(Zawgyi/Unicode)
လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခဖြစ်နေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းမှာ မြေမြှုပ်မိုင်း အန္တရာယ်လျှော့ချရေး အသိပညာပေးဖို့ အရပ်ဖက် အဖွဲ့ အစည်းတွေ ကြိုးပမ်းနေပါတယ်။ နှစ်ဘက်တိုက်ပွဲတွေ ဆက်ပြီး ပြင်းထန်နေချိန်မှာပဲ မြေမြှုပ်မိုင်းကြောင့် အရပ်သားတွေ ထိခိုက်သေဆုံးတာလည်း ပိုများလာနေတဲ့အတွက် အခုလို ကြိုးပမ်းလာကြတာပါ။ ဒီအကြောင်း ဗွီအိုအေ သတင်းထောက်နိုင်ကွန်းအိန်က သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
စစ်ရေးတင်းမာနေဆဲ ရခိုင်ပြည်နယ် ဘူးသီးတောင်မြို့နယ်၊ ဆင်သေပြင် မွတ်ဆလင်ကျေးရွာက နွားကျောင်းသွားတဲ့ ရွာသား အမျိုးသား တဦး ဒီနေ့ နံနက်ပိုင်းမှာ မိုင်းနင်းမိပြီး သေဆုံးသွားတယ်လို့ မိသားစုဝင် တဦးကပြောပါတယ်။
“ဟုတ်ကဲ့ပါ။ သေဆုံးသွားပြီးပါ။ သူရဲ့နွားကျောင်းဖို့ သွားတဲ့အချိန်မှာပါ။ မနက် ၈ နာရီခွဲမှာပေါ့လေ။ သူနွားကျောင်းဖို့ သွားရာမှာ မိုင်းနင်းပေါက်တာလို့။ ဆေးရုံမှာ သွားမဲ့ဟာအချိ န်မှာပဲ သူသေဆုံးသွားတာပါ။ မိုင်းဆိုရင် ဘယ်လိုမျိုး မိုင်းလည်း မသိနိုင်ပါခင်ဗျ။”
သေဆုံးသူဟာ အသက် ၆၅ နှစ်အရွယ် မာမောက်အိနုစ် ဖြစ်ပြီး ရွာမြောက်ဘက် တောင်ကုန်းအနီးမှာ မိုင်းနင်းမိလို့ ခြေထောက်တွေမှာ ဒဏ်ရာပြင်းထန်စွာရရှိတဲ့ အတွက် ဆေးရုံပို့ပေမယ့် မမှီဘဲ သေဆုံးသွားတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ဒီမိုင်းကို ဘယ်အဖွဲ့က ထောင်ထားတယ် ဆိုတာတော့ မသိရသေးပါဘူး။
မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ AA တို့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေတဲ့ မြို့နယ်တွေမှာ မိုင်းပေါက်ကွဲမှုတွေ မကြာခဏ ဖြစ်ပေါ်နေပြီး သေဆုံး၊ ဒဏ်ရာရမှုတွေ များလာနေတာပါ။ ဒါကြောင့် ဘူးသီးတောင်မြို့နယ် အပါအဝင် မြို့နယ် ၆ ခုမှာ မိုင်းအန္တရာယ် လျော့ချရေး အသိပညာပေး အစီစဉ်ကို မတ်လဆန်းမှာ စတင် လုပ်ဆောင်သွားမယ်လို့ ရခိုင် တိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်များ အစည်းအရုံး REC အတွင်းရေးမှူး ကိုဇော်ဇော်ထွန်း ကပြောပါတယ်။
“မပေါက်ကွဲသေးတဲ့ လက်နက်ခဲယမ်းတွေကို အမှုမဲ့၊ အမှတ်မဲ့ ကောက်ကိုင်တာတို့ အန္တရာယ်ကို နားမလည်ဘဲနဲ့ ဆော့ ကစားတာမျိုးပေါ့နော်။ နောက်အနေထိုင် မဆင်ခြင်တာတို့တွေကြောင့် ထိခိုက်သေဆုံးမှုတွေ ရှိလာခဲ့တယ်ပေါ့။ ကျနော်တို့က ဒီစီမံကိန်း အလုပ်မျိုးတွေလုပ်ဖို့ လိုအပ်နေပြီး ဆိုပြီးတော့မှ ကြိုးစားခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ လူထုတွေက ဒီအသိပညာနဲ့ ပက်သက်ပြီးတော့မှ အားနဲတဲ့အခြေအနေမှာ ရှိတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း မြေမြှုပ်မိုင်းကြောင့် ထိခိုက် သေဆုံးရသူ အရေတွက်ကို သေသေချာချာ အတည်မပြုနိုင်သေးပေမယ့် သေဆုံးသူ ၁၅ ဦးနဲ့ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရသူ ၇၄ ဦး လောက်ရှိတယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်နဲ့ ချင်းပြည်နယ် ပလက်ဝမြို့နယ်မှာ မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AA အဖွဲ့တို့အကြား တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေဆဲလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ မနေ့က ကျောက်တော်မြို့နယ် ရသေ့တောင်မြို့နယ်နဲ့ ချင်းပြည်နယ် ပလက်ဝမြို့နယ်ဘက်မှာ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွါးခဲ့တယ်လို့ AA ပြောခွင့်ရခိုင်သုခကပြောပါတယ်။
“ကျောက်တော်မြို့နယ်ထဲမှာ တင်းမရွာနဲ့ ဝက်မကျရွာအစပ်ပေါ့။ အဲဒီမှာ တောင်တန်းမှာလည်းပဲ ၁၁ရက်မြောက်နေ့ အဖြစ် တိုက်ပွဲတွေက မနေ့က ဆက်ပြီးတော့ရှိတယ်။ ရသေ့တောင်မြို့နယ် ပြင်ချောင်းရွာရဲ့ တောင်ဘက် မီတာ ၅၀၀ အကွာမှာ မနက် ၈ နာရီ ၂၄ မိနစ် စပြီးတော့မှ တိုက်ပွဲဖြစ်တာရှိတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ပလက်ဝမြို့နယ် နှမ်း ချောင်းရွာရဲ့ အရှေ့ဘက်မှာလည်းပဲ ညနေ ၃ နာရီလောက်မှာ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွါးတာရှိတယ်။ မြန်မာစစ်တပ်ဘက်က ရဟတ်ယာဉ် နှစ်စီးနဲ့ လာပြီးတော့မှ စက်သေနတ်တွေနဲ့ ရောကက်တွေနဲ့ပစ်တာ။ မနေ့ကဖြစ်ခဲ့တဲ့ တိုက်ပွဲစဉ်အားလုံးကို ခြုံပြီးတော့ ပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ ရန်သူဘက်ကနေပြီးတော့ ၅ ဦးထက်မနည်း ကျဆုံးတာ ရှိတယ်။”
တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမှု အခြေအနေကို သိရဖို့ အနောက်ပိုင်းတိုင်း စစ်ဌာနချုပ် တပ်မတော်ပြောခွင့်ရကို ဆက်သွယ်ခဲ့ပေမဲ့ ဆက်သွယ်လို့ မရခဲ့ပါဘူး။
ကျောက်တော်မြို့နယ် တင်းမ-ဝက်မကျရွာ တိုက်ပွဲအတွင်း လက်နက်ကြီးကျည် ကျရောက်မှုကြောင့် ဝက်မကျရွာသား ၃၀၀ ခန့်ဟာ သားပုံကျေးရွာနဲ့ လောင်းချေရွာဘက်ကို စစ်ဘေး တိမ်းရှောင်နေရတယ်လို့ တင်းမဒေသခံ တဦးက ပြောပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ AA အဖွဲ့တို့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွါးခဲ့တဲ့ တနှစ်ကျော်ကာလအတွင်း စစ်ရှောင်ဦးရေ ၁၀၆,၀၀၀ ကျော် တိုးပွါးလာနေသလို လက်နက်ကြီး ထိမှန်မှု၊ မိုင်းပေါက်ကွဲမှု၊ ပစ်ခတ်ခံရမှုတို့ကြောင့် အရပ်သား ၁၃၀ ကျော်သေဆုံးပြီး ဒဏ်ရာရရှိသူ ၃၆၀ ကျော်ရှိခဲ့တယ်လို့ ရခိုင်ကျောင်းသားသမဂ္ဂ တက္ကသိုလ်များ-ရန်ကုန်ကနေ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
[Unicode Version]
ရခိုငျမွောကျပိုငျးမှာ မိုငျးအန်တရာယျ အသိပညာပေးရေး လုပျဆောငျမယျ
လကျနကျကိုငျပဋိပက်ခဖွဈနတေဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမွောကျပိုငျးမှာ မွမွှေုပျမိုငျး အန်တရာယျလြှော့ခရြေး အသိပညာပေးဖို့ အရပျဖကျ အဖှဲ့ အစညျးတှေ ကွိုးပမျးနပေါတယျ။ နှဈဘကျတိုကျပှဲတှေ ဆကျပွီး ပွငျးထနျနခြေိနျမှာပဲ မွမွှေုပျမိုငျးကွောငျ့ အရပျသားတှေ ထိခိုကျသဆေုံးတာလညျး ပိုမြားလာနတေဲ့အတှကျ အခုလို ကွိုးပမျးလာကွတာပါ။ ဒီအကွောငျး ဗှီအိုအသေတငျးထောကျနိုငျကှနျးအိနျက သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။
စဈရေးတငျးမာနဆေဲ ရခိုငျပွညျနယျ ဘူးသီးတောငျမွို့နယျ၊ ဆငျသပွေငျ မှတျဆလငျကြေးရှာက နှားကြောငျးသှားတဲ့ ရှာသား အမြိုးသားတဈဦး ဒီနေ့ နံနကျပိုငျးမှာ မိုငျးနငျးမိပွီး သဆေုံးသှားတယျလို့ မိသားစုဝင ျတဦးကပွောပါတယျ။
“ဟုတျကဲ့ပါ။ သဆေုံးသှားပွီးပါ။ သူရဲ့နှားကြောငျးဖို့ သှားတဲ့အခြိနျမှာပါ။ မနကျ ၈ နာရီခှဲမှာပေါ့လေ။ သူနှားကြောငျးဖို့ သှားရာမှာ မိုငျးနငျးပေါကျတာလို့။ ဆေးရုံမှာ သှားမဲ့ဟာအခြိ နျမှာပဲ သူသဆေုံးသှားတာပါ။ မိုငျးဆို ရငျ ဘယျလိုမြိုး မိုငျးလညျး မသိနိုငျပါခငျဗြ။”
သဆေုံးသူဟာ အသကျ ၆၅ နှဈအရှယျ မာမောကျအိနုဈ ဖွဈပွီး ရှာမွောကျဘကျ တောငျကုနျးအနီးမှာ မိုငျးနငျး မိလို့ ခွထေောကျတှမှော ဒဏျရာပွငျးထနျစှာရရှိတဲ့ အတှကျ ဆေးရုံပို့ပမေယ့ျ မမှီဘဲ သဆေုံးသှားတယျလို့ဆိုပါတယျ။ ဒီမိုငျးကို ဘယျအဖှဲ့က ထောငျထားတယျ ဆိုတာတော့ မသိရသေးပါဘူး။
မွနျမာစဈတပျနဲ့ရခိုငျလကျနကျကိုငျအဖှဲ့ AA တို့ တိုကျပှဲဖွဈပှားနတေဲ့ မွို့နယျတှမှော မိုငျးပေါကျကှဲမှုတှေ မကွာခဏ ဖွဈပေါျနပွေီး သဆေုံး၊ ဒဏျရာရမှုတှေ မြားလာနတောပါ။ ဒါကွောင့ျ ဘူးသီးတောငျမွို့နယျ အပါအဝငျ မွို့နယျ ၆ ခုမှာ မိုငျးအန်တရာယျ လြော့ခရြေး အသိပညာပေး အစီစဉျကို မတျလဆနျးမှာ စတငျ လုပျဆောငျသှားမယျလို့ ရခိုငျ တိုငျးရငျးသားမြိုးနှယျမြား အစညျးအရုံး REC အတှငျးရေးမှူး ကိုဇောျဇောျထှနျး ကပွောပါတယျ။
“မပေါကျကှဲသေးတဲ့ လကျနကျခဲယမျးတှကေို အမှုမဲ့၊ အမှတျမဲ့ ကောကျကိုငျတာတို့ အန်တရာယျကို နားမလညျဘဲနဲ့ ဆော့ ကစားတာမြိုးပေါ့နောျ။ နောကျအနထေိုငျမဆငျခွငျတာတို့တှကွေောင့ျ ထိခိုကျသဆေုံးမှုတှေ ရှိလာခဲ့တယျပေါ့။ ကနြောျတို့က ဒီစီမံကိနျး အလုပျမြိုးတှလေုပျဖို့ လိုအပျနပွေီး ဆိုပွီးတော့မှ ကွိုးစားခဲ့တာဖွဈပါတယျ။ လူထုတှကေ ဒီအသိပညာနဲ့ ပကျသကျပွီးတော့မှ အားနဲတဲ့အခွအေနမှော ရှိတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျအတှငျး မွမွှေုပျမိုငျးကွောင့ျ ထိခိုကျ သဆေုံးရသူ အရတှေကျကို သသေခြောခြာ အတညျမပွုနိုငျသေးပမေယ့ျ သဆေုံးသူ ၁၅ ဦးနဲ့ ထိခိုကျဒဏျရာရသူ ၇၄ ဦး လောကျရှိတယျလို့လညျး ပွောပါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျနဲ့ ခငြျးပွညျနယျ ပလကျဝမွို့နယျမှာ မွနျမာစဈတပျနဲ့ ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AA အဖှဲ့တို့အကွား တိုကျပှဲဖွဈပှားနဆေဲလညျး ဖွဈပါတယျ။ မနေ့က ကြောကျတောျမွို့နယျ ရသေ့တောငျမွို့နယျနဲ့ ခငြျးပွညျနယျ ပလကျဝမွို့နယျဘကျမှာ တိုကျပှဲဖွဈပှါးခဲ့တယျ လို့ AA ပွောခှင့ျရခိုငျသုခကပွောပါတယျ။
“ကြောကျတောျမွို့နယျထဲမှာ တငျးမရှာနဲ့ ဝကျမကရြှာအစပျပေါ့။ အဲဒီမှာတောငျတနျးမှာလညျးပဲ ၁၁ရကျမွောကျနေ့ အဖွဈ တိုကျပှဲတှကေ မနေ့က ဆကျပွီးတော့ရှိတယျ။ ရသေ့တောငျမွို့နယျ ပွငျခြောငျးရှာရဲ့ တောငျဘကျ မီတာ ၅၀၀ အကှာမှာ မနကျ ၈ နာရီ ၂၄ မိနဈ စပွီးတော့မှ တိုကျပှဲဖွဈတာရှိတယျ။ နောကျပွီးတော့ ပလကျဝမွို့နယျ နှမျး ခြောငျးရှာရဲ့ အရှေ့ဘကျမှာလညျးပဲ ညနေ ၃ နာရီလောကျမှာ တိုကျပှဲဖွဈပှါးတာရှိတယျ။ မွနျမာစဈတပျဘကျက ရဟတျယာဉျ နှဈစီးနဲ့ လာပွီးတော့မှ စကျသနေတျတှနေဲ့ ရောကကျတှနေဲ့ပဈတာ။ မနေ့ကဖွဈခဲ့တဲ့ တိုကျပှဲစဉျအားလုံးကို ခွုံပွီးတော့ ပွောရမယျဆိုရငျတော့ ရနျသူဘကျကနပွေီးတော့ ၅ ဦးထကျမနညျး ကဆြုံးတာ ရှိတယျ။”
တိုကျပှဲဖွဈပှားမှု အခွအေနကေို သိရဖို့ အနောကျပိုငျးတိုငျး စဈဌာနခြုပျ တပျမတောျပွောခှင့ျရကို ဆကျသှယျခဲ့ပမေဲ့ ဆကျသှယျလို့ မရခဲ့ပါဘူး။
ကြောကျတောျမွို့နယျ တငျးမ-ဝကျမကရြှာ တိုကျပှဲအတှငျး လကျနကျကွီးကညြျ ကရြောကျမှုကွောင့ျ ဝကျမကရြှာသား ၃၀၀ ခန့ျဟာ သားပုံကြေးရှာနဲ့ လောငျးခြရှောဘကျကို စဈဘေး တိမျးရှောငျနရေတယျလို့ တငျးမဒသေခံ တဦးက ပွောပါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျအတှငျး မွနျမာစဈတပျနဲ့ AA အဖှဲ့တို့ တိုကျပှဲဖွဈပှါးခဲ့တဲ့ တနှဈကြောျကာလအတှငျး စဈရှောငျဦးရေ ၁၀၆,၀၀၀ ကြောျ တိုးပှါးလာနသေလို လကျနကျကွီး ထိမှနျမှု၊ မိုငျးပေါကျကှဲမှု၊ ပဈခတျခံရမှုတို့ကွောင့ျ အရပျသား ၁၃၀ ကြောျသဆေုံးပွီး ဒဏျရာရရှိသူ ၃၆၀ ကြောျရှိခဲ့တယျလို့ ရခိုငျကြောငျးသားသမဂ်ဂ တက်ကသိုလျမြား-ရနျကုနျကနေ ထုတျပွနျထားပါတယျ။
