[Zawgyi/Unicode]
ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် အနှစ် ၁၀၀ ပြည့်အခမ်းအနားကို စည်စည်ကားကား ကျင်းပဖို့ တနှစ်လောက် အချိန်ယူခဲ့ပေမဲ့ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ကူးစက်မှု အန္တရာယ်ကြောင့် အကန့်အသတ်နဲ့သာ ကျင်းပရတဲ့အခြေအနေကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် ကိုဇော်ထက်က တင်ဆက်ပေးမှာပါ။
၁၉၂၀ ပြည့်နှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁ ရက်မှာ ဖွင့်လှစ်ခဲ့တဲ့ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်က အခုဆိုရင် နှစ်ပေါင်း ၁၀၀ ပြည့်သွားပါပြီ။ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် ရာပြည့်အခမ်းအနားတွေအတွက် ၂၀၁၉ ဒီဇင်ဘာလောက်က ပြင်ဆင်လာခဲ့ကြပေမဲ့ ကပ်ရောဂါကြောင့် သွားလာလှုပ်ရှားမှုတွေနဲ့ လူစုလူဝေးတွေကို ကန့်သတ်ထားတာကြောင့် မျှော်လင့်ထားသလောက်တော့ စည်စည်ကားကား မကျင်းပနိုင်ခဲ့ပါဘူး။
ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ဟာ တချိန်က အာရှမှာပါ ပညာရေးအရ ထင်ရှားခဲ့သလို ဗြိတိသျှကိုလိုနီ လက်အောက်က လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှုကနေ၊ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက်ပိုင်း မြန်မာနိုင်ငံမှာ အုပ်ချုပ်ခဲ့ကြတဲ့ စစ်အာဏာရှင်တွေကို ဆန့်ကျင်လှုပ်ရှားခဲ့ကြတဲ့ သမိုင်းအစဉ်အလာတွေလည်း ရှိခဲ့ဖူးပါတယ်။
ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် တည်ထောင်စကတည်းက ဖိနှိပ်မှုကို ဆန့်ကျင်တဲ့ ကျောင်းသားလှုပ်ရှားမှုတွေနဲ့ စတင်ခဲ့တာလို့ တက္ကသိုလ် ရာပြည့်သဘင် ကျင်းပရေး ဦးစီးကော်မတီရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ဒီဇင်ဘာ ၁ ရက် သူ့ရဲ့ မိန်းခွန်းမှာ ပြောခဲ့တာပါ။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ပထမဆုံး တက္ကသိုလ်ဖြစ်သလို အရှိန်အဝါကြီးမားပြီး သမိုင်းရဲ့ တောင်းဆိုမှုတွေနဲ့ ပညာရေး၊ နိုင်ငံရေး၊ လွတ်လပ်ရေး ဒီကြိုးပမ်းမှုတွေရဲ့ ဆုံမှတ်ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ အတိုင်ပင်ခံက အခုလို မိန့်ကြားခဲ့တာပါ။
“ကိုလိုနီနယ်ချဲ့ အစိုးရဟာ ၁၉၂၀ ပြည့်နှစ် ဒီဇင်ဘာ ၁ ရက်နေ့၊ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ကို တည်ထောင်ပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကိုလိုနီအစိုးရက အတည်ပြု၊ ပြဋ္ဌာန်းခဲ့တဲ့ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် အက်ဥပဒေဟာ တိုင်းရင်းသားပြည်သူ အများစုကို တက္ကသိုလ်ပညာ ဆက်လက်သင်ယူခွင့် မရအောင် ကန့်သတ်ချုပ်ခြယ်ထားသကဲ့သို့ဖြစ်တာကြောင့် တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားကြီးများနှင့် မျိုးချစ်ပြည်သူများ သပိတ်တိုက်ပွဲ ဝင်ခဲ့ကြပါတယ်။ တက္ကသိုလ် ကျောင်းသားကြီးများနှင့် တိုင်းရင်းသားပြည်သူ တရပ်လုံးရဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ အမျိုးသားရေး စိတ်ဓာတ်ကြောင့် နောက်ဆုံးမှာတော့ တက္ကသိုလ် အက်ဥပဒေကို ပြင်ဆင်ပေးခဲ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ဟာ မြန်မာ့အမျိုးသား ကြိုးပမ်းမှုသမိုင်းမှာ တာထွက်ကောင်းခဲ့ပြီး ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် သပိတ်တိုက်ပွဲကြောင့် ပြည်ထောင်စု တိုင်းရင်းသားအားလုံး မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးအတွက် တိုက်ပွဲဝင်လိုစိတ်တွေ နိုးကြားလာခဲ့ပါတယ်။”
စကားဝိုင်းဆွေးနွေးပွဲ၊ သုတေသန စာတန်းဖတ်ပွဲ၊ နှီးနှောဖလှယ်ပွဲ၊ အားကစားပြိုင်ပွဲ၊ ပန်းချီပြိုင်ပွဲ၊ တိုင်းရင်းသား စာပေယဉ်ကျေးမှုပြပွဲ၊ စာအုပ်အရောင်းပွဲ၊ ပျော်ပွဲရွှင်ပွဲ ဒီလိုပွဲပေါင်း ၁၀၀ ကို ရာပြည့်အထိမ်းအမှတ်လုပ်ဖို့ စီစဉ်ထားပေမဲ့ ကပ်ရောဂါကြောင့် ဒီအစီစဉ်တွေကို နိုင်ငံပိုင်ရုပ်သံ၊ သတင်းစာတွေမှာပဲ ဖော်ပြခွင့်ရပါတယ်။ ပြည်တွင်းမှာ ကိုဗစ် ကပ်ရောဂါဖြစ်ပွားနှုန်း တန့်သွားတဲ့အချိန်က ဒီလုပ်ငန်းတွေ ပြန်စဖို့လုပ်ခဲ့ပေမဲ့ နောက်တကြိမ် ဖြစ်ပွားနှုန်း တိုးလာလို့ ရုပ်မြင်သံကြား၊ သတင်းစာ၊ ရေဒီယိုကနေလုပ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ရကြောင်း ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် သမိုင်းဌာနပါမောက္ခ ဒေါက်တာဇော်စိုးမင်းက ပြောပါတယ်။
အခုနှစ် ၁၀၀ တိတိပြည့်တဲ့ ဒီဇင်ဘာ ၁ ရက်ကနေ ၃ ရက်မှာတော့ ရာပြည့်ပွဲရဲ့ ဒုတိယအစီအစဉ်အနေနဲ့ ကျောင်းသားဟောင်းတွေရဲ့ မှတ်တမ်းတွေ၊ အနုပညာ၊ စာပေလက်ရာတွေကို ခင်းကျင်း ပြသထားကြောင်းသူကပြောပါတယ်။
“ပွဲတခုလုံး ခြုံငုံပြောရရင် ကျနော်နားလည်သလောက်ဆိုရင် ရာပြည့်ပွဲ ဖြစ်တဲ့အတွက် ၂၀၁၉ ဒီဇင်ဘာကနေ ၂၀၂၀ ဒီဇင်ဘာအထိကို ပွဲပေါင်း ၁၀၀ လောက် လုပ်ဖို့ရည်မှန်းထားတာ ရှိပါတယ်... မူလတုန်းကပေါ့။ အခုတော့ ကပ်ရောဂါဘေး အခြေအနေကြောင့်မို့ အဟန့်အတား အခက်အခဲ အမျိုးမျိုးကြားထဲကပဲ ဖြစ်အောင် ကြိုးစား စီစဉ်ကြတဲ့အခါမှာ စည်စည်ကားကား၊ ခမ်းခမ်းနားနား ပရိတ်သတ်တွေနဲ့ အုတ်အုတ်ကျက်ကျက် မကျင်းပနိုင်သော်လည်းပဲ မနေ့က ကျနော်တို့ ဆရာမကြီးတွေ ပြောတာကို မှတ်သားလိုက်မိတာက ပွဲပေါင်း ၁၀၀ မဟုတ်တောင် ပွဲပေါင်း ၉၃ ပွဲလောက်ကို ကျင်းပနိုင်ခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူ့ရဲ့ size ကတော့ ကျုံ့သွားတာပေါ့၊ တက်ရောက်နိုင်တဲ့ ပရိတ်သတ်ကတော့ နည်းသွားတာပေါ့။”
ကြိုတင်ရိုက်ကူးထားတဲ့ အစီအစဉ်တွေကိုလည်း ဒီဇင်ဘာ ၁ ရက် ညနေ ၅ နာရီကနေ နိုင်ငံပိုင် သတင်းဌာနကနေ ထုတ်လွှင့်နေတာပါ။
အင်္ဂလန်တက္ကသိုလ်တွေ စနစ်အတိုင်း ဖွဲ့စည်းထားပြီး အကျယ်ဧက ၄၀၀ ရှိတဲ့ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ဟာ ၁၉၄၀ ကျော်နှစ်တွေမှာ အာရှရဲ့ အထင်ရှားဆုံး တက္ကသိုလ်တခု ဖြစ်ခဲ့တာပါ။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၊ ဒေါက်တာဘမော်၊ ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနု၊ ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှုးချုပ်ဟောင်း ဦးသန့်လို ထင်ရှားကျော်ကြားသူတွေ မင်းသုဝဏ်၊ သိန်းဖေမြင့်၊ ဒေါ်ခင်မျိုးချစ်၊ ကောလိပ်ဂျင်နေဝင်း တို့လို စာပေအနုပညာရှင်တွေ အမြောက်အများ မွေးထုတ်ပေးခဲ့တာပါ။
အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံသားတွေ လာပြီး ပညာသင်ဖူးတဲ့ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ဟာ စစ်အစိုးရတွေလက်ထက်မှာတော့ ကမ္ဘာတဝှမ်း တက္ကသိုလ်တွေထဲမှာ အဆင့် ၁၀,၀၀၀ ကျော်အထိရောက်ခဲ့တာပါ။ ပညာရေးမှာသာမက မြန်မာ့နိုင်ငံရေးမှာပါ အထင်ကရ နေရာယူခဲ့တဲ့ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ရဲ့ အခမ်းကဏ္ဍကို မေ့ဖျောက်ထားလို့ မရနိုင်ကြောင်းလည်း ၁၉၈၈ ခုနှစ် ကျောင်းသားလှုပ်ရှားမှုတွေမှာ ပါဝင်လှုပ်ရှားခဲ့တဲ့ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် ကျောင်းသားဟောင်းတဦးဖြစ်တဲ့ ကိုမြအေးက ပြောပါတယ်။ အထူးသဖြင့် လက်ရှိနိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲတွေကို ဦးတည်စေခဲ့တဲ့ ကျောင်းသားလှုပ်ရှားမှုတွေမှာ အဓိကနေရာယူခဲ့တဲ့ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ရဲ့ သမိုင်းအစဉ်အလာကို အလေးထားဖို့ လိုတယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။
“ကျောင်းသားသမဂ္ဂရဲ့ အခန်းကဏ္ဍက မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေး ကြိုးပမ်းမှု သမိုင်းမှာရော ဒီဘက်ခေတ် ဒီမိုကရေစီရေး ကြိုးပမ်းမှုမှာရော အရမ်းကို အခရာကျတယ်။ အဓိကကျတာဖြစ်တယ်။ တနည်းအားဖြင့်ပြောမယ်ဆိုရင် ၁၉၈၈ ကျောင်းသားလှုပ်ရှားမှုကြီးပေါ်လာလို့ လူထုလှုပ်ရှားမှု ဆက်ဖြစ်တယ်။ အဲဒီကနေ ဒီနေ့ခေတ်၊ ဒီနေ့အချိန်အခါကို ရောက်လာအောင် လှမ်းခဲ့ရတာဖြစ်တယ်။ အဲဒီမှာ ကျနော်တို့ ဗကသ၊ တကသ၊ ရကသ အစရှိတဲ့ ကျောင်းသားသမဂ္ဂတွေရဲ့ အဆင့်ဆင့်ပေါ့ ဖြတ်သန်းလာတဲ့ သမိုင်းက ချန်လှပ်လို့ကို မရဘူး။ ဒီဟာတွေကို ချန်လှပ်ပြီး ပြောသွားခြင်းကတော့ မသင့်တော်ဘူးလို့ ကျနော်မြင်တယ်၊ သဘာဝ မကျဘူးလို့လည်း ကျနော်မြင်တယ်။ တနည်းအားဖြင့်ပြောမယ်ဆိုရင် ကျောင်းသားသမဂ္ဂတွေရဲ့ အခန်းကဏ္ဍနဲ့ အကျိုးကျေးဇူးကို မေ့ချင်ယောင်ဆောင်တယ်လို့ ကျနော်မြင်တယ်၊ မကြိုက်ဘူးကျနော်အဲဒါ။”
ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ရာပြည့် အထိမ်းအမှတ်အတွက် ၂၀၁၉ ဒီဇင်ဘာ ၂ ရက်မှာ ကြေညာခဲ့ချိန်မှာတော့ မြန်မာ့ဂုဏ်ဆောင် တက္ကသိုလ်အဖြစ်ထိန်းသိမ်းဖို့၊ အရည်အသွေးရှိတဲ့ တက္ကသိုလ် ပညာရေးစနစ်ဖော်ဆောင်ဖို့၊ စွမ်းဆောင်ရည်မြင့်တဲ့ လူ့စွမ်းအား အရင်းအမြစ်ကို မွေးထုတ်ဖို့၊ အမျိုးသားစည်းလုံးညီညွှတ်ရေး ဖော်ဆောင်ပေးမဲ့ ပညာရေးစနစ်ဖြစ်ဖို့၊ တကမ္ဘာလုံးအကျိုးဆောင်ရွက်ပေးမယ့် နိုင်ငံတက္ကသိုလ်ဖြစ်ဖို့ အချက်တွေကို ထည့်သွင်းထားပါတယ်။ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကလည်း ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ကို နိုင်ငံတကာအဆင့်မီဖြစ်ဖို့ အားလုံးကြိုးပမ်းကြဖို့ လိုကြောင်းလည်း ဒီဇင်ဘာ ၁ ရက် သူ့ရဲ့ မိန့်ခွန်းမှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
[Unicode Version]
ရနျကုနျတက်ကသိုလျ ရာပွည့ျပှဲ COVID-19 ကွောင့ျ အပွည့ျအဝ ကငြျးပလို့မရ
ရနျကုနျတက်ကသိုလျ အနှဈ ၁၀၀ ပွည့ျအခမျးအနားကို စညျစညျကားကား ကငြျးပဖို့ တနှဈလောကျ အခြိနျယူခဲ့ပမေဲ့ ကိုဗဈကပျရောဂါ ကူးစကျမှု အန်တရာယျကွောင့ျ အကန့ျအသတျနဲ့သာ ကငြျးပရတဲ့အခွအေနကေို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ ကိုဇောျထကျက တငျဆကျပေးမှာပါ။
၁၉၂၀ ပွည့ျနှဈ ဒီဇငျဘာလ ၁ ရကျမှာ ဖှင့ျလှဈခဲ့တဲ့ ရနျကုနျတက်ကသိုလျက အခုဆိုရငျ နှဈပေါငျး ၁၀၀ ပွည့ျသှားပါပွီ။ ရနျကုနျတက်ကသိုလျ ရာပွည့ျအခမျးအနားတှအေတှကျ ၂၀၁၉ ဒီဇငျဘာလောကျက ပွငျဆငျလာခဲ့ကွပမေဲ့ ကပျရောဂါကွောင့ျ သှားလာလှုပျရှားမှုတှနေဲ့ လူစုလူဝေးတှကေို ကန့ျသတျထားတာကွောင့ျ မြှောျလင့ျထားသလောကျတော့ စညျစညျကားကား မကငြျးပနိုငျခဲ့ပါဘူး။
ရနျကုနျတက်ကသိုလျဟာ တခြိနျက အာရှမှာပါ ပညာရေးအရ ထငျရှားခဲ့သလို ဗွိတိသြှကိုလိုနီ လကျအောကျက လှတျလပျရေးကွိုးပမျးမှုကနေ၊ လှတျလပျရေးရပွီးနောကျပိုငျး မွနျမာနိုငျငံမှာ အုပျခြုပျခဲ့ကွတဲ့ စဈအာဏာရှငျတှကေို ဆန့ျကငြျလှုပျရှားခဲ့ကွတဲ့ သမိုငျးအစဉျအလာတှလေညျး ရှိခဲ့ဖူးပါတယျ။
ရနျကုနျတက်ကသိုလျ တညျထောငျစကတညျးက ဖိနှိပျမှုကို ဆန့ျကငြျတဲ့ ကြောငျးသားလှုပျရှားမှုတှနေဲ့ စတငျခဲ့တာလို့ တက်ကသိုလျ ရာပွည့ျသဘငျ ကငြျးပရေး ဦးစီးကောျမတီရဲ့ ဥက်ကဋ်ဌ နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျက ဒီဇငျဘာ ၁ ရကျ သူ့ရဲ့ မိနျးခှနျးမှာ ပွောခဲ့တာပါ။ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ ပထမဆုံး တက်ကသိုလျဖွဈသလို အရှိနျအဝါကွီးမားပွီး သမိုငျးရဲ့ တောငျးဆိုမှုတှနေဲ့ ပညာရေး၊ နိုငျငံရေး၊ လှတျလပျရေး ဒီကွိုးပမျးမှုတှရေဲ့ ဆုံမှတျဖွဈခဲ့တယျလို့ အတိုငျပငျခံက အခုလို မိန့ျကွားခဲ့တာပါ။
“ကိုလိုနီနယျခြဲ့ အစိုးရဟာ ၁၉၂၀ ပွည့ျနှဈ ဒီဇငျဘာ ၁ ရကျနေ့၊ ရနျကုနျတက်ကသိုလျကို တညျထောငျပေးခဲ့ပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ကိုလိုနီအစိုးရက အတညျပွု၊ ပွဋ်ဌာနျးခဲ့တဲ့ ရနျကုနျတက်ကသိုလျ အကျဥပဒဟော တိုငျးရငျးသားပွညျသူ အမြားစုကို တက်ကသိုလျပညာ ဆကျလကျသငျယူခှင့ျ မရအောငျ ကန့ျသတျခြုပျခွယျထားသကဲ့သို့ဖွဈတာကွောင့ျ တက်ကသိုလျကြောငျးသားကွီးမြားနှင့ျ မြိုးခစြျပွညျသူမြား သပိတျတိုကျပှဲ ဝငျခဲ့ကွပါတယျ။ တက်ကသိုလျ ကြောငျးသားကွီးမြားနှင့ျ တိုငျးရငျးသားပွညျသူ တရပျလုံးရဲ့ ပွငျးထနျတဲ့ အမြိုးသားရေး စိတျဓာတျကွောင့ျ နောကျဆုံးမှာတော့ တက်ကသိုလျ အကျဥပဒကေို ပွငျဆငျပေးခဲ့ရပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ရနျကုနျတက်ကသိုလျဟာ မွနျမာ့အမြိုးသား ကွိုးပမျးမှုသမိုငျးမှာ တာထှကျကောငျးခဲ့ပွီး ရနျကုနျတက်ကသိုလျ သပိတျတိုကျပှဲကွောင့ျ ပွညျထောငျစု တိုငျးရငျးသားအားလုံး မွနျမာ့လှတျလပျရေးအတှကျ တိုကျပှဲဝငျလိုစိတျတှေ နိုးကွားလာခဲ့ပါတယျ။”
စကားဝိုငျးဆှေးနှေးပှဲ၊ သုတသေန စာတနျးဖတျပှဲ၊ နှီးနှောဖလှယျပှဲ၊ အားကစားပွိုငျပှဲ၊ ပနျးခြီပွိုငျပှဲ၊ တိုငျးရငျးသား စာပယေဉျကြေးမှုပွပှဲ၊ စာအုပျအရောငျးပှဲ၊ ပြောျပှဲရှှငျပှဲ ဒီလိုပှဲပေါငျး ၁၀၀ ကို ရာပွည့ျအထိမျးအမှတျလုပျဖို့ စီစဉျထားပမေဲ့ ကပျရောဂါကွောင့ျ ဒီအစီစဉျတှကေို နိုငျငံပိုငျရုပျသံ၊ သတငျးစာတှမှောပဲ ဖောျပွခှင့ျရပါတယျ။ ပွညျတှငျးမှာ ကိုဗဈ ကပျရောဂါဖွဈပှားနှုနျး တန့ျသှားတဲ့အခြိနျက ဒီလုပျငနျးတှေ ပွနျစဖို့လုပျခဲ့ပမေဲ့ နောကျတကွိမျ ဖွဈပှားနှုနျး တိုးလာလို့ ရုပျမွငျသံကွား၊ သတငျးစာ၊ ရဒေီယိုကနလေုပျဖို့ ဆုံးဖွတျရကွောငျး ရနျကုနျတက်ကသိုလျ သမိုငျးဌာနပါမောက်ခ ဒေါကျတာဇောျစိုးမငျးက ပွောပါတယျ။
အခုနှဈ ၁၀၀ တိတိပွည့ျတဲ့ ဒီဇငျဘာ ၁ ရကျကနေ ၃ ရကျမှာတော့ ရာပွည့ျပှဲရဲ့ ဒုတိယအစီအစဉျအနနေဲ့ ကြောငျးသားဟောငျးတှရေဲ့ မှတျတမျးတှေ၊ အနုပညာ၊ စာပလေကျရာတှကေို ခငျးကငြျး ပွသထားကွောငျးသူကပွောပါတယျ။
“ပှဲတခုလုံး ခွုံငုံပွောရရငျ ကနြောျနားလညျသလောကျဆိုရငျ ရာပွည့ျပှဲ ဖွဈတဲ့အတှကျ ၂၀၁၉ ဒီဇငျဘာကနေ ၂၀၂၀ ဒီဇငျဘာအထိကို ပှဲပေါငျး ၁၀၀ လောကျ လုပျဖို့ရညျမှနျးထားတာ ရှိပါတယျ... မူလတုနျးကပေါ့။ အခုတော့ ကပျရောဂါဘေး အခွအေနကွေောင့ျမို့ အဟန့ျအတား အခကျအခဲ အမြိုးမြိုးကွားထဲကပဲ ဖွဈအောငျ ကွိုးစား စီစဉျကွတဲ့အခါမှာ စညျစညျကားကား၊ ခမျးခမျးနားနား ပရိတျသတျတှနေဲ့ အုတျအုတျကကြျကကြျ မကငြျးပနိုငျသောျလညျးပဲ မနေ့က ကနြောျတို့ ဆရာမကွီးတှေ ပွောတာကို မှတျသားလိုကျမိတာက ပှဲပေါငျး ၁၀၀ မဟုတျတောငျ ပှဲပေါငျး ၉၃ ပှဲလောကျကို ကငြျးပနိုငျခဲ့ပွီ ဖွဈပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ သူ့ရဲ့ size ကတော့ ကြုံ့သှားတာပေါ့၊ တကျရောကျနိုငျတဲ့ ပရိတျသတျကတော့ နညျးသှားတာပေါ့။”
ကွိုတငျရိုကျကူးထားတဲ့ အစီအစဉျတှကေိုလညျး ဒီဇငျဘာ ၁ ရကျ ညနေ ၅ နာရီကနေ နိုငျငံပိုငျ သတငျးဌာနကနေ ထုတျလှှင့ျနတောပါ။
အငျ်ဂလနျတက်ကသိုလျတှေ စနဈအတိုငျး ဖှဲ့စညျးထားပွီး အကယြျဧက ၄၀၀ ရှိတဲ့ ရနျကုနျတက်ကသိုလျဟာ ၁၉၄၀ ကြောျနှဈတှမှော အာရှရဲ့ အထငျရှားဆုံး တက်ကသိုလျတခု ဖွဈခဲ့တာပါ။ ဗိုလျခြုပျအောငျဆနျး၊ ဒေါကျတာဘမောျ၊ ဝနျကွီးခြုပျဦးနု၊ ကုလသမဂ်ဂ အတှငျးရေးမှုးခြုပျဟောငျး ဦးသန့ျလို ထငျရှားကြောျကွားသူတှေ မငျးသုဝဏျ၊ သိနျးဖမွေင့ျ၊ ဒေါျခငျမြိုးခစြျ၊ ကောလိပျဂငြျနဝေငျး တို့လို စာပအေနုပညာရှငျတှေ အမွောကျအမြား မှေးထုတျပေးခဲ့တာပါ။
အရှေ့တောငျအာရှ နိုငျငံသားတှေ လာပွီး ပညာသငျဖူးတဲ့ ရနျကုနျတက်ကသိုလျဟာ စဈအစိုးရတှလေကျထကျမှာတော့ ကမ်ဘာတဝှမျး တက်ကသိုလျတှထေဲမှာ အဆင့ျ ၁၀,၀၀၀ ကြောျအထိရောကျခဲ့တာပါ။ ပညာရေးမှာသာမက မွနျမာ့နိုငျငံရေးမှာပါ အထငျကရ နရောယူခဲ့တဲ့ ရနျကုနျတက်ကသိုလျရဲ့ အခမျးကဏ်ဍကို မေ့ဖြောကျထားလို့ မရနိုငျကွောငျးလညျး ၁၉၈၈ ခုနှဈ ကြောငျးသားလှုပျရှားမှုတှမှော ပါဝငျလှုပျရှားခဲ့တဲ့ ရနျကုနျတက်ကသိုလျ ကြောငျးသားဟောငျးတဦးဖွဈတဲ့ ကိုမွအေးက ပွောပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ လကျရှိနိုငျငံရေး အပွောငျးအလဲတှကေို ဦးတညျစခေဲ့တဲ့ ကြောငျးသားလှုပျရှားမှုတှမှော အဓိကနရောယူခဲ့တဲ့ ရနျကုနျတက်ကသိုလျရဲ့ သမိုငျးအစဉျအလာကို အလေးထားဖို့ လိုတယျလို့လညျး ပွောပါတယျ။
“ကြောငျးသားသမဂ်ဂရဲ့ အခနျးကဏ်ဍက မွနျမာနိုငျငံ လှတျလပျရေး ကွိုးပမျးမှု သမိုငျးမှာရော ဒီဘကျခတျေ ဒီမိုကရစေီရေး ကွိုးပမျးမှုမှာရော အရမျးကို အခရာကတြယျ။ အဓိကကတြာဖွဈတယျ။ တနညျးအားဖွင့ျပွောမယျဆိုရငျ ၁၉၈၈ ကြောငျးသားလှုပျရှားမှုကွီးပေါျလာလို့ လူထုလှုပျရှားမှု ဆကျဖွဈတယျ။ အဲဒီကနေ ဒီနေ့ခတျေ၊ ဒီနေ့အခြိနျအခါကို ရောကျလာအောငျ လှမျးခဲ့ရတာဖွဈတယျ။ အဲဒီမှာ ကနြောျတို့ ဗကသ၊ တကသ၊ ရကသ အစရှိတဲ့ ကြောငျးသားသမဂ်ဂတှရေဲ့ အဆင့ျဆင့ျပေါ့ ဖွတျသနျးလာတဲ့ သမိုငျးက ခနြျလှပျလို့ကို မရဘူး။ ဒီဟာတှကေို ခနြျလှပျပွီး ပွောသှားခွငျးကတော့ မသင့ျတောျဘူးလို့ ကနြောျမွငျတယျ၊ သဘာဝ မကဘြူးလို့လညျး ကနြောျမွငျတယျ။ တနညျးအားဖွင့ျပွောမယျဆိုရငျ ကြောငျးသားသမဂ်ဂတှရေဲ့ အခနျးကဏ်ဍနဲ့ အကြိုးကြေးဇူးကို မေ့ခငြျယောငျဆောငျတယျလို့ ကနြောျမွငျတယျ၊ မကွိုကျဘူးကနြောျအဲဒါ။”
ရနျကုနျတက်ကသိုလျရာပွည့ျ အထိမျးအမှတျအတှကျ ၂၀၁၉ ဒီဇငျဘာ ၂ ရကျမှာ ကွညောခဲ့ခြိနျမှာတော့ မွနျမာ့ဂုဏျဆောငျ တက်ကသိုလျအဖွဈထိနျးသိမျးဖို့၊ အရညျအသှေးရှိတဲ့ တက်ကသိုလျ ပညာရေးစနဈဖောျဆောငျဖို့၊ စှမျးဆောငျရညျမွင့ျတဲ့ လူ့စှမျးအား အရငျးအမွဈကို မှေးထုတျဖို့၊ အမြိုးသားစညျးလုံးညီညှှတျရေး ဖောျဆောငျပေးမဲ့ ပညာရေးစနဈဖွဈဖို့၊ တကမ်ဘာလုံးအကြိုးဆောငျရှကျပေးမယ့ျ နိုငျငံတက်ကသိုလျဖွဈဖို့ အခကြျတှကေို ထည့ျသှငျးထားပါတယျ။ နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကလညျး ရနျကုနျတက်ကသိုလျကို နိုငျငံတကာအဆင့ျမီဖွဈဖို့ အားလုံးကွိုးပမျးကွဖို့ လိုကွောငျးလညျး ဒီဇငျဘာ ၁ ရကျ သူ့ရဲ့ မိန့ျခှနျးမှာ ပွောကွားခဲ့ပါတယျ။
