများ သက်ရောက်နေပါလားရှင့်။
“ဟုတ်တယ်။ ဒီလိုသဘောမျိုးတော့ သက်ရောက်တာပေါ့။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဖိအားကြောင့် အလုပ် လုပ်လာတဲ့အရာတွေ အများကြီးရှိတယ်။ အခုဆိုရင် donor (ငွေကြေး ထောက်ပံ့လှူဒါန်းသူ) က ဖိအားပေးလိုက်တယ်။ အမျိုးသမီး မပါမနေရ ဆိုပြီးတော့ တာဝန်အရပဲ ဖိတ်တာတွေရှိတယ်။ ဘယ်သူလာလာ အဓိပ္ပါယ်ရှိတဲ့ ပါဝင်မှုဖြစ်ဖြစ် မဖြစ်ဖြစ် စိတ်မဝင်စားဘူး။ လာဖို့ပဲ။ ပါဖို့ပဲ ဆိုပြီး ဖိအားကြောင့် ဖြစ်သလို လုပ်သွားတဲ့အရာတွေ အများကြီးရှိတယ်။ အခုလည်း ဒီလိုပဲ။ ဖိအားတွေကြောင့် လုပ်လိုက်ရတယ်။ လုပ်လည်း လုပ်ပြီးရော တခါ တဘက်မှာ ဖိအားပေးတဲ့သူ ကလည်း ထောက်တာ မေးတာက ဘယ်လို အကန့်အသတ်မျိုး ရှိလဲ။ ဘယ်လိုလဲပေါ့။ အချိန်ကြာကြာ ဆွဲပြီးတော့ image ယူတဲ့ သဘောမျိုးပေါ့။ လုပ်နေဆဲပါ။ လုပ်နေပါတယ်။ မပြည့်စုံသေးဘူး ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်တွေ ပြန်တုံ့ပြန်နိုင်အောင် လုပ်တာပဲပေါ့။ ဒါကလည်း ဖြစ်သလိုလုပ်တဲ့ သဘောမျိုးတယ်ဖြစ်တယ်ပေါ့နော်။”
ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် ပြီးခဲ့တဲ့ရွေးကောက်ပွဲမှာ အနိုင်ရခဲ့တဲ့ လွှတ်တော်အမတ်တွေနဲ့ မကြာခင်မှာ လွှတ်တော်သစ်တရပ် စတော့မယ် ဆိုတော့ လွှတ်တော်သစ်မှာရော ဒီဥပဒေမူကြမ်းကို အခု ထောက်ပြပြောဆိုမှုတွေကိုပါ ထည့်သွင်းပြီး ပြင်ဆင် ရေးဆွဲ ပြဌာန်း လာနိုင်တဲ့ အလားအလာ ဘယ်လောက် မေ ျှာ်လင့်လို့ရနိုင်ပါမလဲ။
“ကျမတို့ မြန်မာနိုင်ငံ အခြေအနေနဲ့ ဆိုရင်တော့ ဒါ တကယ့် အရေးကြီးတဲ့ ဥပဒေတခုဖြစ်တယ်။ အရေးတကြီးလည်း လိုအပ်တဲ့ ဥပဒေတခုဖြစ်တယ်။ သို့သော် ပြီးပြည့်စုံတဲ့ ဥပဒေတခုတော့ ဖြစ်ဖို့လိုတယ်။ ဒါလည်း အရေးကြီးတယ်။ အဲ့ဒါကြောင့်မို့ ကျမတို့က ဦးစားပေး အလုပ် စဉ်းစားတဲ့အခါမှာ၊ ဥပဒေတွေကို ဆွေးနွေးတဲ့ အခါမှာ ဦးစားပေး အလုပ်ကို ကျမတို့ စဉ်းစားရမယ်။ ဆိုတော့ ဒါက အရေးတကြီးလည်း လိုတယ်။ ပိုပြည့်စုံဖို့လည်း အရေးကြီးတယ်။ ဆိုတော့ အရေးကြီး... အရေးကြီးတဲ့ကိစ္စကို ကျမတို့ ဘယ်လို ဦးစားပေး လုပ်မလဲပေါ့နော်။ ဦးစားပေး ဘယ်လိုစဉ်းစားမလဲ ဆိုတဲ့ဟာကိုတော့ ထည့်သွင်း စဉ်းစားစေချင်ပါတယ်လို့။ ဆိုတော့ ကျမတို့ကတော့ မေ ျှာ်လင့်တယ်။ လာမယ့်လွှတ်တော် အမတ်တွေက ပြီးခဲ့တဲ့အခြေအနေတွေကို လေ့လာသင်ယူပြီးတော့ လွှတ်တော်အမတ်ဟောင်းပဲဖြစ်ဖြစ်၊ အသစ်ပဲဖြစ်ဖြစ်ပေါ့နော် အကောင်းဆုံး လုပ်ဆောင်စေချင်တယ်။ အထူးသဖြင့် ဒီ အမျိုးသမီးများအပေါ် အကြမ်းဖက်မှု တားဆီးကာကွယ်ရေး ဥပဒေကလည်း ပြီးပြည့်စုံပြီးတော့ တကယ့် အားလုံးကို လွှမ်းခြုံနိုင်တဲ့ ကာကွယ်နိုင်တဲ့ ဥပဒေတခုကို သေသေချာချာ စိစစ်ပြီးတော့၊ သေသေချာချာ ဆွေးနွေးပြီးတော့ အတည်ပြုစေချင်တယ်ပေါ့နော်။”
အကယ်၍ လာမယ့် လွှတ်တော်သက်တမ်းမှာ ဒီမူကြမ်းကို အမျိုးသမီးအဖွဲ့တွေ လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့တွေရဲ့ အကြံပြုချက်တွေကို ထည့်သွင်း မစဉ်းစားဘဲ ပြဌာန်းလိုက်နိုင်တာမျိုးရော ရှိလား။ အဲ့ဒီလိုဆိုရင်ရော ဘာဖြစ်နိုင်မလဲ။
“တကယ်လို့သာ ဒီဥပဒေက အကာအကွယ် မရှိဘူးဆိုရင်ပေါ့နော်။ စောနက ပြောလိုမျိုး ဒီအတိုင်းပဲ ပြဌာန်းလိုက်မယ်ဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အနေအထားက တော်တော်များများက ဒီဥပဒေကို မသိလိုက်ဘဲနဲ့ ပြဌာန်းသွားတာမျိုး ဖြစ်မှာပေါ့။ အခုတောင် ဒါ နှစ်တော်တော်ကြာနေပြီ။ ဒါပေမဲ့ မသိသေးတဲ့သူတွေ အများကြီး ရှိတယ်။ ဥပဒေကို ပြဌာန်းပြီးတော့ မသိတဲ့အခါကျတော့ ဘယ်ဥပဒေက ဘာ နားမလည်တော့ သူ့နည်းသူဟန်နဲ့ ဖြေရှင်းတဲ့အပိုင်းတွေ ရှိတယ်။ အထူးသဖြင့် တိုင်းရင်းသား ဒေသမှာက ရိုးရာစဉ်လာနဲ့ ရွာဓလေ့တွေနဲ့ ဒါတွေက ဒီလို လုပ်နေကျ ဆိုပြီးတော့ တရားမမ ျှတ တာတွေ အများကြီး ရှိတယ်။ အဲ့ဒီလိုမျိုးတွေကို ကျမတို့က ထပ် မဖြစ်စေချင်ဘူး။ တကယ် စဉ်းစားစေချင်တယ်ပေါ့နော်။ ကျမတို့ ပြဌာန်းထားတဲ့ ဥပဒေအပေါ်မှာ တကယ် ရပ်တည်ရမယ်။ ဥပဒေကလည်း တကယ် အကာအကွယ်ပေးတဲ့ ဥပဒေ ဖြစ်ရမယ်။ လူကလည်း ဥပဒေအပေါ်မှာ မရှိရဘူး။ တခါတလေကျရင် လူက ဥပဒေထက် အာဏာပိုရှိတဲ့ ကျင့်သုံးမှုတွေကလည်း ဒီနေ့ ဒီအချိန်အထိ ရှိနေတယ်။ အဲ့ဒီလိုမျိုး ဟာတွေက ဆက်ပြီး ကျင့်သုံးနေမယ်ဆိုရင် ကျမတို့ ဘယ်လောက်ပဲ ဥပဒေတွေ ပြဌာန်းပြဌာန်း ဘယ်လိုပဲ ကျမတို့ ကြိုးစားကြိုးစား။ ဒီလိုမျိုး စိတ်ဓာတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အတွေးအခေါ်တွေက မပြောင်းလဲဘူးဆိုရင် ဥပဒေက ဒီအတိုင်းပဲ ရှိမှာပဲ။ သူ ဆိုင်ချင်တဲ့အချိန်ဆိုင်၊ မဆိုင်ချင်တဲ့အချိန် မဆိုင်။ အဲ့ဒီလိုမျိုး ဖြစ်သွားမယ့် အနေအထားမျိုးတွေ ဆက်ဖြစ်မှာပဲ။ ဆိုတော့ အဲ့ဒါမျိုးတွေလည်း ကျမတို့ မဖြစ်စေချင်တော့ဘူးပေါ့နော်။ အာဏာပိုင်တွေကပဲ ကျူးလွန် ကျူးလွန်၊ ပြည်သူလူထုကပဲ ကျူးလွန်ကျူးလွန် တန်းတန်းတူတူ ခံစားရတဲ့ အခြေအနေမျိုးကို ကျမတို့ ဖြစ်စေချင်ပါတယ်။”
ဟုတ်ကဲ့။ ကျေးဇူး အများကြီးတင်ပါတယ်ရှင့်။
==========================================
[Unicode Version]
အမြိုးသမီးတှအေပေါျ အကွမျးဖကျမှု တားဆီးကာကှယျရေး ဥပဒကွေမျး ပွဌာနျးနိုငျဖို့ အလားအလာ (အမြိုးသမီးကဏ်ဍ)
အမြိုးသမီးတှအေပေါျ အကွမျးဖကျမှု တားဆီး ကာကှယျရေး ဥပဒတေရပျ မွနျမာနိုငျငံမှာ အမွနျဆုံး ပေါျပေါကျဖို့ လိုအပျနသေလို၊ အမြိုးသမီးတှကေို အမှနျတကယျ အကာအကှယျပေးနိုငျတဲ့ ပွီးပွည့ျစုံတဲ့ ဥပဒရေပျ ဖွဈဖို့လညျး အရေးကွီးတယျလို့ WLB အမြိုးသမီးမြားအဖှဲ့ခြုပျ (မွနျမာနိုငျငံ) ကပွောပါတယျ။ လကျရှိပွဌာနျးဖို့ ကွိုးစားနတေဲ့ PoVAW လို့ အတိုကောကျခေါျတဲ့ အမြိုးသမီးတှအေပေါျ အကွမျးဖကျမှု တားဆီးကာကှယျရေး ဥပဒမေူကွမျးမှာတော့ လိုအပျခကြျတှေ ရှိနဆေဲဖွဈပွီး ပွငျဆငျရေးဆှဲဖို့ လိုအပျနေ သေးတယျလို့ WLB အဖှဲ့ရဲ့ အထှထှေေ အတှငျးရေးမှူး နောျဆဲဆဲက ပွောပါတယျ။ ဘယျလိုအခကြျတှကေို ပွငျဆငျ ဖွည့ျစှကျဖို့ အမြိုးသမီးအဖှဲ့တှကေ အကွံပွုပါလဲ။ ဘာ့ကွောင့ျပါလဲ။ အမြိုးသမီးတှအေပေါျ အကွမျးဖကျမှုတှကေို ကာကှယျတားဆီးနိုငျတဲ့ ဥပဒတေရပျ ပေါျပေါကျလာဖို့ နီးစပျလာနပေါပွီလား။ မကွာခငျ အသဈ ဖှဲ့စညျးမယ့ျ လှှတျတောျသဈမှာ ဒီ ဥပဒမေူကွမျး ပွငျဆငျ ရေးဆှဲ ပွဌာနျးနိုငျဖို့ အလားအလာ ဘယျလိုရှိနသေလဲ ဆိုတာတှကေို WLB အထှထှေေ အတှငျးရေးမှူး နောျဆဲဆဲ ကို ဆကျသှယျမေးမွနျးပွီး ဒီသီတငျးပတျ အမြိုးသမီးကဏ်ဍမှာ မခငျဖွူထှေးက စုစညျး တငျဆကျထားပါတယျ။
အမြိုးသမီးတှအေပေါျ အကွမျးဖကျမှု တားဆီးကာကှယျရေး ဥပဒမေူကွမျးကို ၂၀၁၃ ခုနှဈလောကျမှာ စတငျရေးဆှဲခဲ့တယျလို့ သိရပါတယျ။ အခုဆိုရငျ နှဈပေါငျး ၇ နှဈကြောျ ရှိလာပွီပေါ့လေ။ ဒါပမေဲ့ အခုထိ ဥပဒတေရပျအဖွဈ မပွဌာနျးနိုငျသေးဘူးဆိုတာက ဘာ အဟန့ျအတား အကန့ျအသတျတှေ ရှိနလေို့ ဒီလောကျ ကွန့ျကွာနတေယျလို့ ထငျပါသလဲရှင့ျ။
“ပွောရမယျဆိုရငျ မွနျမာနိုငျငံက သူ့ရဲ့ mindset (တှေးခေါျယူဆပုံ) အရ အမြားကွီး ပွုပွငျပွောငျးလဲရမယျ။ patriachy system ပေါ့နောျ။ ဖိုဝါဒကွီးစိုးတဲ့ဝါဒ ကငြ့ျသုံးတာက ဒီနေ့ ဒီအခြိနျအထိပဲ။ ပွီးလို့ရှိရငျလညျး ပွုပွငျပွောငျးလဲခငြျတဲ့ နိုငျငံရေး စိတျဆန်ဒ မရှိဘူး။ ဒီဥပဒတေခုပဲ မဟုတျဘူး။ တခွားသော နိုငျငံရေးပွုပွငျပွောငျးလဲမှုတှေ လုပျခငြျရငျလဲ သူက ပွောငျးလဲဖို့လညျး ခကျတယျ။ ပွောငျးလဲခငြျစိတျလညျး မရှိဘူး။ ပွောငျးလဲဖို့အတှကျကလညျး အကန့ျအသတျ ရှိတယျ။ ပွောငျးလဲခငြျတဲ့ စိတျဆန်ဒ မရှိတဲ့သူတှနေဲ့ သှားပေါငျးလိုကျတဲ့အခါကတြော့ ဥပဒအေရပဲပွောပွော၊ ပါဝါအရပဲပွောပွော အဲ့လို အကန့ျအသတျတှေ ရှိတယျ။ အဲ့ဒါတှကေလညျး ကွန့ျကွာတာဖွဈတဲ့ အနအေထားဖွဈတယျ။ တကယျသာ အမြိုးသမီးထုတှအေတှကျကို ဖွဈစခေငြျတယျ၊ လုပျစခေငြျတယျဆိုရငျ အမြိုးသမီးထုတှရေဲ့ အသံကို နားထောငျရမယျ။ ဒီဥပဒမေူကွမျးက တကယျတမျးဆိုရငျ ရှိသင့ျတယျပေါ့နောျ။ တနေ့ တနေ့ အကွမျးဖကျမှုတှကေ နညျးနညျးနောနောမဟုတျဘူး။ တနေ့တနေ့ ပိုဆိုးလာနတေဲ့အနအေထားမှာ ဥပဒနေဲ့ ကာကှယျမပေးနိုငျဘူးဆိုရငျ ကိုယျက ဒီဟာကို ကြူးလှနျဖို့ ခှင့ျပွုလိုကျသလို့ဖွဈတယျ။ ဆိုတော့ ကမြတို့က လာမယ့ျ လှှတျတောျသကျတမျးက တာဝနျရှိသူတှကေိုလညျး တိုကျတှနျးခငြျတယျ။ ဒီဟာကို လေးလေးနကျနကျ စဉျးစားပါ။ တကယျပွည့ျစုံတဲ့ တကယျ အမြိုးသမီးထု ကာကှယျပေးသင့ျတဲ့သူတှေ အကုနျလုံးကို ပွည့ျပွည့ျစုံစုံ ပါစခေငြျတာပေါ့နောျ။ အဲ့ဒါကွောင့ျ ကမြတို့က ဒီနေ့ ဒီအခြိနျအထိ အောျနရေတယျ။ ပွောနရေတယျပေါ့နောျ။”
လကျရှိ ရေးဆှဲထားတဲ့ ဥပဒမေူကွမျးက အမြိုးသမီးတှအေပေါျ တကယျတမျး အကွမျးဖကျမှုတှေ ဖွဈလာတဲ့အခါ ခိုငျခိုငျမာမာ အကာအကှယျ ပေးနိုငျတဲ့ ဥပဒတေရပျ ဖွဈမနဘေူးဆိုတဲ့ ဝဖေနျမှုတှေ ကွားနရေပါတယျ။ WLB အနနေဲ့ရော ဒီမူကွမျးနဲ့ပတျသကျလို့ ဘယျလို သုံးသပျထားတာ ရှိပါလဲ။ ဘယျလိုအခကြျတှကေတော့ လိုအပျနတေယျဆိုတာမြိုး ထောကျပွထားတာ ရှိပါသလဲရှင့ျ။
“ကမြတို့ရဲ့ သုံးသပျခကြျထဲမှာ အဓိက အကွောငျးအရာ ၄ ခုကို ထောကျပွတယျ။ ပွီးလို့ရှိရငျ တကယျလို့ အကောငျအထညျ ဖောျတဲ့နရောမှာ ဖွဈလာနိုငျတဲ့ အဟန့ျအတားတှပေေါ့။ အမြိုးသမီးအကွမျးဖကျမှုတှေ ကိုငျတှယျ ဖွရှေငျးတဲ့အခါမှာ လူ့အခှင့ျအရေးကို သိပျပွီးတော့ မခဉြျးကပျတဲ့အပိုငျးတှေ အမြားကွီးရှိတယျ။ အဓိပ်ပါယျဖှင့ျဆိုခကြျ အပါအဝငျ ဒီဥပဒအေရ ပွဈမှုပွဈဒဏျ အပါအဝငျ အဲ့ဒါမြိုးတှပေေါ့နောျ။ တကယျပဲ နိုငျငံတကာ စံခြိနျစံညှှနျးနဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးနဲ့ သိပျပွီးတော့ မခဉြျးကပျတဲ့အပိုငျးတှေ အမြားကွီးရှိတယျ။ နောကျတခုကတော့ အမြိုးသမီးတှကေို နညျးမြိုးစုံ အကွမျးဖကျမှုတှကေနေ ကာကှယျတဲ့ ပွီးပွည့ျစုံတဲ့ ဥပဒတေခုကို ဖွဈဖို့အတှကျဆိုရငျ ကမြတို့က article (အပိုဒျ) လိုကျကို ကွည့ျလိုကျတဲ့အခါမှာ မပွည့ျစုံဘူးပေါ့နောျ။ ဥပမော တခုပွောရရငျတော့ စဈပဋိပက်ခဖွဈနတေဲ့ အမြိုးသမီးတှရေဲ့ အခွအေနေ၊ အမြိုးသမီးတှေ လုံခွုံရေးအခွအေနေ၊ အမြိုးသမီးတှေ ငွိမျးခမြျးရေး အခွအေနတှေကေ လုံးဝ သသေခြောခြာ မထည့ျထားဘူး။ တကယျလို့ ဒီလိုအခွအေနကေ အမြိုးသမီးတှေ အကွမျးဖကျမှုကွုံရရငျ ဘာမှ ဒီဥပဒနေဲ့မဆိုငျသလို ဖွဈတယျ။ ဒါက တခုပေါ့နောျ။ နောကျတခုကတော့ စဈပဋိပက်ခမှာ ကြူးလှနျခံရတဲ့ အမြိုးသမီးတှအေတှကျ၊ ကြူးလှနျတဲ့သူတှကေ ဥပမောဆိုရငျ နိုငျငံတောျရဲ့လုံခွုံရေးဆိုငျရာ တာဝနျရှိသူတှေ။ တပျမတောျပဲဖွဈဖွဈ ရဲပဲဖွဈဖွဈ လုံခွုံရေးဆိုငျရာ တာဝနျယူတဲ့သူတှရေဲ့ ကြူးလှနျမှုတှနေဲ့ပတျသကျလို့ အခနျးကဏ်ဍ သခြော မရေးထားဘူး။ တဘကျမှာလညျး ဖှဲ့စညျးပုံက ကာကှယျထားတာ ရှိတယျ။ စဈရေးမှာပဲဖွဈလာတဲ့ ပွူနာဆိုရငျ တပျမတောျကနပေဲ စဈဥပဒအေရ စဈခုံရုံးကပဲ ဖွရှေငျးတဲ့အပိုငျးတှေ ရှိတဲ့ အနအေထားမှာ အမှနျတကယျဆိုရငျ ဒါကို ဒီဥပဒထေဲမှာ ကာကှယျသင့ျတဲ့ ကိစ်စမြိုး ဖွဈတာပေါ့နောျ။ ဒါတှလေညျး မရှိဘူး။ နောကျတခုကတြော့ ရှငျသနျ ကနြျရဈတဲ့အမြိုးသမီးတှေ အတှကျ ဝနျဆောငျမှုတှေ။ ပွူနာတှေ အမြားကွီးပါပဲ။ တခြို့ တိုငျးရငျးသား ဒသေမှာဆိုရငျလညျး ဥပမာ - မွနျမာစကားမပွောတတျဘူးဆိုရငျ ဘာသာပွနျတှလေညျး မရှိဘူး။ ပွီးရငျ ရုံးခြိနျးတှကေလညျးကွာ၊ တဘကျမှာလညျး တရားရေးစနဈက အားမကောငျးဘူးဆိုရငျ၊ ဝနျဆောငျမှုတှလေညျး အားမကောငျးဘူးဆိုရငျ ဘယျလိုနညျးနဲ့မှ တရားမ ြှတမှု ရမှာ မဟုတျဘူးပေါ့နောျ။ ဒီဟာတှကေို ကမြတို့ တှနျးတယျဆိုတာ တရားမ ြှတမှုရဖို့အတှကျ အဓိက ဖွဈတယျပေါ့။ ပွီးလို့ရှိရငျ တာဝနျယူမှု တာဝနျခံမှုကို ကမြတို့က ရှိစခေငြျတာပေါ့။ အဲ့ဒါကွောင့ျမိုလို့ ဥပဒကေ အကာအကှယျ ပေးရတဲ့ဟာမြိုးတှေ ဖွဈရမှာပေါ့နောျ။”
အခုလို လိုအပျခကြျတှကေို အကွံပွုထားတဲ့အပေါျမှာ တာဝနျရှိတဲ့သူတှကေ ဒီအကွံပွုခကြျတှကေို နားထောငျတာ၊ ပွငျဆငျဖွည့ျစှကျတာတှေ ရှိပါသလား။ ဘယျလို အခွအေနေ ရှိပါလဲ။
“အဓိက ကတော့ သူတို့ရဲ့ လုပျပိုငျခှင့ျနဲ့ သူတို့အပေါျမှာ အမြားကွီး မူတညျတယျပေါ့နောျ။ ဘယျသူမဆို အစိုးရကို အကောငျးပဲလုပျစခေငြျတယျ။ အစိုးရက ကိုယ့ျပွညျသူစကားကို နားထောငျစခေငြျတယျပေါ့နောျ။ အဲ့ဒီပွညျသူ အတှကျကို ရပျတညျပေးတဲ့ ကိုယ့ျရဲ့အမတျတှေ၊ ကိုယ့ျရဲ့ကိုယျစားလှယျတှပေဲ ဖွဈခငြျကွတယျပေါ့နောျ။ ဒါပမေဲ့ တဘကျမှာလညျး မွနျမာနိုငျငံက ၂၀၀၈ ဖှဲ့စညျးပုံအရ လှှတျတောျအခနျးကဏ်ဍပဲပွောပွော၊ အုပျခြုပျရေးအခနျးကဏ်ဍပဲ ပွောပွော၊ တရားစီရငျရေး အခနျးကဏ်ဍပဲ ပွောပွော အဲ့ဒီမှာပဲ သှားခြုပျနတေယျ။ အဲ့ဒီမှာ automatic က တပျမတောျတှကေ ရှိနတေယျ။ အဲ့ဒီလိုမြိုး အဲ့ဒီအပေါျမှာ သဘောထား အမြားကွီး စိတျမဝငျစားတဲ့ လှှတျတောျအမတျတခြို့ကလညျး အဲ့ဒီမှာရှိနတေယျပေါ့။ ဆိုတော့ ဒီနေ့ ဒီခြိနျထိကတော့ ပွီးခဲ့တဲ့အစိုးရ သကျတမျးပဲဖွဈဖွဈ၊ ပွီးခဲ့တဲ့တာဝနျရှိသူတှပေဲဖွဈဖွဈ ဒီမူကွမျးအပေါျမှာ လေးလေးနကျနကျနဲ့ အမြိုးသမီးထုတှရေဲ့ အသံကို နားထောငျပွီး အမြိုးသမီးထုတှရေဲ့ အကွံပေးမှုတှကေိုတော့ ထည့ျသှငျး စဉျးစားတာမရှိဘူးပေါ့နောျ။”
ဆိုတော့ အခုဆိုရငျ နှဈတှလေညျး အတောျကွာလာခဲ့ပွီ။ ဒီဥပဒေကေို ပွဌာနျးနိုငျခွငျး မရှိသေးတဲ့အပွငျ လိုအပျခကြျတှကေိုတောငျ နားထောငျပွီး ပွငျဆငျ ဖွည့ျစှကျတဲ့အဆင့ျ မရှိသေးဘူးဆိုတော့ ဒီဥပဒမေူကွမျးကို အပွသဘော သကျသကျ ဆောငျရှကျနတောမြိုး ဖွဈနတောပါလား။ ဒီသဘောမြား သကျရောကျနပေါလားရှင့ျ။
“ဟုတျတယျ။ ဒီလိုသဘောမြိုးတော့ သကျရောကျတာပေါ့။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ ဖိအားကွောင့ျ အလုပျ လုပျလာတဲ့အရာတှေ အမြားကွီးရှိတယျ။ အခုဆိုရငျ donor (ငှကွေေး ထောကျပံ့လှူဒါနျးသူ) က ဖိအားပေးလိုကျတယျ။ အမြိုးသမီး မပါမနရေ ဆိုပွီးတော့ တာဝနျအရပဲ ဖိတျတာတှရှေိတယျ။ ဘယျသူလာလာ အဓိပ်ပါယျရှိတဲ့ ပါဝငျမှုဖွဈဖွဈ မဖွဈဖွဈ စိတျမဝငျစားဘူး။ လာဖို့ပဲ။ ပါဖို့ပဲ ဆိုပွီး ဖိအားကွောင့ျ ဖွဈသလို လုပျသှားတဲ့အရာတှေ အမြားကွီးရှိတယျ။ အခုလညျး ဒီလိုပဲ။ ဖိအားတှကွေောင့ျ လုပျလိုကျရတယျ။ လုပျလညျး လုပျပွီးရော တခါ တဘကျမှာ ဖိအားပေးတဲ့သူ ကလညျး ထောကျတာ မေးတာက ဘယျလို အကန့ျအသတျမြိုး ရှိလဲ။ ဘယျလိုလဲပေါ့။ အခြိနျကွာကွာ ဆှဲပွီးတော့ image ယူတဲ့ သဘောမြိုးပေါ့။ လုပျနဆေဲပါ။ လုပျနပေါတယျ။ မပွည့ျစုံသေးဘူး ဆိုတဲ့ အကွောငျးပွခကြျတှေ ပွနျတုံ့ပွနျနိုငျအောငျ လုပျတာပဲပေါ့။ ဒါကလညျး ဖွဈသလိုလုပျတဲ့ သဘောမြိုးတယျဖွဈတယျပေါ့နောျ။”
ဘယျလိုပဲဖွဈဖွဈ ပွီးခဲ့တဲ့ရှေးကောကျပှဲမှာ အနိုငျရခဲ့တဲ့ လှှတျတောျအမတျတှနေဲ့ မကွာခငျမှာ လှှတျတောျသဈတရပျ စတော့မယျ ဆိုတော့ လှှတျတောျသဈမှာရော ဒီဥပဒမေူကွမျးကို အခု ထောကျပွပွောဆိုမှုတှကေိုပါ ထည့ျသှငျးပွီး ပွငျဆငျ ရေးဆှဲ ပွဌာနျး လာနိုငျတဲ့ အလားအလာ ဘယျလောကျ မေ ြှာျလင့ျလို့ရနိုငျပါမလဲ။
“ကမြတို့ မွနျမာနိုငျငံ အခွအေနနေဲ့ ဆိုရငျတော့ ဒါ တကယ့ျ အရေးကွီးတဲ့ ဥပဒတေခုဖွဈတယျ။ အရေးတကွီးလညျး လိုအပျတဲ့ ဥပဒတေခုဖွဈတယျ။ သို့သောျ ပွီးပွည့ျစုံတဲ့ ဥပဒတေခုတော့ ဖွဈဖို့လိုတယျ။ ဒါလညျး အရေးကွီးတယျ။ အဲ့ဒါကွောင့ျမို့ ကမြတို့က ဦးစားပေး အလုပျ စဉျးစားတဲ့အခါမှာ၊ ဥပဒတှေကေို ဆှေးနှေးတဲ့ အခါမှာ ဦးစားပေး အလုပျကို ကမြတို့ စဉျးစားရမယျ။ ဆိုတော့ ဒါက အရေးတကွီးလညျး လိုတယျ။ ပိုပွည့ျစုံဖို့လညျး အရေးကွီးတယျ။ ဆိုတော့ အရေးကွီး... အရေးကွီးတဲ့ကိစ်စကို ကမြတို့ ဘယျလို ဦးစားပေး လုပျမလဲပေါ့နောျ။ ဦးစားပေး ဘယျလိုစဉျးစားမလဲ ဆိုတဲ့ဟာကိုတော့ ထည့ျသှငျး စဉျးစားစခေငြျပါတယျလို့။ ဆိုတော့ ကမြတို့ကတော့ မေ ြှာျလင့ျတယျ။ လာမယ့ျလှှတျတောျ အမတျတှကေ ပွီးခဲ့တဲ့အခွအေနတှေကေို လေ့လာသငျယူပွီးတော့ လှှတျတောျအမတျဟောငျးပဲဖွဈဖွဈ၊ အသဈပဲဖွဈဖွဈပေါ့နောျ အကောငျးဆုံး လုပျဆောငျစခေငြျတယျ။ အထူးသဖွင့ျ ဒီ အမြိုးသမီးမြားအပေါျ အကွမျးဖကျမှု တားဆီးကာကှယျရေး ဥပဒကေလညျး ပွီးပွည့ျစုံပွီးတော့ တကယ့ျ အားလုံးကို လှှမျးခွုံနိုငျတဲ့ ကာကှယျနိုငျတဲ့ ဥပဒတေခုကို သသေခြောခြာ စိစဈပွီးတော့၊ သသေခြောခြာ ဆှေးနှေးပွီးတော့ အတညျပွုစခေငြျတယျပေါ့နောျ။”
အကယျ၍ လာမယ့ျ လှှတျတောျသကျတမျးမှာ ဒီမူကွမျးကို အမြိုးသမီးအဖှဲ့တှေ လူ့အခှင့ျအရေး အဖှဲ့တှရေဲ့ အကွံပွုခကြျတှကေို ထည့ျသှငျး မစဉျးစားဘဲ ပွဌာနျးလိုကျနိုငျတာမြိုးရော ရှိလား။ အဲ့ဒီလိုဆိုရငျရော ဘာဖွဈနိုငျမလဲ။
“တကယျလို့သာ ဒီဥပဒကေ အကာအကှယျ မရှိဘူးဆိုရငျပေါ့နောျ။ စောနက ပွောလိုမြိုး ဒီအတိုငျးပဲ ပွဌာနျးလိုကျမယျဆိုရငျ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ အနအေထားက တောျတောျမြားမြားက ဒီဥပဒကေို မသိလိုကျဘဲနဲ့ ပွဌာနျးသှားတာမြိုး ဖွဈမှာပေါ့။ အခုတောငျ ဒါ နှဈတောျတောျကွာနပွေီ။ ဒါပမေဲ့ မသိသေးတဲ့သူတှေ အမြားကွီး ရှိတယျ။ ဥပဒကေို ပွဌာနျးပွီးတော့ မသိတဲ့အခါကတြော့ ဘယျဥပဒကေ ဘာ နားမလညျတော့ သူ့နညျးသူဟနျနဲ့ ဖွရှေငျးတဲ့အပိုငျးတှေ ရှိတယျ။ အထူးသဖွင့ျ တိုငျးရငျးသား ဒသေမှာက ရိုးရာစဉျလာနဲ့ ရှာဓလေ့တှနေဲ့ ဒါတှကေ ဒီလို လုပျနကြေ ဆိုပွီးတော့ တရားမမ ြှတ တာတှေ အမြားကွီး ရှိတယျ။ အဲ့ဒီလိုမြိုးတှကေို ကမြတို့က ထပျ မဖွဈစခေငြျဘူး။ တကယျ စဉျးစားစခေငြျတယျပေါ့နောျ။ ကမြတို့ ပွဌာနျးထားတဲ့ ဥပဒအေပေါျမှာ တကယျ ရပျတညျရမယျ။ ဥပဒကေလညျး တကယျ အကာအကှယျပေးတဲ့ ဥပဒေ ဖွဈရမယျ။ လူကလညျး ဥပဒအေပေါျမှာ မရှိရဘူး။ တခါတလကေရြငျ လူက ဥပဒထေကျ အာဏာပိုရှိတဲ့ ကငြ့ျသုံးမှုတှကေလညျး ဒီနေ့ ဒီအခြိနျအထိ ရှိနတေယျ။ အဲ့ဒီလိုမြိုး ဟာတှကေ ဆကျပွီး ကငြ့ျသုံးနမေယျဆိုရငျ ကမြတို့ ဘယျလောကျပဲ ဥပဒတှေေ ပွဌာနျးပွဌာနျး ဘယျလိုပဲ ကမြတို့ ကွိုးစားကွိုးစား။ ဒီလိုမြိုး စိတျဓာတျပိုငျးဆိုငျရာ အတှေးအခေါျတှကေ မပွောငျးလဲဘူးဆိုရငျ ဥပဒကေ ဒီအတိုငျးပဲ ရှိမှာပဲ။ သူ ဆိုငျခငြျတဲ့အခြိနျဆိုငျ၊ မဆိုငျခငြျတဲ့အခြိနျ မဆိုငျ။ အဲ့ဒီလိုမြိုး ဖွဈသှားမယ့ျ အနအေထားမြိုးတှေ ဆကျဖွဈမှာပဲ။ ဆိုတော့ အဲ့ဒါမြိုးတှလေညျး ကမြတို့ မဖွဈစခေငြျတော့ဘူးပေါ့နောျ။ အာဏာပိုငျတှကေပဲ ကြူးလှနျ ကြူးလှနျ၊ ပွညျသူလူထုကပဲ ကြူးလှနျကြူးလှနျ တနျးတနျးတူတူ ခံစားရတဲ့ အခွအေနမြေိုးကို ကမြတို့ ဖွဈစခေငြျပါတယျ။”
ဟုတျကဲ့။ ကြေးဇူး အမြားကွီးတငျပါတယျရှင့ျ။
