"တစ်နိုင်ငံလုံး နေအိမ်ငါးသောင်းကျော်မီးရှို့ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရ" Data for Myanmar အစီရင်ခံ

Data For Myanmar က ကောက်ယူထားတဲ့ အချက်အလက်တွေအရ စစ်တပ် အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းကနေ ၂၀၂၃ ဇန်နဝါရီလအထိကို တစ်နိုင်ငံလုံးမှာ နေအိမ်ပေါင်း ၅၅၀၀၀ ကျော် မီးရှို့ခဲ့တယ်လို့ ဖော်ပြပါတယ်။ ဒီလိုတွေ လုပ်တာဟာ စစ်ကောင်စီဖက်က ဖြတ်လေးဖြတ်စနစ်နဲ့ စစ်အာဏာသိမ်းမှု ဆန့်ကျင်သူတွေကို ရှင်းဖို့ လုပ်တာဖြစ်ပြီး ဒါက စစ်ရေးအရ ကြည့်မယ်ဆိုရင် နိုင်တယ်လို့ ထင်ရပေမယ့် နိုင်ငံရေးအရဆိုရင်တော့ စစ်ကောင်စီဖက်က ပိုနစ်နာတယ်လို့ နိုင်ငံရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးရဲထွန်းက သုံးသပ်ပါတယ်။ ဒီသတင်းပေးပို့ချက်ကို တင်ဆက်ပေးပါမယ်။

စစ်ကောင်စီတပ်တွေနဲ့ အာဏာသိမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်တဲ့ ဒေသခံကာကွယ်ရေးအဖွဲ့တွေနဲ့ ထိတွေ့တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်ပွားတဲ့နောက်၊ စစ်ကောင်စီတပ်က နယ်မြေရှင်းလင်းရေးတွေဆောင်ရွက်ရာမှာ အာဏာသိမ်းပြီးနှစ်နှစ်အတွင်း စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ မကွေးတိုင်းနဲ့ ချင်းပြည်နယ်တို့က နေအိမ်အလုံးပေါင်း ၅၅၀၀၀ ကျော်လောက်ကို မီးရှို့ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရတယ်လို့ Data For Myanmar က ထုတ်ပြန်ပါတယ်။

အာဏာသိမ်းမှုကိုဆန့်ကျင်တဲ့ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေကို ဒေသခံတွေနဲ့ အဆက်ပြတ်အောင်နဲ့ အင်အားနည်းလာစေဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး ပဲခူးရိုးမမှာ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီကို သုတ်သင်ခဲ့စဉ်က ပုံစံမျိုး ဖြတ်လေးဖြတ်ပုံစံကျင့်သုံးတာလို့ လေ့လာသူတွေက သုံးသပ်ပါတယ်။ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့တွေရဲ့ လူထုအခြေခံဒေသတွေကို ပစ်မှတ်ထားရည်ရွယ်ပြီး လုပ်ဆောင်တာမျိုးဖြစ်တယ်လို့ နိုင်ငံရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးရဲထွန်းကလည်း ယူဆပါတယ်။

"ပြည်တွင်းစစ် ပြည်တွင်းမှာ ဖြစ်ခဲ့တဲ သမိုင်းစဉ်တွေမှာတော့ ဖြတ်လေးဖြတ်နဲ့ ကျင့်သုံးတယ်ဆိုတာ ပဲခူးရိုးမမှာ သုံးခဲ့ဖူးတယ် တပ်ကလေ။ အဲ့ဒီမှာတော့ သတင်းအဆက်အသွယ်ဖြတ်တာ နောက် ပြည်သူလူထုနဲ့ အဆက်အသွယ်ဖြတ်တာ၊ ရိက္ခာဖြတ်တာ စသဖြင့်ပေါ့လေ အဲ့လို ဖြတ်လေးဖြတ် လုပ်ခဲ့ပြီးတော့ အောင်မြင်အောင် ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့တာပေါ့၊ ပဲခူးရိုးမမှာ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ အခြေခံ တပ်စခန်းတွေ လုံးဝပြိုပျက်သွားပြီးတော့။ တပ်ဖက်ကတော့ ဖြတ်လေးဖြတ် စနစ်တွေ ချပြီးတော့ အမြစ်ပြတ်သွားအေင် လုပ်နိုင်ခဲ့တာပေါ့နော်။ ဆိုတော့ အဲ့ဒီအတွေ့အကြုံတွေကို အခြေခံပြီးတော့ အခု PDF တွေ ရှိတဲ့ ‌ဒေသမှာ ရိက္ခာနဲ့ ပြည်သူလူထုနဲ့ အဆက်အသွယ်ပြတ်အောင် လုပ်တယ်လို့ ယူဆပါတယ်။ နောက် ပြည်သူလူထုကလည်း အဲ့ဒီ PDF တွေနဲ့ ရောနှောပြီးနေတဲ့အခါကျတော့ သူတို့ ဒီသေချာခွဲခြားတာ မလုပ်တော့ဘဲနဲ့တိုက်ခိုက်တာ မီးရှို့တာ လုပ်တဲ့ခါကျတော့ ပုန်းခိုဖို့ နေရာနဲ့ ရိက္ခာအတွက် အားထားဖို့ အရင်းအမြစ်တွေပါ တခါတည်း ပြတ်သွားအောင်လုပ်တဲ့သဘောပေါ့၊ အဲ့လိုမျိုး မြင်ပါတယ်ဗျ။"

အခုလို မြန်မာစစ်တပ်က စစ်ဆင်ရေးတစ်ခု အနေနဲ့ ကျေးရွာတွေကို မီးရှို့ဖျက်ဆီးပြီး ဖြတ်လေးဖြတ်ပုံစံ ဆောင်ရွက်တာဟာ ရေတိုမှာ စစ်ရေးအရ အားသာတယ်လို့ ထင်ရပေမယ့်၊ နိုင်ငံရေးအရဆိုရင် စစ်ကောင်စီဖက်က ရှုံးတာဖြစ်တယ်လို့ ဦးရဲထွန်းက သုံးသပ်ပါတယ်။ လက်နက်ကိုင်ပြီး တိုက်ပွဲဝင်နေကြသူတွေအနေနဲ့ နှစ်ဖက်စလုံးက ပြည်သူလူထု ထိခိုက်နစ်နာစေမယ့် ကိစ္စတွေကို ရှောင်သင့်တယ်လို့လည်း ဦးရဲထွန်းက ဆိုပါတယ်။

"အဲ့လို ပဍိပက္ခဖြစ်တဲ့ သမိုင်းကြောင်းတွေကို လေ့လာကြည့်တော့ ရေတို အချိန်တို အတွင်းမှာတော့ စစ်ရေးအရ အသာစီးရနိုင်တဲ့ အခြေအနေတွေ ဖန်တီးနိုင်တာပေါ့နော်။ သို့သော်လည်း နိုင်ငံရေး အရကျတော့ ရှုံးတယ်ပေါ့နော်။ နိုင်ငံရေး အရကျလို့ရှိရင်တော့ အနိုင်ရတယ်လို့ မပြောနိုင်ဘူး။ ဘာလို့ဆို ဒီလိုလုပ်လာတာများတဲ့အခါ ပြည်သူလူထုက ကြောက်ပြီးတဲ့ခါကျတော့ ကြောက်တာလဲပါတယ် နောက်ပြီးတော့ ဆန့်ကျင်စိတ်ပိုပြီးတော့ ပြင်းလာတာပေါ့နော်။ ပိုပြင်းထန်လာတဲ့ခါကျတော့ တပ်ကို ထောက်ခံမှု ကျရှုံးနိုင်တာပေါ့။ အဲ့ဒီတော့ ပြောချင်တာက နိုင်ငံရေး အရမှာကတော့ ပြည်သူလူထုရဲ့ ခုခံတော်လှန်ချင်တဲ့ စိတ်ဓာတ်ကို ရိုက်ချိုးဖို့ဆိုတာက သိပ်မလွယ်ဘူးပေါ့နော်။ ကျွန်‌တော်တို့ပြည်တွင်းမှာလည်း ဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ နိုင်ငံရေးအရ ပြည်သူလူထုကို ဦးတည်ပြီးတော့ လုပ်တဲ့ ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှု သတ်ဖြတ်မှုတွေဟာ နှစ်ဖက်စလုံးက သတိထားသင့်တာပေါ့နော်။ ကျွန်‌‌တော်တို့ အခု လက်နက်ကိုင်ပြီးတော့ တိုက်ပွဲဝင်နေကြတဲ့ နှစ်ဖက်စလုံးက ပြည်သူလူထုအတွက် ပြည်သူလူထုကို ကာကွယ်ဖို့လို့ နှစ်ဖက်စလုံးက ကြွေးကြော်နေကြတယ်။ နှစ်ဖက်စလုံးက ပြည်သူလူထုကို ထိခိုက်စေတဲ့ ကိစ္စတွေကို အထူးရှောင်ရှားသင့်တာပေါ့နော်။"

ရွှေဘိုမြို့နယ်အတွင်းက ကျေးရွာတစ်ရွာကို စစ်ကောင်စီတပ်တွေက အခု ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀ ရက်နေ့က မိးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့တာကြောင့် နေအိမ် ၂၀၀ ကျော် မီးလောင်ကျွမ်းခဲ့ပြီး၊ ရွာရဲ့ အဓိက အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းအဖြစ်လုပ်ကိုင်ကြတဲ့ ယက်ကန်းစင်တွေကိုပါ မီးရှို့ခံခဲ့ရတယ်လို့ ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။ အဲ့ဒီရွာဟာ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေ ရှိနေတဲ့ ကျေးရွာမဟုတ်သလို အနီးဝန်းကျင်မှာလည်း တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမှု မရှိဘဲ မီးရှို့ခံခဲ့ရတာလို့ ဒေသခံတစ်ဦးက ခုလိုပြောပါတယ်။

"ကျွန်တော်တို့ အဲ့ဒီတစ်နယ်လုံးက အားလုံးက ဒီတိုင်းပဲ တောင်သူလုပ်ငန်းဘာညာ ဒီလိုပဲ လုပ်ကိုင်စားကြတာပေါ့လေ။ နောက်ပြီးတော့ ဒီလက်ငုတ်လက်ရင်းပေါ့ ယက်ကန်းလုပ်ငန်းပေါ့ အဲ့ဒါတွေ ရှိကြတယ်။ ပြောရမယ်ဆိုရင် PDF တွေဆိုတာကလည်း ဒီဖက်မှာက သူ့ဟာနဲ့သူပဲ ရွာတွေမှာ မနေကြဘူးလေ။ ကိုယ့်ဟာနဲ့ကိုယ်ပဲ ဒီတိုင်းနေကြတာ၊ အဲ့ဒါကို သက်သက်မဲ့ကို ဝင်ရှို့တာပေါ့နော်။ အဲ့ဒါကလည်းအဲ့လိုဝင်ရှို့တာ ဒီတရွာတည်းမဟုတ်ဘူး တခြားရွာတွေလည်း သူတို့ ပတ်ရှို့‌နေတာပဲဗျ။"

Data for Myanmar က ထုတ်ပြန်တဲ့စာရင်းအရ မြန်မာစစ်တပ် အာဏာသိမ်းပြီး ၂ နှစ်အတွင်း မီးရှို့ခဲ့တဲ့ နေအိမ် ၅၅၀၀၀ ကျော်ထဲမှာ စစ်ကိုင်းတိုင်းက ၄၃၀၀၀ ကျော်မီးရှို့ခံရပြီး အများဆုံးဖြစ်ပါတယ်။ မကွေးတိုင်းကတော့ ၈၇၀၀ နီးပါးနဲ့ ဒုတိယအများဆုံးဖြစ်ပြီး ချင်းပြည်နယ်အတွင်းမှာလည်း ၁၄၀၀ ကျော် မီးရှို့ခံရပါတယ်။ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းကနေ ၂၀၂၂ ဒီဇင်ဘာလအထိ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းမှာ ပြည်တွင်း စစ်ပြေး ဒုက္ခသည် ၂ သန်း နီးပါးအထိ တိုးလာတယ်လို့ မြန်မာ့မဟာဗျူဟာနဲ့ မူဝါဒလေ့လာရေး အင်စတီကျု (ISP Myanmar) ရဲ့ စစ်တမ်းတွေမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။

အာဏာမသိမ်းမီ ကာလကတည်းက ပြည်တွင်းမှာ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်က ၅ သိန်းနီးပါး ရှိနေခဲ့ပြီး စစ်အာဏာမသိမ်းခင်နဲ့ အာဏာသိမ်းပြီး ကာလ ၂ ခုလုံးမှာ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ပြီး ပြည်ပကို ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ကြတဲ့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်အရေအတွက်က ၁ သန်းလောက် ရှိတယ်လို့ ဖော်ပြပါတယ်။ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာ စစ်ကိုင်းတိုင်းဟာ စစ်ဘေးဒုက္ခသည် အများဆုံး တိုးလာတဲ့ ဒေသဖြစ်ပြီးတော့ အရေအတွက်အားဖြင့် စစ်ဘေးရှောင် ဦးရေက ၈ သိန်းနီးပါး ရှိနေပြီး ဒီပမာဏဟာ စစ်ကိုင်းတိုင်းအတွင်းက လူဦးရေ စုစုပေါင်းရဲ့ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်း အထိ ရှိတာဖြစ်တယ်လို့ ISP Myanmar က ဖော်ပြထားပါတယ်။

၂၀၂၁ ခုနှစ်ကတည်းက ရန်ကုန်တိုင်းထဲက မြို့နယ် ၆ ခုနဲ့ ချင်းပြည်နယ်ထဲက မင်းတပ်မြို့နယ်ကို စစ်ကောင်စီက စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအဖြစ် ကြေညာထားခဲ့တာပါ။ ဖေဖော်ဝါရီ ၂ ရက်နေ့မှာလည်း စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ချင်းပြည်နယ်၊ မ‌ကွေးတိုင်း၊ ပဲခူးတိုင်း၊ တနသ်ာရီတိုင်း၊ ကရင်ပြည်နယ်၊ မွန်ပြည်နယ်နဲ့ ကယားပြည်နယ်ထဲက မြို့နယ်ပေါင်း ၃၇ မြို့နယ်ကို စစ်ကောင်စီက စစ်အုပ်ချုပ်ရေး နယ်မြေတွေအဖြစ် ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၂ ရက်နေ့မှာ စစ်ကိုင်းတိုင်းအတွင်းက ရွှေဘို၊ ဝက်လက်နဲ့ အရာတော် မြို့နယ်တွေကို စစ်အုပ်ချုပ်ရေး နယ်မြေတွေအဖြစ် ထပ်တိုးကြေညာခဲ့ပါတယ်။ လက်ရှိ ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ အထိကို စစ်ကောင်စီက စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ကြေညာထားတဲ့ မြို့နယ်ပေါင်းက ၄၇ မြို့နယ် ရှိပါတယ်။

Embed share

"တစ်နိုင်ငံလုံး နေအိမ်ငါးသောင်းကျော်မီးရှို့ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရ" Data for Myanmar အစီရင်ခံ

by ဗွီအိုအေသတင်းဌာန

Embed share

The code has been copied to your clipboard.

The URL has been copied to your clipboard

---

No media source currently available

0:00 0:04:11 0:00

တိုက်ရိုက် လင့်ခ်

• 128 kbps | MP3
• 32 kbps | MP3
• 64 kbps | MP3

သီးခြားခွဲထုတ်၍ နားဆင်နိုင်ပါသည်။

{Unicode}

"တဈနိုငျငံလုံး နအေိမျငါးသောငျးကြောျမီးရှို့ဖကြျဆီးခံခဲ့ရ" Data for Myanmar အစီရငျခံ
ဖဖေောျဝါရီ ၂၄၊ ၂၀၂၃ (ဗှီအိုအေ၊မွနျမာ)

Data For Myanmar က ကောကျယူထားတဲ့ အခကြျအလကျတှအေရ စဈတပျ အာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျးကနေ ၂၀၂၃ ဇနျနဝါရီလအထိကို တဈနိုငျငံလုံးမှာ နအေိမျပေါငျး ၅၅၀၀၀ ကြောျ မီးရှို့ခဲ့တယျလို့ ဖောျပွပါတယျ။ ဒီလိုတှေ လုပျတာဟာ စဈကောငျစီဖကျက ဖွတျလေးဖွတျစနဈနဲ့ စဈအာဏာသိမျးမှု ဆန့ျကငြျသူတှကေို ရှငျးဖို့ လုပျတာဖွဈပွီး ဒါက စဈရေးအရ ကွည့ျမယျဆိုရငျ နိုငျတယျလို့ ထငျရပမေယ့ျ နိုငျငံရေးအရဆိုရငျတော့ စဈကောငျစီဖကျက ပိုနဈနာတယျလို့ နိုငျငံရေး လေ့လာသုံးသပျသူ ဦးရဲထှနျးက သုံးသပျပါတယျ။ ဒီသတငျးပေးပို့ခကြျကို တငျဆကျပေးပါမယျ။

စဈကောငျစီတပျတှနေဲ့ အာဏာသိမျးမှုကို ဆန့ျကငြျတဲ့ ဒသေခံကာကှယျရေးအဖှဲ့တှနေဲ့ ထိတှေ့တိုကျပှဲတှေ ဖွဈပှားတဲ့နောကျ၊ စဈကောငျစီတပျက နယျမွရှေငျးလငျးရေးတှဆေောငျရှကျရာမှာ အာဏာသိမျးပွီးနှဈနှဈအတှငျး စဈကိုငျးတိုငျး၊ မကှေးတိုငျးနဲ့ ခငြျးပွညျနယျတို့က နအေိမျအလုံးပေါငျး ၅၅၀၀၀ ကြောျလောကျကို မီးရှို့ဖကြျဆီးခံခဲ့ရတယျလို့ Data For Myanmar က ထုတျပွနျပါတယျ။

အာဏာသိမျးမှုကိုဆန့ျကငြျတဲ့ ပွညျသူ့ကာကှယျရေးတပျဖှဲ့တှကေို ဒသေခံတှနေဲ့ အဆကျပွတျအောငျနဲ့ အငျအားနညျးလာစဖေို့ ရညျရှယျပွီး ပဲခူးရိုးမမှာ ဗမာပွညျကှနျမွူနဈပါတီကို သုတျသငျခဲ့စဥျက ပုံစံမြိုး ဖွတျလေးဖွတျပုံစံကငြ့ျသုံးတာလို့ လေ့လာသူတှကေ သုံးသပျပါတယျ။ တောျလှနျရေးအဖှဲ့တှရေဲ့ လူထုအခွခေံဒသေတှကေို ပဈမှတျထားရညျရှယျပွီး လုပျဆောငျတာမြိုးဖွဈတယျလို့ နိုငျငံရေး လေ့လာသုံးသပျသူ ဦးရဲထှနျးကလညျး ယူဆပါတယျ။

"ပွညျတှငျးစဈ ပွညျတှငျးမှာ ဖွဈခဲ့တဲ သမိုငျးစဥျတှမှောတော့ ဖွတျလေးဖွတျနဲ့ ကငြ့ျသုံးတယျဆိုတာ ပဲခူးရိုးမမှာ သုံးခဲ့ဖူးတယျ တပျကလေ။ အဲ့ဒီမှာတော့ သတငျးအဆကျအသှယျဖွတျတာ နောကျ ပွညျသူလူထုနဲ့ အဆကျအသှယျဖွတျတာ၊ ရိက်ခာဖွတျတာ စသဖွင့ျပေါ့လေ အဲ့လို ဖွတျလေးဖွတျ လုပျခဲ့ပွီးတော့ အောငျမွငျအောငျ ဆောငျရှကျနိုငျခဲ့တာပေါ့၊ ပဲခူးရိုးမမှာ ဗမာပွညျကှနျမွူနဈပါတီ အခွခေံ တပျစခနျးတှေ လုံးဝပွိုပကြျသှားပွီးတော့။ တပျဖကျကတော့ ဖွတျလေးဖွတျ စနဈတှေ ခပြွီးတော့ အမွဈပွတျသှားအငျေ လုပျနိုငျခဲ့တာပေါ့နောျ။ ဆိုတော့ အဲ့ဒီအတှေ့အကွုံတှကေို အခွခေံပွီးတော့ အခု PDF တှေ ရှိတဲ့ ‌ဒသေမှာ ရိက်ခာနဲ့ ပွညျသူလူထုနဲ့ အဆကျအသှယျပွတျအောငျ လုပျတယျလို့ ယူဆပါတယျ။ နောကျ ပွညျသူလူထုကလညျး အဲ့ဒီ PDF တှနေဲ့ ရောနှောပွီးနတေဲ့အခါကတြော့ သူတို့ ဒီသခြောခှဲခွားတာ မလုပျတော့ဘဲနဲ့တိုကျခိုကျတာ မီးရှို့တာ လုပျတဲ့ခါကတြော့ ပုနျးခိုဖို့ နရောနဲ့ ရိက်ခာအတှကျ အားထားဖို့ အရငျးအမွဈတှပေါ တခါတညျး ပွတျသှားအောငျလုပျတဲ့သဘောပေါ့၊ အဲ့လိုမြိုး မွငျပါတယျဗြ။"

အခုလို မွနျမာစဈတပျက စဈဆငျရေးတဈခု အနနေဲ့ ကြေးရှာတှကေို မီးရှို့ဖကြျဆီးပွီး ဖွတျလေးဖွတျပုံစံ ဆောငျရှကျတာဟာ ရတေိုမှာ စဈရေးအရ အားသာတယျလို့ ထငျရပမေယ့ျ၊ နိုငျငံရေးအရဆိုရငျ စဈကောငျစီဖကျက ရှုံးတာဖွဈတယျလို့ ဦးရဲထှနျးက သုံးသပျပါတယျ။ လကျနကျကိုငျပွီး တိုကျပှဲဝငျနကွေသူတှအေနနေဲ့ နှဈဖကျစလုံးက ပွညျသူလူထု ထိခိုကျနဈနာစမေယျ့ ကိစ်စတှကေို ရှောငျသင့ျတယျလို့လညျး ဦးရဲထှနျးက ဆိုပါတယျ။

"အဲ့လို ပဍိပက်ခဖွဈတဲ့ သမိုငျးကွောငျးတှကေို လေ့လာကွည့ျတော့ ရတေို အခြိနျတို အတှငျးမှာတော့ စဈရေးအရ အသာစီးရနိုငျတဲ့ အခွအေနတှေေ ဖနျတီးနိုငျတာပေါ့နောျ။ သို့သောျလညျး နိုငျငံရေး အရကတြော့ ရှုံးတယျပေါ့နောျ။ နိုငျငံရေး အရကလြို့ရှိရငျတော့ အနိုငျရတယျလို့ မပွောနိုငျဘူး။ ဘာလို့ဆို ဒီလိုလုပျလာတာမြားတဲ့အခါ ပွညျသူလူထုက ကွောကျပွီးတဲ့ခါကတြော့ ကွောကျတာလဲပါတယျ နောကျပွီးတော့ ဆန့ျကငြျစိတျပိုပွီးတော့ ပွငျးလာတာပေါ့နောျ။ ပိုပွငျးထနျလာတဲ့ခါကတြော့ တပျကို ထောကျခံမှု ကရြှုံးနိုငျတာပေါ့။ အဲ့ဒီတော့ ပွောခငြျတာက နိုငျငံရေး အရမှာကတော့ ပွညျသူလူထုရဲ့ ခုခံတောျလှနျခငြျတဲ့ စိတျဓာတျကို ရိုကျခြိုးဖို့ဆိုတာက သိပျမလှယျဘူးပေါ့နောျ။ ကြှနျ‌တောျတို့ပွညျတှငျးမှာလညျး ဒါနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ နိုငျငံရေးအရ ပွညျသူလူထုကို ဦးတညျပွီးတော့ လုပျတဲ့ ပဈခတျတိုကျခိုကျမှု သတျဖွတျမှုတှဟော နှဈဖကျစလုံးက သတိထားသင့ျတာပေါ့နောျ။ ကြှနျ‌‌တောျတို့ အခု လကျနကျကိုငျပွီးတော့ တိုကျပှဲဝငျနကွေတဲ့ နှဈဖကျစလုံးက ပွညျသူလူထုအတှကျ ပွညျသူလူထုကို ကာကှယျဖို့လို့ နှဈဖကျစလုံးက ကွှေးကွောျနကွေတယျ။ နှဈဖကျစလုံးက ပွညျသူလူထုကို ထိခိုကျစတေဲ့ ကိစ်စတှကေို အထူးရှောငျရှားသင့ျတာပေါ့နောျ။"

ရှှဘေိုမွို့နယျအတှငျးက ကြေးရှာတဈရှာကို စဈကောငျစီတပျတှကေ အခု ဖဖေောျဝါရီ ၂၀ ရကျနေ့က မိးရှို့ဖကြျဆီးခဲ့တာကွောင့ျ နအေိမျ ၂၀၀ ကြောျ မီးလောငျကြှမျးခဲ့ပွီး၊ ရှာရဲ့ အဓိက အသကျမှေးဝမျးကွောငျးအဖွဈလုပျကိုငျကွတဲ့ ယကျကနျးစငျတှကေိုပါ မီးရှို့ခံခဲ့ရတယျလို့ ဒသေခံတှကေ ပွောပါတယျ။ အဲ့ဒီရှာဟာ ပွညျသူ့ကာကှယျရေးတပျဖှဲ့တှေ ရှိနတေဲ့ ကြေးရှာမဟုတျသလို အနီးဝနျးကငြျမှာလညျး တိုကျပှဲဖွဈပှားမှု မရှိဘဲ မီးရှို့ခံခဲ့ရတာလို့ ဒသေခံတဈဦးက ခုလိုပွောပါတယျ။

"ကြှနျတောျတို့ အဲ့ဒီတဈနယျလုံးက အားလုံးက ဒီတိုငျးပဲ တောငျသူလုပျငနျးဘာညာ ဒီလိုပဲ လုပျကိုငျစားကွတာပေါ့လေ။ နောကျပွီးတော့ ဒီလကျငုတျလကျရငျးပေါ့ ယကျကနျးလုပျငနျးပေါ့ အဲ့ဒါတှေ ရှိကွတယျ။ ပွောရမယျဆိုရငျ PDF တှဆေိုတာကလညျး ဒီဖကျမှာက သူ့ဟာနဲ့သူပဲ ရှာတှမှော မနကွေဘူးလေ။ ကိုယ့ျဟာနဲ့ကိုယျပဲ ဒီတိုငျးနကွေတာ၊ အဲ့ဒါကို သကျသကျမဲ့ကို ဝငျရှို့တာပေါ့နောျ။ အဲ့ဒါကလညျးအဲ့လိုဝငျရှို့တာ ဒီတရှာတညျးမဟုတျဘူး တခွားရှာတှလေညျး သူတို့ ပတျရှို့‌နတောပဲဗြ။"

Data for Myanmar က ထုတျပွနျတဲ့စာရငျးအရ မွနျမာစဈတပျ အာဏာသိမျးပွီး ၂ နှဈအတှငျး မီးရှို့ခဲ့တဲ့ နအေိမျ ၅၅၀၀၀ ကြောျထဲမှာ စဈကိုငျးတိုငျးက ၄၃၀၀၀ ကြောျမီးရှို့ခံရပွီး အမြားဆုံးဖွဈပါတယျ။ မကှေးတိုငျးကတော့ ၈၇၀၀ နီးပါးနဲ့ ဒုတိယအမြားဆုံးဖွဈပွီး ခငြျးပွညျနယျအတှငျးမှာလညျး ၁၄၀၀ ကြောျ မီးရှို့ခံရပါတယျ။ စဈအာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျးကနေ ၂၀၂၂ ဒီဇငျဘာလအထိ မွနျမာနိုငျငံအတှငျးမှာ ပွညျတှငျး စဈပွေး ဒုက်ခသညျ ၂ သနျး နီးပါးအထိ တိုးလာတယျလို့ မွနျမာ့မဟာဗြူဟာနဲ့ မူဝါဒလေ့လာရေး အငျစတီကြု (ISP Myanmar) ရဲ့ စဈတမျးတှမှော ဖောျပွထားပါတယျ။

အာဏာမသိမျးမီ ကာလကတညျးက ပွညျတှငျးမှာ စဈဘေးဒုက်ခသညျက ၅ သိနျးနီးပါး ရှိနခေဲ့ပွီး စဈအာဏာမသိမျးခငျနဲ့ အာဏာသိမျးပွီး ကာလ ၂ ခုလုံးမှာ နယျစပျဖွတျကြောျပွီး ပွညျပကို ထှကျပွေးတိမျးရှောငျကွတဲ့ စဈဘေးဒုက်ခသညျအရအေတှကျက ၁ သနျးလောကျ ရှိတယျလို့ ဖောျပွပါတယျ။ စဈအာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျးမှာ စဈကိုငျးတိုငျးဟာ စဈဘေးဒုက်ခသညျ အမြားဆုံး တိုးလာတဲ့ ဒသေဖွဈပွီးတော့ အရအေတှကျအားဖွင့ျ စဈဘေးရှောငျ ဦးရကေ ၈ သိနျးနီးပါး ရှိနပွေီး ဒီပမာဏဟာ စဈကိုငျးတိုငျးအတှငျးက လူဦးရေ စုစုပေါငျးရဲ့ ၁၅ ရာခိုငျနှုနျး အထိ ရှိတာဖွဈတယျလို့ ISP Myanmar က ဖောျပွထားပါတယျ။

၂၀၂၁ ခုနှဈကတညျးက ရနျကုနျတိုငျးထဲက မွို့နယျ ၆ ခုနဲ့ ခငြျးပွညျနယျထဲက မငျးတပျမွို့နယျကို စဈကောငျစီက စဈအုပျခြုပျရေးအဖွဈ ကွညောထားခဲ့တာပါ။ ဖဖေောျဝါရီ ၂ ရကျနေ့မှာလညျး စဈကိုငျးတိုငျး၊ ခငြျးပွညျနယျ၊ မ‌ကှေးတိုငျး၊ ပဲခူးတိုငျး၊ တနသျာရီတိုငျး၊ ကရငျပွညျနယျ၊ မှနျပွညျနယျနဲ့ ကယားပွညျနယျထဲက မွို့နယျပေါငျး ၃၇ မွို့နယျကို စဈကောငျစီက စဈအုပျခြုပျရေး နယျမွတှေအေဖွဈ ကွညောခဲ့ပါတယျ။ ဖဖေောျဝါရီ ၂၂ ရကျနေ့မှာ စဈကိုငျးတိုငျးအတှငျးက ရှှဘေို၊ ဝကျလကျနဲ့ အရာတောျ မွို့နယျတှကေို စဈအုပျခြုပျရေး နယျမွတှေအေဖွဈ ထပျတိုးကွညောခဲ့ပါတယျ။ လကျရှိ ၂၀၂၃ ခုနှဈ ဖဖေောျဝါရီလ အထိကို စဈကောငျစီက စဈအုပျခြုပျရေး ကွညောထားတဲ့ မွို့နယျပေါငျးက ၄၇ မွို့နယျ ရှိပါတယျ။