[Zawgyi/Unicode]
ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ကာကွယ်ဆေး တရားဝင် ထွက်ပေါ်လာတဲ့အခါ မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း ဝယ်ယူအသုံးပြုနိုင်အောင် အစိုးရနဲ့ ကမ္ဘာ့ဘဏ် တာဝန်ရှိသူတွေ ဆွေးနွေးခဲ့ကြတဲ့အကြောင်း တင်ပြပေးမှာပါ။ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် ကိုဇော်ထက် သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
စီမံကိန်းနဲ့ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာနနဲ့ ကမ္ဘာ့ဘဏ် မြန်မာပြည် ဌာနေညွှန်ကြားရေးမှူးတို့ရဲ့ အွန်လိုင်းဆွေးနွေးပွဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံ လူဦးရေ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းအတွက် ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေး ဝယ်ယူအသုံးပြုနိုင်မယ့် အစီအစဉ်ကိုလည်း ထည့်သွင်းဆွေးနွေးခဲ့တာပါ။ ကာကွယ်ဆေး တရားဝင်ထွက်ပေါ်လာတဲ့အခါ ဝယ်ယူအသုံးပြုနိုင်ဖို့ အပါအဝင် ကပ်ရောဂါ ကြုံနေရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၆၀ ထောက်ပံ့မယ့် အစီအစဉ်ကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြတာလို့လည်း စီမံကိန်း၊ ဘဏ္ဍာရေးနဲ့ စက်မှုဝန်ကြီးဌာန အမြဲတမ်းအတွင်းဝန် ဦးထွန်းထွန်းနိုင်က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“ ဆွေးနွေးနေဆဲပဲ ရှိသေးတယ်ပေါ့နော်၊ ဒါ ကျနော်တို့ financing အပိုင်းထဲမှာတော့ အရင်တုန်းက အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၆၀ ကျန်းမာရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ဒါကိုဆောင်ရွက်ဖို့ရှိတယ်၊ လျာထားတယ်၊ ဒီလိုမျိုး ဘဏ္ဍာရေးဘက်က သိတာပေါ့နော်။ ဆေးထောက်ပံ့မှု ဆေး availability ကတော့ Ministry of Health and Sports က တာဝန်ယူ လုပ်တာခင်ဗျ။ သို့သော် အဲဒါနဲ့ပတ်သက်လို့ ကျနော်တို့က finance ပိုင်းဖြစ်တဲ့အတွက် World Bank က ငွေကြေးပိုင်းဆိုင်ရာ အဲဒီဘက်အခြမ်းကိုတော့ ကျနော်တို့ဘက်က တာဝန်ယူပေးရတာ။ ညှိနှိုင်းပေးရတာပေါ့နော်။”
စီမံကိန်း၊ ဘဏ္ဍာရေးနဲ့ စက်မှုဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး အပါအဝင် အကြီးတန်းအရာရှိတွေနဲ့ ကမ္ဘာ့ဘဏ်ရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဌာနေညွှန်ကြားရေးမှူး Ms. Marian Sherman တို့ရဲ့ ကြာသပတေးနေ့က အွန်လိုင်းဆွေးနွေးပွဲအတွင်း ကမ္ဘာ့ဘဏ်က နောက်ထပ် ငွေကြေးအကူအညီ ရရှိနိုင်မယ့် အခြေအနေတွေနဲ့ ကာကွယ်ဆေး ဝယ်ယူနိုင်မယ့် နည်းလမ်းတွေကိုလည်း ဆွေးနွေးခဲ့ကြပါတယ်။ လက်တွေ့ အကောင်အထည် ဖော်ရမယ့် ကိစ္စတွေအတွက် အသေးစိတ် ထပ်မံညှိနှိုင်းဖို့ကျန်သေးကြောင်းလည်း ကမ္ဘာ့ဘဏ်ရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရုံးခွဲ သတင်းပြန်ကြားရေး ဦးကျော်စိုးလင်းက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“ အခုမှစပြီး ကျနော်တို့က ဆွေးနွေးတုန်းပဲရှိသေးတယ်ဗျ၊ မြန်မာပြည်အတွက်ပေါ့၊ လျာထားတာရှိတယ်။ အဲဒါနဲ့ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဝယ်တာတွေ နောက်တခြား လုပ်ငန်းတွေမှာ သုံးဖို့တော့ ရှိတယ်ပေါ့။ ကျနော်တို့ဘက်ကတော့ အသေးစိတ်တွေက ညှိနှိုင်းတုန်းပဲရှိသေးတယ် ဆိုတော့လေ၊ process တွေက ကျန်သေးတယ်။”
ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ကာကွယ်ဆေး ထုတ်လုပ်ဖို့ ကြိုးစားမှုတွေမှာ အလားအလာကောင်းတွေ ထွက်ပေါ်လာနေချိန်မှာပဲ လိုအပ်တဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ ဆေးရရှိရေး ကမ္ဘာ့ဘဏ်က ဒေါ်လာ ၁၂ ဘီလီယံ ထောက်ပံ့ဖို့ စီစဉ်နေတာပါ။ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ကာကွယ်ဆေးကိုတော့ နိုင်ငံ့ဘဏ္ဍာငွေအပြင်၊ ကမ္ဘာ့ဘဏ် အပါအဝင် ကာကွယ်ဆေးရန်ပုံငွေ ထောက်ပံ့တဲ့အဖွဲ့အစည်းတွေက ရရှိတဲ့ ငွေကြေးနဲ့ ဝယ်ယူဖို့လည်း စီစဉ်ထားပါတယ်။
ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ WHO၊ သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံတွေရဲ့ အစားအသောက်နဲ့ ဆေးဝါးကွပ်ကဲရေး FDA ဒါမှမဟုတ် သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံတွေက အရေးပေါ် သုံးစွဲခွင့် ရထားတဲ့ ကိုဗစ်ရောဂါ ကာကွယ်ဆေးကိုပဲ အဓိက ဝယ်ယူသွားမယ်လို့ မြန်မာကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနက နိုဝင်ဘာ ၂၅ ရက်မှာ ထုတ်ပြန်ထားတာပါ။
မကြာသေးခင်လတွေကစလို့ ရောဂါကူးစက်မှုတွေ တိုးလာတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့ သေဆုံးသူ ၁၈၀၀ ကျော်၊ အတည်ပြုလူနာ ၈၅၀၀၀ နဲ့ အာဆီယံနိုင်ငံတွေထဲမှာလည်း တတိယ အများဆုံး ဖြစ်နေပါတယ်။
..........
[Unicode]
ကိုဗဈကပျရောဂါ ကာကှယျဆေး တရားဝငျ ထှကျပေါျလာတဲ့အခါ မွနျမာနိုငျငံမှာလညျး ဝယျယူအသုံးပွုနိုငျအောငျ အစိုးရနဲ့ ကမ်ဘာ့ဘဏျ တာဝနျရှိသူတှေ ဆှေးနှေးခဲ့ကွတဲ့အကွောငျး တငျပွပေးမှာပါ။ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ ကိုဇောျထကျ သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။
စီမံကိနျးနဲ့ဘဏ်ဍာရေးဝနျကွီးဌာနနဲ့ ကမ်ဘာ့ဘဏျ မွနျမာပွညျ ဌာနညှေှနျကွားရေးမှူးတို့ရဲ့ အှနျလိုငျးဆှေးနှေးပှဲမှာ မွနျမာနိုငျငံ လူဦးရေ ၂၀ ရာခိုငျနှုနျးအတှကျ ကိုဗဈကာကှယျဆေး ဝယျယူအသုံးပွုနိုငျမယ့ျ အစီအစဉျကိုလညျး ထည့ျသှငျးဆှေးနှေးခဲ့တာပါ။ ကာကှယျဆေး တရားဝငျထှကျပေါျလာတဲ့အခါ ဝယျယူအသုံးပွုနိုငျဖို့ အပါအဝငျ ကပျရောဂါ ကွုံနရေတဲ့ မွနျမာနိုငျငံအတှကျ အမရေိကနျဒေါျလာ သနျး ၆၀ ထောကျပံ့မယ့ျ အစီအစဉျကို ဆှေးနှေးခဲ့ကွတာလို့လညျး စီမံကိနျး၊ ဘဏ်ဍာရေးနဲ့ စကျမှုဝနျကွီးဌာန အမွဲတမျးအတှငျးဝနျ ဦးထှနျးထှနျးနိုငျက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
“ ဆှေးနှေးနဆေဲပဲ ရှိသေးတယျပေါ့နောျ၊ ဒါ ကနြောျတို့ financing အပိုငျးထဲမှာတော့ အရငျတုနျးက အမရေိကနျဒေါျလာ သနျး ၆၀ ကနြျးမာရေးနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ ဒါကိုဆောငျရှကျဖို့ရှိတယျ၊ လြာထားတယျ၊ ဒီလိုမြိုး ဘဏ်ဍာရေးဘကျက သိတာပေါ့နောျ။ ဆေးထောကျပံ့မှု ဆေး availability ကတော့ Ministry of Health and Sports က တာဝနျယူ လုပျတာခငျဗြ။ သို့သောျ အဲဒါနဲ့ပတျသကျလို့ ကနြောျတို့က finance ပိုငျးဖွဈတဲ့အတှကျ World Bank က ငှကွေေးပိုငျးဆိုငျရာ အဲဒီဘကျအခွမျးကိုတော့ ကနြောျတို့ဘကျက တာဝနျယူပေးရတာ။ ညှိနှိုငျးပေးရတာပေါ့နောျ။”
စီမံကိနျး၊ ဘဏ်ဍာရေးနဲ့ စကျမှုဝနျကွီးဌာန ပွညျထောငျစုဝနျကွီး အပါအဝငျ အကွီးတနျးအရာရှိတှနေဲ့ ကမ်ဘာ့ဘဏျရဲ့ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ ဌာနညှေှနျကွားရေးမှူး Ms. Marian Sherman တို့ရဲ့ ကွာသပတေးနေ့က အှနျလိုငျးဆှေးနှေးပှဲအတှငျး ကမ်ဘာ့ဘဏျက နောကျထပျ ငှကွေေးအကူအညီ ရရှိနိုငျမယ့ျ အခွအေနတှေနေဲ့ ကာကှယျဆေး ဝယျယူနိုငျမယ့ျ နညျးလမျးတှကေိုလညျး ဆှေးနှေးခဲ့ကွပါတယျ။ လကျတှေ့ အကောငျအထညျ ဖောျရမယ့ျ ကိစ်စတှအေတှကျ အသေးစိတျ ထပျမံညှိနှိုငျးဖို့ကနြျသေးကွောငျးလညျး ကမ်ဘာ့ဘဏျရဲ့ မွနျမာနိုငျငံရုံးခှဲ သတငျးပွနျကွားရေး ဦးကြောျစိုးလငျးက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
“ အခုမှစပွီး ကနြောျတို့က ဆှေးနှေးတုနျးပဲရှိသေးတယျဗြ၊ မွနျမာပွညျအတှကျပေါ့၊ လြာထားတာရှိတယျ။ အဲဒါနဲ့ ကာကှယျဆေးနဲ့ပတျသကျပွီး ဝယျတာတှေ နောကျတခွား လုပျငနျးတှမှော သုံးဖို့တော့ ရှိတယျပေါ့။ ကနြောျတို့ဘကျကတော့ အသေးစိတျတှကေ ညှိနှိုငျးတုနျးပဲရှိသေးတယျ ဆိုတော့လေ၊ process တှကေ ကနြျသေးတယျ။”
ကိုဗဈကပျရောဂါ ကာကှယျဆေး ထုတျလုပျဖို့ ကွိုးစားမှုတှမှော အလားအလာကောငျးတှေ ထှကျပေါျလာနခြေိနျမှာပဲ လိုအပျတဲ့ နိုငျငံတှမှော ဆေးရရှိရေး ကမ်ဘာ့ဘဏျက ဒေါျလာ ၁၂ ဘီလီယံ ထောကျပံ့ဖို့ စီစဉျနတောပါ။ မွနျမာနိုငျငံအတှကျ ကာကှယျဆေးကိုတော့ နိုငျငံ့ဘဏ်ဍာငှအေပွငျ၊ ကမ်ဘာ့ဘဏျ အပါအဝငျ ကာကှယျဆေးရနျပုံငှေ ထောကျပံ့တဲ့အဖှဲ့အစညျးတှကေ ရရှိတဲ့ ငှကွေေးနဲ့ ဝယျယူဖို့လညျး စီစဉျထားပါတယျ။
ကမ်ဘာ့ကနြျးမာရေးအဖှဲ့ WHO၊ သကျဆိုငျရာနိုငျငံတှရေဲ့ အစားအသောကျနဲ့ ဆေးဝါးကှပျကဲရေး FDA ဒါမှမဟုတျ သကျဆိုငျရာနိုငျငံတှကေ အရေးပေါျ သုံးစှဲခှင့ျ ရထားတဲ့ ကိုဗဈရောဂါ ကာကှယျဆေးကိုပဲ အဓိက ဝယျယူသှားမယျလို့ မွနျမာကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာနက နိုဝငျဘာ ၂၅ ရကျမှာ ထုတျပွနျထားတာပါ။
မကွာသေးခငျလတှကေစလို့ ရောဂါကူးစကျမှုတှေ တိုးလာတဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာတော့ သဆေုံးသူ ၁၈၀၀ ကြောျ၊ အတညျပွုလူနာ ၈၅၀၀၀ နဲ့ အာဆီယံနိုငျငံတှထေဲမှာလညျး တတိယ အမြားဆုံး ဖွဈနပေါတယျ။
