[Zawgyi/Unicode]
နိုဝင်ဘာ ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲပေးခွင့်ရကြမယ့် မသန်စွမ်းသူ အရေအတွက်ဟာ အရင်ကထက် ပိုများလာပေမဲ့ မဲပေးခွင့် အပြည့်အ၀ မရမှာကို မသန်စွမ်းသူအရေး လှုပ်ရှားသူတွေ စိုးရိမ်နေတဲ့အကြောင်း ပြောပြပါမယ်။ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် ကိုထက်အောင်ခန့်က သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲပေးခွင့်ရှိတဲ့ မသန်စွမ်းသူ အရေအတွက်ဟာ ၂၀၁၅ ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲမှာ ရာဂဏန်းသာ ရှိခဲ့ပေမဲ့ ဒီနှစ်မှာတော့ သိန်းဂဏန်းလောက်အထိ တိုးလာတယ်လို့ မသန်စွမ်းသူများအရေး လှုပ်ရှားသူတွေက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ရွေးကောက်ပွဲမှာ လက်တွေ့ပါဝင် မဲပေးနိုင်မယ့် အခြေအနေ ရှိမရှိ ဆိုတာကတော့ စိန်ခေါ်မှုတွေ ရှိနေတုန်းပဲလို့ မသန်စွမ်းသူများအရေး ဆောင်ရွက်နေတဲ့ ရွှေမင်းသား ဖောင်ဒေးရှင်းမြန်မာ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးမြတ်သူဝင်းကပြောပါတယ်။
“၂၀၁၅ တုန်းက ပေးခဲ့တာ ၅၀၀ လောက်ပဲပေးခဲ့တာ။ ကျွန်တော်တို့က စဉ်းစားတာက တသိန်းကျော်ပေမယ့် ဒီတသိန်းကျော်က မဲရုံကို တကယ်ကော ရောက်ပါ့မလားပေါ့။ မဲစာရင်းမှာတော့ တသိန်းကျော်ပါသွားပြီပေါ့။ မဲစာရင်းမှာပါတယ်ဆိုကတည်းက အောင်မြင်မှုပေါ့ဗျာ။ ကျနော်တို့ ၇၀,၀၀၀ ကျော်၊ ၈၀,၀၀၀ ကျော်ကနေ ၁၀၀,၀၀၀ ကျော်။ နောက် စက်တင်ဘာလောက်မှာ ထပ်ပြီး ထုတ်မယ့် စာရင်းထဲမှာတော့ ပိုများလာမှာပေါ့။ အဲ့လူတွေ တော်တော်များများကို မဲရုံကိုရောက်ဖို့ ကျနော်တို့ ကြိုးစားရမယ်။ သူတို့က စာရင်းထဲပါပေမယ့် မဲရုံ မရောက်မှာ စိတ်ပူရတယ်။”
မဲပေးခွင့်ရှိတဲ့ မသန်စွမ်းသူ ဦးရေဟာ ရန်ကုန်တိုင်းမှာ ၁၀,၀၀၀ ကျော်နဲ့ မန္တလေးတိုင်းမှာတော့ ၉,၀၀၀ ကျော်ရှိပါတယ်။ မန္တလေးတိုင်း ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် ဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်သူ ဦးရှိန်ဝင်းကတော့ မသန်စွမ်းသူတွေ ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲပေးနိုင်အောင် စီစဉ်ထားတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
SEE ALSO: ရွေးကောက်ပွဲဝင်မယ့် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတချို့ ကော်မရှင်ပယ်ချ“မသန်စွမ်းများတဲ့ ရပ်ကွက်တို့ ရွာတို့မှာ ကျနော်တို့ တွန်းလှည်းဆိုလည်း တွန်းလှည်းလေးနဲ့ တက်နိုင်အောင် ဒီတိုင်းသွားနိုင်သူတွေဆိုလည်း ကြိုးတန်းလေးနဲ့ပေါ့။ တုတ်ကောက်လေးနဲ့ပေါ့ အဲ့လို အကူညီလေးတွေနဲ့ လုပ်ပေးထားပါတယ်။"
မဲပေးခွင့်ရမယ့် မသန်စွမ်းဦးရေ တိုးလာနေချိန်မှာ ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်ငန်းစဉ်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ ရရှိဖို့ လိုတယ်လို့လည်း မသန်စွမ်းသူတွေအရေး လှုပ်ရှားသူတွေနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ စောင့်ကြည့် လှုပ်ရှားသူတွေက ပြောပါတယ်။ ရွှေမင်းသား ဖောင်ဒေးရှင်း မြန်မာ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးမြတ်သူဝင်းကတော့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ယှဉ်ပြိုင်မယ့် နိုင်ငံရေးပါတီတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ မှန်မှန်ကန်ကန် ရရှိဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။
“ဘယ်လို မဲပေးရမလည်းဆိုတာထက် ဘယ်သူ့ကို မဲပေးရမလည်းဆိုတဲ့ စဉ်းစား ဆင်ခြင်တုံတရားကို သူတို့ကို ပေးချင်တယ်။ အဲ့သတင်းအချက်အလက်ကလည်း ပါတီတွေမျာ မသန်စွမ်းမှုနဲ့ပတ်သက်လို့ ဘယ်လိုမူဝါဒတွေ ရှိသလဲ သူတို့ပေးတဲ့ မက်ဆေ့က မသန်စွမ်းတွေကို တကယ်ရောက်ရဲ့လား။ ကျနော်တို့က သွားတာ ပေးခဲ့တယ်၊ လှလို့ပေးခဲ့တာလား တကယ်ရော ကိုယ်က သူ့ကို ကြိုက်လို့ပေးတာလား။ ပေးချင်လို့ပေးတာလား လိုတယ်ဗျ။ အဲ့တော့ မဲရုံကိုရောက်ရင် ပြီးတာပဲ မောင်းသွင်းလိုက်တာထက် ကျနော်တို့က မှန်ကန်တဲ့ မဲဖြစ်ဖို့ လိုလားတာပေါ့။ ဒီအရွေ့တခုမှာ ပါလာပြီးတော့ ဝေလေလေနဲ့ အုတ်ရောရော ကျောက်ရောရောလည်း မဖြစ်စေချင်ဘူးပေါ့ နော်။ ဒီလိုမျိုး ကျနော်တို့ ခိုင်မာတဲ့ မဲဖြစ်ဖို့လိုလားတာပေါ့။”
ရွေးကောက်ပွဲ စောင့်ကြည့်လေ့လာရေး အဖွဲ့ဖြစ်တဲ့ ကနောင်အင်စတီကျု ဒါရိုက်တာ ကိုသန်းမြတ်စိုးကလည်း လာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲမှာ လူထုအခြေပြု အဖွဲ့အစည်းတွေ ပါဝင်ခွင့် အားနည်းနေတဲ့အတွက် မသန်စွမ်းသူတွေကို အကူအညီပေး အားနည်းမှာကို စိုးရိမ်နေပါတယ်။
“CSO တွေရဲ့ ပူးပေါင်းပါဝင်မှုကို နွေးနွေးထွေးထွေး ကြိုဆိုတာ မတွေ့ရဘူး။ မသန်စွမ်းပညာပေးမှု ကိစ္စတွေနဲ့ ပြန်ချိတ်ရရင် CSO တွေရဲ့ ပါဝင်မှုက ရွေးကောက်ပွဲမှာ အရမ်းကြီးအားမကောင်းတဲ့အတွက် ပညာပေး အခန်းကဏ္ဍတွေရော အရမ်းအားနည်းတယ်လို့ ယူဆရင်ရနိုင်တယ်။ ပြီးတော့ နောက်တချက် ကောက်ချက် ချလို့ရတာက ကိုဗစ်ဖြစ်နေတဲ့အတွက် ပညာပေးမှုတွေ လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်မှုတွေက အားနည်းတယ်လို့ ပြောလို့ ရတယ်။ ကိုဗစ်ဖြစ်နေတဲ့ အတွက်ကြောင့် ပွဲတွေကို ခွင့်ပြုမိန့် ထုတ်ပေးတာ တော်တော်လေး ခက်ခဲတာ တွေ့ရတယ်။”
မသန်စွမ်းတွေ အလွယ်တကူ မဲပေးဖို့အတွက် မှတ်ပုံတင် မရှိပါက မသန်စွမ်းအဖွဲ့ချုပ်ရဲ့ ထောက်ခံချက်တွေနဲ့ မဲပေးနိုင်သလို မဲရုံတွေကိုလည်း မြေညီထပ်တွေမှာ ထားဖို့ဆောင်ရွက်ထားပါတယ်။ အခုလာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာတော့ တနိုင်ငံလုံးအနေနဲ့ ပဲခူးတိုင်းနဲ့ ရန်ကုန်တိုင်း မဲဆန္ဒနယ်မြေတွေကနေ လွှတ်တော် ကိုယ်စားလောင်းအဖြစ် မသန်စွမ်းသူ သုံး ဦး ဝင်ရောက် ယှဉ်ပြိုင်မှာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
မသန်စွမ်းများ အပြည့်အဝ မဲပေးခွင့်ဆိုင်ရာ စိုးရိမ်ချက်များထွက်ပေါ်
[Unicode Version]
မသနျစှမျးမြား အပွည့ျအဝ မဲပေးခှင့ျဆိုငျရာ စိုးရိမျခကြျမြားထှကျပေါျ
နိုဝငျဘာ ရှေးကောကျပှဲမှာ မဲပေးခှင့ျရကွမယ့ျ မသနျစှမျးသူ အရအေတှကျဟာ အရငျကထကျ ပိုမြားလာပမေဲ့ မဲပေးခှင့ျ အပွည့ျအ၀ မရမှာကို မသနျစှမျးသူအရေး လှုပျရှားသူတှေ စိုးရိမျနတေဲ့အကွောငျး ပွောပွပါမယျ။ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ ကိုထကျအောငျခန့ျက သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။
လာမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲမှာ မဲပေးခှင့ျရှိတဲ့ မသနျစှမျးသူ အရအေတှကျဟာ ၂၀၁၅ ခုနှဈ ရှေးကောကျပှဲမှာ ရာဂဏနျးသာ ရှိခဲ့ပမေဲ့ ဒီနှဈမှာတော့ သိနျးဂဏနျးလောကျအထိ တိုးလာတယျလို့ မသနျစှမျးသူမြားအရေး လှုပျရှားသူတှကေ ပွောပါတယျ။ ဒါပမေဲ့လညျး ရှေးကောကျပှဲမှာ လကျတှေ့ပါဝငျ မဲပေးနိုငျမယ့ျ အခွအေနေ ရှိမရှိ ဆိုတာကတော့ စိနျခေါျမှုတှေ ရှိနတေုနျးပဲလို့ မသနျစှမျးသူမြားအရေး ဆောငျရှကျနတေဲ့ ရှှမေငျးသား ဖောငျဒေးရှငျးမွနျမာ ဥက်ကဋ်ဌ ဦးမွတျသူဝငျးကပွောပါတယျ။
“၂၀၁၅ တုနျးက ပေးခဲ့တာ ၅၀၀ လောကျပဲပေးခဲ့တာ။ ကြှနျတောျတို့က စဉျးစားတာက တသိနျးကြောျပမေယ့ျ ဒီတသိနျးကြောျက မဲရုံကို တကယျကော ရောကျပါ့မလားပေါ့။ မဲစာရငျးမှာတော့ တသိနျးကြောျပါသှားပွီပေါ့။ မဲစာရငျးမှာပါတယျဆိုကတညျးက အောငျမွငျမှုပေါ့ဗြာ။ ကနြောျတို့ ၇၀,၀၀၀ ကြောျ၊ ၈၀,၀၀၀ ကြောျကနေ ၁၀၀,၀၀၀ ကြောျ။ နောကျ စကျတငျဘာလောကျမှာ ထပျပွီး ထုတျမယ့ျ စာရငျးထဲမှာတော့ ပိုမြားလာမှာပေါ့။ အဲ့လူတှေ တောျတောျမြားမြားကို မဲရုံကိုရောကျဖို့ ကနြောျတို့ ကွိုးစားရမယျ။ သူတို့က စာရငျးထဲပါပမေယ့ျ မဲရုံ မရောကျမှာ စိတျပူရတယျ။”
SEE ALSO: ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် ဘက်လိုက်မှုကင်းဖို့ ပြည်ခိုင်ဖြိုးထပ်မံ တိုက်တွန်းမဲပေးခှင့ျရှိတဲ့ မသနျစှမျးသူ ဦးရဟော ရနျကုနျတိုငျးမှာ ၁၀,၀၀၀ ကြောျနဲ့ မန်တလေးတိုငျးမှာတော့ ၉,၀၀၀ ကြောျရှိပါတယျ။ မန်တလေးတိုငျး ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျ ဥက်ကဋ်ဌ ဖွဈသူ ဦးရှိနျဝငျးကတော့ မသနျစှမျးသူတှေ ရှေးကောကျပှဲမှာ မဲပေးနိုငျအောငျ စီစဉျထားတယျလို့ ပွောပါတယျ။
“မသနျစှမျးမြားတဲ့ ရပျကှကျတို့ ရှာတို့မှာ ကနြောျတို့ တှနျးလှညျးဆိုလညျး တှနျးလှညျးလေးနဲ့ တကျနိုငျအောငျ ဒီတိုငျးသှားနိုငျသူတှဆေိုလညျး ကွိုးတနျးလေးနဲ့ပေါ့။ တုတျကောကျလေးနဲ့ပေါ့ အဲ့လို အကူညီလေးတှနေဲ့ လုပျပေးထားပါတယျ။"
မဲပေးခှင့ျရမယ့ျ မသနျစှမျးဦးရေ တိုးလာနခြေိနျမှာ ရှေးကောကျပှဲ လုပျငနျးစဉျနဲ့ ပတျသကျတဲ့ သတငျးအခကြျအလကျတှေ ရရှိဖို့ လိုတယျလို့လညျး မသနျစှမျးသူတှအေရေး လှုပျရှားသူတှနေဲ့ ရှေးကောကျပှဲ စောင့ျကွည့ျ လှုပျရှားသူတှကေ ပွောပါတယျ။ ရှှမေငျးသား ဖောငျဒေးရှငျး မွနျမာ ဥက်ကဋ်ဌ ဦးမွတျသူဝငျးကတော့ ရှေးကောကျပှဲမှာ ယှဉျပွိုငျမယ့ျ နိုငျငံရေးပါတီတှနေဲ့ ပတျသကျတဲ့ သတငျးအခကြျအလကျတှေ မှနျမှနျကနျကနျ ရရှိဖို့ အရေးကွီးတယျလို့ မွငျပါတယျ။
“ဘယျလို မဲပေးရမလညျးဆိုတာထကျ ဘယျသူ့ကို မဲပေးရမလညျးဆိုတဲ့ စဉျးစား ဆငျခွငျတုံတရားကို သူတို့ကို ပေးခငြျတယျ။ အဲ့သတငျးအခကြျအလကျကလညျး ပါတီတှမြော မသနျစှမျးမှုနဲ့ပတျသကျလို့ ဘယျလိုမူဝါဒတှေ ရှိသလဲ သူတို့ပေးတဲ့ မကျဆေ့က မသနျစှမျးတှကေို တကယျရောကျရဲ့လား။ ကနြောျတို့က သှားတာ ပေးခဲ့တယျ၊ လှလို့ပေးခဲ့တာလား တကယျရော ကိုယျက သူ့ကို ကွိုကျလို့ပေးတာလား။ ပေးခငြျလို့ပေးတာလား လိုတယျဗြ။ အဲ့တော့ မဲရုံကိုရောကျရငျ ပွီးတာပဲ မောငျးသှငျးလိုကျတာထကျ ကနြောျတို့က မှနျကနျတဲ့ မဲဖွဈဖို့ လိုလားတာပေါ့။ ဒီအရှေ့တခုမှာ ပါလာပွီးတော့ ဝလေလေနေဲ့ အုတျရောရော ကြောကျရောရောလညျး မဖွဈစခေငြျဘူးပေါ့ နောျ။ ဒီလိုမြိုး ကနြောျတို့ ခိုငျမာတဲ့ မဲဖွဈဖို့လိုလားတာပေါ့။”
ရှေးကောကျပှဲ စောင့ျကွည့ျလေ့လာရေး အဖှဲ့ဖွဈတဲ့ ကနောငျအငျစတီကြု ဒါရိုကျတာ ကိုသနျးမွတျစိုးကလညျး လာမယ့ျရှေးကောကျပှဲမှာ လူထုအခွပွေု အဖှဲ့အစညျးတှေ ပါဝငျခှင့ျ အားနညျးနတေဲ့အတှကျ မသနျစှမျးသူတှကေို အကူအညီပေး အားနညျးမှာကို စိုးရိမျနပေါတယျ။
SEE ALSO: ရွေးကောက်ပွဲစောင့်ကြည့်ခွင့်ပိတ်ခံထားရတဲ့ PACE အဖွဲ့ကို စောင့်ကြည့်ခွင့်ပြန်ပေး“CSO တှရေဲ့ ပူးပေါငျးပါဝငျမှုကို နှေးနှေးထှေးထှေး ကွိုဆိုတာ မတှေ့ရဘူး။ မသနျစှမျးပညာပေးမှု ကိစ်စတှနေဲ့ ပွနျခြိတျရရငျ CSO တှရေဲ့ ပါဝငျမှုက ရှေးကောကျပှဲမှာ အရမျးကွီးအားမကောငျးတဲ့အတှကျ ပညာပေး အခနျးကဏ်ဍတှရေော အရမျးအားနညျးတယျလို့ ယူဆရငျရနိုငျတယျ။ ပွီးတော့ နောကျတခကြျ ကောကျခကြျ ခလြို့ရတာက ကိုဗဈဖွဈနတေဲ့အတှကျ ပညာပေးမှုတှေ လှုပျရှားဆောငျရှကျမှုတှကေ အားနညျးတယျလို့ ပွောလို့ ရတယျ။ ကိုဗဈဖွဈနတေဲ့ အတှကျကွောင့ျ ပှဲတှကေို ခှင့ျပွုမိန့ျ ထုတျပေးတာ တောျတောျလေး ခကျခဲတာ တှေ့ရတယျ။”
မသနျစှမျးတှေ အလှယျတကူ မဲပေးဖို့အတှကျ မှတျပုံတငျ မရှိပါက မသနျစှမျးအဖှဲ့ခြုပျရဲ့ ထောကျခံခကြျတှနေဲ့ မဲပေးနိုငျသလို မဲရုံတှကေိုလညျး မွညေီထပျတှမှော ထားဖို့ဆောငျရှကျထားပါတယျ။ အခုလာမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲမှာတော့ တနိုငျငံလုံးအနနေဲ့ ပဲခူးတိုငျးနဲ့ ရနျကုနျတိုငျး မဲဆန်ဒနယျမွတှေကေနေ လှှတျတောျ ကိုယျစားလောငျးအဖွဈ မသနျစှမျးသူ သုံး ဦး ဝငျရောကျ ယှဉျပွိုငျမှာလညျး ဖွဈပါတယျ။