(Zawgyi/ Unicode)
ICJ တရားရုံးကို မြန်မာက အစီရင်ခံစာတင်သွင်းတာဟာ နိုင်ငံတကာကို ဟန်ပြသက်သက်လုပ်ဆောင်တာ ဖြစ်ပြီး လက်တွေ့မြေပြင်မှာ ရိုဟင်ဂျာတွေရဲ့ အခြေအနေဟာ ပြောင်းလဲမှုမရှိသေးကြောင်း နိုင်ငံတကာလူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့တွေက ဝေဖန်လိုက်ပါတယ်။ ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားတဲ့ မအင်ကြင်းနိုင်က ဆက်လက်ပြောပြမှာပါ။
ရိုဟင်ဂျာတွေကို လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုကနေ အကာအကွယ်ပေးရေး ကြားဖြတ်အရေးပေါ်စီမံချက် လေးရပ်ကို မြန်မာအစိုးရအနေနဲ့ လိုက်နာဆောင်ရွက်ဖို့ ကုလသမဂ္ဂတရားရုံးုဖြစ်တဲ့ ICJ ကနေ ဇန်နဝါရီလက အမိန့်ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။ လေးလပြည့် ပထမဆုံး အစီရင်ခံစာကို မြန်မာအစိုးရက မေလ ၂၃ ရက်နေ့က ICJ ကို တင်သွင်းခဲ့ပေမယ့် အများပြည်သူအောင် သိအောင် ထုတ်ပြန်ခြင်းမရှိခဲ့ပါဘူး။
SEE ALSO: ICJ မြန်မာအစီရင်ခံစာအပေါ် ဂမ်ဘီယာတရားရေးဝန်ကြီးအမြင်
မြန်မာရဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ ဘာတွေပါသလဲဆိုတာ အတိအကျ မသိရသေးပေမဲ့ လက်တွေ့မြေပြင်က အခြေအနေကိုကြည့်ရင် ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ရိုဟင်ဂျာတွေရဲ့ အခြေအနေ ဘာမှ ပြောင်းလဲမှု မရှိသေးဘူးလို့ HRW လူ့အခွင့်အရေး စောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ နိုင်ငံတကာ တရားမျှတမှုအစီစဉ် တွဲဖက် ညွန်ကြားရေးမှူး Param-Preet Singh က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
"ကျမတို့ HRW အဖွဲ့ကြီးအနေနဲ့ မြေပြင်က အခြေအနေကို ကြည့်ပြီးပြောရရင် အခြေအနေတွေ ဘာမှ မပြောင်းလဲသေးပါဘူး။ COVID-19 ကပ်ရောဂါ အခြေအနေကို အကြောင်းပြပြီး ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် ဖိနှိပ်မှုတွေ နောက်ထပ်လုပ်ဖို့ အခွင့်အလမ်း ဖန်တီးလိုက်သလိုမျိုးလည်း ဖြစ်နေပါတယ်။"
မေး။။ ဒါပေမယ့် မြန်မာအစိုးရဘက်က ICJ တရားရုံးရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်အတိုင်း အစီရင်ခံစာ တင်သွင်းတာကိုကြည့်ရင် တရားရဲ့အမိန့်ကို လိုက်နာအကောင်အထည်ဖေါ်နေတဲ့သဘောမျိုး၊ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေတာမျိုး၊ အပြောင်းအလဲ လုပ်တယ် ဆိုတဲ့ အကောင်းမြင်စရာ အကြောင်းရော မရှိဘူးလား။
Param-Preet Singh ။ ။ ဒီအပိုင်းမှာတော့ အကောင်းမြင်စရာ အကြောင်းမရှိဘူးလို့ပဲ ကျမအနေနဲ့ ဖြေရမှာပါ။ ICJ တရားရုံးရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်အတိုင်း လိုက်နာပါတယ်ဆိုပြီး ဟန်ပြသက်သက်ကြိုးစားတဲ့ ကိစ္စတခုတည်းမဟုတ်ပါဘူး။မြန်မာနိုင်ငံမှာ သမ္မတရဲ့ တိုက်ရိုက်အမိန့်လမ်းညွန်ချက် တော်တော်များများ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ တခုက လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု ကာကွယ်ရေးရည်ရွယ်တာ၊ နောက်တခုက သက်သေအထောက်အထားတွေကို ထိန်းသိမ်းဖို့နဲ့ နောက်ဆုံးတခုကတော့ အမုန်းစကားပွားများမှုကို မလုပ်ဖို့ တားမြစ်တာ စတာတွေဖြစ်ပါတယ်။ အခုလို သမ္မတရဲ့ ညွန်ကြားချက်တွေဟာ ဇန်နဝါရီလက ICJ တရားရုံးက ချမှတ်ထားတဲ့ အမိန့်တွေအတိုင်းပါပဲ။ အရေးကြီးဆုံးမေးခွန်းက ဒီလို ညွန်ကြားချက်တွေဟာ စာရွက်စာတမ်းတွေပဲလား။ တကယ့်လက်တွေ့မှာဘာလုပ်သလဲ ဆိုတာပါ။ ဒီအဆင့်မှာတော့ တကယ်လုပ်ဆောင် နေတယ်ဆိုတာကို ပြောဖို့ ခက်ခဲပါတယ်။ ဟန်ပြသက်သက်လုပ်နေတယ်လို့ပဲ ပြောရမှာပါ။
ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် ဆန့်ကျင်တဲ့ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု ဆိုတဲ့နေရာမှာ ၂၀၁၇၊ ၂၀၁၆ ဒါမှမဟုတ် ၂၀၁၂ မှာ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ အကြမ်းဖက်ဖိနှိပ်မှုသက်သက်ကို ဆိုလိုတာမဟုတ်ပဲ၊ ဆယ်စုနှစ် လေးစုအတွင်း တိုင်းပြည်မှာ ရိုဟင်ဂျာအသိုင်းအဝိုင်းကို ဖျက်စီးခဲ့တဲ့ အကြောင်းအရင်းတွေကို ဆိုလိုတာဖြစ်တယ်လို့ Param-Preet Singh က ပြောပါတယ်။ အခုချိန်ထိ ပြည်တွင်း ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ မွတ်စလင်ဒုက္ခသည်ပေါင်း တသိန်းကျော် ဆက်ပြီးရှိနေဆဲဖြစ်သလို၊ စခန်းတွေကနေ အပြင်ထွက်ခွင့်ကိုလည်း ကန့်သတ်ထိန်းချုပ်ထားတာကြောင့် အကျဉ်းစခန်းသဘောမျိုးဖြစ်နေတယ်လို့ သူက ဝေဖန်ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။
မြန်မာဘက်ကကြားဖြတ် စီမံဆောင်ရွက်ချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ICJ ကို တင်သွင်းထားတဲ့ အစီရင်ခံစာကို အများပြည်သူသိအောင် ထုတ်ပြန်ခြင်းမရှိတဲ့အတွက် သူတို့ အရေးကိစ္စဖြစ်တာကြောင့် သိပိုင်ခွင့်ရှိတယ်လို့ ဗြိတိန်အခြေစိုက် မြန်မာရိုဟင်ဂျာအဖွဲ့ ဥက္ကဌ ဦးထွန်းခင် က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
"ကျနော်တို့ တရားစီရင်ရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့မြန်မာအစိုးရနဲ့ ဂမ်ဘီယာတို့ ဘာတွေလုပ်နေလဲ ဆိုတာ ကျနော်တို့ သိဖို့ လိုအပ်တယ်။ အဲဒါကတော့ ကျနော်တို့ သိပိုင်ခွင့်ရှိတဲ့အလျောက် အစီရင်ခံစာကို အများသိအောင် ထုတ်ပြန်ဖို့ ကျနော်တို့က တိုက်တွန်းနေတာပါ။"
SEE ALSO: မြန်မာနိုင်ငံတွင်း ရိုဟင်ဂျာတွေ အခြေအနေ တိုးတက်ပြောင်းလဲလာတာ မရှိဘူးလို့ AI ဝေဖန်
လက်ရှိ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာရှိနေတဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေရဲ့ အခြေအနေဟာလည်းအသက်မွေးဝမ်းကျောင်းခွင့် မရတဲ့အပြင် ကျန်းမာရေးလိုအပ်ချက်တွေအတွက် ဆေးဝါး ကုသခွင့်မရသလို၊ ပညာသင်ကြားခွင့်ကိုလည်း ကန့်သတ်ထားဆဲဖြစ်တယ်လို့ ဦးထွန်းခင်က ပြောပါတယ်။
" အထူးသဖြင့် ပြည်တွင်းထဲမှာရှိနေတဲ့ IDP အတင်းအဓမ္မ အိုးအိမ်ရွှေ့ပြောင်းခံရသူတွေရဲ့ စခန်းတွေမှာရှိနေတဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေဟာ အခုချိန်ထိ မူလ သူတို့ နေရာဒေသ နေအိမ်တွေကို ပြန်ခွင့်မရသေးဘူး။ အထူးသဖြင့် စစ်တွေမှာဆိုရင် ဈေးကြီးကိုလည်း သွားလို့ မရဘူး။ ဆေးရုံကြီး ကိုလည်း သွားလို့မရဘူး။ ကျောင်းသားတွေလည်း ကျောင်းတက်လို့ မရဘူး။ ရခိုင်ပြည် မြောက်ပိုင်းမှာဆိုရင်လည်း ဒီနေ့ထက်ထိ ရိုဟင်ဂျာတွေဟာ တရွာကနေ တရွာသွားဖို့ ဆိုရင် အကန့်အသတ်နဲ့ လုပ်ထားတယ်။ သူတို့လယ်ယာမြေတွေမှာ လယ်ယာထွန်လို့ မရဘူး။ မြေပြင်အခြေအနေကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် မြန်မာအစိုးရရော၊ စစ်တပ်ပါ ဘာတခုမှ ကြားဖြတ်အစီရင်ခံစာနဲ့ ပတ်သက်လို့ အကောင်အထည်ဖေါ်ခဲ့တာ မရှိဘူး။"
ဒီအတောအတွင်း နိုင်ငံတကာ ဥပဒေပညာရှင် အဖွဲ့ဖြစ်တဲ့ the International Commission of Jurists (ICJ) အဖွဲ့ကြီးကလည်း မြန်မာအနေနဲ့ ICJ နိုင်ငံတကာတရားရုံးက ချမှတ်ထားတဲ့ကြားဖြတ်အရေးယူစီမံချက်တွေနဲ့ အညီ ဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ဆိုရင် ပြည်တွင်းမှာ ဥပဒေဆိုင်ရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေ ပြုလုပ်သင့်ပြီး နိုင်ငံတကာ တာဝန်ခံမှု လုပ်ငန်းစဉ်တွေနဲ့လည်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ရိုဟင်ဂျာ ဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကို လက်မခံတဲ့ မြန်မာအစိုးရကတော့ ICJ ရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ဖြစ်တဲ့ ကြားဖြတ်အရေးယူစီမံချက် ၄ ချက်ကို အကောင်အထည်ဖေါ်နေကြောင်း လေးလပြည့် ပထမဆုံး အစီရင်ခံစာကို မေလ ၂၃ ရက် စနေနေ့က တင်သွင်းခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအစီရင်ခံစာကို အများပြည်သူသိအောင် ထုတ်ပြန်ခြင်းမရှိပေမယ့် ICJ တရားရုံးဘက်က ထုတ်ပြန်ချက်တွေကိုသာ စောင့်ကြည့်ဖို့ မြန်မာအစိုးရတာဝန်ရှိသူတဦးက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
ရခိုင်က ရိုဟင်ဂျာတွေရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးအခြေအနေ တိုးတက်မှုမရှိသေးကြောင်း လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့တွေ ထောက်ပြ
..............
ရခိုငျက ရိုဟငျဂြာတှရေဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးအခွအေနေ တိုးတကျမှုမရှိသေးကွောငျး လူ့အခှင့ျအရေးအဖှဲ့တှေ ထောကျပွ
(Unicode)
ICJ တရားရုံးကို မွနျမာက အစီရငျခံစာတငျသှငျးတာဟာ နိုငျငံတကာကို ဟနျပွသကျသကျလုပျဆောငျတာ ဖွဈပွီး လကျတှေ့မွပွေငျမှာ ရိုဟငျဂြာတှရေဲ့ အခွအေနဟော ပွောငျးလဲမှုမရှိသေးကွောငျး နိုငျငံတကာလူ့အခှင့ျအရေး အဖှဲ့တှကေ ဝဖေနျလိုကျပါတယျ။ ဆကျသှယျမေးမွနျးထားတဲ့ မအငျကွငျးနိုငျက ဆကျလကျပွောပွမှာပါ။
ရိုဟငျဂြာတှကေို လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှုကနေ အကာအကှယျပေးရေး ကွားဖွတျအရေးပေါျစီမံခကြျ လေးရပျကို မွနျမာအစိုးရအနနေဲ့ လိုကျနာဆောငျရှကျဖို့ ကုလသမဂ်ဂတရားရုံးုဖွဈတဲ့ ICJ ကနေ ဇနျနဝါရီလက အမိန့ျခမြှတျခဲ့ပါတယျ။ လေးလပွည့ျ ပထမဆုံး အစီရငျခံစာကို မွနျမာအစိုးရက မလေ ၂၃ ရကျနေ့က ICJ ကို တငျသှငျးခဲ့ပမေယ့ျ အမြားပွညျသူအောငျ သိအောငျ ထုတျပွနျခွငျးမရှိခဲ့ပါဘူး။
SEE ALSO: ICJ ပို့မယ့် မြန်မာအစီရင်ခံစာ ဘာတွေပါသင့်သလဲ
မွနျမာရဲ့ အစီရငျခံစာမှာ ဘာတှပေါသလဲဆိုတာ အတိအကြ မသိရသေးပမေဲ့ လကျတှေ့မွပွေငျက အခွအေနကေိုကွည့ျရငျ ရခိုငျပွညျနယျမှာ ရိုဟငျဂြာတှရေဲ့ အခွအေနေ ဘာမှ ပွောငျးလဲမှု မရှိသေးဘူးလို့ HRW လူ့အခှင့ျအရေး စောင့ျကွည့ျရေးအဖှဲ့ နိုငျငံတကာ တရားမြှတမှုအစီစဉျ တှဲဖကျ ညှနျကွားရေးမှူး Param-Preet Singh က ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
"ကမြတို့ HRW အဖှဲ့ကွီးအနနေဲ့ မွပွေငျက အခွအေနကေို ကွည့ျပွီးပွောရရငျ အခွအေနတှေေ ဘာမှ မပွောငျးလဲသေးပါဘူး။ COVID-19 ကပျရောဂါ အခွအေနကေို အကွောငျးပွပွီး ရိုဟငျဂြာတှအေပေါျ ဖိနှိပျမှုတှေ နောကျထပျလုပျဖို့ အခှင့ျအလမျး ဖနျတီးလိုကျသလိုမြိုးလညျး ဖွဈနပေါတယျ။"
မေး။။ ဒါပမေယ့ျ မွနျမာအစိုးရဘကျက ICJ တရားရုံးရဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျအတိုငျး အစီရငျခံစာ တငျသှငျးတာကိုကွည့ျရငျ တရားရဲ့အမိန့ျကို လိုကျနာအကောငျအထညျဖေါျနတေဲ့သဘောမြိုး၊ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျနတောမြိုး၊ အပွောငျးအလဲ လုပျတယျ ဆိုတဲ့ အကောငျးမွငျစရာ အကွောငျးရော မရှိဘူးလား။
Param-Preet Singh ။ ။ ဒီအပိုငျးမှာတော့ အကောငျးမွငျစရာ အကွောငျးမရှိဘူးလို့ပဲ ကမြအနနေဲ့ ဖွရေမှာပါ။ ICJ တရားရုံးရဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျအတိုငျး လိုကျနာပါတယျဆိုပွီး ဟနျပွသကျသကျကွိုးစားတဲ့ ကိစ်စတခုတညျးမဟုတျပါဘူး။မွနျမာနိုငျငံမှာ သမ်မတရဲ့ တိုကျရိုကျအမိန့ျလမျးညှနျခကြျ တောျတောျမြားမြား ထုတျပွနျခဲ့ပါတယျ။ တခုက လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှု ကာကှယျရေးရညျရှယျတာ၊ နောကျတခုက သကျသအေထောကျအထားတှကေို ထိနျးသိမျးဖို့နဲ့ နောကျဆုံးတခုကတော့ အမုနျးစကားပှားမြားမှုကို မလုပျဖို့ တားမွဈတာ စတာတှဖွေဈပါတယျ။ အခုလို သမ်မတရဲ့ ညှနျကွားခကြျတှဟော ဇနျနဝါရီလက ICJ တရားရုံးက ခမြှတျထားတဲ့ အမိန့ျတှအေတိုငျးပါပဲ။ အရေးကွီးဆုံးမေးခှနျးက ဒီလို ညှနျကွားခကြျတှဟော စာရှကျစာတမျးတှပေဲလား။ တကယ့ျလကျတှေ့မှာဘာလုပျသလဲ ဆိုတာပါ။ ဒီအဆင့ျမှာတော့ တကယျလုပျဆောငျ နတေယျဆိုတာကို ပွောဖို့ ခကျခဲပါတယျ။ ဟနျပွသကျသကျလုပျနတေယျလို့ပဲ ပွောရမှာပါ။
ရိုဟငျဂြာတှအေပေါျ ဆန့ျကငြျတဲ့ လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှု ဆိုတဲ့နရောမှာ ၂၀၁၇၊ ၂၀၁၆ ဒါမှမဟုတျ ၂၀၁၂ မှာ ဖွဈခဲ့တဲ့ အကွမျးဖကျဖိနှိပျမှုသကျသကျကို ဆိုလိုတာမဟုတျပဲ၊ ဆယျစုနှဈ လေးစုအတှငျး တိုငျးပွညျမှာ ရိုဟငျဂြာအသိုငျးအဝိုငျးကို ဖကြျစီးခဲ့တဲ့ အကွောငျးအရငျးတှကေို ဆိုလိုတာဖွဈတယျလို့ Param-Preet Singh က ပွောပါတယျ။ အခုခြိနျထိ ပွညျတှငျး ဒုက်ခသညျစခနျးတှမှော မှတျစလငျဒုက်ခသညျပေါငျး တသိနျးကြောျ ဆကျပွီးရှိနဆေဲဖွဈသလို၊ စခနျးတှကေနေ အပွငျထှကျခှင့ျကိုလညျး ကန့ျသတျထိနျးခြုပျထားတာကွောင့ျ အကဉြျးစခနျးသဘောမြိုးဖွဈနတေယျလို့ သူက ဝဖေနျထောကျပွခဲ့ပါတယျ။
မွနျမာဘကျကကွားဖွတျ စီမံဆောငျရှကျခကြျတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ ICJ ကို တငျသှငျးထားတဲ့ အစီရငျခံစာကို အမြားပွညျသူသိအောငျ ထုတျပွနျခွငျးမရှိတဲ့အတှကျ သူတို့ အရေးကိစ်စဖွဈတာကွောင့ျ သိပိုငျခှင့ျရှိတယျလို့ ဗွိတိနျအခွစေိုကျ မွနျမာရိုဟငျဂြာအဖှဲ့ ဥက်ကဌ ဦးထှနျးခငျ က ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
"ကနြောျတို့ တရားစီရငျရေးနဲ့ ပတျသကျလို့မွနျမာအစိုးရနဲ့ ဂမျဘီယာတို့ ဘာတှလေုပျနလေဲ ဆိုတာ ကနြောျတို့ သိဖို့ လိုအပျတယျ။ အဲဒါကတော့ ကနြောျတို့ သိပိုငျခှင့ျရှိတဲ့အလြောကျ အစီရငျခံစာကို အမြားသိအောငျ ထုတျပွနျဖို့ ကနြောျတို့က တိုကျတှနျးနတောပါ။"
လကျရှိ ရခိုငျပွညျနယျမှာရှိနတေဲ့ ရိုဟငျဂြာတှရေဲ့ အခွအေနဟောလညျးအသကျမှေးဝမျးကြောငျးခှင့ျ မရတဲ့အပွငျ ကနြျးမာရေးလိုအပျခကြျတှအေတှကျ ဆေးဝါး ကုသခှင့ျမရသလို၊ ပညာသငျကွားခှင့ျကိုလညျး ကန့ျသတျထားဆဲဖွဈတယျလို့ ဦးထှနျးခငျက ပွောပါတယျ။
" အထူးသဖွင့ျ ပွညျတှငျးထဲမှာရှိနတေဲ့ IDP အတငျးအဓမ်မ အိုးအိမျရှှေ့ပွောငျးခံရသူတှရေဲ့ စခနျးတှမှောရှိနတေဲ့ ရိုဟငျဂြာတှဟော အခုခြိနျထိ မူလ သူတို့ နရောဒသေ နအေိမျတှကေို ပွနျခှင့ျမရသေးဘူး။ အထူးသဖွင့ျ စဈတှမှောဆိုရငျ ဈေးကွီးကိုလညျး သှားလို့ မရဘူး။ ဆေးရုံကွီး ကိုလညျး သှားလို့မရဘူး။ ကြောငျးသားတှလေညျး ကြောငျးတကျလို့ မရဘူး။ ရခိုငျပွညျ မွောကျပိုငျးမှာဆိုရငျလညျး ဒီနေ့ထကျထိ ရိုဟငျဂြာတှဟော တရှာကနေ တရှာသှားဖို့ ဆိုရငျ အကန့ျအသတျနဲ့ လုပျထားတယျ။ သူတို့လယျယာမွတှေမှော လယျယာထှနျလို့ မရဘူး။ မွပွေငျအခွအေနကေို ကွည့ျခွငျးအားဖွင့ျ မွနျမာအစိုးရရော၊ စဈတပျပါ ဘာတခုမှ ကွားဖွတျအစီရငျခံစာနဲ့ ပတျသကျလို့ အကောငျအထညျဖေါျခဲ့တာ မရှိဘူး။"
SEE ALSO: ICJ ဆုံးဖြတ်ချက်အကောင်အထည်ဖော်ရာမှာ မြန်မာဘက်က ပွင့်လင်းမြင်သာမှုမရှိတဲ့အပေါ် ဝေဖန်မှုတွေ ထွက်ပေါ်
ဒီအတောအတှငျး နိုငျငံတကာ ဥပဒပေညာရှငျ အဖှဲ့ဖွဈတဲ့ the International Commission of Jurists (ICJ) အဖှဲ့ကွီးကလညျး မွနျမာအနနေဲ့ ICJ နိုငျငံတကာတရားရုံးက ခမြှတျထားတဲ့ကွားဖွတျအရေးယူစီမံခကြျတှနေဲ့ အညီ ဆောငျရှကျနိုငျဖို့ဆိုရငျ ပွညျတှငျးမှာ ဥပဒဆေိုငျရာ ပွုပွငျပွောငျးလဲမှုတှေ ပွုလုပျသင့ျပွီး နိုငျငံတကာ တာဝနျခံမှု လုပျငနျးစဉျတှနေဲ့လညျး ပူးပေါငျးဆောငျရှကျသင့ျကွောငျး ပွောကွားခဲ့ပါတယျ။
ရိုဟငျဂြာ ဆိုတဲ့ အသုံးအနှုနျးကို လကျမခံတဲ့ မွနျမာအစိုးရကတော့ ICJ ရဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျဖွဈတဲ့ ကွားဖွတျအရေးယူစီမံခကြျ ၄ ခကြျကို အကောငျအထညျဖေါျနကွေောငျး လေးလပွည့ျ ပထမဆုံး အစီရငျခံစာကို မလေ ၂၃ ရကျ စနနေေ့က တငျသှငျးခဲ့ပွီးဖွဈပါတယျ။ ဒီအစီရငျခံစာကို အမြားပွညျသူသိအောငျ ထုတျပွနျခွငျးမရှိပမေယ့ျ ICJ တရားရုံးဘကျက ထုတျပွနျခကြျတှကေိုသာ စောင့ျကွည့ျဖို့ မွနျမာအစိုးရတာဝနျရှိသူတဦးက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။