(Zawgyi / Unicode)
လူဦးရေသန်းပေါင်း ၆၅၀ ကျော်ရှိတဲ့ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံတွေ အနေနဲ့ သူတို့အတွက် အရေးကြီးတဲ့ ကိစ္စရပ်တွေမှာ အမေရိကန်ရွေးကောက်ခံသမ္မတ Joe Biden က ပါဝင်ဆောင်ရွက်လာမယ်ဆိုရင် တရုတ်နိုင်ငံကို ဘေးဖယ်ပြီး အမေရိကန်နဲ့ ရေရှည်သဘောတူညီမှုရဖို့ လုပ်ကိုင်မယ့်ပုံရှိတယ်လို့ ဒေသတွင်း လေ့လာစောင့်ကြည့်သူတွေက သုံးသပ်ပါတယ်။
မြန်မာအပါအဝင် အဖွဲ့ဝင် ၁၀ နိုင်ငံရှိတဲ့ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအသင်း (ASEAN) နဲ့ ဆက်ဆံရေး ခိုင်မာအားကောင်းလာအောင် Mr. Biden ဘက်က ဆန္ဒရှိလိမ့်မယ်ဆိုတဲ့ ခန့်မှန်းမှုတွေလည်း ရှိနေတာပါ။ အာဆီယံနိုင်ငံ ခေါင်းဆောင်တွေကလည်း အမေရိကန်ကို အလားအလာကောင်းတဲ့ ကုန်သွယ်ဘက်နိုင်ငံ အဖြစ် ရှုမြင်လာနေကြတယ်လို့ သုံးသပ်နေကြပါတယ်။ Ralph Jennings ရဲ့ သတင်းလွှာကို နန်းလောင်ဝ် တင်ပြပေးထားပါတယ်။
အာဆီယံအဖွဲ့ဝင် ၄ နိုင်ငံဖြစ်တဲ့ ဘရူနိုင်း၊ မလေးရှား၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံကြား တောင်တရုတ်ရေပြင်ပိုင်နက် အငြင်းပွားနေတာဖြစ်ပြီး ဒီကိစ္စမှာ တရုတ်ဘက်က ဒေသအတော်များများ ထိန်းချုပ်သွားမှာကို အမေရိကန်ဘက်ကလည်း စိုးရိမ်နေပါတယ်။ အမေရိကန်သမ္မတ Donald Trump အစိုးရအဖွဲ့ကလည်း တရုတ်အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံတွေကို စစ်လက်နက်တွေနဲ့ စစ်ရေးသင်တန်းတွေပေးပြီး ကူညီနေတဲ့အပြင် အမေရိကန် ရေတပ်သင်္ဘောတွေ ဒေသတွင်း စေလွှွှတ်ပြီး သတိပေးနေတာပါ။ ဒါပေမယ့်လည်း သမ္မတ Trump လက်ထက်မှာတော့ သက်တမ်း ၅၃ နှစ်ရှိပြီဖြစ်တဲ့ အာဆီယံနဲ့ ဆက်ဆံရေး အေးစက်သွားတဲ့အတွက် ဒေသတွင်းနိုင်ငံတွေကို တရုတ်တို့ လွှမ်းမိုးမှုရအောင် လမ်းပွင့်သွားစေတယ်လို့ New South Wales တက္ကသိုလ် အငြိမ်းစားပါမောက္ခ Carl Thayer က သုံးသပ်ပါတယ်။
SEE ALSO: Joe Biden အစိုးရနဲ့လက်တွဲပြီး ငြိမ်းချမ်းဖွံ့ဖြိုးရေး ဆောင်ရွက်ဖို့ တရုတ်သမ္မတ မျှော်လင့်အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံတွေရဲ့ ကပ်ရောဂါလွန်ကာလ စီးပွားရေး ပြန်လည်ဦးမော့လာစေရေးနဲ့ ဥတုရာသီ ပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်တွေမှာ တရုတ်က Soft Power စည်းရုံးဖျောင်းဖျတဲ့ အနုနည်းနဲ့ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်လာတယ်လို့ ပါမောက္ခ Thayer က ပြောပါတယ်။ အာဆီယံ အခမ်းအနားတွေမှာ တရုတ်ဘက်က ကိုယ်စားလှယ်တွေစေလွှတ်ပြီး အဆိုပြု ကမ်းလှမ်းတာတွေ လုပ်လာပါတယ်။
“နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတွေ အထူးသဖြင့် အာဆီယံအဖွဲ့မှာဆိုရင် တရုတ်ရဲ့ သြဇာအင်အား ဟန်ချက်ညီသွားအောင် တန်ပြန်ထိန်းညှိဖို့ အမေရိကန်နိုင်ငံဘက်က အပြည့်အဝ ပါဝင်လာဖို့ လိုပါတယ်။ ဒါမှမဟုတ်ရင်တော့ အဲဒီထဲက နိုင်ငံတချို့ အင်အားချည့်နဲ့သွားတာမျိုး ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။”
အာရှနိုင်ငံခေါင်းဆောင်တွေကို သမ္မတ Trump ရဲ့ ချဉ်းကပ်ပုံက တည်ငြိမ်မှုမရှိပါဘူး။ အထူးသဖြင့် မဟာမိတ် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံမှာ တပ်စွဲထားတဲ့ အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့တွေအတွက် ကုန်ကျစရိတ်ကို တောင်ကိုရီးယားက စိုက်ထုတ်ပေးဖို့ ၂၀၁၇ ခုနှစ် တောင်းဆိုခဲ့တဲ့လုပ်ရပ်ကို ကြည့်ရင် သိနိုင်ပါတယ်လို့ စင်ကာပူအခြေစိုက် Centennial Asia Advisors သုတေသနဌာန၊ အမှုဆောင်ညွှန်ကြားရေးမှူး Manu Bhaskaran က ပြောပါတယ်။ မြောက်ကိုရီးယားခေါင်းဆောင် Kim Jong-un နဲ့ သမ္မတ Trump တို့ တွေ့ဆုံမယ့် ဆုံးဖြတ်ချက်ကိုလည်း ရုတ်တရက်ချမှတ်လိုက်တာ ဖြစ်တယ်လို့ Bhaskaran က The Edge Malaysia သတင်းဝက်ဆိုက်ရဲ့ အပတ်စဉ်သုံးသပ်ချက် ဆောင်းပါးမှာ နိုဝင်ဘာ ၁၆ ရက်နေ့က ရေးသားထားပါတယ်။
အာဆီယံညီလာခံကိုတော့ ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာ သမ္မတ Trump ကိုယ်တိုင် တကြိမ်သာ တက်ရောက်ခဲ့ပြီး ၂၀၁၈ နဲ့ ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာတော့ ကိုယ်စားလှယ်တွေကိုပဲ စေလွှတ်ခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံစုံပါဝင်တဲ့ လွတ်လပ်စွာ ကုန်သွယ်ရေး ကိစ္စကိုလည်း သမ္မတ Trump က ဝင်နှောင့်ခဲ့သလို ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ (WTO) ရဲ့ ပြဋ္ဌာန်းချက်ကို လျစ်လျူရှုပြီး တရုတ်ကုန်ပစ္စည်းတွေအပေါ် အခွန်တိုးကောက်ခဲ့တာပါ။ ဒါ့အပြင် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) ဆီကလည်း သမ္မတ Trump အစိုးရ ၂၀၂၀ ခုနှစ်မှာ နုတ်ထွက်ခဲ့ပါတယ်။
ဒီမိုကရက်ပါတီရဲ့ သံတမန်ရေး လုပ်ဆောင်ချက်တွေဟာ နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ လုပ်ကိုင်တဲ့ သာဓကတွေ ရှိတာကြောင့် ဒီမိုကရက် ရွေးကောက်ခံသမ္မတ Joe Biden က အဲဒီအဖွဲ့တွေထဲ ပြန်ဝင်လိမ့်မယ်လို့ စင်ကာပူတက္ကသိုလ် ပြည်သူ့မူဝါဒရေးရာဌာန ပါမောက္ခ Eduardo Araral က ခန့်မှန်းပါတယ်။
“အနည်းဆုံးတော့ အာဆီယံအဖွဲ့နဲ့ အမေရိကန်တို့ လက်တွဲလုပ်ကိုင်မယ့် မူဘောင်တွေ ချမှတ်ထားပါတယ်။ တနိုင်ငံတည်းလုပ်မှာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ လက်ရှိကာလမှာ ကြုံနေရတဲ့ မသေချာ မရေရာမှုှတွေ၊ တခုခုဖြစ်တော့မလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေ ခဏတာ ပျောက်ကွယ်သွားတဲ့အတွက် စိတ်သက်သာရာ ရစေပါတယ်။ အစိုးရသစ်တရပ် တက်လာတဲ့အခါ အမေရိကန်-တရုတ်နိုင်ငံကြား အစပျိုးချစ်ကြည်မှုကာလ ရှိတဲ့အတွက် အာဆီယံနိုင်ငံတွေအတွက်တော့ အချိန်အနည်းငယ် စိတ်သက်သာရာ ရစေပါတယ်။”
SEE ALSO: ကန်-တရုတ်ဆက်ဆံရေးပြန်တိုးတက်ရေး တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး တိုက်တွန်းတရုတ်နိုင်ငံကို ရင်ဆိုင်ဖို့ဆိုရင် အမေရိကန်အနေနဲ့ အာဆီယံအဖွဲ့နဲ့ ဆက်ဆံမှုရှိဖို့ လိုတယ်လို့လည်း မနီလာမြို့အခြေစိုက် Asia-Pacific Pathways to Progress Foundation က သုတေသီ Aaron Rabena က မြင်ပါတယ်။ တောင်တရုတ်ပင်လယ် ရေပြင်ပိုင်နက် အများစုကို ထိန်းချုပ်နိုင်ဖို့ ကြိုးပမ်းချက်အဖြစ် တရုတ်ဘက်က ရေတပ်သင်္ဘောတွေ ဖြတ်သန်းခုတ်မောင်းပြီး အင်အားပြနေတာကို မကျေနပ်ပေမယ့် တရုတ်နိုင်ငံကို ကုန်သွယ်ရေးနဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုလုပ်မယ့် နိုင်ငံအဖြစ် အရှေ့တောင်အာရှ အစိုးရတွေက ရှုမြင်ထားကြတယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေ ဘယ်ဘက်ကရပ်မလဲဆိုတာ စာချုပ်စာတမ်းမျိုးတွေ မရှိပေမယ့်လည်း လက်တွေ့မှာတော့ အဖွဲ့ဝင်အများစုက အမေရိကန်နိုင်ငံရဲ့ ဆယ်စုနှစ်ကြာ မဟာမိတ်တွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။
“စီးပွားရေးနဲ့ပတ်သက်လို့ အမေရိကန်ဘက်က ဘယ်လိုကမ်းလှမ်းချက်မျိုးကိုမဆို အာဆီယံဘက်က လက်ခံဖို့ အသင့်ရှိနေနိုင်ပါတယ်။” လို့ Rabena က သုံးသပ်ပါတယ်။
စားသုံးသူဈေးကွက် တိုးတက်လာတဲ့ တရုတ်နဲ့ အာဆီယံနိုင်ငံတွေကြား လွတ်လပ်စွာကုန်သွယ်ရေး သဘောတူညီမှုကို ၂၀၀၉ ခုနှစ်မှာ လက်မှတ်ရေးထိုးထားတာပါ။ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံ အတော်များများက ဈေးကွက်ပိုကျယ်တဲ့ အမေရိကန်ကို ကုန်ပစ္စည်းတင်ပို့ဖို့ ပိုလိုလားတာပါ။ ရွေးကောက်ခံသမ္မတ Mr. Biden ကတော့ ကျွမ်းကျင်သူတွေရဲ့ အကြံဉာဏ်ကို အသေအချာ နားထောင်ပြီး မူဝါဒတွေ ချမှတ်မယ့်ပုံရှိသလို အာရှခေါင်းဆောင်တွေရဲ့ အမြင်သဘောထားတွေကိုလည်း နားထောင်မယ့်ပုံ ရှိတယ်လို့လည်း Bhaskaran က ရေးပါတယ်။
စင်ကာပူက နိုင်ငံတကာရေးရာဌာန သုတေသီ Ph Ei Sun ကလည်း အမေရိကန်အစိုးရသစ်အနေနဲ့ အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသရေးရာ အပါအဝင် အခြား မဟာဗျူဟာတွေ ချမှတ်တဲ့နေရာမှာ အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေနဲ့ ရှေ့ဆက်တိုး ဆက်ဆံလာလိမ့်မယ်လို့လည်း သုံးသပ်ထားပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
Joe Biden လက်ထက် ကန်-အာဆီယံ ဆက်ဆံရေး အလားအလာ
---------------------------
(Unicode)
Joe Biden လကျထကျ ကနျ-အာဆီယံ ဆကျဆံရေး အလားအလာ
လူဦးရသေနျးပေါငျး ၆၅၀ ကြောျရှိတဲ့ အရှေ့တောငျအာရှနိုငျငံတှေ အနနေဲ့ သူတို့အတှကျ အရေးကွီးတဲ့ ကိစ်စရပျတှမှော အမရေိကနျရှေးကောကျခံသမ်မတ Joe Biden က ပါဝငျဆောငျရှကျလာမယျဆိုရငျ တရုတျနိုငျငံကို ဘေးဖယျပွီး အမရေိကနျနဲ့ ရရှေညျသဘောတူညီမှုရဖို့ လုပျကိုငျမယ့ျပုံရှိတယျလို့ ဒသေတှငျး လေ့လာစောင့ျကွည့ျသူတှကေ သုံးသပျပါတယျ။
မွနျမာအပါအဝငျ အဖှဲ့ဝငျ ၁၀ နိုငျငံရှိတဲ့ အရှေ့တောငျအာရှနိုငျငံမြားအသငျး (ASEAN) နဲ့ ဆကျဆံရေး ခိုငျမာအားကောငျးလာအောငျ Mr. Biden ဘကျက ဆန်ဒရှိလိမ့ျမယျဆိုတဲ့ ခန့ျမှနျးမှုတှလေညျး ရှိနတောပါ။ အာဆီယံနိုငျငံ ခေါငျးဆောငျတှကေလညျး အမရေိကနျကို အလားအလာကောငျးတဲ့ ကုနျသှယျဘကျနိုငျငံ အဖွဈ ရှုမွငျလာနကွေတယျလို့ သုံးသပျနကွေပါတယျ။ Ralph Jennings ရဲ့ သတငျးလှှာကို နနျးလောငျဝျ တငျပွပေးထားပါတယျ။
SEE ALSO: Joe Biden တက်လာပြီးနောက် ကန်-အရှေ့တောင်အာရှ ဆက်ဆံရေးအလားအလာအာဆီယံအဖှဲ့ဝငျ ၄ နိုငျငံဖွဈတဲ့ ဘရူနိုငျး၊ မလေးရှား၊ ဖိလဈပိုငျ၊ ဗီယကျနမျနိုငျငံနဲ့ တရုတျနိုငျငံကွား တောငျတရုတျရပွေငျပိုငျနကျ အငွငျးပှားနတောဖွဈပွီး ဒီကိစ်စမှာ တရုတျဘကျက ဒသေအတောျမြားမြား ထိနျးခြုပျသှားမှာကို အမရေိကနျဘကျကလညျး စိုးရိမျနပေါတယျ။ အမရေိကနျသမ်မတ Donald Trump အစိုးရအဖှဲ့ကလညျး တရုတျအိမျနီးခငြျး နိုငျငံတှကေို စဈလကျနကျတှနေဲ့ စဈရေးသငျတနျးတှပေေးပွီး ကူညီနတေဲ့အပွငျ အမရေိကနျ ရတေပျသငျ်ဘောတှေ ဒသေတှငျး စလှေှှှတျပွီး သတိပေးနတောပါ။ ဒါပမေယ့ျလညျး သမ်မတ Trump လကျထကျမှာတော့ သကျတမျး ၅၃ နှဈရှိပွီဖွဈတဲ့ အာဆီယံနဲ့ ဆကျဆံရေး အေးစကျသှားတဲ့အတှကျ ဒသေတှငျးနိုငျငံတှကေို တရုတျတို့ လှှမျးမိုးမှုရအောငျ လမျးပှင့ျသှားစတေယျလို့ New South Wales တက်ကသိုလျ အငွိမျးစားပါမောက်ခ Carl Thayer က သုံးသပျပါတယျ။
အရှေ့တောငျအာရှနိုငျငံတှရေဲ့ ကပျရောဂါလှနျကာလ စီးပှားရေး ပွနျလညျဦးမော့လာစရေေးနဲ့ ဥတုရာသီ ပွောငျးလဲမှုဆိုငျရာ ကိစ်စရပျတှမှော တရုတျက Soft Power စညျးရုံးဖြောငျးဖတြဲ့ အနုနညျးနဲ့ ထိုးဖောကျဝငျရောကျလာတယျလို့ ပါမောက်ခ Thayer က ပွောပါတယျ။ အာဆီယံ အခမျးအနားတှမှော တရုတျဘကျက ကိုယျစားလှယျတှစေလှေှတျပွီး အဆိုပွု ကမျးလှမျးတာတှေ လုပျလာပါတယျ။
“နိုငျငံတကာအဖှဲ့အစညျးတှေ အထူးသဖွင့ျ အာဆီယံအဖှဲ့မှာဆိုရငျ တရုတျရဲ့ သွဇာအငျအား ဟနျခကြျညီသှားအောငျ တနျပွနျထိနျးညှိဖို့ အမရေိကနျနိုငျငံဘကျက အပွည့ျအဝ ပါဝငျလာဖို့ လိုပါတယျ။ ဒါမှမဟုတျရငျတော့ အဲဒီထဲက နိုငျငံတခြို့ အငျအားခညြ့ျနဲ့သှားတာမြိုး ဖွဈလာနိုငျပါတယျ။”
အာရှနိုငျငံခေါငျးဆောငျတှကေို သမ်မတ Trump ရဲ့ ခဉြျးကပျပုံက တညျငွိမျမှုမရှိပါဘူး။ အထူးသဖွင့ျ မဟာမိတျ တောငျကိုရီးယားနိုငျငံမှာ တပျစှဲထားတဲ့ အမရေိကနျတပျဖှဲ့တှအေတှကျ ကုနျကစြရိတျကို တောငျကိုရီးယားက စိုကျထုတျပေးဖို့ ၂၀၁၇ ခုနှဈ တောငျးဆိုခဲ့တဲ့လုပျရပျကို ကွည့ျရငျ သိနိုငျပါတယျလို့ စငျကာပူအခွစေိုကျ Centennial Asia Advisors သုတသေနဌာန၊ အမှုဆောငျညှှနျကွားရေးမှူး Manu Bhaskaran က ပွောပါတယျ။ မွောကျကိုရီးယားခေါငျးဆောငျ Kim Jong-un နဲ့ သမ်မတ Trump တို့ တှေ့ဆုံမယ့ျ ဆုံးဖွတျခကြျကိုလညျး ရုတျတရကျခမြှတျလိုကျတာ ဖွဈတယျလို့ Bhaskaran က The Edge Malaysia သတငျးဝကျဆိုကျရဲ့ အပတျစဉျသုံးသပျခကြျ ဆောငျးပါးမှာ နိုဝငျဘာ ၁၆ ရကျနေ့က ရေးသားထားပါတယျ။
အာဆီယံညီလာခံကိုတော့ ၂၀၁၇ ခုနှဈမှာ သမ်မတ Trump ကိုယျတိုငျ တကွိမျသာ တကျရောကျခဲ့ပွီး ၂၀၁၈ နဲ့ ၂၀၁၉ ခုနှဈမှာတော့ ကိုယျစားလှယျတှကေိုပဲ စလှေှတျခဲ့ပါတယျ။ နိုငျငံစုံပါဝငျတဲ့ လှတျလပျစှာ ကုနျသှယျရေး ကိစ်စကိုလညျး သမ်မတ Trump က ဝငျနှောင့ျခဲ့သလို ကမ်ဘာ့ကုနျသှယျရေးအဖှဲ့ (WTO) ရဲ့ ပွဋ်ဌာနျးခကြျကို လစြျလြူရှုပွီး တရုတျကုနျပစ်စညျးတှအေပေါျ အခှနျတိုးကောကျခဲ့တာပါ။ ဒါ့အပွငျ ကမ်ဘာ့ကနြျးမာရေးအဖှဲ့ (WHO) ဆီကလညျး သမ်မတ Trump အစိုးရ ၂၀၂၀ ခုနှဈမှာ နုတျထှကျခဲ့ပါတယျ။
ဒီမိုကရကျပါတီရဲ့ သံတမနျရေး လုပျဆောငျခကြျတှဟော နိုငျငံတကာ အဖှဲ့အစညျးတှနေဲ့ လုပျကိုငျတဲ့ သာဓကတှေ ရှိတာကွောင့ျ ဒီမိုကရကျ ရှေးကောကျခံသမ်မတ Joe Biden က အဲဒီအဖှဲ့တှထေဲ ပွနျဝငျလိမ့ျမယျလို့ စငျကာပူတက်ကသိုလျ ပွညျသူ့မူဝါဒရေးရာဌာန ပါမောက်ခ Eduardo Araral က ခန့ျမှနျးပါတယျ။
“အနညျးဆုံးတော့ အာဆီယံအဖှဲ့နဲ့ အမရေိကနျတို့ လကျတှဲလုပျကိုငျမယ့ျ မူဘောငျတှေ ခမြှတျထားပါတယျ။ တနိုငျငံတညျးလုပျမှာတော့ မဟုတျပါဘူး။ လကျရှိကာလမှာ ကွုံနရေတဲ့ မသခြော မရရောမှုှတှေ၊ တခုခုဖွဈတော့မလားဆိုတဲ့ စိုးရိမျပူပနျမှုတှေ ခဏတာ ပြောကျကှယျသှားတဲ့အတှကျ စိတျသကျသာရာ ရစပေါတယျ။ အစိုးရသဈတရပျ တကျလာတဲ့အခါ အမရေိကနျ-တရုတျနိုငျငံကွား အစပြိုးခစြျကွညျမှုကာလ ရှိတဲ့အတှကျ အာဆီယံနိုငျငံတှအေတှကျတော့ အခြိနျအနညျးငယျ စိတျသကျသာရာ ရစပေါတယျ။”
SEE ALSO: Joe Biden အောင်ပွဲ တရုတ်သမ္မတ ချီးကျူးဂုဏ်ပြုတရုတျနိုငျငံကို ရငျဆိုငျဖို့ဆိုရငျ အမရေိကနျအနနေဲ့ အာဆီယံအဖှဲ့နဲ့ ဆကျဆံမှုရှိဖို့ လိုတယျလို့လညျး မနီလာမွို့အခွစေိုကျ Asia-Pacific Pathways to Progress Foundation က သုတသေီ Aaron Rabena က မွငျပါတယျ။ တောငျတရုတျပငျလယျ ရပွေငျပိုငျနကျ အမြားစုကို ထိနျးခြုပျနိုငျဖို့ ကွိုးပမျးခကြျအဖွဈ တရုတျဘကျက ရတေပျသငျ်ဘောတှေ ဖွတျသနျးခုတျမောငျးပွီး အငျအားပွနတောကို မကြနေပျပမေယ့ျ တရုတျနိုငျငံကို ကုနျသှယျရေးနဲ့ ရငျးနှီးမွှုပျနှံမှုလုပျမယ့ျ နိုငျငံအဖွဈ အရှေ့တောငျအာရှ အစိုးရတှကေ ရှုမွငျထားကွတယျလို့လညျး ဆိုပါတယျ။ အာဆီယံအဖှဲ့ဝငျနိုငျငံတှေ ဘယျဘကျကရပျမလဲဆိုတာ စာခြုပျစာတမျးမြိုးတှေ မရှိပမေယ့ျလညျး လကျတှေ့မှာတော့ အဖှဲ့ဝငျအမြားစုက အမရေိကနျနိုငျငံရဲ့ ဆယျစုနှဈကွာ မဟာမိတျတှေ ဖွဈကွပါတယျ။
“စီးပှားရေးနဲ့ပတျသကျလို့ အမရေိကနျဘကျက ဘယျလိုကမျးလှမျးခကြျမြိုးကိုမဆို အာဆီယံဘကျက လကျခံဖို့ အသင့ျရှိနနေိုငျပါတယျ။” လို့ Rabena က သုံးသပျပါတယျ။
စားသုံးသူဈေးကှကျ တိုးတကျလာတဲ့ တရုတျနဲ့ အာဆီယံနိုငျငံတှကွေား လှတျလပျစှာကုနျသှယျရေး သဘောတူညီမှုကို ၂၀၀၉ ခုနှဈမှာ လကျမှတျရေးထိုးထားတာပါ။ အရှေ့တောငျအာရှနိုငျငံ အတောျမြားမြားက ဈေးကှကျပိုကယြျတဲ့ အမရေိကနျကို ကုနျပစ်စညျးတငျပို့ဖို့ ပိုလိုလားတာပါ။ ရှေးကောကျခံသမ်မတ Mr. Biden ကတော့ ကြှမျးကငြျသူတှရေဲ့ အကွံဉာဏျကို အသအေခြာ နားထောငျပွီး မူဝါဒတှေ ခမြှတျမယ့ျပုံရှိသလို အာရှခေါငျးဆောငျတှရေဲ့ အမွငျသဘောထားတှကေိုလညျး နားထောငျမယ့ျပုံ ရှိတယျလို့လညျး Bhaskaran က ရေးပါတယျ။
စငျကာပူက နိုငျငံတကာရေးရာဌာန သုတသေီ Ph Ei Sun ကလညျး အမရေိကနျအစိုးရသဈအနနေဲ့ အငျဒို-ပစိဖိတျဒသေရေးရာ အပါအဝငျ အခွား မဟာဗြူဟာတှေ ခမြှတျတဲ့နရောမှာ အာဆီယံအဖှဲ့ဝငျနိုငျငံတှနေဲ့ ရှေ့ဆကျတိုး ဆကျဆံလာလိမ့ျမယျလို့လညျး သုံးသပျထားပါတယျ။