(Zawgyi/Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံမှာ အပြောင်းအလဲတွေဖြစ်လာစေဖို့ အာဏာသိမ်းစစ်တပ် ဦးဆောင်တဲ့ အုပ်ချုပ်သူတွေကို ထိရောက်တဲ့ အရေးယူပိတ်ဆို့မှုလုပ်ပေးဖို့ အမေရိကန်ရောက် မြန်မာတွေက သက်ဆိုင်ရာပြည်နယ် အထက်လွှတ်တော် အမတ်တွေဆီ တရက်ထဲမှာ ဖုန်းခေါ်ဆိုမေတ္တာရပ်ခံတဲ့ လှုပ်ရှားမှုတရပ်ကို ကြာသပတေးနေ့က ပြုလုပ်ခဲ့ကြတဲ့အကြောင်း မမြသဇင်အောင်ကနေ ပြောပြပါမယ် ။
အမေရိကန်ရောက် မြန်မာတွေကသူတို့နေထိုင်တဲ့ သက်ဆိုင်ရာပြည်နယ်ရဲ့ အထက်လွှတ်တော်အမတ်တွေဆီကိုဖေဖေါ်ဝါရီ ၂၅ ရက် ကြာသပတေးနေ့ တရက်ထဲမှာ တပြိုင်နက်ထဲဆိုသလို ဖုန်းဆက်ပြီး မြန်မာ့အရေး ထိရောက်တဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ အမေရိကန်အစိုးရက ချမှတ်လာစေဖို့ တိုက်တွန်းခဲ့ကြတယ်လို့ဒီလှုပ်ရှားမှုမှာ ကိုယ်တိုင်ပါဝင်တဲ့ နယူးယောက်မြိုမှာ နေထိုင်သူ ဦးမိုးချမ်းက VOA ကို ပြောပါတယ်။
“အဓိကက ကျနော်တို့က ဒီမှာရှိနေတဲ့ နိုင်ငံခြားသံရုံးတွေပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ကုလသမဂ္ဂ ပဲဖြစ်ဖြစ် လက်သီးလက်မောင်းတွေသွားတန်းပြီးတော့ အော်နေတာလည်း ဒါက အုတ်တချက် သံတပွင့်ပဲ။ သို့သော်လည်း တကယ့်မူပိုင်းဆိုင်ရာပေါ့နော် ၊ ပေါ်လစီပိုင်းဆိုင်ရာနဲ့ ပတ်သက်တာကတော့ ကျနော်တို့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ ချဖို့လိုတယ်ပေါ့နော်။ အထူးသဖြင့် လွှတ်တော်အမတ်တွေ အမေရိကန်အစိုးရ တာဝန်ရှိ ပုဂ္ဂိုလ်တွေအနေနဲ့ မြန်မာပြည်က ဘာလိုနေတယ် ကျနော်တို့ မြန်မာပြည်ဖွားတွေဘာတောင်းဆိုချင်သလဲ သူတို့ကိုယ်စားပေါ့နော် ၊ မြန်မာနိုင်ငံက ခေါင်းဆောင်တွေကိုယ်စား ၊ ပြည်သူလူထုကိုယ်စား ဘာတွေတောင်းဆိုချင်တယ်ဆိုတာ သူတို့သိဖို့ လိုတယ်။ ဒါမှလည်း သူတို့ချတဲ့ မူဝါဒပိုင်းဆိုင်ရာတွေနဲ့ ဥပဒေပိုင်းဆိုင်ရာတွေမှာ ဒါတွေက ပါလာဖို့အရေးကြီးတယ်ပေါ့။ ဒါမှလည်း အမေရိကန်အစိုးရအနေနဲ့ အကောင်ထည်ဖော်စရာရှိတာ ဥပဒေနဲ့ မူပေါ်မှာမူတည်ပြီးတော့မှ ဖော်ရမှာကို ၊ အဲဒါကို ဖြစ်စေချင်လို့ပါ။”
မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်က ဖေဖေါ်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့မှာ အရပ်သားအစိုးရကို ဖမ်းဆီးဖယ်ရှားပြီး အာဏာရယူလိုက်ပြီးနောက် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်နဲ့အတူ အရေးပါတဲ့ မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်တွေကို ပြီးခဲ့တဲ့အပတ်ထဲ အမေရိကန်က ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေ ချမှတ်ထားတာပါ။
ဒီ အရေးယူဒဏ်ခတ်မှုတွေက လုံလောက်မှု မရှိသေးဘူးလို့ အမေရိကန်ရောက် မြန်မာတွေကယူဆကြတာကြောင့် အခုလို အမေရိကန် အထက်လွှတ်တော်အမတ်တွေကို ဖုန်းဆက်မေတ္တာရပ်ခံတဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေ ပေါ်လာရပြီး ၊ ရှေ့ဆက်ပြီးလည်း လုပ်သွားကြမယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒီလှုပ်ရှားမှုကို Generation XYZ အတူပူးပေါင်းအကောင်အထည်ဖော်တာဖြစ်တယ်လို့လည်း ဦးမိုးချမ်းက ပြောပါတယ်။
“အဓိက ဘယ်လို ဆက်သွယ်မလဲ ၊ ဘယ်လိုပြောမလဲ ၊ ဘယ်သူတွေကို ခေါ်ရမယ်။ တောင်းဆိုချက်က ဘာတွေဖြစ်သင့်တယ်။ အဲဒါတွေကို ကျနော်တို့ ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ပြီးတော့မှ အားလုံးကို ပြန်ဖြန့်ပေးတဲ့ သဘောပါ။ အစိုးရနဲ့ လွှတ်တော်ကို အဓိက ကျနော်တို့ အာရုံစိုက်ပြီးတော့မှ မေတ္တာရပ်ခံတာပေါ့။ မြန်မာ့အရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဒီထက်မက ထိရောက်တာလေးတွေ ဒီထက်ပိုပြီးတော့ လုပ်ပေးနိုင်တဲ့အနေအထားမှာ ကျနော်တို့ မြင်တွေ့နေရတယ်။ ဒါတွေကို လုပ်ပေးဖို့အတွက် ကျနော်တိုက်တွန်းတာပါ။ မည်သူမဆို ကိုယ့်မြန်မာပြည်ဖွားတွေနဲ့ အင်္ဂလိပ်လို ပြောနိုင်တဲ့လူတွေအနေနဲ့ တာဝန်ယူပေးဖို့ ပြည်နယ်အလိုက်ပေါ့နော် ၊ ကိုယ်နေတဲ့ ပြည်နယ်ရဲ့ အထက်လွှတ်တော်အမတ်ကို ကိုယ်က ဆက်သွယ်ရတာပေါ့နော် ။ ဆိုတော့ ပြည်နယ်တခုမှာ အထက်လွှတ်တော်အမတ်က ၂ ယောက်ရှိတယ်။ အဲဒီ ၂ ယောက်ကို ဖုန်းခေါ်ပြီးတော့မှ ဘာပြောရမယ်ဆိုတာကို ကျနော်တို့ မနေ့ညက ZOOM အစည်းအဝေးခေါ်ပြီးတော့ ကျနော်တို့အားလုံး ရှင်းပြပေးတယ်ပေါ့နော်။ ပြီးတော့ တပြိုင်နက်တည်းမှာလည်း ကျနော်တို့ Facebook ကနေ live လွှင့်ပြီးတော့ ရှင်းပြပေးပါတယ်။ ဒါတင်မကပါဘူး ကျနော်တို့ Facebook ကနေ ဘာပြောရမယ်ဆိုတာကို အင်္ဂလိပ်လိုရေးပြီးတော့ ဖြန့်ထားတာရှိပါတယ်။ အဲဒါတွေကို ကြည့်ပြီးတော့မှ ပြောရင် ရပါတယ်။ အဲဒါဆိုရင်တော့ လုံလောက်ပါတယ်။ အဓိကတော့ အချက် ၃ ချက် အဲဒါကို မေတ္တာရပ်ခံပေးဖို့ ကျနော်တို့ တင်ပြထားတာပါ။”
ဒီလှုပ်ရှားမှု ဘယ်လောက်အထိ ထိရောက်မှုရှိနိုင်မလဲဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်လို့တော့ ဦးမိုးချမ်းက အခုလိုပြောပါတယ်။
“ထိရောက်ဖို့အတွက်တော့ ကျနော်တို့အနေနဲ့ အတတ်နိုင်ဆုံး ကြိုးစားနေတာပေါ့နော် ဒါပေမယ့် ကျနော်တို့ တောင်းဆိုတဲ့ အချက် ၃ ချက်သာလျှင် အမေရိကန်လွှတ်တော်ကနေပြီးတော့မှ နောက်ထပ်ထုတ်မယ့် သူတို့ ဥပဒေထဲမှာ ပါလာတယ်ဆိုရင်တော့ ဒါက ထိရောက်တယ်လို့ ပြောလို့ရတာပေါ့နော်။ ဆိုတော့ ကျနော်တို့ လွှတ်တော်ကို ဖုန်းခေါ်ပြီးတော့ တိုက်တွန်းတာတင်မကဘူး ၊ ဒါမတိုင်ခင်မှာလည်း အနည်းဆုံး ၁ ထောင်အထက်မှာရှိတဲ့ မြန်မာပြည်ဖွားတွေပဲ ထိုးထားတဲ့ လက်မှတ် petition ကိုကောက်ပြီးတော့မှ အယောက် ၁ ထောင်ကျော် သူတို့တွေရဲ့ လက်မှတ်အတိအကျ ၊ အွန်လိုင်းမှာသွားပြီးတော့ ထိုးတာမဟုတ်ဘူး သူတို့တွေရဲ့ဘောပင်တွေနဲ့ ကိုယ်တိုင် လက်မှတ်ထိုးထားတဲ့ စာရွက်တွေနဲ့ ၁ ထောင်ကျော် ကျနော်တို့ ပို့ထားတာရှိပါတယ် ဒီလွှတ်တော်အမတ်တွေဆီကို။ ဆိုတော့ အဲဒီအချိန်ကျတော့ ဒါ ထိရောက်မယ်လို့ မျှော်လင့်တယ် ။ ဒီတခေါက် မရသေးဘူးဆိုရင်လည်း ကျနော်တို့ ဆက်လက်ပြီးတော့ ကြိုးစားသွားမှာပါ။ ဒါပေမယ့် ကျနော်ထင်ပါတယ် မထိရောက်စရာ အကြောင်းမရှိပါဘူး။ ကျနော်တို့ တောင်းဆိုထားတဲ့ တောင်းဆိုချက်တွေကို သမ္မတ ဘိုင်ဒင် ကိုယ်တိုင်က အသိအမှတ်စပြီးတော့ ပြုနေတာ ကျနော်တို့ တွေ့နေရပါတယ်။”
တချိန်ထဲမှာပဲ ဝါရှင်တန်ဒီစီ၊ ဗာဂျီးနီးယား ၊ မေရီလန်းပြည်နယ်မှာနေတဲ့ မြန်မာတွေကလည်း ကြာသပတေးနေ့ မွန်းလွဲပိုင်းက မြန်မာသံရုံးရှေ့ စစ်အာဏာသိမ်း ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြခဲ့ကြပါတယ်။
ဖေဖေါ်ဝါရီ ၂၆ ရက်နဲ့၂၇ရက်နေ့တွေမှာလည်း ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြု ကော်မတီ CRPH ထောက်ခံဆန္ဒထုတ်ဖေါ်ပွဲ တွေကို အမေရိကန်နိုင်ငံတလွှား ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုအဖြစ် ဆက်လုပ်သွားမယ်လို့ သိရပါတယ်။
...........
မွနျမာအာဏာသိမျးမှု အရေးယူဖို့ ကနျအထကျလှှတျတောျအမတျတှဆေီ မွနျမာတှေ ဖုနျးဆကျ တိုကျတှနျး
(Unicode)
မွနျမာနိုငျငံမှာ အပွောငျးအလဲတှဖွေဈလာစဖေို့ အာဏာသိမျးစဈတပျ ဦးဆောငျတဲ့ အုပျခြုပျသူတှကေို ထိရောကျတဲ့ အရေးယူပိတျဆို့မှုလုပျပေးဖို့ အမရေိကနျရောကျ မွနျမာတှကေ သကျဆိုငျရာပွညျနယျ အထကျလှှတျတောျ အမတျတှဆေီ တရကျထဲမှာ ဖုနျးခေါျဆိုမတေ်တာရပျခံတဲ့ လှုပျရှားမှုတရပျကို ကွာသပတေးနေ့က ပွုလုပျခဲ့ကွတဲ့အကွောငျး မမွသဇငျအောငျကနေ ပွောပွပါမယျ ။
အမရေိကနျရောကျ မွနျမာတှကေသူတို့နထေိုငျတဲ့ သကျဆိုငျရာပွညျနယျရဲ့ အထကျလှှတျတောျအမတျတှဆေီကိုဖဖေေါျဝါရီ ၂၅ ရကျ ကွာသပတေးနေ့ တရကျထဲမှာ တပွိုငျနကျထဲဆိုသလို ဖုနျးဆကျပွီး မွနျမာ့အရေး ထိရောကျတဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျတှေ အမရေိကနျအစိုးရက ခမြှတျလာစဖေို့ တိုကျတှနျးခဲ့ကွတယျလို့ဒီလှုပျရှားမှုမှာ ကိုယျတိုငျပါဝငျတဲ့ နယူးယောကျမွိုမှာ နထေိုငျသူ ဦးမိုးခမြျးက VOA ကို ပွောပါတယျ။
“အဓိကက ကနြောျတို့က ဒီမှာရှိနတေဲ့ နိုငျငံခွားသံရုံးတှပေဲဖွဈဖွဈ၊ ကုလသမဂ်ဂ ပဲဖွဈဖွဈ လကျသီးလကျမောငျးတှသှေားတနျးပွီးတော့ အောျနတောလညျး ဒါက အုတျတခကြျ သံတပှင့ျပဲ။ သို့သောျလညျး တကယ့ျမူပိုငျးဆိုငျရာပေါ့နောျ ၊ ပေါျလစီပိုငျးဆိုငျရာနဲ့ ပတျသကျတာကတော့ ကနြောျတို့ ဆုံးဖွတျခကြျတှေ ခဖြို့လိုတယျပေါ့နောျ။ အထူးသဖွင့ျ လှှတျတောျအမတျတှေ အမရေိကနျအစိုးရ တာဝနျရှိ ပုဂ်ဂိုလျတှအေနနေဲ့ မွနျမာပွညျက ဘာလိုနတေယျ ကနြောျတို့ မွနျမာပွညျဖှားတှဘောတောငျးဆိုခငြျသလဲ သူတို့ကိုယျစားပေါ့နောျ ၊ မွနျမာနိုငျငံက ခေါငျးဆောငျတှကေိုယျစား ၊ ပွညျသူလူထုကိုယျစား ဘာတှတေောငျးဆိုခငြျတယျဆိုတာ သူတို့သိဖို့ လိုတယျ။ ဒါမှလညျး သူတို့ခတြဲ့ မူဝါဒပိုငျးဆိုငျရာတှနေဲ့ ဥပဒပေိုငျးဆိုငျရာတှမှော ဒါတှကေ ပါလာဖို့အရေးကွီးတယျပေါ့။ ဒါမှလညျး အမရေိကနျအစိုးရအနနေဲ့ အကောငျထညျဖောျစရာရှိတာ ဥပဒနေဲ့ မူပေါျမှာမူတညျပွီးတော့မှ ဖောျရမှာကို ၊ အဲဒါကို ဖွဈစခေငြျလို့ပါ။”
မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈတပျက ဖဖေေါျဝါရီ ၁ ရကျနေ့မှာ အရပျသားအစိုးရကို ဖမျးဆီးဖယျရှားပွီး အာဏာရယူလိုကျပွီးနောကျ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျနဲ့အတူ အရေးပါတဲ့ မွနျမာစဈခေါငျးဆောငျတှကေို ပွီးခဲ့တဲ့အပတျထဲ အမရေိကနျက ဒဏျခတျပိတျဆို့မှုတှေ ခမြှတျထားတာပါ။
ဒီ အရေးယူဒဏျခတျမှုတှကေ လုံလောကျမှု မရှိသေးဘူးလို့ အမရေိကနျရောကျ မွနျမာတှကေယူဆကွတာကွောင့ျ အခုလို အမရေိကနျ အထကျလှှတျတောျအမတျတှကေို ဖုနျးဆကျမတေ်တာရပျခံတဲ့ လှုပျရှားမှုတှေ ပေါျလာရပွီး ၊ ရှေ့ဆကျပွီးလညျး လုပျသှားကွမယျလို့ ပွောပါတယျ။ ဒီလှုပျရှားမှုကို Generation XYZ အတူပူးပေါငျးအကောငျအထညျဖောျတာဖွဈတယျလို့လညျး ဦးမိုးခမြျးက ပွောပါတယျ။
“အဓိက ဘယျလို ဆကျသှယျမလဲ ၊ ဘယျလိုပွောမလဲ ၊ ဘယျသူတှကေို ခေါျရမယျ။ တောငျးဆိုခကြျက ဘာတှဖွေဈသင့ျတယျ။ အဲဒါတှကေို ကနြောျတို့ ဆှေးနှေးတိုငျပငျပွီးတော့မှ အားလုံးကို ပွနျဖွန့ျပေးတဲ့ သဘောပါ။ အစိုးရနဲ့ လှှတျတောျကို အဓိက ကနြောျတို့ အာရုံစိုကျပွီးတော့မှ မတေ်တာရပျခံတာပေါ့။ မွနျမာ့အရေးနဲ့ ပတျသကျလို့ ဒီထကျမက ထိရောကျတာလေးတှေ ဒီထကျပိုပွီးတော့ လုပျပေးနိုငျတဲ့အနအေထားမှာ ကနြောျတို့ မွငျတှေ့နရေတယျ။ ဒါတှကေို လုပျပေးဖို့အတှကျ ကနြောျတိုကျတှနျးတာပါ။ မညျသူမဆို ကိုယ့ျမွနျမာပွညျဖှားတှနေဲ့ အငျ်ဂလိပျလို ပွောနိုငျတဲ့လူတှအေနနေဲ့ တာဝနျယူပေးဖို့ ပွညျနယျအလိုကျပေါ့နောျ ၊ ကိုယျနတေဲ့ ပွညျနယျရဲ့ အထကျလှှတျတောျအမတျကို ကိုယျက ဆကျသှယျရတာပေါ့နောျ ။ ဆိုတော့ ပွညျနယျတခုမှာ အထကျလှှတျတောျအမတျက ၂ ယောကျရှိတယျ။ အဲဒီ ၂ ယောကျကို ဖုနျးခေါျပွီးတော့မှ ဘာပွောရမယျဆိုတာကို ကနြောျတို့ မနေ့ညက ZOOM အစညျးအဝေးခေါျပွီးတော့ ကနြောျတို့အားလုံး ရှငျးပွပေးတယျပေါ့နောျ။ ပွီးတော့ တပွိုငျနကျတညျးမှာလညျး ကနြောျတို့ Facebook ကနေ live လှှင့ျပွီးတော့ ရှငျးပွပေးပါတယျ။ ဒါတငျမကပါဘူး ကနြောျတို့ Facebook ကနေ ဘာပွောရမယျဆိုတာကို အငျ်ဂလိပျလိုရေးပွီးတော့ ဖွန့ျထားတာရှိပါတယျ။ အဲဒါတှကေို ကွည့ျပွီးတော့မှ ပွောရငျ ရပါတယျ။ အဲဒါဆိုရငျတော့ လုံလောကျပါတယျ။ အဓိကတော့ အခကြျ ၃ ခကြျ အဲဒါကို မတေ်တာရပျခံပေးဖို့ ကနြောျတို့ တငျပွထားတာပါ။”
ဒီလှုပျရှားမှု ဘယျလောကျအထိ ထိရောကျမှုရှိနိုငျမလဲဆိုတာနဲ့ ပတျသကျလို့တော့ ဦးမိုးခမြျးက အခုလိုပွောပါတယျ။
“ထိရောကျဖို့အတှကျတော့ ကနြောျတို့အနနေဲ့ အတတျနိုငျဆုံး ကွိုးစားနတောပေါ့နောျ ဒါပမေယ့ျ ကနြောျတို့ တောငျးဆိုတဲ့ အခကြျ ၃ ခကြျသာလြှငျ အမရေိကနျလှှတျတောျကနပွေီးတော့မှ နောကျထပျထုတျမယ့ျ သူတို့ ဥပဒထေဲမှာ ပါလာတယျဆိုရငျတော့ ဒါက ထိရောကျတယျလို့ ပွောလို့ရတာပေါ့နောျ။ ဆိုတော့ ကနြောျတို့ လှှတျတောျကို ဖုနျးခေါျပွီးတော့ တိုကျတှနျးတာတငျမကဘူး ၊ ဒါမတိုငျခငျမှာလညျး အနညျးဆုံး ၁ ထောငျအထကျမှာရှိတဲ့ မွနျမာပွညျဖှားတှပေဲ ထိုးထားတဲ့ လကျမှတျ petition ကိုကောကျပွီးတော့မှ အယောကျ ၁ ထောငျကြောျ သူတို့တှရေဲ့ လကျမှတျအတိအကြ ၊ အှနျလိုငျးမှာသှားပွီးတော့ ထိုးတာမဟုတျဘူး သူတို့တှရေဲ့ဘောပငျတှနေဲ့ ကိုယျတိုငျ လကျမှတျထိုးထားတဲ့ စာရှကျတှနေဲ့ ၁ ထောငျကြောျ ကနြောျတို့ ပို့ထားတာရှိပါတယျ ဒီလှှတျတောျအမတျတှဆေီကို။ ဆိုတော့ အဲဒီအခြိနျကတြော့ ဒါ ထိရောကျမယျလို့ မြှောျလင့ျတယျ ။ ဒီတခေါကျ မရသေးဘူးဆိုရငျလညျး ကနြောျတို့ ဆကျလကျပွီးတော့ ကွိုးစားသှားမှာပါ။ ဒါပမေယ့ျ ကနြောျထငျပါတယျ မထိရောကျစရာ အကွောငျးမရှိပါဘူး။ ကနြောျတို့ တောငျးဆိုထားတဲ့ တောငျးဆိုခကြျတှကေို သမ်မတ ဘိုငျဒငျ ကိုယျတိုငျက အသိအမှတျစပွီးတော့ ပွုနတော ကနြောျတို့ တှေ့နရေပါတယျ။”
တခြိနျထဲမှာပဲ ဝါရှငျတနျဒီစီ၊ ဗာဂြီးနီးယား ၊ မရေီလနျးပွညျနယျမှာနတေဲ့ မွနျမာတှကေလညျး ကွာသပတေးနေ့ မှနျးလှဲပိုငျးက မွနျမာသံရုံးရှေ့ စဈအာဏာသိမျး ဆန့ျကငြျဆန်ဒပွခဲ့ကွပါတယျ။
ဖဖေေါျဝါရီ ၂၆ ရကျနဲ့၂၇ရကျနေ့တှမှောလညျး ပွညျထောငျစုလှှတျတောျ ကိုယျစားပွု ကောျမတီ CRPH ထောကျခံဆန်ဒထုတျဖေါျပှဲ တှကေို အမရေိကနျနိုငျငံတလှှား ကမ်ဘာလုံးဆိုငျရာ လှုပျရှားမှုအဖွဈ ဆကျလုပျသှားမယျလို့ သိရပါတယျ။
