(Zawgyi/Unicode)
ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ထိန်းချုပ်ရေး ဗဟိုအစိုးရ ထောက်ပံ့ရေးအစီအစဉ်မှာ ကူးစက်မှုဒဏ် အဆိုးဆုံး ခံနေရတဲ့ ရန်ကုန်တိုင်း တတိုင်းတည်းမဟုတ်ပဲ စက်ရုံအလုပ်ရုံတွေ ယာယီပိတ်ထားရတဲ့ ကျန် တိုင်းနဲ့ ပြည်နယ် ဒေသတွေမှာလည်း ခံစားခွင့် ပေးဖို့ အလုပ်သမားအများစုမျှော်လင့်နေကြပါတယ်။
ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားတဲ့ ဗွီအိုအေ သတင်းထောက် ကိုဇော်ထက်က အသေးစိတ်ကို ပြောပြမှာပါ။
စက်ရုံတွေ သီတင်း ၂ ပတ်ကြာ ပိတ်ထားတဲ့ ကာလမှာ လူမှုဖူလုံကြေးပေးသွင်းထားတဲ့သူရော၊ မပေးသွင်းတဲ့သူပါ ထောက်ပံ့ဖို့အစိုးရက စီစဉ်နေတဲ့အတွက် စက်ရုံအများစုရှိတဲ့ ရန်ကုန်တိုင်းတင်မကဘဲ တခြားပြည်နယ်နဲ့တိုင်းက ပိတ်ထားတဲ့ စက်ရုံလုပ်သားတွေ ကလည်း အလားတူ ခံစားခွင့်ရဖို့ မျှော်လင့်နေတာဖြစ်ပါတယ်။
ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ကူးစက်မှုတွေ တိုးလာရာက လုပ်ငန်းတွေ ယာယီရပ်လိုက်ရတဲ့ ရန်ကုန်တိုင်းမှာ အလုပ်သမားတွေကို လူမှုဖူလုံကြေး ခံစားခွင့် ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းပေးမယ့်အကြောင်း အလုပ်သမား၊ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးနှင့် ပြည်သူ့အင်အား ဝန်ကြီးဌာနက စက်တင်ဘာ ၂၄ ရက်မှာ ကြေညာထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း အလားတူ လုပ်ငန်းတွေ ပိတ်ထားရတဲ့ ပဲခူးတိုင်း၊ မွန်ပြည်နယ်၊ မန္တလေးတိုင်း၊ ဧရာဝတီတိုင်း တွေအတွက်တော့ ထုတ်ပြန်ကြေညာတာ မရှိသေးပါဘူး
အလုပ်သမားအချင်းချင်း ရိုင်းပင်းကူညီရေးအဖွဲ့ LHEO အငြင်းပွားမှု ဖြေရှင်းရေး တာဝန်ခံ ဒေါ်ခခ ကတော့ အလုပ်သမားတွေရဲ့ ခံစားခွင့် တပြေးညီ ဖြစ်သင့်ကြောင်း ပြောပါတယ်။
“ ခံစားခွင့်ဆိုရင် မျှတတဲ့ ခံစားခွင့်တွေ ရရှိစေချင်တယ်၊ ဒါကြောင့်မို့ တိုင်းနဲ့ပြည်နယ် အစိုးရတွေကလည်း ကြိုးစားအားထုတ်ပြီးမှ ပြည်ထောင်စုကို လက်ရှိ အလုပ်သမားတွေ ကြုံတွေ့နေရတဲ့ အခက်ခဲနဲ့ မြေပြင်မှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ အခြေအနေတွေကို တင်ပြဖို့ဆိုရင် ပြည်ထောင်စု အစိုးရအနေနဲ့ကလည်း အောက်ခြေမှာ ဖြစ်နေတဲ့ အလုပ်သမားတွေရဲ့ အခက်အခဲကို စာနာ၊ နားလည် ပြီးတော့မှ တပြေးညီ ခံစားခွင့် ပေးစေချင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါကျမတို့ရဲ့ သဘောထားပါ။”
မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အလုပ်သမား သမဂ္ဂများအဖွဲ့ချုပ် CTUM လက်ထောက်အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူး ဒေါ်ဖြိုးစန္ဒာစိုးကတော့ အစိုးရကပေးဖို့ စီစဉ်နေတဲ့ လူမှုဖူလုံကြေးရဲ့ ၄၀ % ကို အလုပ်သမားတိုင်း ခံစားခွင်ရှိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“ အာမခံလုပ်သား အားလုံးအတွက် ရည်ရွယ်တာပါ၊ အစိုးရအနေနဲ့ အရင်ဆုံး ရန်ကုန်တိုင်းအတွက်ကို ပြောတာပေါ့နော်၊ အာမခံ။ ဒါပေမဲ့ ပေးမှာပါ၊ ကျမတို့အခု သတင်းထဲမှာ သိရသလောက်ဆိုရင် ၃၀၀၀၀ ပေးမယ်လို့ သူတို့၊ အစိုးရ ပြောထားတယ်ပေါ့နော်၊ အာမခံထဲကို မဝင်ထားတဲ့ အလုပ်သမားတွေလည်း ရကြမှာပါ။”
အလုပ်သမားတွေအနေနဲ့ လုပ်ခလစာကို သတ်မှတ်ရက်အတိုင်း မရဘူးဆိုရင် အခက်အခဲဖြစ်နိုင်တဲ့ အခြေအနေတွေလည်း ရှိပါတယ်။ လူမှုဖူလုံကြေး အာမခံ ၄၀ % ကို ပထမအကြိမ် စက်ရုံတွေပိတ်တုန်းကအတိုင်း အစိုးရကတဆင့် အလုပ်ရှင်က ထုတ်ပေးဖို့ရှိပေမဲ့ အာမခံမရှိတဲ့ လုပ်သားတွေရမယ့် ၃၀၀၀၀ ကျပ်ကိုတော့ ဘယ်လိုပေးမယ်ဆိုတာ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရသေးဘူးလို့လည်း အလုပ်သမားအချင်းချင်း ရိုင်းပင်းကူညီရေးအဖွဲ့က ဒေါ်ခခ က အခုလိုပြောပါတယ်။
“ နောက် ဒီ ၃၀၀၀၀ ကျပ်ထောက်ပံ့မယ် ဆိုတာကိုတော့ ( ရန်ကုန်တိုင်း) အလုပ်သမားဝန်ကြီး ဒေါ်မိုးမိုးစုကြည် ပြောကြားချက်အရဆိုရင် အောက်တိုဘာ ဒုတိယအပတ်လောက်မှာ ထုတ်ပေးနိုင်ဖို့အတွက် သူတို့ပြင်ဆင်နေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဘယ်လိုနည်းလမ်းနဲ့ပေးမလဲ၊ အလုပ်သမားတွေ လက်ထဲကို ဘယ်လိုပုံစံနဲ့ပေးသွားမလဲ၊ ဘယ်လိုစစ်တမ်းတွေ ကောက်နေလဲ ဆိုတာကို ကျမတို့ အသေးစိတ် မသိရပါဘူးရှင့်။”
ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်း အထည်ချုပ်လုပ်သား ၆ သိန်းလောက်ရှိနေပြီး မြန်မာတနိုင်ငံလုံး အနေနဲ့ ၈ သိန်းဝန်းကျင် ရှိမယ်လို့ အလုပ်သမား သမဂ္ဂတွေက ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနနဲ့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အလုပ်သမားအဖွဲ့ချုပ် ILO ထုတ်ပြန်ချက်အရဆိုရင် တနိုင်ငံလုံးမှာရှိတဲ့ စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံ လုပ်သားပေါင်း ၂၂.၃ သန်းရှိပါတယ်။
လတ်တလောမှာတော့ ဥရောပသမဂ္ဂ EU ကတော့ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကာလ ထိခိုက်သွားတဲ့ မြန်မာ အထည်ချုပ်လုပ်သား ၉၀၀,၀၀၀ အတွက် အရေးပေါ်ရန်ပုံငွေ ယူရို ၅,၀၀၀,၀၀၀ (ကျပ်ငွေ ၇.၉ ဘီလီယံ) ထောက်ပံ့ထားပြီး နောက်ထပ် ယူရို ၅,၀၀၀,၀၀၀ ပေးဖို့လည်း ကတိပြုထားပါတယ်။
................
ကိုဗဈထောကျပံ့ရေးတိုငျးနဲ့ ပွညျနယျ တပွေးညီဖွဈသင့ျ
(Unicode)
ကိုဗဈကပျရောဂါ ထိနျးခြုပျရေး ဗဟိုအစိုးရ ထောကျပံ့ရေးအစီအစဉျမှာ ကူးစကျမှုဒဏျ အဆိုးဆုံး ခံနရေတဲ့ ရနျကုနျတိုငျး တတိုငျးတညျးမဟုတျပဲ စကျရုံအလုပျရုံတှေ ယာယီပိတျထားရတဲ့ ကနြျ တိုငျးနဲ့ ပွညျနယျ ဒသေတှမှောလညျး ခံစားခှင့ျ ပေးဖို့ အလုပျသမားအမြားစုမြှောျလင့ျနကွေပါတယျ။
ဆကျသှယျမေးမွနျးထားတဲ့ ဗှီအိုအေ သတငျးထောကျ ကိုဇောျထကျက အသေးစိတျကို ပွောပွမှာပါ။
စကျရုံတှေ သီတငျး ၂ ပတျကွာ ပိတျထားတဲ့ ကာလမှာ လူမှုဖူလုံကွေးပေးသှငျးထားတဲ့သူရော၊ မပေးသှငျးတဲ့သူပါ ထောကျပံ့ဖို့အစိုးရက စီစဉျနတေဲ့အတှကျ စကျရုံအမြားစုရှိတဲ့ ရနျကုနျတိုငျးတငျမကဘဲ တခွားပွညျနယျနဲ့တိုငျးက ပိတျထားတဲ့ စကျရုံလုပျသားတှေ ကလညျး အလားတူ ခံစားခှင့ျရဖို့ မြှောျလင့ျနတောဖွဈပါတယျ။
ကိုဗဈကပျရောဂါ ကူးစကျမှုတှေ တိုးလာရာက လုပျငနျးတှေ ယာယီရပျလိုကျရတဲ့ ရနျကုနျတိုငျးမှာ အလုပျသမားတှကေို လူမှုဖူလုံကွေး ခံစားခှင့ျ ၄၀ ရာခိုငျနှုနျးပေးမယ့ျအကွောငျး အလုပျသမား၊ လူဝငျမှုကွီးကွပျရေးနှင့ျ ပွညျသူ့အငျအား ဝနျကွီးဌာနက စကျတငျဘာ ၂၄ ရကျမှာ ကွညောထားပါတယျ။ ဒါပမေဲ့လညျး အလားတူ လုပျငနျးတှေ ပိတျထားရတဲ့ ပဲခူးတိုငျး၊ မှနျပွညျနယျ၊ မန်တလေးတိုငျး၊ ဧရာဝတီတိုငျး တှအေတှကျတော့ ထုတျပွနျကွညောတာ မရှိသေးပါဘူး
အလုပျသမားအခငြျးခငြျး ရိုငျးပငျးကူညီရေးအဖှဲ့ LHEO အငွငျးပှားမှု ဖွရှေငျးရေး တာဝနျခံ ဒေါျခခ ကတော့ အလုပျသမားတှရေဲ့ ခံစားခှင့ျ တပွေးညီ ဖွဈသင့ျကွောငျး ပွောပါတယျ။
“ ခံစားခှင့ျဆိုရငျ မြှတတဲ့ ခံစားခှင့ျတှေ ရရှိစခေငြျတယျ၊ ဒါကွောင့ျမို့ တိုငျးနဲ့ပွညျနယျ အစိုးရတှကေလညျး ကွိုးစားအားထုတျပွီးမှ ပွညျထောငျစုကို လကျရှိ အလုပျသမားတှေ ကွုံတှေ့နရေတဲ့ အခကျခဲနဲ့ မွပွေငျမှာ ဖွဈပေါျနတေဲ့ အခွအေနတှေကေို တငျပွဖို့ဆိုရငျ ပွညျထောငျစု အစိုးရအနနေဲ့ကလညျး အောကျခွမှော ဖွဈနတေဲ့ အလုပျသမားတှရေဲ့ အခကျအခဲကို စာနာ၊ နားလညျ ပွီးတော့မှ တပွေးညီ ခံစားခှင့ျ ပေးစခေငြျပါတယျရှင့ျ။ ဒါကမြတို့ရဲ့ သဘောထားပါ။”
မွနျမာနိုငျငံလုံးဆိုငျရာ အလုပျသမား သမဂ်ဂမြားအဖှဲ့ခြုပျ CTUM လကျထောကျအထှထှေေ အတှငျးရေးမှူး ဒေါျဖွိုးစန်ဒာစိုးကတော့ အစိုးရကပေးဖို့ စီစဉျနတေဲ့ လူမှုဖူလုံကွေးရဲ့ ၄၀ % ကို အလုပျသမားတိုငျး ခံစားခှငျရှိတယျလို့ ပွောပါတယျ။
“ အာမခံလုပျသား အားလုံးအတှကျ ရညျရှယျတာပါ၊ အစိုးရအနနေဲ့ အရငျဆုံး ရနျကုနျတိုငျးအတှကျကို ပွောတာပေါ့နောျ၊ အာမခံ။ ဒါပမေဲ့ ပေးမှာပါ၊ ကမြတို့အခု သတငျးထဲမှာ သိရသလောကျဆိုရငျ ၃၀၀၀၀ ပေးမယျလို့ သူတို့၊ အစိုးရ ပွောထားတယျပေါ့နောျ၊ အာမခံထဲကို မဝငျထားတဲ့ အလုပျသမားတှလေညျး ရကွမှာပါ။”
အလုပျသမားတှအေနနေဲ့ လုပျခလစာကို သတျမှတျရကျအတိုငျး မရဘူးဆိုရငျ အခကျအခဲဖွဈနိုငျတဲ့ အခွအေနတှေလေညျး ရှိပါတယျ။ လူမှုဖူလုံကွေး အာမခံ ၄၀ % ကို ပထမအကွိမျ စကျရုံတှပေိတျတုနျးကအတိုငျး အစိုးရကတဆင့ျ အလုပျရှငျက ထုတျပေးဖို့ရှိပမေဲ့ အာမခံမရှိတဲ့ လုပျသားတှရေမယ့ျ ၃၀၀၀၀ ကပြျကိုတော့ ဘယျလိုပေးမယျဆိုတာ ရှငျးရှငျးလငျးလငျး မသိရသေးဘူးလို့လညျး အလုပျသမားအခငြျးခငြျး ရိုငျးပငျးကူညီရေးအဖှဲ့က ဒေါျခခ က အခုလိုပွောပါတယျ။
“ နောကျ ဒီ ၃၀၀၀၀ ကပြျထောကျပံ့မယျ ဆိုတာကိုတော့ ( ရနျကုနျတိုငျး) အလုပျသမားဝနျကွီး ဒေါျမိုးမိုးစုကွညျ ပွောကွားခကြျအရဆိုရငျ အောကျတိုဘာ ဒုတိယအပတျလောကျမှာ ထုတျပေးနိုငျဖို့အတှကျ သူတို့ပွငျဆငျနတေယျလို့ ပွောပါတယျ။ ဘယျလိုနညျးလမျးနဲ့ပေးမလဲ၊ အလုပျသမားတှေ လကျထဲကို ဘယျလိုပုံစံနဲ့ပေးသှားမလဲ၊ ဘယျလိုစဈတမျးတှေ ကောကျနလေဲ ဆိုတာကို ကမြတို့ အသေးစိတျ မသိရပါဘူးရှင့ျ။”
ရနျကုနျတိုငျးအတှငျး အထညျခြုပျလုပျသား ၆ သိနျးလောကျရှိနပွေီး မွနျမာတနိုငျငံလုံး အနနေဲ့ ၈ သိနျးဝနျးကငြျ ရှိမယျလို့ အလုပျသမား သမဂ်ဂတှကေ ခန့ျမှနျးထားပါတယျ။ အလုပျသမားဝနျကွီးဌာနနဲ့ အပွညျပွညျဆိုငျရာ အလုပျသမားအဖှဲ့ခြုပျ ILO ထုတျပွနျခကြျအရဆိုရငျ တနိုငျငံလုံးမှာရှိတဲ့ စကျရုံ၊ အလုပျရုံ လုပျသားပေါငျး ၂၂.၃ သနျးရှိပါတယျ။
လတျတလောမှာတော့ ဥရောပသမဂ်ဂ EU ကတော့ ကိုဗဈကပျရောဂါကာလ ထိခိုကျသှားတဲ့ မွနျမာ အထညျခြုပျလုပျသား ၉၀၀,၀၀၀ အတှကျ အရေးပေါျရနျပုံငှေ ယူရို ၅,၀၀၀,၀၀၀ (ကပြျငှေ ၇.၉ ဘီလီယံ) ထောကျပံ့ထားပွီး နောကျထပျ ယူရို ၅,၀၀၀,၀၀၀ ပေးဖို့လညျး ကတိပွုထားပါတယျ။
