(Zawgyi/Unicode)
မကြာသေးခင် ရက်ပိုင်းတွေအတွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုတွေ သိသိသာသာ တိုးလာတဲ့အတွက် ကမ္ဘာအနှံ့ ပျံ့နှံ့တဲ့ ကပ်ရောဂါအဖြစ် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာပဲ ကြေညာလိုက်ပါတယ်။
တရုတ်နိုင်ငံက စတင်ပျံ့နှံ့ခဲ့တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးဟာ အခုနောက်ဆုံး ကမ္ဘာပေါ်က နိုင်ငံပေါင်း ၁၀၀ ကျော်အထိ ကူးစက်ခဲ့ရာက အမြင့်ဆုံးအဆင့်အထိ WHO က တိုးမြှင့် သတ်မှတ်လိုက်တာပါ။ အပြည့်အစုံကိုတော့ ကိုအောင်လွင်ဦးက ပြောပြပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
တရုတ်နိုင်ငံ ပြင်ပမှာ လွန်ခဲ့တဲ့ သီတင်း ၂ ပတ်အတွင်း ကူးစက်မှုတွေ ၁၃ ဆအထိ တိုးလာသလို၊ ကူးစက်တဲ့ နိုင်ငံတွေလည်း ၃ ဆ တိုးလာတဲ့အပေါ် စိုးရိမ်တဲ့အတွက် ကမ္ဘာအနှံ့ ပျံ့နှံ့တဲ့ ရောဂါအဖြစ် ကြေညာဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တဲ့အကြောင်း WHO ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် Tedros Adhanom Ghebreyesus က Geneva ရုံးချုပ်မှာ သတင်းထောက်တွေကို ပြောလိုက်တာပါ။
“ကူးစက်မှုနဲ့ ပြင်းထန်မှုတွေဟာ စိုးရိမ်စရာကောင်းလောက်တဲ့ အဆင့်အထိ ရောက်လာနေပြီး၊ တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်မှု မရှိတာတွေဟာလည်း စိုးရိမ်စရာကောင်းတဲ့ အဆင့်အထိ ရောက်လာနေတာကြောင့်၊ COVID-19 ရောဂါကို ကမ္ဘာအနှံ့ ပျံ့နှံ့တဲ့ ကပ်ရောဂါအဖြစ် သတ်မှတ်နိုင်ပြီလို့ ကျနော်တို့ အနေနဲ့ သုံးသပ်ပါတယ်။”
ဗုဒ္ဓဟူးနေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေအရ ကမ္ဘာပေါ်က နိုင်ငံပေါင်း ၁၁၄ နိုင်ငံမှာ လူပေါင်း ၁၁၈,၀၀၀ ကျော် ကူးစက်ခံထားရပြီး၊ သေဆုံးသူပေါင်းဟာလည်း ၄,၃၀၀ လောက်အထိ ရှိနေကြောင်းလည်း WHO ကပြောပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး စတင်ပျံ့နှံ့ရာ တရုတ်နိုင်ငံမှာ ကူးစက်မှုတွေ လျော့ကျလာနေရာမှာ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ကူးစက်သူ လူနာအသစ် ၂၄ ယောက်သာရှိကြောင်းလည်း တရုတ်ကျန်းမာရေး တာဝန်ရှိသူတွေက သတင်းထုတ်ပြန်ထားတာပါ။ ဒါပေမဲ့လည်း ကူးစက်သူ ၁,၀၀၀ ကျော်သွားပြီဖြစ်တဲ့ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု အပါအဝင် ကမ္ဘာတဝှမ်းမှာ နောက်ထပ် ကူးစက်မှု အသစ်တွေနဲ့ ကူးစက်ခံရတဲ့ နိုင်ငံသစ်တွေလည်း ထပ်တိုးလာနေပါတယ်။
ဗိုင်းရပ်စ် ပျံ့နံှ့မှုကြောင့် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးအပေါ် ရိုက်ခတ်လာနေသလို၊ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းတွေကြား စိုးရိမ်မှုတွေလည်း ကြီးထွားလာနေချိန်မှာ ကျန်းမာရေးအန္တရာယ် သတိပေးချက်ကို အမြင့်ဆုံး အဆင့်အထိ သတ်မှတ်ဖို့ အလွယ်တကူ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တာ မဟုတ်ကြောင်းလည်း WHO အကြီးအကဲက သတင်းထောက်တွေကို ပြောခဲ့တာပါ။
“ကမ္ဘာအနှံ့ ပျံ့နှံ့တဲ့ ကပ်ရောဂါ (Pandemic) ဆိုတာဟာ ခပ်ပေါ့ပေါ့ အမှုမဲ့အမှတ်မဲ့ သုံးနှုန်းရမယ့် စကားလုံးမဟုတ်ပါဘူး။ တလွဲသုံးမိခဲ့ရင် စိုးရိမ်ထိတ်လန့်မှုတွေ၊ ဒါမှမဟုတ်ရင်လည်း တိုက်ဖျက်ရေး လုပ်ငန်းတွေ အဆုံးသတ်သွားပြီဆိုပြီး လွဲမှားတဲ့ အမြင်တွေ ဝင်လာရာက မလိုလားအပ်တဲ့ ဝေဒနာခံစားရတာတွေ၊ အသက်ဆုံးရှုံးမှုတွေလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။”
WHO က အမြင့်ဆုံး သတိပေးချက် ထုတ်ပြန်လိုက်တဲ့ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာပဲ အာဖရိကတိုက်နိုင်ငံတခုဖြစ်တဲ့ ကွန်ဂိုဒီမိုကရက်တစ် သမ္မတ နိုင်ငံမှာ ပထမဆုံး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုကို အတည်ပြုလိုက်သလို၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ လက်ဘနွမ်၊ ပနားမားနဲ့ အိုင်ယာလန်တို့မှာလည်း ပထမဆုံး သေဆုံးသူတွေ ရှိခဲ့ကြောင်း သတင်းထုတ်ပြန်ထားတာပါ။
Your browser doesn’t support HTML5
COVID-19 ကို ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ အဖြစ် WHO ကြေညာ
........................
COVID-19 ကို ကမ်ဘာ့ကပျရောဂါ အဖွဈ WHO ကွညော
(Unicode)
မကွာသေးခငျ ရကျပိုငျးတှအေတှငျး ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကူးစကျမှုတှေ သိသိသာသာ တိုးလာတဲ့အတှကျ ကမ်ဘာအနှံ့ ပြံ့နှံ့တဲ့ ကပျရောဂါအဖွဈ ကမ်ဘာ့ကနြျးမာရေးအဖှဲ့ (WHO) က ဗုဒ်ဓဟူးနေ့မှာပဲ ကွညောလိုကျပါတယျ။
တရုတျနိုငျငံက စတငျပြံ့နှံ့ခဲ့တဲ့ ဗိုငျးရပျဈပိုးဟာ အခုနောကျဆုံး ကမ်ဘာပေါျက နိုငျငံပေါငျး ၁၀၀ ကြောျအထိ ကူးစကျခဲ့ရာက အမွင့ျဆုံးအဆင့ျအထိ WHO က တိုးမွှင့ျ သတျမှတျလိုကျတာပါ။ အပွည့ျအစုံကိုတော့ ကိုအောငျလှငျဦးက ပွောပွပေးမှာ ဖွဈပါတယျ။
တရုတျနိုငျငံ ပွငျပမှာ လှနျခဲ့တဲ့ သီတငျး ၂ ပတျအတှငျး ကူးစကျမှုတှေ ၁၃ ဆအထိ တိုးလာသလို၊ ကူးစကျတဲ့ နိုငျငံတှလေညျး ၃ ဆ တိုးလာတဲ့အပေါျ စိုးရိမျတဲ့အတှကျ ကမ်ဘာအနှံ့ ပြံ့နှံ့တဲ့ ရောဂါအဖွဈ ကွညောဖို့ ဆုံးဖွတျခဲ့တဲ့အကွောငျး WHO ညှှနျကွားရေးမှူးခြုပျ Tedros Adhanom Ghebreyesus က Geneva ရုံးခြုပျမှာ သတငျးထောကျတှကေို ပွောလိုကျတာပါ။
“ကူးစကျမှုနဲ့ ပွငျးထနျမှုတှဟော စိုးရိမျစရာကောငျးလောကျတဲ့ အဆင့ျအထိ ရောကျလာနပွေီး၊ တုံ့ပွနျဆောငျရှကျမှု မရှိတာတှဟောလညျး စိုးရိမျစရာကောငျးတဲ့ အဆင့ျအထိ ရောကျလာနတောကွောင့ျ၊ COVID-19 ရောဂါကို ကမ်ဘာအနှံ့ ပြံ့နှံ့တဲ့ ကပျရောဂါအဖွဈ သတျမှတျနိုငျပွီလို့ ကနြောျတို့ အနနေဲ့ သုံးသပျပါတယျ။”
ဗုဒ်ဓဟူးနေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အခကြျအလကျတှအေရ ကမ်ဘာပေါျက နိုငျငံပေါငျး ၁၁၄ နိုငျငံမှာ လူပေါငျး ၁၁၈,၀၀၀ ကြောျ ကူးစကျခံထားရပွီး၊ သဆေုံးသူပေါငျးဟာလညျး ၄,၃၀၀ လောကျအထိ ရှိနကွေောငျးလညျး WHO ကပွောပါတယျ။ ဗိုငျးရပျဈပိုး စတငျပြံ့နှံ့ရာ တရုတျနိုငျငံမှာ ကူးစကျမှုတှေ လြော့ကလြာနရောမှာ ဗုဒ်ဓဟူးနေ့က ကူးစကျသူ လူနာအသဈ ၂၄ ယောကျသာရှိကွောငျးလညျး တရုတျကနြျးမာရေး တာဝနျရှိသူတှကေ သတငျးထုတျပွနျထားတာပါ။ ဒါပမေဲ့လညျး ကူးစကျသူ ၁,၀၀၀ ကြောျသှားပွီဖွဈတဲ့ အမရေိကနျ ပွညျထောငျစု အပါအဝငျ ကမ်ဘာတဝှမျးမှာ နောကျထပျ ကူးစကျမှု အသဈတှနေဲ့ ကူးစကျခံရတဲ့ နိုငျငံသဈတှလေညျး ထပျတိုးလာနပေါတယျ။
ဗိုငျးရပျဈ ပြံ့နံှ့မှုကွောင့ျ ကမ်ဘာ့စီးပှားရေးအပေါျ ရိုကျခတျလာနသေလို၊ လူမှုအသိုငျးအဝိုငျးတှကွေား စိုးရိမျမှုတှလေညျး ကွီးထှားလာနခြေိနျမှာ ကနြျးမာရေးအန်တရာယျ သတိပေးခကြျကို အမွင့ျဆုံး အဆင့ျအထိ သတျမှတျဖို့ အလှယျတကူ ဆုံးဖွတျခဲ့တာ မဟုတျကွောငျးလညျး WHO အကွီးအကဲက သတငျးထောကျတှကေို ပွောခဲ့တာပါ။
“ကမ်ဘာအနှံ့ ပြံ့နှံ့တဲ့ ကပျရောဂါ (Pandemic) ဆိုတာဟာ ခပျပေါ့ပေါ့ အမှုမဲ့အမှတျမဲ့ သုံးနှုနျးရမယ့ျ စကားလုံးမဟုတျပါဘူး။ တလှဲသုံးမိခဲ့ရငျ စိုးရိမျထိတျလန့ျမှုတှေ၊ ဒါမှမဟုတျရငျလညျး တိုကျဖကြျရေး လုပျငနျးတှေ အဆုံးသတျသှားပွီဆိုပွီး လှဲမှားတဲ့ အမွငျတှေ ဝငျလာရာက မလိုလားအပျတဲ့ ဝဒေနာခံစားရတာတှေ၊ အသကျဆုံးရှုံးမှုတှလေညျး ဖွဈနိုငျပါတယျ။”
WHO က အမွင့ျဆုံး သတိပေးခကြျ ထုတျပွနျလိုကျတဲ့ ဗုဒ်ဓဟူးနေ့မှာပဲ အာဖရိကတိုကျနိုငျငံတခုဖွဈတဲ့ ကှနျဂိုဒီမိုကရကျတဈ သမ်မတ နိုငျငံမှာ ပထမဆုံး ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကူးစကျမှုကို အတညျပွုလိုကျသလို၊ အငျဒိုနီးရှား၊ လကျဘနှမျ၊ ပနားမားနဲ့ အိုငျယာလနျတို့မှာလညျး ပထမဆုံး သဆေုံးသူတှေ ရှိခဲ့ကွောငျး သတငျးထုတျပွနျထားတာပါ။