[Zawgyi/Unicode]
မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းတာကို ဆန့်ကျင်တဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေကို အာဏာပိုင်တွေ ထိန်းချုပ်ဖို့ ကြိုးစားနေချိန်မှာပဲ ရန်ကုန်မြို့ အပါအဝင် နေရာတော်တော်များများမှာ ဆန္ဒပြလှုပ်ရှားမှုတွေ ဆက်လက်ပေါ်ပေါက်နေပါတယ်။ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေ တင်းတင်းကြပ်ကြပ် ချထားတဲ့ ကြားမှာပဲ ဆန္ဒပြလှုပ်ရှားမှုတွေ ပေါ်ပေါက်နေတဲ့ နောက်ဆုံးအခြေအနေကိုတော့ ကိုယ်တိုင်သွားရောက် သတင်းယူထားတဲ့ ဗွီအိုအေသတင်းထောက် မအဂ္ဂနွန် ပြောပြပေးပါမယ်။
ရန်ကုန်မြို့ရှိ ဗဟိုဘဏ်ရှေ့က ဆန္ဒပြပွဲ မြင်ကွင်း။ (ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅၊ ၂၀၂၁)
ရန်ကုန်အပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံက နေရာတော်တော်များများမှာ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေ တိုးမြှင့်ထားပေမဲ့ အာဏာဖီဆန်ရေး လှုပ်ရှားမှုတွေ ဆက်လက် ပေါ်ပေါက်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရန်ကုန်မြို့က ဗဟိုဘဏ်ရှေ့မှာဆိုရင်လည်း သံချပ်ကာကားတွေနဲ့ စစ်သားတွေ လုံခြုံရေးယူထားတဲ့ ကြားမှာပဲ ဆန္ဒပြသူ ထောင်ဂဏန်းလောက် စုဝေးခဲ့ကြတာပါ။ ဆန္ဒပြပွဲမှာ ပါဝင်သူတဦးဖြစ်တဲ့ ကိုထက်အောင်ကတော့ CDM လို့ခေါ်တဲ့ ငြိမ်းချမ်းတဲ့နည်းနဲ့ လှုပ်ရှားမှုအစီအစဉ် တစိတ်တပိုင်းအဖြစ် ဗဟိုဘဏ်ရှေ့မှာ ဒီကနေ့ ဆန္ဒပြနေကြတာလို့ ပြောပါတယ်။
“မြန်မြန်နဲ့ပေါ့နော်၊ CDM လှုပ်ရှားမှု မြန်မြန်အောင်မြင်လေလေ... ကျနော်တို့ သွေးထွက်သံယိုတွေနည်းမယ်၊ လူတွေအထိခိုက်နည်းမယ်၊ ပိုပြီးတော့ အောင်မြင်မှုဆီရောက်မယ်ပေါ့နော်။ အဲ့ဒီလိုယုံကြည်တယ်၊ အဲ့ဒီအတွက် ဒီ CDM လှုပ်ရှားမှု အောင်မြင်ဖို့အတွက်ကို ဗဟိုဘဏ်ဘက်ကို ဦးစားပေးပြီးတော့ ချီတက်ဆန္ဒပြနေခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ ဗဟိုဘဏ်ပြီးဆိုလို့ရှိရင် CDM မှာ အထိရောက်ဆုံးဖြစ်မယ်။ CDM လုပ်တဲ့ သူတွေ ကြောက်လာအောင် အလုပ်ခွင်တွေ ပြန်ဝင်လာအောင် အောင်မလုပ်သေးတဲ့သူတွေလည်း ပြည်သူတွေဘက် မပါအောင်လို့သာ အင်အားကိုပြပြီးတော့ စည်းရုံးတာလည်းဟုတ်တယ်၊ ခြိမ်းခြောက်တာလည်းဟုတ်တယ်။ အဲ့ဒီလို ကျနော်တို့မြင်တယ်။”
SEE ALSO: CDM ဝန်ထမ်းဆန္ဒပြမှုကို တတ်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေ ကူညီဝန်းရံအရပ်သားအစိုးရကို ဖယ်ရှားပြီး စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းလိုက်တဲ့အပေါ် ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြမှုတွေအပေါ် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေက အင်အားသုံး နှိမ်နင်းတာတွေ ရှိနေပေမဲ့လည်း ဆန္ဒပြလှုပ်ရှားမှုတွေဟာ ရန်ကုန်၊ မန္တလေး၊ နေပြည်တော် စတဲ့မြို့ကြီးတွေ အပါအဝင် နေရာတော်တော်များများမှာ ဆက်လက်ပေါ်ပေါက်နေတာပါ။ ရန်ကုန်မြို့ ဗဟိုဘဏ်ရှေ့က ဆန္ဒပြပွဲမှာ ရောက်နေတဲ့ ရုပ်ရှင်သရုပ်ဆောင် ဦးဇင်ဝိုင်းကလည်း ငြိမ်းချမ်းတဲ့လှုပ်ရှားမှုမှာ ပူးပေါင်းကြဖို့ တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။
“တကယ်တမ်းကျတော့ CDM ဆိုတာ အနူးညံ့ဆုံး အသိမ်မွေ့ဆုံး အင်အားအကြီးမားဆုံး တကယ်အစွမ်းထက်တဲ့ လက်နက်တွေပါ။ ပြည်သူတွေ လူပေါ်မှာ သွေးနီးကျစရာမလိုဘဲ၊ ထိခိုက်ပွန်ရှ ဖြစ်စရာမလိုဘဲ၊ ဖမ်းဆီးခံစရာမလိုဘဲ အနူးညံ့အသိမ်မွေ့ဆုံး လက်နက်ကြီးဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအတွက် CDM ကို ပူးပေါင်းပါဝင်ပေးဖို့ ကျနော်တို့က မေတ္တာလာရောက်ရပ်ခံခြင်း၊ တောင်းပန်ခြင်းဖြစ်ပါတယ်ခင်ဗျာ။”
ဆန္ဒပြလှုပ်ရှားမှုတွေအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံက အခြေအနေကို နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝန်းက အာရုံစိုက်မှုရအောင် ကြိုးပမ်းတာတွေလည်း ရှိပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံ ဒီမိုကရေစီရေးကို အားပေးထောက်ခံတဲ့ နိုင်ငံတွေ သာမက တခြားနိုင်ငံတွေပါ အာရုံစိုက်မှုရဖို့ ရည်ရွယ်ထားတယ်လို့လည်း ရန်ကုန်မြို့က ရုရှားသံရုံးရှေ့မှာ ဆန္ဒပြနေတဲ့ ကိုရန်လင်းအောင်က ပြောပါတယ်။
“အဓိက ကျနော်တို့သံရုံးကို ဦးတည်ပြီး ဆန္ဒလာပြတာက ကျနော်တို့ မြန်မာပြည်မှာ ဖြစ်နေတဲ့ အသံတွေကို ကမ္ဘာကနေသိစေချင်တယ်။ ပြီးတော့ ကျနော်တို့က အခုလက်ဖြစ်နေတဲ့ ကုလကောင်စီမှာဆိုရင် ဒီရုရှားနဲ့ တရုတ်က ကျနော်တို့ ပြည်တွင်းရေးဆိုတော့ သူတို့က ကန့်ကွက်တယ်ပေါ့နော်။ ဒါပြည်တွင်းရေးမဟုတ်ဘူးခင်ဗျ။ ကျနော်တို့ စစ်အကြမ်းဖက်ခံရတာပါ။ ပြီးတော့ အားအင်နိုင်ငံဖြစ်တဲ့ ဒီရုရှားနဲ့ တရုတ်ကလည်း ကျနော်တို့ဘက်ကနေပြီးတော့ ပြည်သူတွေရဲ့ အသံကို နားထောင်ပြီး ရပ်တည်စေချင်တာပါ။ ကျန်တဲ့ သံရုံးဆန္ဒ မပြဘူး။ ရုရှားသံရုံး၊ တရုတ်သံရုံးဦးတည်ပြီး ဆန္̔ဒပြနေတာက ကျနော်တို့ ပြည်သူတွေ တကယ်ခံနေရတဲ့ ကြောက်လန့်မှုတွေ၊ ပြီးတော့ ရွေးကောက်ပွဲ ကျနော်တို့ ပြည်သူတွေ လက်ရှိအာဏာအစိုးရကို မဲပေးခဲ့ရဲ့သားနဲ့ အာဏာ မတရားသိမ်းခံလိုက်ရတာကို သိစေချင်တာပါ။”
ရုရှားသံရုံးရှေ့မှာ ဆန္ဒပြနေသူ နောက်တဦးဖြစ်တဲ့ ကိုတူးဂျာကလည်း တရုတ်၊ ရုရှားတို့လို မြန်မာ့အရေး ကြိုးပမ်းမှုတွေမှာ မကြာခဏ အဟန့်အတား ဖြစ်လေ့ရှိတတ်တဲ့ နိုင်ငံတွေပါ အာရုံစိုက်မှုရအောင် ရည်ရွယ်ထားတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“သူတို့လုပ်နေတာ ဒါပြည်သူရဲ့ ဆန္ဒမဟုတ်ဘူး။ ပြည်သူ့ရဲ့ဆန္ဒကတော့ တကယ်တော့ လွတ်လပ်စွာနဲ့ ဒီမိုကရေစီနဲ့ ပြည်သူတွေရွေးကောက်ထားတဲ့ အစိုးရကို အာဏာပြန်လွှဲအပ်ဖို့ပဲ။ နောက်တစ်ခုက အာဏာရှင်စနစ်ကျဆုံးဖို့အတွက်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒါ ရုရှားနဲ့ အထူးသဖြင့် ရုရှားနဲ့ တရုတ်ပေါ့နော်... ဒီဟာကို ကျနော်တို့ စစ်အစိုးရကိုလေ အဲ့ဒါကို ဖိအားပေးဖို့ ကျနော်လာပြီးတော့ ဆန္ဒပြရခြင်းဖြစ်ပါတယ်။”
မြန်မာနိုင်ငံအခြေစိုက် အနောက်နိုင်ငံသံရုံးတွေက သံအမတ်ကြီးတွေကတော့ မြန်မာလူထုရဲ့ ငြိမ်းချမ်းတဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေကို အားပေးထောက်ခံကြောင်း မနေ့တုန်းကပဲ ပူးတွဲကြေညာချက်တစောင် ထုတ်ပြန်ခဲ့တာပါ။ အမေရိကန်၊ ကနေဒါနဲ့ ဥရောပသမဂ္ဂရုံးနဲ့ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေက သံအမတ်ကြီးတွေပါ ပါဝင်ခဲ့တဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာတော့ ငြိမ်းချမ်းစွာ လှုပ်ရှားမှုတွေကို လေးစားဖို့ အင်အားသုံး နှိမ်နင်းတာတွေ မလုပ်ဖို့လည်း တောင်းဆိုထားပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
လုံခြုံရေးတင်းကြပ်ပေမဲ့ ဆန္ဒပြမှုများဆက်ဖြစ်ပွား
Your browser doesn’t support HTML5
လုံခြုံရေးတင်းကြပ်ပေမယ့် ဆန္ဒပြမှုများဆက်ဖြစ်ပွား
[Unicode Version]
လုံခွုံရေးတငျးကွပျပမေဲ့ ဆန်ဒပွမှုမြားဆကျဖွဈပှား
မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈတပျက အာဏာသိမျးတာကို ဆန့ျကငြျတဲ့ လှုပျရှားမှုတှကေို အာဏာပိုငျတှေ ထိနျးခြုပျဖို့ ကွိုးစားနခြေိနျမှာပဲ ရနျကုနျမွို့ အပါအဝငျ နရောတောျတောျမြားမြားမှာ ဆန်ဒပွလှုပျရှားမှုတှေ ဆကျလကျပေါျပေါကျနပေါတယျ။ လုံခွုံရေးတပျဖှဲ့တှေ တငျးတငျးကွပျကွပျ ခထြားတဲ့ ကွားမှာပဲ ဆန်ဒပွလှုပျရှားမှုတှေ ပေါျပေါကျနတေဲ့ နောကျဆုံးအခွအေနကေိုတော့ ကိုယျတိုငျသှားရောကျ သတငျးယူထားတဲ့ ဗှီအိုအသေတငျးထောကျ မအဂ်ဂနှနျ ပွောပွပေးပါမယျ။
ရန်ကုန်မြို့ရှိ ဗဟိုဘဏ်ရှေ့က ဆန္ဒပြပွဲ မြင်ကွင်း။ (ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅၊ ၂၀၂၁)
ရနျကုနျအပါအဝငျ မွနျမာနိုငျငံက နရောတောျတောျမြားမြားမှာ လုံခွုံရေးတပျဖှဲ့တှေ တိုးမွှင့ျထားပမေဲ့ အာဏာဖီဆနျရေး လှုပျရှားမှုတှေ ဆကျလကျ ပေါျပေါကျနတော ဖွဈပါတယျ။ ရနျကုနျမွို့က ဗဟိုဘဏျရှေ့မှာဆိုရငျလညျး သံခပြျကာကားတှနေဲ့ စဈသားတှေ လုံခွုံရေးယူထားတဲ့ ကွားမှာပဲ ဆန်ဒပွသူ ထောငျဂဏနျးလောကျ စုဝေးခဲ့ကွတာပါ။ ဆန်ဒပွပှဲမှာ ပါဝငျသူတဦးဖွဈတဲ့ ကိုထကျအောငျကတော့ CDM လို့ခေါျတဲ့ ငွိမျးခမြျးတဲ့နညျးနဲ့ လှုပျရှားမှုအစီအစဉျ တစိတျတပိုငျးအဖွဈ ဗဟိုဘဏျရှေ့မှာ ဒီကနေ့ ဆန်ဒပွနကွေတာလို့ ပွောပါတယျ။
“မွနျမွနျနဲ့ပေါ့နောျ၊ CDM လှုပျရှားမှု မွနျမွနျအောငျမွငျလလေေ... ကနြောျတို့ သှေးထှကျသံယိုတှနေညျးမယျ၊ လူတှအေထိခိုကျနညျးမယျ၊ ပိုပွီးတော့ အောငျမွငျမှုဆီရောကျမယျပေါ့နောျ။ အဲ့ဒီလိုယုံကွညျတယျ၊ အဲ့ဒီအတှကျ ဒီ CDM လှုပျရှားမှု အောငျမွငျဖို့အတှကျကို ဗဟိုဘဏျဘကျကို ဦးစားပေးပွီးတော့ ခြီတကျဆန်ဒပွနခွေငျးဖွဈပါတယျ။ ဗဟိုဘဏျပွီးဆိုလို့ရှိရငျ CDM မှာ အထိရောကျဆုံးဖွဈမယျ။ CDM လုပျတဲ့ သူတှေ ကွောကျလာအောငျ အလုပျခှငျတှေ ပွနျဝငျလာအောငျ အောငျမလုပျသေးတဲ့သူတှလေညျး ပွညျသူတှဘေကျ မပါအောငျလို့သာ အငျအားကိုပွပွီးတော့ စညျးရုံးတာလညျးဟုတျတယျ၊ ခွိမျးခွောကျတာလညျးဟုတျတယျ။ အဲ့ဒီလို ကနြောျတို့မွငျတယျ။”
အရပျသားအစိုးရကို ဖယျရှားပွီး စဈတပျက အာဏာသိမျးလိုကျတဲ့အပေါျ ကန့ျကှကျဆန်ဒပွမှုတှအေပေါျ လုံခွုံရေးတပျဖှဲ့တှကေ အငျအားသုံး နှိမျနငျးတာတှေ ရှိနပေမေဲ့လညျး ဆန်ဒပွလှုပျရှားမှုတှဟော ရနျကုနျ၊ မန်တလေး၊ နပွေညျတောျ စတဲ့မွို့ကွီးတှေ အပါအဝငျ နရောတောျတောျမြားမြားမှာ ဆကျလကျပေါျပေါကျနတောပါ။ ရနျကုနျမွို့ ဗဟိုဘဏျရှေ့က ဆန်ဒပွပှဲမှာ ရောကျနတေဲ့ ရုပျရှငျသရုပျဆောငျ ဦးဇငျဝိုငျးကလညျး ငွိမျးခမြျးတဲ့လှုပျရှားမှုမှာ ပူးပေါငျးကွဖို့ တိုကျတှနျးခဲ့ပါတယျ။
SEE ALSO: ဖမ်းဆီးခံရသူဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ တွေ့ခွင့်ရဖို့ ရှေ့နေဖြစ်သူတွေ ကြိုးပမ်း“တကယျတမျးကတြော့ CDM ဆိုတာ အနူးညံ့ဆုံး အသိမျမှေ့ဆုံး အငျအားအကွီးမားဆုံး တကယျအစှမျးထကျတဲ့ လကျနကျတှပေါ။ ပွညျသူတှေ လူပေါျမှာ သှေးနီးကစြရာမလိုဘဲ၊ ထိခိုကျပှနျရှ ဖွဈစရာမလိုဘဲ၊ ဖမျးဆီးခံစရာမလိုဘဲ အနူးညံ့အသိမျမှေ့ဆုံး လကျနကျကွီးဖွဈပါတယျ။ ဒီအတှကျ CDM ကို ပူးပေါငျးပါဝငျပေးဖို့ ကနြောျတို့က မတေ်တာလာရောကျရပျခံခွငျး၊ တောငျးပနျခွငျးဖွဈပါတယျခငျဗြာ။”
ဆန်ဒပွလှုပျရှားမှုတှအေတှငျး မွနျမာနိုငျငံက အခွအေနကေို နိုငျငံတကာ အသိုငျးအဝနျးက အာရုံစိုကျမှုရအောငျ ကွိုးပမျးတာတှလေညျး ရှိပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံ ဒီမိုကရစေီရေးကို အားပေးထောကျခံတဲ့ နိုငျငံတှေ သာမက တခွားနိုငျငံတှပေါ အာရုံစိုကျမှုရဖို့ ရညျရှယျထားတယျလို့လညျး ရနျကုနျမွို့က ရုရှားသံရုံးရှေ့မှာ ဆန်ဒပွနတေဲ့ ကိုရနျလငျးအောငျက ပွောပါတယျ။
“အဓိက ကနြောျတို့သံရုံးကို ဦးတညျပွီး ဆန်ဒလာပွတာက ကနြောျတို့ မွနျမာပွညျမှာ ဖွဈနတေဲ့ အသံတှကေို ကမ်ဘာကနသေိစခေငြျတယျ။ ပွီးတော့ ကနြောျတို့က အခုလကျဖွဈနတေဲ့ ကုလကောငျစီမှာဆိုရငျ ဒီရုရှားနဲ့ တရုတျက ကနြောျတို့ ပွညျတှငျးရေးဆိုတော့ သူတို့က ကန့ျကှကျတယျပေါ့နောျ။ ဒါပွညျတှငျးရေးမဟုတျဘူးခငျဗြ။ ကနြောျတို့ စဈအကွမျးဖကျခံရတာပါ။ ပွီးတော့ အားအငျနိုငျငံဖွဈတဲ့ ဒီရုရှားနဲ့ တရုတျကလညျး ကနြောျတို့ဘကျကနပွေီးတော့ ပွညျသူတှရေဲ့ အသံကို နားထောငျပွီး ရပျတညျစခေငြျတာပါ။ ကနြျတဲ့ သံရုံးဆန်ဒမပွဘူး။ ရုရှားသံရုံး၊ တရုတျသံရုံးဦးတညျပွီး ဆန်̔ဒပွနတောက ကနြောျတို့ ပွညျသူတှေ တကယျခံနရေတဲ့ ကွောကျလန့ျမှုတှေ၊ ပွီးတော့ ရှေးကောကျပှဲ ကနြောျတို့ ပွညျသူတှေ လကျရှိအာဏာအစိုးရကို မဲပေးခဲ့ရဲ့သားနဲ့ အာဏာ မတရားသိမျးခံလိုကျရတာကို သိစခေငြျတာပါ။”
ရုရှားသံရုံးရှေ့မှာ ဆန်ဒပွနသေူ နောကျတဦးဖွဈတဲ့ ကိုတူးဂြာကလညျး တရုတျ၊ ရုရှားတို့လို မွနျမာ့အရေး ကွိုးပမျးမှုတှမှော မကွာခဏ အဟန့ျအတား ဖွဈလေ့ရှိတတျတဲ့ နိုငျငံတှပေါ အာရုံစိုကျမှုရအောငျ ရညျရှယျထားတယျလို့ ပွောပါတယျ။
“သူတို့လုပျနတော ဒါပွညျသူရဲ့ ဆန်ဒမဟုတျဘူး။ ပွညျသူ့ရဲ့ဆန်ဒကတော့ တကယျတော့ လှတျလပျစှာနဲ့ ဒီမိုကရစေီနဲ့ ပွညျသူတှရှေေးကောကျထားတဲ့ အစိုးရကို အာဏာပွနျလှှဲအပျဖို့ပဲ။ နောကျတဈခုက အာဏာရှငျစနဈကဆြုံးဖို့အတှကျဖွဈပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ဒါ ရုရှားနဲ့ အထူးသဖွင့ျ ရုရှားနဲ့ တရုတျပေါ့နောျ... ဒီဟာကို ကနြောျတို့ စဈအစိုးရကိုလေ အဲ့ဒါကို ဖိအားပေးဖို့ ကနြောျလာပွီးတော့ ဆန်ဒပွရခွငျးဖွဈပါတယျ။”
မွနျမာနိုငျငံအခွစေိုကျ အနောကျနိုငျငံသံရုံးတှကေ သံအမတျကွီးတှကေတော့ မွနျမာလူထုရဲ့ ငွိမျးခမြျးတဲ့ လှုပျရှားမှုတှကေို အားပေးထောကျခံကွောငျး မနေ့တုနျးကပဲ ပူးတှဲကွညောခကြျတစောငျ ထုတျပွနျခဲ့တာပါ။ အမရေိကနျ၊ ကနဒေါနဲ့ ဥရောပသမဂ်ဂရုံးနဲ့ အဖှဲ့ဝငျနိုငျငံတှကေ သံအမတျကွီးတှပေါ ပါဝငျခဲ့တဲ့ ထုတျပွနျခကြျမှာတော့ ငွိမျးခမြျးစှာ လှုပျရှားမှုတှကေို လေးစားဖို့ အငျအားသုံး နှိမျနငျးတာတှေ မလုပျဖို့လညျး တောငျးဆိုထားပါတယျ။