ရွေးကောက်ပွဲလွန် ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်း

မြန်မာနိုင်ငံမှာ ၂၀၂၀ ပြည့် ရွေးကောက်ပွဲ ပြီးဆုံးသွားခဲ့ပါပြီ။ ဒီရွေးကောက်ပွဲနောက်ပိုင်း အသစ်ပေါ်ထွန်းလာမယ့် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်း ဘာဖြစ်လာမလဲဆိုတာကို မြန်မာ့အရေးသုံးသပ်သူ ဒေါက်တာရန်မျိုးသိမ်းနဲ့ ဦးကျော်ဇံသာတို့ ဆွေးနွေးသုံးသပ်ထားပါတယ်။

မေး ။ ။ ရှေ့ဦးစွာ ဒီရွေးကောက်ပွဲမှာ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ဟာ တစ်ပါတီအစိုးရ ဖွဲ့စည်းနိုင်လောက်တဲ့ အမတ်နေရာ အလုံအလောက် ရရှိခဲ့ပြီလို့ ဒေါက်တာရန်မျိုးသိမ်းက စတင်ပြောဆိုပါတယ်။

ဖြေ ။ ။ အာဏာပါတီရဲ့ လူမှု့ကွန်ရက်စာမျက်နှာတွေပေါ်မှာ ဖော်ပြထားတဲ့ အနိုင်ရစာရင်းအရ ပြောမယ်ဆိုရင်တော့ အာဏာရအမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီအနေနဲ့ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် (၃၇၀) ကျော်လောက်အထိကို အနိုင်ရထားတဲ့ အနေအထားလောက်ကို ဖြစ်တဲ့အခါကြတော့ တစ်ပါတီထဲအနေနဲ့ အစိုးရဖွဲ့နိုင်၊ သမ္မတရွေးကောက်တင်မြှောက်နိုင်တဲ့ အနေအထားမျိုး ရှိနေပြီလို့ ပြောလို့ရပါတယ်။

မေး ။ ။ ဆိုတော့ ကျနော်ဆက်မေးချင်တာက ဒီပေါ်မှာ အခြေခံပြီးတော့ တစ်ပါတီအနေနဲ့ အစိုးရ ပြန်ဖွဲ့စည်းနိုင်မယ်။ ပါတီက အင်အားပိုပြီးတော့ များလာတယ်။ ကောင်းလာတယ်။ အနိုင်ရလာတယ်ဆိုတော့ စိုးရိမ်မှုတချို့လည်း ပေါ်ထွက်နေပါတယ်။ တစ်ပါတီပုံစံမျိုး။ Elected Authoritarianism ရွေးကောက်ခံထားပြီးတော့ အာဏာပိုပြီးတော့ တစ်ဘက်သတ်ကျင့်သုံးတဲ့ အစိုးရမျိုး ဖြစ်လာလေမလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ်မှုမျိုး ရှိနေပါတယ်။ အဲဒီအချက်နဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ပထမဦးဆုံး သုံးသပ်ပေးပါ။

ဖြေ ။ ။ ကျနော့်အမြင်ကတော့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်အနေနဲ့ တစ်ပါတီထဲ အစိုးရဖွဲ့စည်းနိုင်တဲ့ အနေအထားရှိပေမယ့်လို့ ငြိမ်းချမ်းရေးအကျပ်အတည်း၊ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ အကျပ်အတည်း၊ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးအကျပ်အတည်း၊ အဂတိလိုက်စားမှု တိုက်ဖျက်ရေးအကျပ်အတည်းတွေအပြင် ကိုဗစ်ဆက်ကူးအလွန် စီးပွားရေးပြန်လည်ထူထောင်ရေးအကျပ်အတည်းဆိုတဲ့ ဒီအကျပ်အတည်းကြီးတွေကို ရင်ဆိုင်ရမှာ ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့ အစိုးရအနေနဲ့ အင်မတန်ကိုမှ အားကောင်းတဲ့၊ လုပ်ရည်ကိုင်ရည်ကောင်းတဲ့ အစိုးရမျိုး ဖြစ်လာဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ အဲဒီလိုအခြေအနေမျိုးမှာ ကျနော့်အမြင်ကတော့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်အနေနဲ့ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေ၊ အခြားပါတီတွေက ပုဂ္ဂိုလ်တွေကို ဖိတ်ခေါ်ကမ်းလှမ်းပြီးတော့ အားလုံးပါဝင်တဲ့ အမျိုးသားညီညွှတ်ရေးအစိုးရ National Unity Or National Solidarity Government ကို ဖွဲ့စည်းနိုင်ဖို့ စဉ်းစားသင့်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ ပြောပြောနေတဲ့ ညွှန့်ပေါင်းအစိုးရဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုး မဟုတ်ပါဘူး။

မေး ။ ။ အဲဒီတော့ ကျနော်မေးချင်တာက အဲဒီလိုဖြစ်နိုင်တဲ့ အလားအလာကော ရှိပါသလား။ NLD ဘက်က တိုင်းရင်းသားတွေကို အဲဒီလို ငါတို့ပေါင်းစည်းညီညွှတ်ရေးအစိုးရမျိုး ဖွဲ့ကြမယ်ဆိုတဲ့ ကမ်းလှမ်းမှုမျိုး လုပ်နိုင်မယ်လို့ ထင်ပါသလား။ တိုင်းရင်းသားဒေသတချို့မှာတော့ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေဘက်က အားကောင်းတာလည်း တွေ့ရပါတယ်။

ဖြေ ။ ။ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်အနေနဲ့ အခုလို သောင်ပြိုကမ်းပြို အနိုင်ရထားတဲ့ အခြေအနေမျိုးမှာ ဒီလိုကမ်းလှမ်းမှုမျိုးကို လုပ်နိုင်မယ်ဆိုရင် နိုင်ငံရေးအရ ပိုပြီးတော့ အားကောင်းနိုင်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ အဲဒီတော့ ကျနော့်အနေနဲ့ အဲဒီလို လုပ်လာလိမ့်မယ်လို့လဲ မျှော်လင့်ပါတယ်။ လက်ရှိဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေပါ ပြဌာန်းချက်တွေအရ ပြောလို့ရှိရင် နိုင်ငံတော်သမ္မတကနေ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးတွေအပါအဝင် အားလုံးကို ခန့်အပ်တာဝန်ပေးတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီတော့ နိုင်ငံတော်သမ္မတကနေပဲ တာဝန်ကနေ ရပ်စဲပိုင်ခွင့် သူ့မှာ ရှိပါတယ်။ ရာထူးကနေ အနားပေးပိုင်ခွင့်လည်း သူ့မှာရှိပါတယ်။ အဲဒီအတွက်ကြောင့်မို့ အချို့အချို စိုးရိမ်ကြသလို အမျိုးသားညီညွှတ်ရေးအစိုးရ ပုံစံမျိုး ဖွဲ့စည်းလိုက်ရင် တစ်ပါတီတည်းဖွဲ့တဲ့ အစိုးရလောက် စွမ်းဆောင်ရေး ရှိပါ့မလား။ လုပ်နိုင်ကိုင်နိုင် အခွင့်အလမ်း ရှိပါ့မလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ်မှုတွေကို ကျနော်ကတော့ ကျော်လွှာနိုင်လိမ့်မယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

မေး ။ ။ အရပ်ဘက်-စစ်ဘက် ဆက်ဆံရေး အခြေအနေကို တချို့ကပြောကြတယ် ပိုပြီးတော့ ဆိုးလာနိုင်တယ်။ NLD က ဒီအတိုင်းဆက်သွားမယ်။ အင်အားပိုကြီးလာမယ်ဆိုရင်ဆိုပြီး တွက်ကြပါတယ်။ ဒေါက်တာရန်မျိုးသိန်း ဘယ်လိုခန့်မှန်းတွက်ချက်လိုပါသလဲ။ အရပ်ဘက်-စစ်ဘက် ဆက်ဆံရေး အခြေအနေ၊ ရှေ့အလားအလာ။

ဖြေ ။ ။ ကျနော့်အမြင်ကတော့ လာမယ့်အစိုးရနဲ့ လွှတ်တော်သက်တမ်းအတွင်းမှာ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်အနေနဲ့ မဖြစ်မနေ ရင်ဆိုင်ကျော်လွှားရမယ့် အကျပ်အတည်းကတော့ အရပ်ဘက်-စစ်ဘက် ဆက်ဆံရေး အကျပ်အတည်းပါ။ အဲဒီအကျပ်အတည်းကို ညှိနိုင်းဆွေးနွေးပြီးတော့ ယုံကြည်မှု၊ နားလည်မှု တည်ဆောက်ပြီးတော့ ကျော်လွှာနိုင်မှုကလဲ မဖြစ်မနေ လိုအပ်ပါတယ်။ အခုအချိန်မှာတော့ ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်မီ အခြေအနေတွေနဲ့ သုံးသပ်မယ်ဆိုရင်တော့ အစိုးရနဲ့ တပ်မတော်ကြားမှာ တင်းမာမှုလေးတွေ၊ ထိပ်တိုက်တွေ့မှုလေးတွေ ရှိခဲ့သော်လဲပဲ၊ လာမယ့်အစိုးရသက်တမ်းနဲ့ လွှတ်တော်သက်တမ်းအတွင်းမှာတော့ ဒါတွေကို အကောင်းဆုံး ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးပြီးတော့ အဖြေရှာနိုင်လိမ့်မယ်၊ ယုံကြည်မှု၊ နားလည်မှု တည်ဆောက်နိုင်လိမ့်မယ်လို့ ကျနော့်အနေနဲ့ မျှော်လင့်ပါတယ်။

မေး ။ ။ တပ်မတော်ဘက်ကနေ တိုင်းရင်းသားတွေနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးဖို့ ကော်မတီတစ်ခု ဖွဲ့စည်းခဲ့တယ်ဆိုတာကို တွေ့ရပါတယ်။ အဲဒါအစစ်အမှန်လား မသိဘူး။ တကယ်လို့သာ အစစ်အမှန်ဆိုရင်တော့ အဲဒီအပေါ်မှာ တချို့ကလဲ အကောင်းမြင်တယ်။ တချို့ကလဲ သူတို့တစ်ဘက်သတ် လုပ်ချင်တယ်။ သူတို့သာ လုပ်ပြချင်တယ်ဆိုတဲ့ သဘောမျိုးလို့လဲ သုံးသပ်ကြပါတယ်။ အဲဒီကြေညာချက်ကို တွေးမိပါသလား။ ဆရာ့အနေနဲ့ ဘယ်လိုယူဆပါသလဲ။

ဖြေ ။ ။ ဒီကော်မတီက အခုမှဖွဲ့တာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ အရင် NLD အစိုးရလက်ထက် အစောပိုင်းကတည်းက ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ တပ်မတော်ကနေ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးဖို့ဆိုပြီးတော့ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ ကော်မတီပါ။ ဒီကော်မတီကို အခုအချိန်မှာ ကျနော် နားလည်တာကတော့ အစိုးရသစ်၊ လွှတ်တော်သစ်တွေ မပေါ်ခင်မှာ ကြိုပြီးတော့ ပြင်ဆင်ဖွဲ့စည်းထားတာလို့ ကျနော့်အနေနဲ့ မြင်ပါတယ်။ အဲဒီလို ဖွဲ့စည်းတာဟာ ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်အတွက်လည်း ဒါဟာ ကောင်းမွန်တဲ့ ခြေလှမ်းတစ်ခုလို့ ကျနော့်အနေနဲ့ မြင်ပါတယ်။ အဲဒီလို ဖွဲ့စည်းယုံတင်မကဘူး၊ တကယ်လဲပဲ မြေပြင်မှာ ကျနော်တို့ ဖြစ်နေတဲ့ အပစ်အခတ်တွေ၊ အတိုက်အခိုက်တွေ၊ တိုက်ပွဲတွေကို လျှော့ချနိုင်အောင် အစိုးရ-တပ်မတော်နဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းတွေကြားမှာ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုတွေကို အမြန်ဆုံးဖော်ဆောင်နိုင်ဖို့ လိုအပ်နေတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

မေး ။ ။ အထူးသဖြင့် တိုက်ပွဲပြင်းထန်နေတဲ့ AA နဲ့ ဖြစ်နေတဲ့ကိစ္စမျိုးမှာ တပ်မတော်ဘက်က အစတုန်းကတော့ လုံးဝအလျှော့မပေးဘူး၊ အသိအမှတ်မပြုဘူးလို့ လုပ်နေတာ ဒီအခြေအနေကော ပြန်ပြင်နိုင်တဲ့အထိ ပြောင်းလဲပါ့မလား။

ဖြေ ။ ။ တနိုင်ငံလုံး အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး၊ ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေးကို တကယ်စစ်စစ်မှန်မှန် ဖော်ဆောင်နိုင်ဖို့ဆိုရင် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းအားလုံးနဲ့ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ နိုင်ငံရေးအရလည်း၊ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ အဲဒီတော့ ကျနော်တို့အနေနဲ့ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး၊ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးမှာ အခုနပြောသလို အဖွဲ့အချို့ကို ချန်လှပ်ပြီးတော့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမယ်ဆိုရင် အားလုံးပါဝင်တဲ့ လုပ်ငန်းစဉ် မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ အဲဒီလို အားလုံးပါဝင်နိုင်တဲ့ လုပ်ငန်းစဉ် မဖြစ်နိုင်ဘူးဆိုရင်၊ ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်ကလည်း ခရီးပေါက်ဖို့ ခက်ပါလိမ့်မယ်။ နောက်ပြီးတော့ စစ်ဘေးရှောင်နေတဲ့ ပြည်သူတွေ ကိုယ့်ရပ်နေရပ်ရင်းကို အမြန်ဆုံး ပြန်ပြီးတော့ ပုံမှန်အခြေချနေထိုင် အလုပ်အကိုင်တွေ လုပ်ကိုင်နိုင်ရေး ရည်မှန်းချက်တွေကို ဖော်ဆောင်နိုင်ဖို့ဆိုတာ ပိုပြီးတော့ နှောင့်နှေးသွားနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီအတွက်ကြောင့်မို့ ကျနော့်အမြင်ကတော့ အစိုးရတပ်မတော်အနေနဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းအားလုံးနဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးနိုင်ဖို့၊ စဉ်ဆက်မပြတ် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးနိုင်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

မေး ။ ။ အဓိကတစ်ခုဖြစ်နေတာကတော့ တိုင်းရင်းသားဒေသတွေမှာ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေက အများစု အနိုင်ရရင် ပါတီက ရွေးချယ်ခဲ့တဲ့ ဝန်ကြီးချုပ်ကို နိုင်ငံတော်သမ္မတက အသိအမှတ်ပြုပေးလာနိုင်တဲ့အထိ လိုက်လျောမှု ဖြစ်လာနိုင်သလား။ အဲဒီကိစ္စလဲ အတော်လေး အခက်အခဲ ဖြစ်တယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ တိုင်းရင်းသားတွေနဲ့ ပြေလည်ရေးမှာ။ ဘယ်လိုသဘောရပါသလဲ။

ဖြေ ။ ။ လတ်တလော ကျနော်တို့ တွေ့နေရတဲ့ အနေအထားတွေအရ ပြောမယ်ဆိုရင်တော့ ပြည်နယ်တွေမှာ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေကနေ အဆိုပြုတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်က ဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်လာဖို့တော့ အလားအလာနည်းတယ်လို့တော့ ကျနော်မြင်ပါတယ်။ သို့သော်လဲပဲ ပြည်နယ်အစိုးရတွေမှာ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေရဲ့ ကိုယ်စားလှယ်တွေကို ဖိတ်ခေါ်ပြီးတော့ တာဝန်ပေးတာမျိုး။ လက်ရှိ NLD အစိုးရနဲ့ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေရဲ့ ကိုယ်စားလှယ်တွေကြားမှာ နိုင်ငံရေးအရ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်တာမျိုးတွေတော့ ဖြစ်ကောင်းဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ ကျနော့်အနေနဲ့ သုံးသပ်ပါတယ်။ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေက ကိုယ်စားလှယ်တွေကို ဖိတ်ခေါ်ပြီးတော့ အစိုးရအဖွဲ့ထဲမှာ ပူးပေါင်းပါဝင်စေချင်တယ်ဆိုရင် ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်၊ အမျိုးသားပြန်လည်သင့်မြတ်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်၊ ဒီမိုကရေစီ-ဖယ်ဒရယ် ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွေအတွက်လည်း အများကြီးအထောက်အကူ ပြုလိမ့်မယ်လို့ ကျနော့်အနေနဲ့ သုံးသပ်ပါတယ်။

မေး ။ ။ နောက်တစ်ခုက တပ်မတော်နဲ့ တဆက်တည်း ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင် နောက်လာမယ့် အစိုးရဖွဲ့တဲ့အခါမှာ သမ္မတ ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ အလားအလာကိုလည်း သုံးသပ်ပေးပါ။

ဖြေ ။ ။ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်အနေနဲ့ လာမယ့်လွှတ်တော်မှာ ဒုတိယသမ္မတအနေနဲ့ အမည်စာရင်းတင်သွင်းတဲ့အထဲမှာ ပါလိမ့်မယ်လို့ ကျနော့်အနေနဲ့ မမြင်ပါဘူး။ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေး ဦးစီချုပ်အနေနဲ့ပဲ ဆက်ပြီးတော့ ရှိနေလိမ့်မယ်လို့ ကျနော့်အနေနဲ့ အဲဒီလိုသုံးသပ်ပါတယ်။

မေး ။ ။ ဆိုတော့ ဆက်ပြီးတော့ သက်တမ်းတိုးမှာပေါ့။

ဖြေ ။ ။ သက်တမ်းတိုးတာမျိုးဖြစ်ဖို့ အလားအလာ ရှိတယ်လို့ သုံးသပ်ပါတယ်။ အရင့်အရင်ကလဲ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးသန်းရွှေလက်ထက်တုန်းကလဲ အသက် (၇၀) ကျော်လောက်အထိ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီချုပ် တာဝန်ကို ထမ်းဆောင်ခဲ့တာမျိုး တွေ့ရပါတယ်။ နောက်တစ်ချက် ကျနော်စဉ်းစားတာကတော့ တပ်မတော်ရဲ့ ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် နောက်တစ်ယောက် အပြောင်းအလဲဟာ နိုင်ငံရေးအရ တည်ငြိမ်ပြီးတော့ အရပ်ဘက်-စစ်ဘက် နှစ်ဘက်ကြားမှာ ဆက်ဆံရေးအားကောင်းတဲ့ အခြေအနေမျိုးမှာပဲ အပြောင်းအလဲကို လုပ်လိမ့်မယ်လို့ ကျနော့်အနေနဲ့ မြင်ပါတယ်

မေး ။ ။ NLD ပါတီအတွင်းမှာလဲ အစတုန်းကတော့ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအရ ကြီးစိုးနေတယ်။ ပါတီအတွင်း ဒီမိုကရေစီ မရှိဘူး။ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်တာထက် လူတစ်ဦးတစ်ယောက်တည်း သဘောဆန္ဒအတိုင်း လုပ်နေတယ်ဆိုတဲ့ သုံးသပ်ချက်တွေ ရှိနေခဲ့ပါတယ်။ ဒီနောက်ပိုင်းမှာ ပါတီအတွင်း ဒီမိုကရေစီ ပိုမိုရှင်သန်ပြီးတော့ ဒီမိုကရေစီပါတီတစ်ခုအနေနဲ့ ပိုပြီးရှင်သန်ကြီးထွားလာလိမ့်မယ်လို့ ယူဆမိပါသလား။ ပါတီတွင်း တစ်စုံတစ်ရာ ပြောင်းလဲလာနိုင်ပါသလား။

ဖြေ ။ ။ မဖြစ်မနေ ပါတီအတွင်း အပြောင်းအလဲကို ဖော်ဆောင်ဖို့ကတော့ လုပ်ရမှာပါ။ လူ ပုဂ္ဂိုလ်အခြေခံတဲ့ နိုင်ငံရေးကနေ Institution တွေကို အခြေခံတဲ့ မူဝါဒတွေ၊ လုပ်ငန်းစဉ်တွေအပေါ်မှာ အခြေခံတဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီတွေဖြစ်အောင် မဖြစ်မနေ တည်ဆောက်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

==Unicode==

မွနျမာနိုငျငံမှာ ၂၀၂၀ ပွည့ျ ရှေးကောကျပှဲ ပွီးဆုံးသှားခဲ့ပါပွီ။ ဒီရှေးကောကျပှဲနောကျပိုငျး အသဈပေါျထှနျးလာမယ့ျ မွနျမာ့နိုငျငံရေးအခငျးအကငြျး ဘာဖွဈလာမလဲဆိုတာကို မွနျမာ့အရေးသုံးသပျသူ ဒေါကျတာရနျမြိုးသိမျးနဲ့ ဦးကြောျဇံသာတို့ ဆှေးနှေးသုံးသပျထားပါတယျ။

မေး ။ ။ ရှေ့ဦးစှာ ဒီရှေးကောကျပှဲမှာ အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျဟာ တဈပါတီအစိုးရ ဖှဲ့စညျးနိုငျလောကျတဲ့ အမတျနရော အလုံအလောကျ ရရှိခဲ့ပွီလို့ ဒေါကျတာရနျမြိုးသိမျးက စတငျပွောဆိုပါတယျ။

ဖွေ ။ ။ အာဏာပါတီရဲ့ လူမှု့ကှနျရကျစာမကြျနှာတှပေေါျမှာ ဖောျပွထားတဲ့ အနိုငျရစာရငျးအရ ပွောမယျဆိုရငျတော့ အာဏာရအမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျပါတီအနနေဲ့ ပွညျထောငျစုလှှတျတောျကိုယျစားလှယျ (၃၇၀) ကြောျလောကျအထိကို အနိုငျရထားတဲ့ အနအေထားလောကျကို ဖွဈတဲ့အခါကွတော့ တဈပါတီထဲအနနေဲ့ အစိုးရဖှဲ့နိုငျ၊ သမ်မတရှေးကောကျတငျမွှောကျနိုငျတဲ့ အနအေထားမြိုး ရှိနပွေီလို့ ပွောလို့ရပါတယျ။

မေး ။ ။ ဆိုတော့ ကနြောျဆကျမေးခငြျတာက ဒီပေါျမှာ အခွခေံပွီးတော့ တဈပါတီအနနေဲ့ အစိုးရ ပွနျဖှဲ့စညျးနိုငျမယျ။ ပါတီက အငျအားပိုပွီးတော့ မြားလာတယျ။ ကောငျးလာတယျ။ အနိုငျရလာတယျဆိုတော့ စိုးရိမျမှုတခြို့လညျး ပေါျထှကျနပေါတယျ။ တဈပါတီပုံစံမြိုး။ Elected Authoritarianism ရှေးကောကျခံထားပွီးတော့ အာဏာပိုပွီးတော့ တဈဘကျသတျကငြ့ျသုံးတဲ့ အစိုးရမြိုး ဖွဈလာလမေလားဆိုတဲ့ စိုးရိမျမှုမြိုး ရှိနပေါတယျ။ အဲဒီအခကြျနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ ပထမဦးဆုံး သုံးသပျပေးပါ။

ဖွေ ။ ။ ကနြော့ျအမွငျကတော့ အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျအနနေဲ့ တဈပါတီထဲ အစိုးရဖှဲ့စညျးနိုငျတဲ့ အနအေထားရှိပမေယ့ျလို့ ငွိမျးခမြျးရေးအကပြျအတညျး၊ ဖှဲ့စညျးပုံအခွခေံဥပဒေ အကပြျအတညျး၊ တရားဥပဒစေိုးမိုးရေးအကပြျအတညျး၊ အဂတိလိုကျစားမှု တိုကျဖကြျရေးအကပြျအတညျးတှအေပွငျ ကိုဗဈဆကျကူးအလှနျ စီးပှားရေးပွနျလညျထူထောငျရေးအကပြျအတညျးဆိုတဲ့ ဒီအကပြျအတညျးကွီးတှကေို ရငျဆိုငျရမှာ ဖွဈတဲ့အတှကျကွောင့ျမို့ အစိုးရအနနေဲ့ အငျမတနျကိုမှ အားကောငျးတဲ့၊ လုပျရညျကိုငျရညျကောငျးတဲ့ အစိုးရမြိုး ဖွဈလာဖို့ လိုအပျတယျလို့ မွငျပါတယျ။ အဲဒီလိုအခွအေနမြေိုးမှာ ကနြော့ျအမွငျကတော့ အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျအနနေဲ့ တိုငျးရငျးသားပါတီတှေ၊ အခွားပါတီတှကေ ပုဂ်ဂိုလျတှကေို ဖိတျခေါျကမျးလှမျးပွီးတော့ အားလုံးပါဝငျတဲ့ အမြိုးသားညီညှှတျရေးအစိုးရ National Unity Or National Solidarity Government ကို ဖှဲ့စညျးနိုငျဖို့ စဉျးစားသင့ျတယျလို့ မွငျပါတယျ။ ကနြောျတို့ ပွောပွောနတေဲ့ ညှှန့ျပေါငျးအစိုးရဆိုတဲ့ ပုံစံမြိုး မဟုတျပါဘူး။

မေး ။ ။ အဲဒီတော့ ကနြောျမေးခငြျတာက အဲဒီလိုဖွဈနိုငျတဲ့ အလားအလာကော ရှိပါသလား။ NLD ဘကျက တိုငျးရငျးသားတှကေို အဲဒီလို ငါတို့ပေါငျးစညျးညီညှှတျရေးအစိုးရမြိုး ဖှဲ့ကွမယျဆိုတဲ့ ကမျးလှမျးမှုမြိုး လုပျနိုငျမယျလို့ ထငျပါသလား။ တိုငျးရငျးသားဒသေတခြို့မှာတော့ တိုငျးရငျးသားပါတီတှဘေကျက အားကောငျးတာလညျး တှေ့ရပါတယျ။

ဖွေ ။ ။ အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျအနနေဲ့ အခုလို သောငျပွိုကမျးပွို အနိုငျရထားတဲ့ အခွအေနမြေိုးမှာ ဒီလိုကမျးလှမျးမှုမြိုးကို လုပျနိုငျမယျဆိုရငျ နိုငျငံရေးအရ ပိုပွီးတော့ အားကောငျးနိုငျတယျလို့ မွငျပါတယျ။ အဲဒီတော့ ကနြော့ျအနနေဲ့ အဲဒီလို လုပျလာလိမ့ျမယျလို့လဲ မြှောျလင့ျပါတယျ။ လကျရှိဖှဲ့စညျးပုံ အခွခေံဥပဒပေါ ပွဌာနျးခကြျတှအေရ ပွောလို့ရှိရငျ နိုငျငံတောျသမ်မတကနေ ပွညျထောငျစုဝနျကွီးတှအေပါအဝငျ အားလုံးကို ခန့ျအပျတာဝနျပေးတာ ဖွဈပါတယျ။ အဲဒီတော့ နိုငျငံတောျသမ်မတကနပေဲ တာဝနျကနေ ရပျစဲပိုငျခှင့ျ သူ့မှာ ရှိပါတယျ။ ရာထူးကနေ အနားပေးပိုငျခှင့ျလညျး သူ့မှာရှိပါတယျ။ အဲဒီအတှကျကွောင့ျမို့ အခြို့အခြို စိုးရိမျကွသလို အမြိုးသားညီညှှတျရေးအစိုးရ ပုံစံမြိုး ဖှဲ့စညျးလိုကျရငျ တဈပါတီတညျးဖှဲ့တဲ့ အစိုးရလောကျ စှမျးဆောငျရေး ရှိပါ့မလား။ လုပျနိုငျကိုငျနိုငျ အခှင့ျအလမျး ရှိပါ့မလားဆိုတဲ့ စိုးရိမျမှုတှကေို ကနြောျကတော့ ကြောျလှှာနိုငျလိမ့ျမယျလို့ မွငျပါတယျ။

မေး ။ ။ အရပျဘကျ-စဈဘကျ ဆကျဆံရေး အခွအေနကေို တခြို့ကပွောကွတယျ ပိုပွီးတော့ ဆိုးလာနိုငျတယျ။ NLD က ဒီအတိုငျးဆကျသှားမယျ။ အငျအားပိုကွီးလာမယျဆိုရငျဆိုပွီး တှကျကွပါတယျ။ ဒေါကျတာရနျမြိုးသိနျး ဘယျလိုခန့ျမှနျးတှကျခကြျလိုပါသလဲ။ အရပျဘကျ-စဈဘကျ ဆကျဆံရေး အခွအေနေ၊ ရှေ့အလားအလာ။

ဖွေ ။ ။ ကနြော့ျအမွငျကတော့ လာမယ့ျအစိုးရနဲ့ လှှတျတောျသကျတမျးအတှငျးမှာ အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျအနနေဲ့ မဖွဈမနေ ရငျဆိုငျကြောျလှှားရမယ့ျ အကပြျအတညျးကတော့ အရပျဘကျ-စဈဘကျ ဆကျဆံရေး အကပြျအတညျးပါ။ အဲဒီအကပြျအတညျးကို ညှိနိုငျးဆှေးနှေးပွီးတော့ ယုံကွညျမှု၊ နားလညျမှု တညျဆောကျပွီးတော့ ကြောျလှှာနိုငျမှုကလဲ မဖွဈမနေ လိုအပျပါတယျ။ အခုအခြိနျမှာတော့ ရှေးကောကျပှဲမတိုငျမီ အခွအေနတှေနေဲ့ သုံးသပျမယျဆိုရငျတော့ အစိုးရနဲ့ တပျမတောျကွားမှာ တငျးမာမှုလေးတှေ၊ ထိပျတိုကျတှေ့မှုလေးတှေ ရှိခဲ့သောျလဲပဲ၊ လာမယ့ျအစိုးရသကျတမျးနဲ့ လှှတျတောျသကျတမျးအတှငျးမှာတော့ ဒါတှကေို အကောငျးဆုံး ညှိနှိုငျးဆှေးနှေးပွီးတော့ အဖွရှောနိုငျလိမ့ျမယျ၊ ယုံကွညျမှု၊ နားလညျမှု တညျဆောကျနိုငျလိမ့ျမယျလို့ ကနြော့ျအနနေဲ့ မြှောျလင့ျပါတယျ။

မေး ။ ။ တပျမတောျဘကျကနေ တိုငျးရငျးသားတှနေဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးဆှေးနှေးဖို့ ကောျမတီတဈခု ဖှဲ့စညျးခဲ့တယျဆိုတာကို တှေ့ရပါတယျ။ အဲဒါအစဈအမှနျလား မသိဘူး။ တကယျလို့သာ အစဈအမှနျဆိုရငျတော့ အဲဒီအပေါျမှာ တခြို့ကလဲ အကောငျးမွငျတယျ။ တခြို့ကလဲ သူတို့တဈဘကျသတျ လုပျခငြျတယျ။ သူတို့သာ လုပျပွခငြျတယျဆိုတဲ့ သဘောမြိုးလို့လဲ သုံးသပျကွပါတယျ။ အဲဒီကွညောခကြျကို တှေးမိပါသလား။ ဆရာ့အနနေဲ့ ဘယျလိုယူဆပါသလဲ။

ဖွေ ။ ။ ဒီကောျမတီက အခုမှဖှဲ့တာတော့ မဟုတျပါဘူး။ အရငျ NLD အစိုးရလကျထကျ အစောပိုငျးကတညျးက ငွိမျးခမြျးရေးလုပျငနျးစဉျနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ တပျမတောျကနေ ညှိနှိုငျးဆှေးနှေးဖို့ဆိုပွီးတော့ ဖှဲ့စညျးထားတဲ့ ကောျမတီပါ။ ဒီကောျမတီကို အခုအခြိနျမှာ ကနြောျ နားလညျတာကတော့ အစိုးရသဈ၊ လှှတျတောျသဈတှေ မပေါျခငျမှာ ကွိုပွီးတော့ ပွငျဆငျဖှဲ့စညျးထားတာလို့ ကနြော့ျအနနေဲ့ မွငျပါတယျ။ အဲဒီလို ဖှဲ့စညျးတာဟာ ငွိမျးခမြျးရေးလုပျငနျးစဉျအတှကျလညျး ဒါဟာ ကောငျးမှနျတဲ့ ခွလှေမျးတဈခုလို့ ကနြော့ျအနနေဲ့ မွငျပါတယျ။ အဲဒီလို ဖှဲ့စညျးယုံတငျမကဘူး၊ တကယျလဲပဲ မွပွေငျမှာ ကနြောျတို့ ဖွဈနတေဲ့ အပဈအခတျတှေ၊ အတိုကျအခိုကျတှေ၊ တိုကျပှဲတှကေို လြှော့ခနြိုငျအောငျ အစိုးရ-တပျမတောျနဲ့ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျ အဖှဲ့အစညျးတှကွေားမှာ ကယြျကယြျပွန့ျပွန့ျ ညှိနှိုငျးဆှေးနှေးမှုတှကေို အမွနျဆုံးဖောျဆောငျနိုငျဖို့ လိုအပျနတေယျလို့ မွငျပါတယျ။

မေး ။ ။ အထူးသဖွင့ျ တိုကျပှဲပွငျးထနျနတေဲ့ AA နဲ့ ဖွဈနတေဲ့ကိစ်စမြိုးမှာ တပျမတောျဘကျက အစတုနျးကတော့ လုံးဝအလြှော့မပေးဘူး၊ အသိအမှတျမပွုဘူးလို့ လုပျနတော ဒီအခွအေနကေော ပွနျပွငျနိုငျတဲ့အထိ ပွောငျးလဲပါ့မလား။

ဖွေ ။ ။ တနိုငျငံလုံး အပဈအခတျရပျစဲရေး၊ ပွညျတှငျးငွိမျးခမြျးရေးကို တကယျစဈစဈမှနျမှနျ ဖောျဆောငျနိုငျဖို့ဆိုရငျ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျ အဖှဲ့အစညျးအားလုံးနဲ့ ညှိနှိုငျးဆှေးနှေးဖို့ လိုအပျပါတယျ။ နောကျပွီးတော့ နိုငျငံရေးအရလညျး၊ ညှိနှိုငျးဆှေးနှေးဖို့ လိုအပျတယျလို့ မွငျပါတယျ။ အဲဒီတော့ ကနြောျတို့အနနေဲ့ အပဈအခတျရပျစဲရေး၊ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးရေးမှာ အခုနပွောသလို အဖှဲ့အခြို့ကို ခနြျလှပျပွီးတော့ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးမယျဆိုရငျ အားလုံးပါဝငျတဲ့ လုပျငနျးစဉျ မဖွဈနိုငျပါဘူး။ အဲဒီလို အားလုံးပါဝငျနိုငျတဲ့ လုပျငနျးစဉျ မဖွဈနိုငျဘူးဆိုရငျ၊ ငွိမျးခမြျးရေးလုပျငနျးစဉျကလညျး ခရီးပေါကျဖို့ ခကျပါလိမ့ျမယျ။ နောကျပွီးတော့ စဈဘေးရှောငျနတေဲ့ ပွညျသူတှေ ကိုယ့ျရပျနရေပျရငျးကို အမွနျဆုံး ပွနျပွီးတော့ ပုံမှနျအခွခေနြထေိုငျ အလုပျအကိုငျတှေ လုပျကိုငျနိုငျရေး ရညျမှနျးခကြျတှကေို ဖောျဆောငျနိုငျဖို့ဆိုတာ ပိုပွီးတော့ နှောင့ျနှေးသှားနိုငျပါတယျ။ အဲဒီအတှကျကွောင့ျမို့ ကနြော့ျအမွငျကတော့ အစိုးရတပျမတောျအနနေဲ့ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျ အဖှဲ့အစညျးအားလုံးနဲ့ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးနိုငျဖို့၊ စဉျဆကျမပွတျ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးနိုငျဖို့ လိုအပျတယျလို့ မွငျပါတယျ။

မေး ။ ။ အဓိကတဈခုဖွဈနတောကတော့ တိုငျးရငျးသားဒသေတှမှော တိုငျးရငျးသားပါတီတှကေ အမြားစု အနိုငျရရငျ ပါတီက ရှေးခယြျခဲ့တဲ့ ဝနျကွီးခြုပျကို နိုငျငံတောျသမ်မတက အသိအမှတျပွုပေးလာနိုငျတဲ့အထိ လိုကျလြောမှု ဖွဈလာနိုငျသလား။ အဲဒီကိစ်စလဲ အတောျလေး အခကျအခဲ ဖွဈတယျလို့ ထငျပါတယျ။ တိုငျးရငျးသားတှနေဲ့ ပွလေညျရေးမှာ။ ဘယျလိုသဘောရပါသလဲ။

ဖွေ ။ ။ လတျတလော ကနြောျတို့ တှေ့နရေတဲ့ အနအေထားတှအေရ ပွောမယျဆိုရငျတော့ ပွညျနယျတှမှော တိုငျးရငျးသားပါတီတှကေနေ အဆိုပွုတဲ့ ပုဂ်ဂိုလျက ဝနျကွီးခြုပျ ဖွဈလာဖို့တော့ အလားအလာနညျးတယျလို့တော့ ကနြောျမွငျပါတယျ။ သို့သောျလဲပဲ ပွညျနယျအစိုးရတှမှော တိုငျးရငျးသားပါတီတှရေဲ့ ကိုယျစားလှယျတှကေို ဖိတျခေါျပွီးတော့ တာဝနျပေးတာမြိုး။ လကျရှိ NLD အစိုးရနဲ့ တိုငျးရငျးသားပါတီတှရေဲ့ ကိုယျစားလှယျတှကွေားမှာ နိုငျငံရေးအရ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျတာမြိုးတှတေော့ ဖွဈကောငျးဖွဈလာနိုငျတယျလို့ ကနြော့ျအနနေဲ့ သုံးသပျပါတယျ။ တိုငျးရငျးသားပါတီတှကေ ကိုယျစားလှယျတှကေို ဖိတျခေါျပွီးတော့ အစိုးရအဖှဲ့ထဲမှာ ပူးပေါငျးပါဝငျစခေငြျတယျဆိုရငျ ငွိမျးခမြျးရေးလုပျငနျးစဉျ၊ အမြိုးသားပွနျလညျသင့ျမွတျရေး လုပျငနျးစဉျ၊ ဒီမိုကရစေီ-ဖယျဒရယျ ပွညျထောငျစု တညျဆောကျရေးလုပျငနျးစဉျတှအေတှကျလညျး အမြားကွီးအထောကျအကူ ပွုလိမ့ျမယျလို့ ကနြော့ျအနနေဲ့ သုံးသပျပါတယျ။

မေး ။ ။ နောကျတဈခုက တပျမတောျနဲ့ တဆကျတညျး ဗိုလျခြုပျမှူးကွီးမငျးအောငျလှိုငျ နောကျလာမယ့ျ အစိုးရဖှဲ့တဲ့အခါမှာ သမ်မတ ဖွဈလာနိုငျတဲ့ အလားအလာကိုလညျး သုံးသပျပေးပါ။

ဖွေ ။ ။ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီးမငျးအောငျလှိုငျအနနေဲ့ လာမယ့ျလှှတျတောျမှာ ဒုတိယသမ်မတအနနေဲ့ အမညျစာရငျးတငျသှငျးတဲ့အထဲမှာ ပါလိမ့ျမယျလို့ ကနြော့ျအနနေဲ့ မမွငျပါဘူး။ တပျမတောျကာကှယျရေး ဦးစီခြုပျအနနေဲ့ပဲ ဆကျပွီးတော့ ရှိနလေိမ့ျမယျလို့ ကနြော့ျအနနေဲ့ အဲဒီလိုသုံးသပျပါတယျ။

မေး ။ ။ ဆိုတော့ ဆကျပွီးတော့ သကျတမျးတိုးမှာပေါ့။

ဖွေ ။ ။ သကျတမျးတိုးတာမြိုးဖွဈဖို့ အလားအလာ ရှိတယျလို့ သုံးသပျပါတယျ။ အရင့ျအရငျကလဲ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီးသနျးရှှလေကျထကျတုနျးကလဲ အသကျ (၇၀) ကြောျလောကျအထိ တပျမတောျကာကှယျရေးဦးစီခြုပျ တာဝနျကို ထမျးဆောငျခဲ့တာမြိုး တှေ့ရပါတယျ။ နောကျတဈခကြျ ကနြောျစဉျးစားတာကတော့ တပျမတောျရဲ့ ကာကှယျရေးဦးစီးခြုပျ နောကျတဈယောကျ အပွောငျးအလဲဟာ နိုငျငံရေးအရ တညျငွိမျပွီးတော့ အရပျဘကျ-စဈဘကျ နှဈဘကျကွားမှာ ဆကျဆံရေးအားကောငျးတဲ့ အခွအေနမြေိုးမှာပဲ အပွောငျးအလဲကို လုပျလိမ့ျမယျလို့ ကနြော့ျအနနေဲ့ မွငျပါတယျ

မေး ။ ။ NLD ပါတီအတှငျးမှာလဲ အစတုနျးကတော့ ပုဂ်ဂိုလျရေးအရ ကွီးစိုးနတေယျ။ ပါတီအတှငျး ဒီမိုကရစေီ မရှိဘူး။ ညှိနှိုငျးဆောငျရှကျတာထကျ လူတဈဦးတဈယောကျတညျး သဘောဆန်ဒအတိုငျး လုပျနတေယျဆိုတဲ့ သုံးသပျခကြျတှေ ရှိနခေဲ့ပါတယျ။ ဒီနောကျပိုငျးမှာ ပါတီအတှငျး ဒီမိုကရစေီ ပိုမိုရှငျသနျပွီးတော့ ဒီမိုကရစေီပါတီတဈခုအနနေဲ့ ပိုပွီးရှငျသနျကွီးထှားလာလိမ့ျမယျလို့ ယူဆမိပါသလား။ ပါတီတှငျး တဈစုံတဈရာ ပွောငျးလဲလာနိုငျပါသလား။

ဖွေ ။ ။ မဖွဈမနေ ပါတီအတှငျး အပွောငျးအလဲကို ဖောျဆောငျဖို့ကတော့ လုပျရမှာပါ။ လူ ပုဂ်ဂိုလျအခွခေံတဲ့ နိုငျငံရေးကနေ Institution တှကေို အခွခေံတဲ့ မူဝါဒတှေ၊ လုပျငနျးစဉျတှအေပေါျမှာ အခွခေံတဲ့ နိုငျငံရေးပါတီတှဖွေဈအောငျ မဖွဈမနေ တညျဆောကျဖို့ လိုအပျတယျလို့ မွငျပါတယျ။

==Unicode==

မှနမြာနိုငငြံမှာ ၂၀၂၀ ပှည့ြ ရှေးကောကပြှဲ ပှီးဆုံးသှားခဲ့ပါပှီ။ ဒီရှေးကောကပြှဲနောကပြိုငြး အသဈပေါထြှနြးလာမယ့ြ မှနမြာ့နိုငငြံရေးအခငြးအကငွြး ဘာဖှဈလာမလဲဆိုတာကို မှနမြာ့အရေးသုံးသပသြူ ဒေါကတြာရနမြွိုးသိမြးနဲ့ ဦးကွောဇြံသာတို့ ဆှေးနှေးသုံးသပထြားပါတယြ။

မေး ။ ။ ရှေ့ဦးစှာ ဒီရှေးကောကပြှဲမှာ အမွိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခွုပဟြာ တဈပါတီအစိုးရ ဖှဲ့စညြးနိုငလြောကတြဲ့ အမတနြရော အလုံအလောကြ ရရှိခဲ့ပှီလို့ ဒေါကတြာရနမြွိုးသိမြးက စတငပြှောဆိုပါတယြ။

ဖှေ ။ ။ အာဏာပါတီရဲ့ လူမှု့ကှနရြကစြာမကွနြှာတှပေေါမြှာ ဖောပြှထားတဲ့ အနိုငရြစာရငြးအရ ပှောမယဆြိုရငတြော့ အာဏာရအမွိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခွုပပြါတီအနနေဲ့ ပှညထြောငစြုလှှတတြောကြိုယစြားလှယြ (၃၇၀) ကွောလြောကအြထိကို အနိုငရြထားတဲ့ အနအထေားလောကကြို ဖှဈတဲ့အခါကှတော့ တဈပါတီထဲအနနေဲ့ အစိုးရဖှဲ့နိုငြ၊ သမျမတရှေးကောကတြငမြှှောကနြိုငတြဲ့ အနအထေားမွိုး ရှိနပှေီလို့ ပှောလို့ရပါတယြ။

မေး ။ ။ ဆိုတော့ ကနွောဆြကမြေးခငွတြာက ဒီပေါမြှာ အခှခေံပှီးတော့ တဈပါတီအနနေဲ့ အစိုးရ ပှနဖြှဲ့စညြးနိုငမြယြ။ ပါတီက အငအြားပိုပှီးတော့ မွားလာတယြ။ ကောငြးလာတယြ။ အနိုငရြလာတယဆြိုတော့ စိုးရိမမြှုတခွို့လညြး ပေါထြှကနြပေါတယြ။ တဈပါတီပုံစံမွိုး။ Elected Authoritarianism ရှေးကောကခြံထားပှီးတော့ အာဏာပိုပှီးတော့ တဈဘကသြတကြငွ့သြုံးတဲ့ အစိုးရမွိုး ဖှဈလာလမလေားဆိုတဲ့ စိုးရိမမြှုမွိုး ရှိနပေါတယြ။ အဲဒီအခကွနြဲ့ ပတသြကပြှီးတော့ ပထမဦးဆုံး သုံးသပပြေးပါ။

ဖှေ ။ ။ ကနွော့အြမှငကြတော့ အမွိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခွုပအြနနေဲ့ တဈပါတီထဲ အစိုးရဖှဲ့စညြးနိုငတြဲ့ အနအထေားရှိပမယေ့လြို့ ငှိမြးခမွြးရေးအကပွအြတညြး၊ ဖှဲ့စညြးပုံအခှခေံဥပဒေ အကပွအြတညြး၊ တရားဥပဒစေိုးမိုးရေးအကပွအြတညြး၊ အဂတိလိုကစြားမှု တိုကဖြကွရြေးအကပွအြတညြးတှအပှေငြ ကိုဗဈဆကကြူးအလှနြ စီးပှားရေးပှနလြညထြူထောငရြေးအကပွအြတညြးဆိုတဲ့ ဒီအကပွအြတညြးကှီးတှကေို ရငဆြိုငရြမှာ ဖှဈတဲ့အတှကကြှောင့မြို့ အစိုးရအနနေဲ့ အငမြတနကြိုမှ အားကောငြးတဲ့၊ လုပရြညကြိုငရြညကြောငြးတဲ့ အစိုးရမွိုး ဖှဈလာဖို့ လိုအပတြယလြို့ မှငပြါတယြ။ အဲဒီလိုအခှအနေမွေိုးမှာ ကနွော့အြမှငကြတော့ အမွိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခွုပအြနနေဲ့ တိုငြးရငြးသားပါတီတှေ၊ အခှားပါတီတှကေ ပုဂျဂိုလတြှကေို ဖိတခြေါကြမြးလှမြးပှီးတော့ အားလုံးပါဝငတြဲ့ အမွိုးသားညီညှှတရြေးအစိုးရ National Unity Or National Solidarity Government ကို ဖှဲ့စညြးနိုငဖြို့ စဉြးစားသင့တြယလြို့ မှငပြါတယြ။ ကနွောတြို့ ပှောပှောနတေဲ့ ညှှန့ပြေါငြးအစိုးရဆိုတဲ့ ပုံစံမွိုး မဟုတပြါဘူး။

မေး ။ ။ အဲဒီတော့ ကနွောမြေးခငွတြာက အဲဒီလိုဖှဈနိုငတြဲ့ အလားအလာကော ရှိပါသလား။ NLD ဘကကြ တိုငြးရငြးသားတှကေို အဲဒီလို ငါတို့ပေါငြးစညြးညီညှှတရြေးအစိုးရမွိုး ဖှဲ့ကှမယဆြိုတဲ့ ကမြးလှမြးမှုမွိုး လုပနြိုငမြယလြို့ ထငပြါသလား။ တိုငြးရငြးသားဒသတေခွို့မှာတော့ တိုငြးရငြးသားပါတီတှဘကေကြ အားကောငြးတာလညြး တှေ့ရပါတယြ။

ဖှေ ။ ။ အမွိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခွုပအြနနေဲ့ အခုလို သောငပြှိုကမြးပှို အနိုငရြထားတဲ့ အခှအနေမွေိုးမှာ ဒီလိုကမြးလှမြးမှုမွိုးကို လုပနြိုငမြယဆြိုရငြ နိုငငြံရေးအရ ပိုပှီးတော့ အားကောငြးနိုငတြယလြို့ မှငပြါတယြ။ အဲဒီတော့ ကနွော့အြနနေဲ့ အဲဒီလို လုပလြာလိမ့မြယလြို့လဲ မွှောလြင့ပြါတယြ။ လကရြှိဖှဲ့စညြးပုံ အခှခေံဥပဒပေါ ပှဌာနြးခကွတြှအရေ ပှောလို့ရှိရငြ နိုငငြံတောသြမျမတကနေ ပှညထြောငစြုဝနကြှီးတှအပေါအဝငြ အားလုံးကို ခန့အြပတြာဝနပြေးတာ ဖှဈပါတယြ။ အဲဒီတော့ နိုငငြံတောသြမျမတကနပေဲ တာဝနကြနေ ရပစြဲပိုငခြှင့ြ သူ့မှာ ရှိပါတယြ။ ရာထူးကနေ အနားပေးပိုငခြှင့လြညြး သူ့မှာရှိပါတယြ။ အဲဒီအတှကကြှောင့မြို့ အခွို့အခွို စိုးရိမကြှသလို အမွိုးသားညီညှှတရြေးအစိုးရ ပုံစံမွိုး ဖှဲ့စညြးလိုကရြငြ တဈပါတီတညြးဖှဲ့တဲ့ အစိုးရလောကြ စှမြးဆောငရြေး ရှိပါ့မလား။ လုပနြိုငကြိုငနြိုငြ အခှင့အြလမြး ရှိပါ့မလားဆိုတဲ့ စိုးရိမမြှုတှကေို ကနွောကြတော့ ကွောလြှှာနိုငလြိမ့မြယလြို့ မှငပြါတယြ။

မေး ။ ။ အရပဘြကြ-စဈဘကြ ဆကဆြံရေး အခှအနေကေို တခွို့ကပှောကှတယြ ပိုပှီးတော့ ဆိုးလာနိုငတြယြ။ NLD က ဒီအတိုငြးဆကသြှားမယြ။ အငအြားပိုကှီးလာမယဆြိုရငဆြိုပှီး တှကကြှပါတယြ။ ဒေါကတြာရနမြွိုးသိနြး ဘယလြိုခန့မြှနြးတှကခြကွလြိုပါသလဲ။ အရပဘြကြ-စဈဘကြ ဆကဆြံရေး အခှအနေေ၊ ရှေ့အလားအလာ။

ဖှေ ။ ။ ကနွော့အြမှငကြတော့ လာမယ့အြစိုးရနဲ့ လှှတတြောသြကတြမြးအတှငြးမှာ အမွိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခွုပအြနနေဲ့ မဖှဈမနေ ရငဆြိုငကြွောလြှှားရမယ့ြ အကပွအြတညြးကတော့ အရပဘြကြ-စဈဘကြ ဆကဆြံရေး အကပွအြတညြးပါ။ အဲဒီအကပွအြတညြးကို ညှိနိုငြးဆှေးနှေးပှီးတော့ ယုံကှညမြှု၊ နားလညမြှု တညဆြောကပြှီးတော့ ကွောလြှှာနိုငမြှုကလဲ မဖှဈမနေ လိုအပပြါတယြ။ အခုအခွိနမြှာတော့ ရှေးကောကပြှဲမတိုငမြီ အခှအနေတှနေေဲ့ သုံးသပမြယဆြိုရငတြော့ အစိုးရနဲ့ တပမြတောကြှားမှာ တငြးမာမှုလေးတှေ၊ ထိပတြိုကတြှေ့မှုလေးတှေ ရှိခဲ့သောလြဲပဲ၊ လာမယ့အြစိုးရသကတြမြးနဲ့ လှှတတြောသြကတြမြးအတှငြးမှာတော့ ဒါတှကေို အကောငြးဆုံး ညှိနှိုငြးဆှေးနှေးပှီးတော့ အဖှရှောနိုငလြိမ့မြယြ၊ ယုံကှညမြှု၊ နားလညမြှု တညဆြောကနြိုငလြိမ့မြယလြို့ ကနွော့အြနနေဲ့ မွှောလြင့ပြါတယြ။

မေး ။ ။ တပမြတောဘြကကြနေ တိုငြးရငြးသားတှနေဲ့ ငှိမြးခမွြးရေးဆှေးနှေးဖို့ ကောမြတီတဈခု ဖှဲ့စညြးခဲ့တယဆြိုတာကို တှေ့ရပါတယြ။ အဲဒါအစဈအမှနလြား မသိဘူး။ တကယလြို့သာ အစဈအမှနဆြိုရငတြော့ အဲဒီအပေါမြှာ တခွို့ကလဲ အကောငြးမှငတြယြ။ တခွို့ကလဲ သူတို့တဈဘကသြတြ လုပခြငွတြယြ။ သူတို့သာ လုပပြှခငွတြယဆြိုတဲ့ သဘောမွိုးလို့လဲ သုံးသပကြှပါတယြ။ အဲဒီကှညောခကွကြို တှေးမိပါသလား။ ဆရာ့အနနေဲ့ ဘယလြိုယူဆပါသလဲ။

ဖှေ ။ ။ ဒီကောမြတီက အခုမှဖှဲ့တာတော့ မဟုတပြါဘူး။ အရငြ NLD အစိုးရလကထြကြ အစောပိုငြးကတညြးက ငှိမြးခမွြးရေးလုပငြနြးစဉနြဲ့ ပတသြကပြှီးတော့ တပမြတောကြနေ ညှိနှိုငြးဆှေးနှေးဖို့ဆိုပှီးတော့ ဖှဲ့စညြးထားတဲ့ ကောမြတီပါ။ ဒီကောမြတီကို အခုအခွိနမြှာ ကနွောြ နားလညတြာကတော့ အစိုးရသဈ၊ လှှတတြောသြဈတှေ မပေါခြငမြှာ ကှိုပှီးတော့ ပှငဆြငဖြှဲ့စညြးထားတာလို့ ကနွော့အြနနေဲ့ မှငပြါတယြ။ အဲဒီလို ဖှဲ့စညြးတာဟာ ငှိမြးခမွြးရေးလုပငြနြးစဉအြတှကလြညြး ဒါဟာ ကောငြးမှနတြဲ့ ခှလှမြေးတဈခုလို့ ကနွော့အြနနေဲ့ မှငပြါတယြ။ အဲဒီလို ဖှဲ့စညြးယုံတငမြကဘူး၊ တကယလြဲပဲ မှပှငေမြှာ ကနွောတြို့ ဖှဈနတေဲ့ အပဈအခတတြှေ၊ အတိုကအြခိုကတြှေ၊ တိုကပြှဲတှကေို လွှော့ခနွိုငအြောငြ အစိုးရ-တပမြတောနြဲ့ တိုငြးရငြးသားလကနြကကြိုငြ အဖှဲ့အစညြးတှကှေားမှာ ကယွကြယွပြှန့ပြှန့ြ ညှိနှိုငြးဆှေးနှေးမှုတှကေို အမှနဆြုံးဖောဆြောငနြိုငဖြို့ လိုအပနြတယေလြို့ မှငပြါတယြ။

မေး ။ ။ အထူးသဖှင့ြ တိုကပြှဲပှငြးထနနြတေဲ့ AA နဲ့ ဖှဈနတေဲ့ကိဈစမွိုးမှာ တပမြတောဘြကကြ အစတုနြးကတော့ လုံးဝအလွှော့မပေးဘူး၊ အသိအမှတမြပှုဘူးလို့ လုပနြတော ဒီအခှအနေကေော ပှနပြှငနြိုငတြဲ့အထိ ပှောငြးလဲပါ့မလား။

ဖှေ ။ ။ တနိုငငြံလုံး အပဈအခတရြပစြဲရေး၊ ပှညတြှငြးငှိမြးခမွြးရေးကို တကယစြဈစဈမှနမြှနြ ဖောဆြောငနြိုငဖြို့ဆိုရငြ တိုငြးရငြးသားလကနြကကြိုငြ အဖှဲ့အစညြးအားလုံးနဲ့ ညှိနှိုငြးဆှေးနှေးဖို့ လိုအပပြါတယြ။ နောကပြှီးတော့ နိုငငြံရေးအရလညြး၊ ညှိနှိုငြးဆှေးနှေးဖို့ လိုအပတြယလြို့ မှငပြါတယြ။ အဲဒီတော့ ကနွောတြို့အနနေဲ့ အပဈအခတရြပစြဲရေး၊ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးရေးမှာ အခုနပှောသလို အဖှဲ့အခွို့ကို ခနွလြှပပြှီးတော့ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးမယဆြိုရငြ အားလုံးပါဝငတြဲ့ လုပငြနြးစဉြ မဖှဈနိုငပြါဘူး။ အဲဒီလို အားလုံးပါဝငနြိုငတြဲ့ လုပငြနြးစဉြ မဖှဈနိုငဘြူးဆိုရငြ၊ ငှိမြးခမွြးရေးလုပငြနြးစဉကြလညြး ခရီးပေါကဖြို့ ခကပြါလိမ့မြယြ။ နောကပြှီးတော့ စဈဘေးရှောငနြတေဲ့ ပှညသြူတှေ ကိုယ့ရြပနြရပေရြငြးကို အမှနဆြုံး ပှနပြှီးတော့ ပုံမှနအြခှခနွေထေိုငြ အလုပအြကိုငတြှေ လုပကြိုငနြိုငရြေး ရညမြှနြးခကွတြှကေို ဖောဆြောငနြိုငဖြို့ဆိုတာ ပိုပှီးတော့ နှောင့နြှေးသှားနိုငပြါတယြ။ အဲဒီအတှကကြှောင့မြို့ ကနွော့အြမှငကြတော့ အစိုးရတပမြတောအြနနေဲ့ တိုငြးရငြးသားလကနြကကြိုငြ အဖှဲ့အစညြးအားလုံးနဲ့ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးနိုငဖြို့၊ စဉဆြကမြပှတြ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးနိုငဖြို့ လိုအပတြယလြို့ မှငပြါတယြ။

မေး ။ ။ အဓိကတဈခုဖှဈနတောကတော့ တိုငြးရငြးသားဒသတှေမှော တိုငြးရငြးသားပါတီတှကေ အမွားစု အနိုငရြရငြ ပါတီက ရှေးခယွခြဲ့တဲ့ ဝနကြှီးခွုပကြို နိုငငြံတောသြမျမတက အသိအမှတပြှုပေးလာနိုငတြဲ့အထိ လိုကလြွောမှု ဖှဈလာနိုငသြလား။ အဲဒီကိဈစလဲ အတောလြေး အခကအြခဲ ဖှဈတယလြို့ ထငပြါတယြ။ တိုငြးရငြးသားတှနေဲ့ ပှလညေရြေးမှာ။ ဘယလြိုသဘောရပါသလဲ။

ဖှေ ။ ။ လတတြလော ကနွောတြို့ တှေ့နရတေဲ့ အနအထေားတှအရေ ပှောမယဆြိုရငတြော့ ပှညနြယတြှမှော တိုငြးရငြးသားပါတီတှကနေေ အဆိုပှုတဲ့ ပုဂျဂိုလကြ ဝနကြှီးခွုပြ ဖှဈလာဖို့တော့ အလားအလာနညြးတယလြို့တော့ ကနွောမြှငပြါတယြ။ သို့သောလြဲပဲ ပှညနြယအြစိုးရတှမှော တိုငြးရငြးသားပါတီတှရေဲ့ ကိုယစြားလှယတြှကေို ဖိတခြေါပြှီးတော့ တာဝနပြေးတာမွိုး။ လကရြှိ NLD အစိုးရနဲ့ တိုငြးရငြးသားပါတီတှရေဲ့ ကိုယစြားလှယတြှကှေားမှာ နိုငငြံရေးအရ ပူးပေါငြးဆောငရြှကတြာမွိုးတှတေော့ ဖှဈကောငြးဖှဈလာနိုငတြယလြို့ ကနွော့အြနနေဲ့ သုံးသပပြါတယြ။ တိုငြးရငြးသားပါတီတှကေ ကိုယစြားလှယတြှကေို ဖိတခြေါပြှီးတော့ အစိုးရအဖှဲ့ထဲမှာ ပူးပေါငြးပါဝငစြခငွေတြယဆြိုရငြ ငှိမြးခမွြးရေးလုပငြနြးစဉြ၊ အမွိုးသားပှနလြညသြင့မြှတရြေး လုပငြနြးစဉြ၊ ဒီမိုကရစေီ-ဖယဒြရယြ ပှညထြောငစြု တညဆြောကရြေးလုပငြနြးစဉတြှအတှေကလြညြး အမွားကှီးအထောကအြကူ ပှုလိမ့မြယလြို့ ကနွော့အြနနေဲ့ သုံးသပပြါတယြ။

မေး ။ ။ နောကတြဈခုက တပမြတောနြဲ့ တဆကတြညြး ဗိုလခြွုပမြှူးကှီးမငြးအောငလြှိုငြ နောကလြာမယ့ြ အစိုးရဖှဲ့တဲ့အခါမှာ သမျမတ ဖှဈလာနိုငတြဲ့ အလားအလာကိုလညြး သုံးသပပြေးပါ။

ဖှေ ။ ။ ဗိုလခြွုပမြှူးကှီးမငြးအောငလြှိုငအြနနေဲ့ လာမယ့လြှှတတြောမြှာ ဒုတိယသမျမတအနနေဲ့ အမညစြာရငြးတငသြှငြးတဲ့အထဲမှာ ပါလိမ့မြယလြို့ ကနွော့အြနနေဲ့ မမှငပြါဘူး။ တပမြတောကြာကှယရြေး ဦးစီခွုပအြနနေဲ့ပဲ ဆကပြှီးတော့ ရှိနလေိမ့မြယလြို့ ကနွော့အြနနေဲ့ အဲဒီလိုသုံးသပပြါတယြ။

မေး ။ ။ ဆိုတော့ ဆကပြှီးတော့ သကတြမြးတိုးမှာပေါ့။

ဖှေ ။ ။ သကတြမြးတိုးတာမွိုးဖှဈဖို့ အလားအလာ ရှိတယလြို့ သုံးသပပြါတယြ။ အရင့အြရငကြလဲ ဗိုလခြွုပမြှူးကှီးသနြးရှှလကေထြကတြုနြးကလဲ အသကြ (၇၀) ကွောလြောကအြထိ တပမြတောကြာကှယရြေးဦးစီခွုပြ တာဝနကြို ထမြးဆောငခြဲ့တာမွိုး တှေ့ရပါတယြ။ နောကတြဈခကွြ ကနွောစြဉြးစားတာကတော့ တပမြတောရြဲ့ ကာကှယရြေးဦးစီးခွုပြ နောကတြဈယောကြ အပှောငြးအလဲဟာ နိုငငြံရေးအရ တညငြှိမပြှီးတော့ အရပဘြကြ-စဈဘကြ နှဈဘကကြှားမှာ ဆကဆြံရေးအားကောငြးတဲ့ အခှအနေမွေိုးမှာပဲ အပှောငြးအလဲကို လုပလြိမ့မြယလြို့ ကနွော့အြနနေဲ့ မှငပြါတယြ

မေး ။ ။ NLD ပါတီအတှငြးမှာလဲ အစတုနြးကတော့ ပုဂျဂိုလရြေးအရ ကှီးစိုးနတယြေ။ ပါတီအတှငြး ဒီမိုကရစေီ မရှိဘူး။ ညှိနှိုငြးဆောငရြှကတြာထကြ လူတဈဦးတဈယောကတြညြး သဘောဆနျဒအတိုငြး လုပနြတယေဆြိုတဲ့ သုံးသပခြကွတြှေ ရှိနခေဲ့ပါတယြ။ ဒီနောကပြိုငြးမှာ ပါတီအတှငြး ဒီမိုကရစေီ ပိုမိုရှငသြနပြှီးတော့ ဒီမိုကရစေီပါတီတဈခုအနနေဲ့ ပိုပှီးရှငသြနကြှီးထှားလာလိမ့မြယလြို့ ယူဆမိပါသလား။ ပါတီတှငြး တဈစုံတဈရာ ပှောငြးလဲလာနိုငပြါသလား။

ဖှေ ။ ။ မဖှဈမနေ ပါတီအတှငြး အပှောငြးအလဲကို ဖောဆြောငဖြို့ကတော့ လုပရြမှာပါ။ လူ ပုဂျဂိုလအြခှခေံတဲ့ နိုငငြံရေးကနေ Institution တှကေို အခှခေံတဲ့ မူဝါဒတှေ၊ လုပငြနြးစဉတြှအပေေါမြှာ အခှခေံတဲ့ နိုငငြံရေးပါတီတှဖှဈေအောငြ မဖှဈမနေ တညဆြောကဖြို့ လိုအပတြယလြို့ မှငပြါတယြ။