[Zawgyi/Unicode]
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ တရက်တည်း စံချိန်ချိုးအောင် ကိုဗစ်ရောဂါ ကူးစက်မှုတွေ မြင့်တက်ခဲ့တာကြောင့် ကာကွယ်ရေးအစီအမံတွေကို တိုးမြှင့်လိုက်ပေမဲ့ ရောဂါကူးစက်မှုတွေ သိပ်မများတဲ့ ရန်ကုန်၊ မန္တလေးစတဲ့ ဒေသတွေမှာတော့ ကျန်းမာရေးအတွက် ကြိုတင်ကာကွယ်မှုတွေ အားနည်းနေတဲ့အပေါ် စိုးရိမ်မှုတွေ ရှိနေပါတယ်။ မြန်မာသတင်းပညာသိပ္ပံ MJI က အလုပ်သင်သတင်းထောက် မိုင်းယိုင်နီ က တင်ပြပေးပါမယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ပြည်ပခရီးသွား ရာဇဝင်လည်းမရှိ၊ ရောဂါဖြစ်သူတွေနဲ့ ထိတွေ့ဖူးတဲ့ မှတ်တမ်းလည်းမရှိသူ တယောက်ကနေ ကူးစက်မှုတွေ စတင်ခဲ့ရာမှာ ဒီတပတ်ထဲမှာတော့ ၂၄ နာရီအတွင်း လူပေါင်း ၁၀၀ ကူးစက်တဲ့အထိ စံချိန်တင်ခဲ့ပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်မှုတွေ သိသိသာသာ တိုးလာပြီးနောက်မှာတော့ ပြည်နယ်တစ်ခုလုံးမှာလည်း မလိုအပ်ရင် အိမ်ထဲက အိမ်ပြင်မထွက်ဖို့ အမိန့်ထုတ်ထားရပါတယ်။ ရခိုင်ပြည်နယ်က ကူးစက်မှုတွေနဲ့ ဆက်နွယ်ပြီး တခြားဒေသတွေမှာလည်း လူနာသစ်တွေ ထပ်မံတွေ့ရှိထားပါတယ်။ စစ်တွေကနေ ပြန်လာသူ ၂ ဦး ရောဂါကူးစက်ခံထားရကြောင်း အတည်ပြုထားတဲ့ ရန်ကုန်မြို့ခံတွေ ကြားမှာတော့ ရခိုင်ပြည်နယ်က သတင်းတွေကြောင့် စိုးရိမ်မှုတွေလည်း ထွက်ပေါ်လာနေပါတယ်။
“စိုးရိမ်မှုကတော့ ရှိတာပေါ့နော်။ နိုင်ငံတကာနဲ့ယှဉ်ရင် မြန်မာပြည်က သိပ်အဆိုးကြီး မဟုတ်ဘူးဆိုပေမဲ့ ဖြစ်လာမှာကို အရမ်းစိုးရိမ်တယ်။ ရောဂါလက္ခဏာတွေက မြင်ရတဲ့အရာတွေမဟုတ်ဘူး။ ကူးနိုင်တယ်။ အဲ့လိုကူးနိုင်လို့ အများကြီးစိုးရိမ်တယ်။ စိုးရိမ်တဲ့အတွက် ပြည်သူလူထုအနေနဲ့ဝိုင်းဝန်းပြီးတော့ Mask ကို သေချာတပ်ကြမယ်။ လက်ကိုဆေးကြမယ်ဆိုရင်တော့ ရောဂါကာကွယ်မှု ရှိမှာပါ။”
ရန်ကုန်မြို့ခံ မအိမူယာဆွေလိုပဲ ကပ်ရောဂါအန္တရာယ်ကို စိုးရိမ်နေတဲ့ ကိုရဲထွန်းကျော်ကတော့ မြို့ခံတွေကြား ကျန်းမာရေးအတွက် ကြိုတင်ကာကွယ်မှုတွေ အားနည်းနေတုန်းပဲလို့ ပြောပါတယ်။
“နေ့စဉ်လှုပ်ရှားသွားလာနေတာက သင်တန်းသွားလိုက်၊ အိမ်ပြန်လိုက်ပေါ့။ ဒါပေမဲ့ သင်တန်းသွားရင်လည်း လိုင်းကားနဲ့ သွားရတာဆိုတော့ ကားပေါ်မှာလည်း တော်တော်များများက Mask မတပ်ကြဘူး။ တချို့ဆို Mask ကို လုံးလုံး မပါကြဘူး။ အဲဒါကြောင့် စိုးရိမ်တယ်။”
အဓိက မြို့ကြီးတခုဖြစ်တဲ့ မန္တလေးမှာလည်း ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ကူးစက်မှုတွေ တိုးလာတာကြောင့် စိုးရိမ်နေသူတွေ ရှိပါတယ်။
“လက်ရှိ ကိုဗစ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျနော်တို့အထူးပဲ ပြန်ပြီးစိုးရိမ်ပါတယ်။ အခုအနေအထားကတော့ ကျနော်တို့ပြန်ပြောရင် ရခိုင်ဒေသမှာ တနေ့၊ တနေ့ကို ပြန်ပြောရရင် ကိုဗစ်ကူးစက်တဲ့သတင်းကို တွေ့နေရပါတယ်။ ဒီနေ့ဆိုရင် အယောက် ၇၀ ထိ တခါမှ မကြားဘူးတဲ့သတင်းတွေအထိ တက်လာတဲ့အတွက် ပြန်ပြောရင် ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ အထူးပဲ စိုးရိမ်ပါတယ်”
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကိုဗစ်ရောဂါစတင်တွေ့ရှိခဲ့တဲ့ မတ်လနှောင်းပိုင်းကစပြီး စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံတွေနဲ့လူစုလူဝေးတွေ ပိတ်ပင်ကန့်သတ်ခဲ့ပေမဲ့ ကူးစက်မှုတွေ လျော့ကျလာတဲ့နောက် ကန့်သတ်ချက်တချို့ကို ပြန်လည် ဖြေလျှော့ပေးခဲ့ပါတယ်။ ကျန်းမာရေးကန့်သတ်ချက်နဲ့အညီ အထက်တန်းကျောင်းတချို့ကို ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ခွင့်ပြုခဲ့သလို စုဝေးခွင့်ကိုလည်း လူ ၃၀ အထိ ခွင့်ပြုခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ရခိုင်ပြည်နယ်ကစပြီး ကူးစက်မှုတွေ ရုတ်တရက် တိုးလာခဲ့ပြီးနောက်မှာတော့ တစ်နိုင်ငံလုံးမှာရှိတဲ့ ကျောင်းတွေကိုလည်း ပြန်ပိတ်ထားရပါတယ်။
ရန်ကုန်မြို့က ဆေးပညာရှင် ဒေါက်တာမြင့်ဦး (ဂျီပီ) ကေတာ့ ကျန်းမာရေးအတွက် လိုက်နာဖို့ လိုအပ်ချက်တွေ ရှိနေတာက စိုးရိမ်စရာ ကောင်းတယ်လို့ သတိပေးပါတယ်။
“ကျောင်းလည်း ဖွင့်ပြီ။ ကျောင်းဖွင့်တာတောင် ဖရိုဖရဲနဲ့စတာပေါ့။ ဘာလို့တုန်းဆိုတော့ ကျောင်းရဲ့ပြင်ပမှာ လူတွေတအုပ်ကြီး ထိုင်နေတယ်။ ကျောင်းထဲလည်း ဝင်ရော ခြောက်ပေ၊ ခြောက်ပေဖြစ်သွားတော့ ဒါကြီးက ထိရောက်ပါ့မလားဆိုတာ စဉ်းစားတာပေါ့နော်။ အခုလိုပဲ စားသောက်ဆိုင်တွေမှာ အလယ်ကနေ ကန့်ထားတယ်။ ဆိုင်ကယ်စီးပြီးအတူခွလာတယ်။ အထဲရောက်မှခွာတော့ ဒါတွေက မထိရောက်တော့ဘူးလေ။ အဲ့လိုမဟုတ်ဘဲ မိမိအိမ်ကစထွက်ကတည်းက ခြောက်ပေခွာသွားရင် တော်တော်လေးကို ကာကွယ်နိုင်မှာပါ”
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ကူးစက်မှုတွေ တဟုန်ထိုးများလာခဲ့ပြီးနောက် နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်က မိန့်ခွန်းပြောရာမှာလည်း ရန်ကုန်လူထုကြား နှာခေါင်းစည်း မဝတ်တာလို ကာကွယ်မှုတွေမှာ အားနည်းနေတာတွေကို ထည့်သွင်းပြောဆိုခဲ့တာပါ။ ကပ်ရောဂါအန္တရာယ် ကြိုတင်ကာကွယ်ဖို့ တကိုယ်ရည်သန့်ရှင်းရေးကို ဂရုစိုက်ဖို့ တတ်နိုင်သမျှ အပြင်မထွက်ကြဖို့ လူစုလူဝေးမလုပ်ဖို့နဲ့ လူချင်းခပ်ခွာခွာ နေဖို့စတဲ့ အခြေခံစည်းမျဉ်းတွေကို လိုက်နာဖို့လည်း တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
[Unicode Version]
မွနျမာလူထုကွား ကိုဗဈကာကှယျမှု အားနညျးတာကွောင့ျ စိုးရိမျမှုတှေ ထှကျပေါျ
ရခိုငျပွညျနယျမှာ တရကျတညျး စံခြိနျခြိုးအောငျ ကိုဗဈရောဂါ ကူးစကျမှုတှေ မွင့ျတကျခဲ့တာကွောင့ျ ကာကှယျရေးအစီအမံတှကေို တိုးမွှင့ျလိုကျပမေဲ့ ရောဂါကူးစကျမှုတှေ သိပျမမြားတဲ့ ရနျကုနျ၊ မန်တလေးစတဲ့ ဒသေတှမှောတော့ ကနြျးမာရေးအတှကျ ကွိုတငျကာကှယျမှုတှေ အားနညျးနတေဲ့အပေါျ စိုးရိမျမှုတှေ ရှိနပေါတယျ။ မွနျမာသတငျးပညာသိပ်ပံ MJI က အလုပျသငျသတငျးထောကျ မိုငျးယိုငျနီ က တငျပွပေးပါမယျ။
ရခိုငျပွညျနယျမှာ ပွညျပခရီးသှား ရာဇဝငျလညျးမရှိ၊ ရောဂါဖွဈသူတှနေဲ့ ထိတှေ့ဖူးတဲ့ မှတျတမျးလညျးမရှိသူ တယောကျကနေ ကူးစကျမှုတှေ စတငျခဲ့ရာမှာ ဒီတပတျထဲမှာတော့ ၂၄ နာရီအတှငျး လူပေါငျး ၁၀၀ ကူးစကျတဲ့အထိ စံခြိနျတငျခဲ့ပါတယျ။ ရောဂါကူးစကျမှုတှေ သိသိသာသာ တိုးလာပွီးနောကျမှာတော့ ပွညျနယျတဈခုလုံးမှာလညျး မလိုအပျရငျ အိမျထဲက အိမျပွငျမထှကျဖို့ အမိန့ျထုတျထားရပါတယျ။ ရခိုငျပွညျနယျက ကူးစကျမှုတှနေဲ့ ဆကျနှယျပွီး တခွားဒသေတှမှောလညျး လူနာသဈတှေ ထပျမံတှေ့ရှိထားပါတယျ။ စဈတှကေနေ ပွနျလာသူ ၂ ဦး ရောဂါကူးစကျခံထားရကွောငျး အတညျပွုထားတဲ့ ရနျကုနျမွို့ခံတှေ ကွားမှာတော့ ရခိုငျပွညျနယျက သတငျးတှကွေောင့ျ စိုးရိမျမှုတှလေညျး ထှကျပေါျလာနပေါတယျ။
“စိုးရိမျမှုကတော့ ရှိတာပေါ့နောျ။ နိုငျငံတကာနဲ့ယှဉျရငျ မွနျမာပွညျက သိပျအဆိုးကွီး မဟုတျဘူးဆိုပမေဲ့ ဖွဈလာမှာကို အရမျးစိုးရိမျတယျ။ ရောဂါလက်ခဏာတှကေ မွငျရတဲ့အရာတှမေဟုတျဘူး။ ကူးနိုငျတယျ။ အဲ့လိုကူးနိုငျလို့ အမြားကွီးစိုးရိမျတယျ။ စိုးရိမျတဲ့အတှကျ ပွညျသူလူထုအနနေဲ့ဝိုငျးဝနျးပွီးတော့ Mask ကို သခြောတပျကွမယျ။ လကျကိုဆေးကွမယျဆိုရငျတော့ ရောဂါကာကှယျမှု ရှိမှာပါ။”
ရနျကုနျမွို့ခံ မအိမူယာဆှလေိုပဲ ကပျရောဂါအန်တရာယျကို စိုးရိမျနတေဲ့ ကိုရဲထှနျးကြောျကတော့ မွို့ခံတှကွေား ကနြျးမာရေးအတှကျ ကွိုတငျကာကှယျမှုတှေ အားနညျးနတေုနျးပဲလို့ ပွောပါတယျ။
“နေ့စဉျလှုပျရှားသှားလာနတောက သငျတနျးသှားလိုကျ၊ အိမျပွနျလိုကျပေါ့။ ဒါပမေဲ့ သငျတနျးသှားရငျလညျး လိုငျးကားနဲ့ သှားရတာဆိုတော့ ကားပေါျမှာလညျး တောျတောျမြားမြားက Mask မတပျကွဘူး။ တခြို့ဆို Mask ကို လုံးလုံး မပါကွဘူး။ အဲဒါကွောင့ျ စိုးရိမျတယျ။”
အဓိက မွို့ကွီးတခုဖွဈတဲ့ မန်တလေးမှာလညျး ရခိုငျပွညျနယျမှာ ကူးစကျမှုတှေ တိုးလာတာကွောင့ျ စိုးရိမျနသေူတှေ ရှိပါတယျ။
“လကျရှိ ကိုဗဈနဲ့ ပတျသကျပွီး ကနြောျတို့အထူးပဲ ပွနျပွီးစိုးရိမျပါတယျ။ အခုအနအေထားကတော့ ကနြောျတို့ပွနျပွောရငျ ရခိုငျဒသေမှာ တနေ့၊ တနေ့ကို ပွနျပွောရရငျ ကိုဗဈကူးစကျတဲ့သတငျးကို တှေ့နရေပါတယျ။ ဒီနေ့ဆိုရငျ အယောကျ ၇၀ ထိ တခါမှ မကွားဘူးတဲ့သတငျးတှအေထိ တကျလာတဲ့အတှကျ ပွနျပွောရငျ ဒါနဲ့ပတျသကျပွီးတော့ အထူးပဲ စိုးရိမျပါတယျ”
မွနျမာနိုငျငံမှာ ကိုဗဈရောဂါစတငျတှေ့ရှိခဲ့တဲ့ မတျလနှောငျးပိုငျးကစပွီး စကျရုံ၊ အလုပျရုံတှနေဲ့လူစုလူဝေးတှေ ပိတျပငျကန့ျသတျခဲ့ပမေဲ့ ကူးစကျမှုတှေ လြော့ကလြာတဲ့နောကျ ကန့ျသတျခကြျတခြို့ကို ပွနျလညျ ဖွလြှေော့ပေးခဲ့ပါတယျ။ ကနြျးမာရေးကန့ျသတျခကြျနဲ့အညီ အထကျတနျးကြောငျးတခြို့ကို ပွနျလညျဖှင့ျလှဈခှင့ျပွုခဲ့သလို စုဝေးခှင့ျကိုလညျး လူ ၃၀ အထိ ခှင့ျပွုခဲ့ပါတယျ။ ဒါပမေဲ့လညျး ရခိုငျပွညျနယျကစပွီး ကူးစကျမှုတှေ ရုတျတရကျ တိုးလာခဲ့ပွီးနောကျမှာတော့ တဈနိုငျငံလုံးမှာရှိတဲ့ ကြောငျးတှကေိုလညျး ပွနျပိတျထားရပါတယျ။
ရနျကုနျမွို့က ဆေးပညာရှငျ ဒေါကျတာမွင့ျဦး (ဂြီပီ) ကတော့ ကနြျးမာရေးအတှကျ လိုကျနာဖို့ လိုအပျခကြျတှေ ရှိနတောက စိုးရိမျစရာ ကောငျးတယျလို့ သတိပေးပါတယျ။
“ကြောငျးလညျး ဖှင့ျပွီ။ ကြောငျးဖှင့ျတာတောငျ ဖရိုဖရဲနဲ့စတာပေါ့။ ဘာလို့တုနျးဆိုတော့ ကြောငျးရဲ့ပွငျပမှာ လူတှတေအုပျကွီး ထိုငျနတေယျ။ ကြောငျးထဲလညျး ဝငျရော ခွောကျပေ၊ ခွောကျပဖွေဈသှားတော့ ဒါကွီးက ထိရောကျပါ့မလားဆိုတာ စဉျးစားတာပေါ့နောျ။ အခုလိုပဲ စားသောကျဆိုငျတှမှော အလယျကနေ ကန့ျထားတယျ။ ဆိုငျကယျစီးပွီးအတူခှလာတယျ။ အထဲရောကျမှခှာတော့ ဒါတှကေ မထိရောကျတော့ဘူးလေ။ အဲ့လိုမဟုတျဘဲ မိမိအိမျကစထှကျကတညျးက ခွောကျပခှောသှားရငျ တောျတောျလေးကို ကာကှယျနိုငျမှာပါ”
ရခိုငျပွညျနယျမှာ ကူးစကျမှုတှေ တဟုနျထိုးမြားလာခဲ့ပွီးနောကျ နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံပုဂ်ဂိုလျက မိန့ျခှနျးပွောရာမှာလညျး ရနျကုနျလူထုကွား နှာခေါငျးစညျး မဝတျတာလို ကာကှယျမှုတှမှော အားနညျးနတောတှကေို ထည့ျသှငျးပွောဆိုခဲ့တာပါ။ ကပျရောဂါအန်တရာယျ ကွိုတငျကာကှယျဖို့ တကိုယျရညျသန့ျရှငျးရေးကို ဂရုစိုကျဖို့ တတျနိုငျသမြှ အပွငျမထှကျကွဖို့ လူစုလူဝေးမလုပျဖို့နဲ့ လူခငြျးခပျခှာခှာ နဖေို့စတဲ့ အခွခေံစညျးမဉြျးတှကေို လိုကျနာဖို့လညျး တိုကျတှနျးထားပါတယျ။
