(Zawgyi/Unicode)
စစ်ခေါင်းဆောင်တွေကို ပစ်မှတ်ထားအရေးယူထားတဲ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအနေနဲ့မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်အာဏာသိမ်းမှု ရပ်တန့်ရေး ဒီထက်မက ပိုမိုပြင်းထန်တဲ့ နည်းလမ်းတွေနဲ့ ဆောင်ရွက်ဖို့ Burma Campaign UK အဖွဲ့ဝင် မဝေနှင်းပွင့်သုန်က အမေရိကန်အထက်လွှတ်တော်ကို တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။
”ကမ္ဘာတဝှမ်း ဒီမိုကရေစီအခြေအနေ"ဆိုတဲ့ခေါင်းစဉ်နဲ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အထက်လွှတ်တော် နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေးကော်မတီမှာ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ပြုလုပ်တဲ့ ကြားနားပွဲအတွင်း မြန်မာ့အရေးဆွေးနွေးခဲ့တာတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ မအင်ကြင်းနိုင်က ကောက်နုတ်တင်ပြမှာပါ။
ဒီမိုကရက်အများစုလွှမ်းမိုးထားတဲ့ အမေရိကန်အထက်လွှတ်တော်ကနေ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒတွေ ချမှတ်ရေးဆွဲဖို့ ”ကမ္ဘာတဝှမ်း ဒီမိုကရေစီအခြေအနေ"ဆိုတဲ့ခေါင်းစဉ်နဲ့ ကြားနာပွဲကို ကော်မတီဥက္ကဌ ဒီမိုကရက်အထက်လွှတ်တော်အမတ် Robert Menendez က ကမကထပြုလုပ်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
ကမ္ဘာတဝှမ်း ဒီမိုကရေစီစနစ်ကာကွယ်မြှင့်တင်ရေး အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအနေနဲ့ ဦးဆောင်မှုအခန်းကဏ္ဍကနေ ဘယ်လိုဆောင်ရွက်မလဲဆိုတာ ဆွေးနွေးခဲ့ကြရာမှာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ မကြာသေးခင်က စစ်အာဏာသိမ်းမှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ အထက်လွှတ်တော် နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေးကော်မတီ ဝင် ဝါရင့် ရီပါပလင်ကန် အမတ် Jim Risch က မြန်မာပြည်သူတွေ သတ္တိရှိရှိ စစ်အာဏာသိမ်းမှုဆန့်ကျင်တဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေနဲ့ စစ်တပ်ရဲ့ အကြမ်းဖက်ဖြိုခွဲမှုတွေကို အခုလိုပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
”မြန်မာနိုင်ငံမှာ ၂၀၁၁ ခုနှစ်ကစပြီး ဒီမိုကရေစီ တိုးတက်ပြောင်းလဲမှုအနည်းငယ်ရရှိပြီးနောက် မကြာသေးခင်က စစ်အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် တိုင်းပြည် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးကို နောက်ပြန်ဆုတ်စေခဲ့ပါတယ်။ ဒီအာဏာရှင်အစိုးရကို ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြကြခဲ့ကြတဲ့ ရဲရင့်ပြီးသတ္တိရှိတဲ့ နိုင်ငံသားတွေဟာ အကြမ်းဖက်ဖြိုခွဲမှုတွေကို ကြုံတွေ့ခဲ့ကြရပြီး အပြစ်မဲ့တဲ့ ဆန္ဒပြသူတွေ သေဆုံး ဒဏ်ရာရခဲ့ပါတယ်။ ဒီကနေ့ မျက်မြင်သက်သေအဖြစ် ထွက်ဆိုမယ့် သူတဦးရဲ့ ဖခင်အပါအဝင် လူပေါင်းရာနဲ့ချီပြီးဖမ်းဆီးခံထားရပါတယ်။ သဘောထားကွဲလွဲမှုတွေ၊ ဆန္ဒပြမှုတွေအားလုံးကို အရှိန်အဟုန်နဲ့ ဖြိုခွဲဖို့အတွက် စစ်တပ်ဟာ အင်တာနက်ကို ဖြတ်တောက်တာ၊ ဆန္ဒပြပုံစံတွေမှာ ဆက်သွယ်လိုသူတွေကြား ဆက်သွယ်ရေးကို တားဆီးပိတ်ပင်တာကို လက်နက်သဖွယ် အသုံးချဖို့ ကြိုးပမ်းခဲ့ပါတယ်။”
ဖေဖေါ်ဝါရီလ (၁) ရက်နေ့က ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် ဦးဆောင်တဲ့ စစ်အာဏာသိမ်းမှုမှာ အမေရိကန် သမ္မတဟောင်း ဒေါ်နယ်လ်ထရမ့်ရဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ မသာမာမှုစွဲချက်စကားလုံးတွေကို သံယောင်လိုက်ထားတာတွေ့ရကြောင်း ကြားနားပွဲမှာ ထွက်ဆိုခဲ့တဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဟောင်း မယ်ဒလင် အော်ဘရိုက်က အခုလိုပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
”မြန်မာနိုင်ငံမှာ မကြာသေးခင်က စစ်တပ်အာဏာသိမ်းမှုစတင်ခဲ့တာဟာ စစ်ခေါင်းဆောင်တွေက ဒီမိုကရေစီနည်းလမ်းနဲ့လုပ်ခဲ့တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ ရလဒ်ကို လက်မခံတာကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုအခြေအနေမျိုး အကျွမ်းတဝင်ရှိနေကြလား။ အမှန်ကတော့ နေရာတိုင်းမှာ ဘာတွေဖြစ်နေသလဲဆိုတာ ကျမတို့အနေနဲ့ နားလည်ဖို့ လိုပါတယ်။ အမှန်တရားကတော့ နိုင်ငံများစွာမှာရှိနေတဲ့ အာဏာရှင်တွေဟာ တရားဝင်ရှိနေတဲ့ အတိုက်အခံတွေ တရားရုံးတွေ၊ လွတ်လပ်တဲ့ သတင်းမီဒီယာတွေနဲ့ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေကို တိုက်ခိုက်ချိန်မှာ ကျမတို့ အရင်သမ္မတဟောင်းရဲ့ စကားလုံးတွေကိုအသုံးပြု သံယောင်လိုက်နေကြတာဖြစ်ပါတယ်။”
မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ပတ်သက်လို့ ထွက်ဆိုခဲ့တဲ့ Burma Campaign UK အဖွဲ့ဝင် မဝေနှင်းပွင့်သုန်က- စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို အခုလို မြန်မာပြည်သူတွေ ပြတ်ပြတ်သားသား ရဲရဲဝင့်ဝင့်ဆန့်ကျင်လိမ့်မယ်လို့ စစ်ဗိုလ်ချုပ်တွေက တွက်ဆမထားခဲ့ဘူးလို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဒါအပြင် စစ်သားတွေ ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ သံတမန်ရေးအရ ကန့်ကွက် ရှုတ်ချမှုတွေ ထုတ်ပြန်နေတာနဲ့ မလုံလောက်ဘူးလို့ အခုလိုကြားနာပွဲမှာ ဗွီဒီယိုကွန်ဖရင့်နဲ့ ထွက်ဆိုခဲ့ပါတယ်။
"ကျမရဲ့နိုင်ငံဟာ စစ်အင်အားတောင့်တင်းတဲ့ စစ်သားတွေရဲ့ ထိန်းချုပ်မှု အောက်ရောက်နေပါတယ်။ သူတို့က သံတမန်တွေ မဟုတ်ပါဘူး။ ထုတ်ပြန်ကြေညာချက်တွေနဲ့ လုံလောက်မှုမရှိပါဘူး။ ကျမတို့ လက်တွေ့ကျပါတယ်။ ကျမတို့နိုင်ငံလွတ်မြောက်ဖို့ နိုင်ငံတကာဘက်က အရေးယူမှုတခုတည်းနဲ့ မလုံလောက်ဘူးဆိုတာ ကျမတို့ သိပါတယ်။ ကျမတို့ရဲ့ လွတ်မြောက်မှုကို ကျမတို့ အနိုင်ရပါလိမ့်မယ်။ ဒါပေမယ့် နိုင်ငံတကာရဲ့ အရေးယူဆောင်ရွက်မှုက အရေးကြီးတဲ့ အခန်းကဏ္ဍမှာပါဝင်နေပါတယ်။"
ကြားနာပွဲအတွင်း မဝေနှင်းပွင့်သုန်က ဖခင်ဖြစ်သူ ၈၈မျိုးဆက်ကျောင်းသားခေါင်းဆောင် ကိုမြအေးကို စစ်ကောင်စီက အာဏာသိမ်းတဲ့နေ့ ဖေဖေါ်ဝါရီလ (၁)ရက်နေ့ကတည်းက ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားတာဖြစ်ကြောင်း၊ ဒါ့အပြင် ဒီကနေ့ဟာ သူ့ဖခင်ရဲ့ မွေးနေ့ဖြစ်သလို၊ သူ့ဘဝသက်တမ်း တလျောက်လုံးရဲ့သုံးပုံနှစ်ပုံလောက်မှာ ဖခင်ဖြစ်သူကို သံတိုင်တွေရဲ့ နောက်ကွယ်မှာပဲ တွေ့ခဲ့ရတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဆက်လက်ပြီးတော့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအနေနဲ့ ဒီထက်မက ပိုမိုပြင်းထန်တဲ့ အရေးယူဆောင်ရွက်မှုတွေ ချမှတ်လုပ်ဆောင်ဖို့လည်း မဝေနှင်းပွင့်သုန်က အခုလိုတိုက်တွန်းသွားပါတယ်။
”မြန်မာနိုင်ငံမှာ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ ဒီမိုကရေစီရေးကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအနေနဲ့ ရှေ့ဆုံးကနေ ပံ့ပိုးကူညီခဲ့တာပါ။ ဒီအတွက် ကျမတကယ့်ကိုကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ အမေရိကန်အနေနဲ့ ဒီထက်မက ပိုမိုပြီး အများအပြားလုပ်ဆောင်ပေးရမှာဖြစ်ပါတယ်။ စစ်တပ်တခုလုံးရဲ့ စီးပွားရေးအကျိုးအမြတ်တွေ ပစ်မှတ်ထားပြီး၊ဘဏ်လုပ်ငန်းနဲ့ အာမခံဝန်ဆောင်မှုတွေအပါအဝင်စစ်တပ်ကုမ္ပဏီတွေအပေါ် စီးပွားရေးအရ ပိတ်ဆို့မှုတွေချမှတ်ရမှာဖြစ်ပါတယ်” လို့ မဝေနှင်းပွင့်သုန်က အမေရိကန် အထက်လွှတ်တော် နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေးကော်မတီ ကြားနာပွဲမှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
..............
စဈအာဏာသိမျးမှုကို ပိုမို အရေးယူဖို့ ကနျအထကျလှှတျတောျ ကွားနာပှဲမှာ Burma Campaign UK တိုကျတှနျး
(Unicode)
စဈခေါငျးဆောငျတှကေို ပဈမှတျထားအရေးယူထားတဲ့ အမရေိကနျပွညျထောငျစုအနနေဲ့မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈအာဏာသိမျးမှု ရပျတန့ျရေး ဒီထကျမက ပိုမိုပွငျးထနျတဲ့ နညျးလမျးတှနေဲ့ ဆောငျရှကျဖို့ Burma Campaign UK အဖှဲ့ဝငျ မဝနှေငျးပှင့ျသုနျက အမရေိကနျအထကျလှှတျတောျကို တောငျးဆိုလိုကျပါတယျ။
”ကမ်ဘာတဝှမျး ဒီမိုကရစေီအခွအေနေ"ဆိုတဲ့ခေါငျးစဉျနဲ့ အမရေိကနျပွညျထောငျစု အထကျလှှတျတောျ နိုငျငံခွားဆကျဆံရေးကောျမတီမှာ ဗုဒ်ဓဟူးနေ့က ပွုလုပျတဲ့ ကွားနားပှဲအတှငျး မွနျမာ့အရေးဆှေးနှေးခဲ့တာတှနေဲ့ပတျသကျလို့ မအငျကွငျးနိုငျက ကောကျနုတျတငျပွမှာပါ။
ဒီမိုကရကျအမြားစုလှှမျးမိုးထားတဲ့ အမရေိကနျအထကျလှှတျတောျကနေ နိုငျငံခွားရေးမူဝါဒတှေ ခမြှတျရေးဆှဲဖို့ ”ကမ်ဘာတဝှမျး ဒီမိုကရစေီအခွအေနေ"ဆိုတဲ့ခေါငျးစဉျနဲ့ ကွားနာပှဲကို ကောျမတီဥက်ကဌ ဒီမိုကရကျအထကျလှှတျတောျအမတျ Robert Menendez က ကမကထပွုလုပျခဲ့တာဖွဈပါတယျ။
ကမ်ဘာတဝှမျး ဒီမိုကရစေီစနဈကာကှယျမွှင့ျတငျရေး အမရေိကနျပွညျထောငျစုအနနေဲ့ ဦးဆောငျမှုအခနျးကဏ်ဍကနေ ဘယျလိုဆောငျရှကျမလဲဆိုတာ ဆှေးနှေးခဲ့ကွရာမှာ မွနျမာနိုငျငံမှာ မကွာသေးခငျက စဈအာဏာသိမျးမှုနဲ့ ပတျသကျလို့ အထကျလှှတျတောျ နိုငျငံခွားဆကျဆံရေးကောျမတီ ဝငျ ဝါရင့ျ ရီပါပလငျကနျ အမတျ Jim Risch က မွနျမာပွညျသူတှေ သတ်တိရှိရှိ စဈအာဏာသိမျးမှုဆန့ျကငြျတဲ့ လှုပျရှားမှုတှနေဲ့ စဈတပျရဲ့ အကွမျးဖကျဖွိုခှဲမှုတှကေို အခုလိုပွောကွားခဲ့ပါတယျ။
”မွနျမာနိုငျငံမှာ ၂၀၁၁ ခုနှဈကစပွီး ဒီမိုကရစေီ တိုးတကျပွောငျးလဲမှုအနညျးငယျရရှိပွီးနောကျ မကွာသေးခငျက စဈအာဏာသိမျးမှုကွောင့ျ တိုငျးပွညျ ပွနျလညျထူထောငျရေးကို နောကျပွနျဆုတျစခေဲ့ပါတယျ။ ဒီအာဏာရှငျအစိုးရကို ဆန့ျကငြျဆန်ဒပွကွခဲ့ကွတဲ့ ရဲရင့ျပွီးသတ်တိရှိတဲ့ နိုငျငံသားတှဟော အကွမျးဖကျဖွိုခှဲမှုတှကေို ကွုံတှေ့ခဲ့ကွရပွီး အပွဈမဲ့တဲ့ ဆန်ဒပွသူတှေ သဆေုံး ဒဏျရာရခဲ့ပါတယျ။ ဒီကနေ့ မကြျမွငျသကျသအေဖွဈ ထှကျဆိုမယ့ျ သူတဦးရဲ့ ဖခငျအပါအဝငျ လူပေါငျးရာနဲ့ခြီပွီးဖမျးဆီးခံထားရပါတယျ။ သဘောထားကှဲလှဲမှုတှေ၊ ဆန်ဒပွမှုတှအေားလုံးကို အရှိနျအဟုနျနဲ့ ဖွိုခှဲဖို့အတှကျ စဈတပျဟာ အငျတာနကျကို ဖွတျတောကျတာ၊ ဆန်ဒပွပုံစံတှမှော ဆကျသှယျလိုသူတှကွေား ဆကျသှယျရေးကို တားဆီးပိတျပငျတာကို လကျနကျသဖှယျ အသုံးခဖြို့ ကွိုးပမျးခဲ့ပါတယျ။”
ဖဖေေါျဝါရီလ (၁) ရကျနေ့က ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျ ဦးဆောငျတဲ့ စဈအာဏာသိမျးမှုမှာ အမရေိကနျ သမ်မတဟောငျး ဒေါျနယျလျထရမ့ျရဲ့ ရှေးကောကျပှဲ မသာမာမှုစှဲခကြျစကားလုံးတှကေို သံယောငျလိုကျထားတာတှေ့ရကွောငျး ကွားနားပှဲမှာ ထှကျဆိုခဲ့တဲ့ အမရေိကနျနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးဟောငျး မယျဒလငျ အောျဘရိုကျက အခုလိုပွောကွားခဲ့ပါတယျ။
”မွနျမာနိုငျငံမှာ မကွာသေးခငျက စဈတပျအာဏာသိမျးမှုစတငျခဲ့တာဟာ စဈခေါငျးဆောငျတှကေ ဒီမိုကရစေီနညျးလမျးနဲ့လုပျခဲ့တဲ့ ရှေးကောကျပှဲ ရလဒျကို လကျမခံတာကွောင့ျဖွဈပါတယျ။ ဒီလိုအခွအေနမြေိုး အကြှမျးတဝငျရှိနကွေလား။ အမှနျကတော့ နရောတိုငျးမှာ ဘာတှဖွေဈနသေလဲဆိုတာ ကမြတို့အနနေဲ့ နားလညျဖို့ လိုပါတယျ။ အမှနျတရားကတော့ နိုငျငံမြားစှာမှာရှိနတေဲ့ အာဏာရှငျတှဟော တရားဝငျရှိနတေဲ့ အတိုကျအခံတှေ တရားရုံးတှေ၊ လှတျလပျတဲ့ သတငျးမီဒီယာတှနေဲ့ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျတှကေို တိုကျခိုကျခြိနျမှာ ကမြတို့ အရငျသမ်မတဟောငျးရဲ့ စကားလုံးတှကေိုအသုံးပွု သံယောငျလိုကျနကွေတာဖွဈပါတယျ။”
မွနျမာနိုငျငံနဲ့ ပတျသကျလို့ ထှကျဆိုခဲ့တဲ့ Burma Campaign UK အဖှဲ့ဝငျ မဝနှေငျးပှင့ျသုနျက- စဈအာဏာသိမျးမှုကို အခုလို မွနျမာပွညျသူတှေ ပွတျပွတျသားသား ရဲရဲဝင့ျဝင့ျဆန့ျကငြျလိမ့ျမယျလို့ စဈဗိုလျခြုပျတှကေ တှကျဆမထားခဲ့ဘူးလို့ ပွောကွားခဲ့ပါတယျ။ ဒါအပွငျ စဈသားတှေ ထိနျးခြုပျထားတဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ သံတမနျရေးအရ ကန့ျကှကျ ရှုတျခမြှုတှေ ထုတျပွနျနတောနဲ့ မလုံလောကျဘူးလို့ အခုလိုကွားနာပှဲမှာ ဗှီဒီယိုကှနျဖရင့ျနဲ့ ထှကျဆိုခဲ့ပါတယျ။
"ကမြရဲ့နိုငျငံဟာ စဈအငျအားတောင့ျတငျးတဲ့ စဈသားတှရေဲ့ ထိနျးခြုပျမှု အောကျရောကျနပေါတယျ။ သူတို့က သံတမနျတှေ မဟုတျပါဘူး။ ထုတျပွနျကွညောခကြျတှနေဲ့ လုံလောကျမှုမရှိပါဘူး။ ကမြတို့ လကျတှေ့ကပြါတယျ။ ကမြတို့နိုငျငံလှတျမွောကျဖို့ နိုငျငံတကာဘကျက အရေးယူမှုတခုတညျးနဲ့ မလုံလောကျဘူးဆိုတာ ကမြတို့ သိပါတယျ။ ကမြတို့ရဲ့ လှတျမွောကျမှုကို ကမြတို့ အနိုငျရပါလိမ့ျမယျ။ ဒါပမေယ့ျ နိုငျငံတကာရဲ့ အရေးယူဆောငျရှကျမှုက အရေးကွီးတဲ့ အခနျးကဏ်ဍမှာပါဝငျနပေါတယျ။"
ကွားနာပှဲအတှငျး မဝနှေငျးပှင့ျသုနျက ဖခငျဖွဈသူ ၈၈မြိုးဆကျကြောငျးသားခေါငျးဆောငျ ကိုမွအေးကို စဈကောငျစီက အာဏာသိမျးတဲ့နေ့ ဖဖေေါျဝါရီလ (၁)ရကျနေ့ကတညျးက ဖမျးဆီးထိနျးသိမျးထားတာဖွဈကွောငျး၊ ဒါ့အပွငျ ဒီကနေ့ဟာ သူ့ဖခငျရဲ့ မှေးနေ့ဖွဈသလို၊ သူ့ဘဝသကျတမျး တလြောကျလုံးရဲ့သုံးပုံနှဈပုံလောကျမှာ ဖခငျဖွဈသူကို သံတိုငျတှရေဲ့ နောကျကှယျမှာပဲ တှေ့ခဲ့ရတယျလို့ ပွောကွားခဲ့ပါတယျ။
ဆကျလကျပွီးတော့ အမရေိကနျပွညျထောငျစုအနနေဲ့ ဒီထကျမက ပိုမိုပွငျးထနျတဲ့ အရေးယူဆောငျရှကျမှုတှေ ခမြှတျလုပျဆောငျဖို့လညျး မဝနှေငျးပှင့ျသုနျက အခုလိုတိုကျတှနျးသှားပါတယျ။
”မွနျမာနိုငျငံမှာ လူ့အခှင့ျအရေးနဲ့ ဒီမိုကရစေီရေးကို အမရေိကနျပွညျထောငျစုအနနေဲ့ ရှေ့ဆုံးကနေ ပံ့ပိုးကူညီခဲ့တာပါ။ ဒီအတှကျ ကမြတကယ့ျကိုကြေးဇူးတငျပါတယျ။ အမရေိကနျအနနေဲ့ ဒီထကျမက ပိုမိုပွီး အမြားအပွားလုပျဆောငျပေးရမှာဖွဈပါတယျ။ စဈတပျတခုလုံးရဲ့ စီးပှားရေးအကြိုးအမွတျတှေ ပဈမှတျထားပွီး၊ဘဏျလုပျငနျးနဲ့ အာမခံဝနျဆောငျမှုတှအေပါအဝငျစဈတပျကုမ်ပဏီတှအေပေါျ စီးပှားရေးအရ ပိတျဆို့မှုတှခေမြှတျရမှာဖွဈပါတယျ” လို့ မဝနှေငျးပှင့ျသုနျက အမရေိကနျ အထကျလှှတျတောျ နိုငျငံခွားဆကျဆံရေးကောျမတီ ကွားနာပှဲမှာ ပွောကွားခဲ့ပါတယျ။
