[Zawgyi/Unicode]
ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ကူးစက်မှုတွေ ကြုံနေရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ မကြာသေးခင်ရက်တွေအတွင်း ဆေးရုံကို အချိန်နှောင်း ရောက်လာပြီးမှ သေဆုံးသူတွေ များလာနေတာကြောင့် အချိန်မီပြသဖို့ ကျန်းမာရေးတာဝန်ရှိသူတွေ တိုက်တွန်းနေတဲ့အကြောင်း ပြောပြပါမယ်။ ဒီသတင်းကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် မစုစုက တင်ဆက်ပေးမှာပါ။
မကြာသေးခင်လတွေက စလို့ ကပ်ရောဂါကူးစက်မှုတွေ တိုးလာနေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အခုဆိုရင် နေ့စဉ်အတည်ပြုလူနာသစ် ၁,၀၀၀ လောက် တိုးလာနေသလို သေဆုံးသူ အရေအတွက်ဟာလည်း လပိုင်းအတွင်း ၇၀၀ လောက်အထိ ဖြစ်လာခဲ့တာပါ။ သေဆုံးသူတွေထဲမှာတော့ အထူးသဖြင့် ရောဂါအခြေအနေဆိုးပြီးမှ ဆေးရုံကို ရောက်လာသူတွေ များလာနေတာကြောင့် အချိန်မီ ကုသမှုခံယူဖို့ အရေးကြီးတဲ့အကြောင်း ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာန၊ ဗဟိုကူးစက်ရောဂါ တိုက်ဖျက်ရေးဌာနခွဲ ညွှန်ကြားရေးမှူး ဒေါက်တာခင်ခင်ကြီးက VOA ကိုပြောပါတယ်။
“ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်ရက်လောက်က သေဆုံးနှုန်းတွေရဲ့ ရာခိုင်နှုန်းကို စိစစ်တဲ့အခါမှာဆိုရင် သေပြီးတော့မှရောက်လာတဲ့ ရာခိုင်နှုန်းက ၁၈ ရာခိုင်နှုန်းရှိတယ်။ အဲဒီမှာ အံ့ဩစရာကောင်းတဲ့ ထူးဆန်းတာ တခုက ဆေးရုံကိုသေပြီးတော့မှ ရောက်တာ မဟုတ်ဘူး၊ ဒါပေမဲ့ ရောက်ပြီး နာရီပိုင်းအတွင်းမှာပဲ သေတယ်။ တကယ့်ကို ဘယ်လိုမှ ကုသလို့မရဘူး။ ပြန်ကောင်းဖို့ သွေးရည်ကြည်ပေးမလား၊ တကယ့်ကို ထိပ်တန်းဆေးတွေ ပေးမလား။ ဘာနည်းနဲ့မှ ကယ်လို့မရတော့တဲ့ အဆုတ်တွေကတော်တော်ကြီး အခြေအနေဆိုးတဲ့ဟာမျိုး ရောက်လာတယ်။ ဒါတွေက ဘယ်လောက်တောင်ရှိသလဲဆိုရင် ရောက်ပြီး ၂၄ နာရီအတွင်းသေသူဟာ သေဆုံးသူရဲ့ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းရှိတယ်။ အဲဒီမှာ ၇ ရက်မြောက်မှာတော့ သေဆုံးသူရဲ့ ၂ ရာခိုင်နှုန်းပဲရှိတော့တယ်။ ပြောချင်တာကတော့ ဆေးရုံကို စောစောရောက်မယ်၊ စောစောကုသမှု ခံယူမယ်၊ မြန်မြန်ဆန်ဆန် ဆေးရုံကိုရောက်အောင် မိသားစုဝင်တွေကလည်း ပို့နိုင်မယ်ဆိုရင်တော့ အသက်ရှင်နိုင်တဲ့ ရာခိုင်နှုန်းက အများကြီးများတယ်ဆိုတာ ပိုသိစေချင်ပါတယ်။”
သံသယလူနာတွေရဲ့ ဓာတ်ခွဲနမူနာတွေကိုတော့ ရန်ကုန်၊ မန္တလေး၊ နေပြည်တော်နဲ့ မော်လမြိုင်၊ တောင်ကြီး၊ စစ်တွေ၊ စတဲ့မြို့တွေမှာရှိတဲ့ ဓာတ်ခွဲဌာန ၁၁ ခုကနေ စစ်ဆေး အတည်ပြုပေးနေတာပါ။ အတည်ပြုလူနာတွေထဲက ရောဂါပျောက်ကင်းသွားသူတွေကို ဆေးရုံဆင်းခွင့် ပြောင်းလဲလိုက်တဲ့မူအရ အခုရက်ပိုင်းတွေမှာ ဆေးရုံဆင်းခွင့်ရသူဦးရေဟာလည်း ထောင်ဂဏန်းဝန်းကျင်မှာ ရှိလာပါတယ်။ ဒီလူနာတွေကို သတ်မှတ်ချက်တွေနဲ့အညီ ဆေးရုံဆင်းခွင့်ပေးနေတယ်လို့လည်း ဒေါက်တာခင်ခင်ကြီးက ပြောပါတယ်။
“လက်ရှိ ရန်ကုန်ရဲ့အနေအထားကတော့ ဆင်းတာနဲ့ တက်တာမှာတော့ ဆင်းတာကတော့ နည်းနေတုန်းပဲဆိုပေမယ့်လို့ မကြာခင်အချိန်တွင်းမှာလည်း ဆေးရုံဆင်းတဲ့သူတွေ များလာမယ်။ ဒီနေရာမှာဆေးရုံ ဆင်းတာနဲ့ တက်တာနဲ့ကတော့ ဘယ်တော့မှတော့ တူနိုင်မှာမဟုတ်ဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လည်းဆိုရင် ဆင်းရုံဆင်းသတ်မှတ်ချက်ကိုလည်း ကျမတို့ပြုပြင် ပြောင်းလဲလိုက်ခြင်းအားဖြင့် ဆေးရုံဆင်းတာ တက်တာတွေကလည်း သူ့ဟာနဲ့သူ မျှတလာမယ်။ ဒီလိုဆင်းတယ်ဆိုတာလည်း ကျမတို့ ဝရုန်းသုန်းကား ဆင်းခိုင်းပြီး နောက်ထပ်လူနာတွေ ကုသဖို့လိုလို့ မဟုတ်ပါဘူး။ အခုသူတို့တွေကို ဆေးရုံဆင်းတယ်ဆိုတာကလည်း WHO ရယ်၊ CDC ရယ်၊ နောက် Literature တွေအရဆိုရင် သူဟာ ၁၀ ရက်နောက်ပိုင်း၊ ၁၁ ရက်ဆိုရင် မကူးစက်နိုင်တော့ဘူးဆိုတဲ့ အထောက်အထားတွေက ပြည့်ပြည့်စုံစုံရှိပြီးသား ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဟာနဲ့ ကိုက်ညီပြီးတော့ ကျမတို့ဆောင်ရွက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။”
မြန်မာနိုင်ငံ ကိုဗစ်ရောဂါ ကာကွယ်၊ ထိန်းချုပ်၊ ကုသရေး အမျိုးသားအဆင့် ဗဟိုကော်မတီ ဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်သူ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကလည်း ပြည်သူတွေစိုးရိမ်မှု မလွန်ဖို့နဲ့ ကျန်းမာရေးကို ကိုယ်တိုင်ဂရုစိုက်ဖို့က အဓိကဖြစ်တယ်လို့ အွန်လိုင်းကနေတဆင့် သတိပေးထားပါတယ်။
“ကျမတို့အနေနဲ့ အကောင်းဆုံးဆေးတွေ ရအောင်လို့ ပြည်သူတွေအတွက် စီစဉ်ပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ပြောရခက်တဲ့ Remdesivir ပေါ့။ အဲဒီဆေးဟာဆိုရင်လည်း ဒီရောဂါကိုပြင်းပြင်းထန်ထန် ခံစားနေရတဲ့ ပြည်သူတွေအတွက် သုံးပါတယ်။ သို့သော်လည်း ကျမတို့အများကြီး မရှိပါဘူးဆိုတာတော့ ပြောပါရစေ။ အခုဆိုရင် ကျမတို့မှာရှိတဲ့နှုန်းက ထောင်ဂဏန်းလောက်အတွက်ပဲ သုံးနိုင်တာဖြစ်ပါတယ်။ ထပ်ပြီးတော့လည်း ကျမတို့တတ်နိုင်သမျှ ရအောင်တော့လုပ်ပါ့မယ်။ ဒီဆေးနဲ့ဆိုရင် ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းအာမခံတယ်လို့လည်း ပြောလို့မရပါဘူး။ ဒီဆေးဘယ်လိုပဲ စွမ်းစွမ်း ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်း အာမခံချက်မရှိပါဘူး။ နောက်ပြီးတော့ အခုအခြေအနေမှာတော့ ရောဂါကူးစက်သူတွေ ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းအတွက် ကျမတို့သုံးပေးနိုင်တဲ့ အခြေအနေလည်း မရှိပါဘူး။ တတ်နိုင်သမျှတော့ ကျမတို့လုပ်ပေးနေပါတယ်။ ထပ်ပြီးတော့လည်း ရအောင်လုပ်ပါ့မယ်။”
ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ဒီကနေ့မွန်းလွဲပိုင်း ထုတ်ပြန်ပြီးချိန်အထိ ပြည်တွင်းမှာ အတည်ပြုလူနာပေါင်း ၃၀,၄၃၇ ဦးရှိနေပြီး၊ သေဆုံးသူကတော့ ၆၉၃ ဦးရှိနေပါတယ်။ ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာန၊ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဒေါက်တာမြင့်ထွေးက ရောဂါကာကွယ်ရာမှာ လိုအပ်တဲ့ ကာကွယ်ရေးပစ္စည်းတွေနဲ့ ဆေးပစ္စည်းတွေကို ဖြည့်ဆည်းပေးနေပြီး၊ နောက်ထပ်လိုအပ်တဲ့ ပစ္စည်းကိရိယာတွေကိုလည်း အမြန်ဆုံးဖြန့်ဝေပေးမှာဖြစ်တယ်လို့ ကိုဗစ်တိုက်ဖျက်ရေးမှာ တာဝန်ထမ်းဆောင်နေကြတဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေကို အသိပေးထားပါတယ်။ အဲဒါအပြင် ဝန်နဲ့အားမမျှအောင် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေရတဲ့အပေါ်သည်းခံပေးဖို့ကိုလည်း မေတ္တာရပ်ခံထားပါတယ်။
[Unicode Version]
ကိုဗဈရောဂါအခြိနျမီကုသဖို့ ကနြျးမာရေးတာဝနျရှိသူတှတေိုကျတှနျး
ကိုဗဈကပျရောဂါ ကူးစကျမှုတှေ ကွုံနရေတဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ မကွာသေးခငျရကျတှအေတှငျး ဆေးရုံကို အခြိနျနှောငျး ရောကျလာပွီးမှ သဆေုံးသူတှေ မြားလာနတောကွောင့ျ အခြိနျမီပွသဖို့ ကနြျးမာရေးတာဝနျရှိသူတှေ တိုကျတှနျးနတေဲ့အကွောငျး ပွောပွပါမယျ။ ဒီသတငျးကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ မစုစုက တငျဆကျပေးမှာပါ။
မကွာသေးခငျလတှကေ စလို့ ကပျရောဂါကူးစကျမှုတှေ တိုးလာနတေဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ အခုဆိုရငျ နေ့စဉျအတညျပွုလူနာသဈ ၁,၀၀၀ လောကျ တိုးလာနသေလို သဆေုံးသူ အရအေတှကျဟာလညျး လပိုငျးအတှငျး ၇၀၀ လောကျအထိ ဖွဈလာခဲ့တာပါ။ သဆေုံးသူတှထေဲမှာတော့ အထူးသဖွင့ျ ရောဂါအခွအေနဆေိုးပွီးမှ ဆေးရုံကို ရောကျလာသူတှေ မြားလာနတောကွောင့ျ အခြိနျမီ ကုသမှုခံယူဖို့ အရေးကွီးတဲ့အကွောငျး ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာန၊ ဗဟိုကူးစကျရောဂါ တိုကျဖကြျရေးဌာနခှဲ ညှှနျကွားရေးမှူး ဒေါကျတာခငျခငျကွီးက VOA ကိုပွောပါတယျ။
“ပွီးခဲ့တဲ့နှဈရကျလောကျက သဆေုံးနှုနျးတှရေဲ့ ရာခိုငျနှုနျးကို စိစဈတဲ့အခါမှာဆိုရငျ သပွေီးတော့မှရောကျလာတဲ့ ရာခိုငျနှုနျးက ၁၈ ရာခိုငျနှုနျးရှိတယျ။ အဲဒီမှာ အံ့ဩစရာကောငျးတဲ့ ထူးဆနျးတာ တခုက ဆေးရုံကိုသပွေီးတော့မှ ရောကျတာ မဟုတျဘူး၊ ဒါပမေဲ့ ရောကျပွီး နာရီပိုငျးအတှငျးမှာပဲ သတေယျ။ တကယ့ျကို ဘယျလိုမှ ကုသလို့မရဘူး။ ပွနျကောငျးဖို့ သှေးရညျကွညျပေးမလား၊ တကယ့ျကို ထိပျတနျးဆေးတှေ ပေးမလား။ ဘာနညျးနဲ့မှ ကယျလို့မရတော့တဲ့ အဆုတျတှကေတောျတောျကွီး အခွအေနဆေိုးတဲ့ဟာမြိုး ရောကျလာတယျ။ ဒါတှကေ ဘယျလောကျတောငျရှိသလဲဆိုရငျ ရောကျပွီး ၂၄ နာရီအတှငျးသသေူဟာ သဆေုံးသူရဲ့ ၃၀ ရာခိုငျနှုနျးရှိတယျ။ အဲဒီမှာ ၇ ရကျမွောကျမှာတော့ သဆေုံးသူရဲ့ ၂ ရာခိုငျနှုနျးပဲရှိတော့တယျ။ ပွောခငြျတာကတော့ ဆေးရုံကို စောစောရောကျမယျ၊ စောစောကုသမှု ခံယူမယျ၊ မွနျမွနျဆနျဆနျ ဆေးရုံကိုရောကျအောငျ မိသားစုဝငျတှကေလညျး ပို့နိုငျမယျဆိုရငျတော့ အသကျရှငျနိုငျတဲ့ ရာခိုငျနှုနျးက အမြားကွီးမြားတယျဆိုတာ ပိုသိစခေငြျပါတယျ။”
သံသယလူနာတှရေဲ့ ဓာတျခှဲနမူနာတှကေိုတော့ ရနျကုနျ၊ မန်တလေး၊ နပွေညျတောျနဲ့ မောျလမွိုငျ၊ တောငျကွီး၊ စဈတှေ၊ စတဲ့မွို့တှမှောရှိတဲ့ ဓာတျခှဲဌာန ၁၁ ခုကနေ စဈဆေး အတညျပွုပေးနတောပါ။ အတညျပွုလူနာတှထေဲက ရောဂါပြောကျကငျးသှားသူတှကေို ဆေးရုံဆငျးခှင့ျ ပွောငျးလဲလိုကျတဲ့မူအရ အခုရကျပိုငျးတှမှော ဆေးရုံဆငျးခှင့ျရသူဦးရဟောလညျး ထောငျဂဏနျးဝနျးကငြျမှာ ရှိလာပါတယျ။ ဒီလူနာတှကေို သတျမှတျခကြျတှနေဲ့အညီ ဆေးရုံဆငျးခှင့ျပေးနတေယျလို့လညျး ဒေါကျတာခငျခငျကွီးက ပွောပါတယျ။
“လကျရှိ ရနျကုနျရဲ့အနအေထားကတော့ ဆငျးတာနဲ့ တကျတာမှာတော့ ဆငျးတာကတော့ နညျးနတေုနျးပဲဆိုပမေယ့ျလို့ မကွာခငျအခြိနျတှငျးမှာလညျး ဆေးရုံဆငျးတဲ့သူတှေ မြားလာမယျ။ ဒီနရောမှာဆေးရုံ ဆငျးတာနဲ့ တကျတာနဲ့ကတော့ ဘယျတော့မှတော့ တူနိုငျမှာမဟုတျဘူး။ ဘာဖွဈလို့လညျးဆိုရငျ ဆငျးရုံဆငျးသတျမှတျခကြျကိုလညျး ကမြတို့ပွုပွငျ ပွောငျးလဲလိုကျခွငျးအားဖွင့ျ ဆေးရုံဆငျးတာ တကျတာတှကေလညျး သူ့ဟာနဲ့သူ မြှတလာမယျ။ ဒီလိုဆငျးတယျဆိုတာလညျး ကမြတို့ ဝရုနျးသုနျးကား ဆငျးခိုငျးပွီး နောကျထပျလူနာတှေ ကုသဖို့လိုလို့ မဟုတျပါဘူး။ အခုသူတို့တှကေို ဆေးရုံဆငျးတယျဆိုတာကလညျး WHO ရယျ၊ CDC ရယျ၊ နောကျ Literature တှအေရဆိုရငျ သူဟာ ၁၀ ရကျနောကျပိုငျး၊ ၁၁ ရကျဆိုရငျ မကူးစကျနိုငျတော့ဘူးဆိုတဲ့ အထောကျအထားတှကေ ပွည့ျပွည့ျစုံစုံရှိပွီးသား ဖွဈပါတယျ။ ဒီဟာနဲ့ ကိုကျညီပွီးတော့ ကမြတို့ဆောငျရှကျတာ ဖွဈပါတယျ။”
မွနျမာနိုငျငံ ကိုဗဈရောဂါ ကာကှယျ၊ ထိနျးခြုပျ၊ ကုသရေး အမြိုးသားအဆင့ျ ဗဟိုကောျမတီ ဥက်ကဋ်ဌ ဖွဈသူ နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံပုဂ်ဂိုလျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကလညျး ပွညျသူတှစေိုးရိမျမှု မလှနျဖို့နဲ့ ကနြျးမာရေးကို ကိုယျတိုငျဂရုစိုကျဖို့က အဓိကဖွဈတယျလို့ အှနျလိုငျးကနတေဆင့ျ သတိပေးထားပါတယျ။
“ကမြတို့အနနေဲ့ အကောငျးဆုံးဆေးတှေ ရအောငျလို့ ပွညျသူတှအေတှကျ စီစဉျပါတယျ။ နောကျပွီးတော့ပွောရခကျတဲ့ Remdesivir ပေါ့။ အဲဒီဆေးဟာဆိုရငျလညျး ဒီရောဂါကိုပွငျးပွငျးထနျထနျ ခံစားနရေတဲ့ ပွညျသူတှအေတှကျ သုံးပါတယျ။ သို့သောျလညျး ကမြတို့အမြားကွီး မရှိပါဘူးဆိုတာတော့ ပွောပါရစေ။ အခုဆိုရငျ ကမြတို့မှာရှိတဲ့နှုနျးက ထောငျဂဏနျးလောကျအတှကျပဲ သုံးနိုငျတာဖွဈပါတယျ။ ထပျပွီးတော့လညျး ကမြတို့တတျနိုငျသမြှ ရအောငျတော့လုပျပါ့မယျ။ ဒီဆေးနဲ့ဆိုရငျ ၁၀၀ ရာခိုငျနှုနျးအာမခံတယျလို့လညျး ပွောလို့မရပါဘူး။ ဒီဆေးဘယျလိုပဲ စှမျးစှမျး ၁၀၀ ရာခိုငျနှုနျး အာမခံခကြျမရှိပါဘူး။ နောကျပွီးတော့ အခုအခွအေနမှောတော့ ရောဂါကူးစကျသူတှေ ၁၀၀ ရာခိုငျနှုနျးအတှကျ ကမြတို့သုံးပေးနိုငျတဲ့ အခွအေနလေညျး မရှိပါဘူး။ တတျနိုငျသမြှတော့ ကမြတို့လုပျပေးနပေါတယျ။ ထပျပွီးတော့လညျး ရအောငျလုပျပါ့မယျ။”
ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာနရဲ့ ဒီကနေ့မှနျးလှဲပိုငျး ထုတျပွနျပွီးခြိနျအထိ ပွညျတှငျးမှာ အတညျပွုလူနာပေါငျး ၃၀,၄၃၇ ဦးရှိနပွေီး၊ သဆေုံးသူကတော့ ၆၉၃ ဦးရှိနပေါတယျ။ ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာန၊ ပွညျထောငျစုဝနျကွီး ဒေါကျတာမွင့ျထှေးက ရောဂါကာကှယျရာမှာ လိုအပျတဲ့ ကာကှယျရေးပစ်စညျးတှနေဲ့ ဆေးပစ်စညျးတှကေို ဖွည့ျဆညျးပေးနပွေီး၊ နောကျထပျလိုအပျတဲ့ ပစ်စညျးကိရိယာတှကေိုလညျး အမွနျဆုံးဖွန့ျဝပေေးမှာဖွဈတယျလို့ ကိုဗဈတိုကျဖကြျရေးမှာ တာဝနျထမျးဆောငျနကွေတဲ့ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှကေို အသိပေးထားပါတယျ။ အဲဒါအပွငျ ဝနျနဲ့အားမမြှအောငျ တာဝနျထမျးဆောငျနရေတဲ့အပေါျသညျးခံပေးဖို့ကိုလညျး မတေ်တာရပျခံထားပါတယျ။
