(Zawgyi/Unicode)
ကိုဗစ်ရောဂါ ကာကွယ်ဆေး မူပိုင်ခွင့်ဖယ်ရှားရေး အစီအစဉ်ကို ထောက်ခံကြောင်းနဲ့ အသေးစိတ်ကို (WTO) ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့နဲ့ ညှိနှိုင်းသွားမှာဖြစ်ကြောင်း အမေရိကန် အစိုးရက ပြောလိုက်ပါတယ်။
ဉာဏဥစ္စာပစ္စည်း မူပိုင်ခွင့်ဟာ အရေးကြီးပေမဲ့ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါရဲ့ အန္တရာယ်ဟာ မကြုံစဖူး အခြေအနေမျိုး ဖြစ်သလို၊ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေး ပြဿနာ ဖြစ်တာကြောင့် အထူးတလည် ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရမှာ ဖြစ်ကြောင်းလည်း အမေရိကန် ကုန်သွယ်ရေးကိုယ်စားလှယ် Katherine Tai က ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာပဲ ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ပြောဆိုလိုက်တာပါ။
အမေရိကန်သမ္မတ Joe Biden ကလည်း ဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်လို့ အသေးစိတ် ဆွေးနွေးဖို့ရှိကြောင်း သတင်းထောက်တွေကို ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ အိမ်ဖြူတော် ပြောခွင့်ရကတော့ အမေရိကန်ရဲ့ ရပ်တည်ချက်ကို ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ကပဲ ရှင်းလင်းခဲ့တာပါ။
“အမေရိကန်ရဲ့ သဘောထားနဲ့ ရည်မှန်းချက်ကတော့ ကမ္ဘာတဝန်းမှာ အကုန်အကျ သက်သက်သာသာနဲ့ ဖြန့်ဖြူးနိုင်အောင် ဘယ်လို ပံ့ပိုးနိုင်မလဲ ဆိုတာကို စဉ်းစားသွားမှာပါ။” လို့ အိမ်ဖြူတော်ပြောခွင့်ရ Jen Psaki က ပြောသွားတာပါ။
ကာကွယ်ဆေး ထုတ်လုပ်တဲ့ ဆေးကုမ္ပဏီတွေရဲ့ မူပိုင်ခွင့်တွေကို ယာယီဖယ်ရှားပေးဖို့ တောင်အာဖရိကနဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့က ပြီးခဲ့တဲ့အောက်တိုဘာလမှာ တိုက်တွန်းခဲ့တဲ့ အဆိုကိုတော့ WTO အဖွဲ့ဝင် ၁၆၄ နိုင်ငံက ကိုယ်စားလှယ်တွေ ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ ဂျနီဗာမြို့မှာ ၂ ရက်ကြာ ဆွေးနွေးခဲ့ကြတာပါ။
ထောက်ခံသူတွေကတော့ မူပိုင်ခွင့် ယာယီဖယ်ရှား လိုက်တဲ့အတွက် ချမ်းသာထက်နိုင်ငံတွေလောက် ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ မတတ်နိုင်ကြတဲ့ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံတွေမှာ ဆေးထုတ်လုပ်မှုတွေ အရှိန်မြှင့်နိုင်လိမ့်မယ်လို့ ယူဆကြပါတယ်။ ဆေးကုမ္ပဏီတွေကတော့ မူပိုင်ခွင့်တွေ ယာယီဖယ်ရှားလိုက်မယ်ဆိုရင် အနာဂတ်မှာ တီထွင်ဖန်တီးမှုတွေကို ထိခိုက်နိုင်ပြီး၊ ဆေးထုတ်လုပ်မှုတွေမှာလည်း မြန်ဆန်မလာနိုင်ဘူးလို့ ပြောကြပါတယ်။
ဒါဇင်နဲ့ချီတဲ့ အရပ်ဖက် လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း Gordon Brown တချိန်က ဆိုဗီယက်ယူနီယံ ခေါင်းဆောင် Mikhail Gorbachev အပါအဝင် နိုင်ငံခေါင်းဆောင်ဟောင်းတွေကလည်း မူပိုင်ခွင့် ယာယီဖယ်ရှားရေး အစီအစဉ်ကို အမေရိကန်သမ္မတ Joe Biden ထောက်ခံအားပေးဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ဒီမိုကရက်လွှတ်တော်အမတ်တွေ အများစုနဲ့ ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ အမေရိကန် အောက်လွှတ်တော်က ကိုယ်စားလှယ် ၁၀၀ ကျော်ကလည်း အဆိုကို ထောက်ခံဖို့ သမ္မထံ စုပေါင်းလက်မှတ်ရေးထိုး တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
...........
ကိုဗဈကာကှယျဆေး မူပိုငျခှင့ျ ဖယျရှားရေး အမရေိကနျထောကျခံ
(Unicode)
ကိုဗဈရောဂါ ကာကှယျဆေး မူပိုငျခှင့ျဖယျရှားရေး အစီအစဉျကို ထောကျခံကွောငျးနဲ့ အသေးစိတျကို (WTO) ကမ်ဘာ့ကုနျသှယျရေးအဖှဲ့နဲ့ ညှိနှိုငျးသှားမှာဖွဈကွောငျး အမရေိကနျ အစိုးရက ပွောလိုကျပါတယျ။
ဉာဏဥစ်စာပစ်စညျး မူပိုငျခှင့ျဟာ အရေးကွီးပမေဲ့ ကိုဗဈကပျရောဂါရဲ့ အန်တရာယျဟာ မကွုံစဖူး အခွအေနမြေိုး ဖွဈသလို၊ ကမ်ဘာ့ကနြျးမာရေး ပွူနာ ဖွဈတာကွောင့ျ အထူးတလညျ ကိုငျတှယျဖွရှေငျးရမှာ ဖွဈကွောငျးလညျး အမရေိကနျ ကုနျသှယျရေးကိုယျစားလှယျ Katherine Tai က ဗုဒ်ဓဟူးနေ့မှာပဲ ကွညောခကြျ ထုတျပွနျပွောဆိုလိုကျတာပါ။
အမရေိကနျသမ်မတ Joe Biden ကလညျး ဒီကိစ်စနဲ့ ပတျသကျလို့ အသေးစိတျ ဆှေးနှေးဖို့ရှိကွောငျး သတငျးထောကျတှကေို ပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။ အိမျဖွူတောျ ပွောခှင့ျရကတော့ အမရေိကနျရဲ့ ရပျတညျခကြျကို ဗုဒ်ဓဟူးနေ့ကပဲ ရှငျးလငျးခဲ့တာပါ။
“အမရေိကနျရဲ့ သဘောထားနဲ့ ရညျမှနျးခကြျကတော့ ကမ်ဘာတဝနျးမှာ အကုနျအကြ သကျသကျသာသာနဲ့ ဖွန့ျဖွူးနိုငျအောငျ ဘယျလို ပံ့ပိုးနိုငျမလဲ ဆိုတာကို စဉျးစားသှားမှာပါ။” လို့ အိမျဖွူတောျပွောခှင့ျရ Jen Psaki က ပွောသှားတာပါ။
ကာကှယျဆေး ထုတျလုပျတဲ့ ဆေးကုမ်ပဏီတှရေဲ့ မူပိုငျခှင့ျတှကေို ယာယီဖယျရှားပေးဖို့ တောငျအာဖရိကနဲ့ အိန်ဒိယနိုငျငံတို့က ပွီးခဲ့တဲ့အောကျတိုဘာလမှာ တိုကျတှနျးခဲ့တဲ့ အဆိုကိုတော့ WTO အဖှဲ့ဝငျ ၁၆၄ နိုငျငံက ကိုယျစားလှယျတှေ ဆှဈဇာလနျနိုငျငံ ဂနြီဗာမွို့မှာ ၂ ရကျကွာ ဆှေးနှေးခဲ့ကွတာပါ။
ထောကျခံသူတှကေတော့ မူပိုငျခှင့ျ ယာယီဖယျရှား လိုကျတဲ့အတှကျ ခမြျးသာထကျနိုငျငံတှလေောကျ ကာကှယျဆေးထိုးဖို့ မတတျနိုငျကွတဲ့ ဖှံ့ဖွိုးဆဲနိုငျငံတှမှော ဆေးထုတျလုပျမှုတှေ အရှိနျမွှင့ျနိုငျလိမ့ျမယျလို့ ယူဆကွပါတယျ။ ဆေးကုမ်ပဏီတှကေတော့ မူပိုငျခှင့ျတှေ ယာယီဖယျရှားလိုကျမယျဆိုရငျ အနာဂတျမှာ တီထှငျဖနျတီးမှုတှကေို ထိခိုကျနိုငျပွီး၊ ဆေးထုတျလုပျမှုတှမှောလညျး မွနျဆနျမလာနိုငျဘူးလို့ ပွောကွပါတယျ။
ဒါဇငျနဲ့ခြီတဲ့ အရပျဖကျ လူမှုအဖှဲ့အစညျးတှနေဲ့ ဗွိတိနျဝနျကွီးခြုပျဟောငျး Gordon Brown တခြိနျက ဆိုဗီယကျယူနီယံ ခေါငျးဆောငျ Mikhail Gorbachev အပါအဝငျ နိုငျငံခေါငျးဆောငျဟောငျးတှကေလညျး မူပိုငျခှင့ျ ယာယီဖယျရှားရေး အစီအစဉျကို အမရေိကနျသမ်မတ Joe Biden ထောကျခံအားပေးဖို့ တိုကျတှနျးထားပါတယျ။ ဒီမိုကရကျလှှတျတောျအမတျတှေ အမြားစုနဲ့ ထိနျးခြုပျထားတဲ့ အမရေိကနျ အောကျလှှတျတောျက ကိုယျစားလှယျ ၁၀၀ ကြောျကလညျး အဆိုကို ထောကျခံဖို့ သမ်မထံ စုပေါငျးလကျမှတျရေးထိုး တိုကျတှနျးထားပါတယျ။
