(Zawgyi / Unicode)
နယ်စပ်ကနေ တရားမဝင် ဝင်လာကြတဲ့ မြန်မာတွေ လိုက်ပါလာတဲ့ ကားတစင်း ထိုင်းနိုင်ငံ အယုဒ္ဒယမှာ မတော်တဆ တိမ်းမှောက်ရာက အများအပြား ဒဏ်ရာရခဲ့ကြောင်း အလုပ်သမားရေး လှုပ်ရှားသူတွေက ပြောပါတယ်။ အထောက်အထားမဲ့ မြန်မာ ၁၀ ယောက်ကျော် အပြင် အနီးအနားက ထိုင်းသက်ကြီးရွယ်အို ၂ ဦးကိုပါ တိုက်မိခဲ့တာပါ။ အပြည့်အစုံကိုတော့ ဗွီအိုအေ မြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် မအေးအေးမာ သတင်းပေးပို့ ထားပါတယ်။
ထိုင်းမြန်မာနယ်စပ် တာခ့် ပြည်နယ် မဲဆောက်မြို့နယ်ကနေ လူမှောင်ခိုသမားတွေ ခေါ်လာတဲ့ မြန်မာ၂၀ ကျော်ပါတဲ့ ပစ်ကပ်ကား တစီးဟာ ဒီဇင်ဘာလ ၆ ရက်နေ့ မနက်မှာတော့ အယုဒ္ဒယ ပြည်နယ်အရောက်မှာ မတော်တဆ တိမ်းမှောက်ခဲ့တာကြောင့် ကားပေါ်မှာ ပါလာတဲ့ မြန်မာ၂၄ ဦးထဲက ၁၀ ဦးကျော် ဒဏ်ရခဲ့ပါတယ်။ ဒီထဲမှာ ဒဏ်ရာပြင်းထန်သူတွေလည်း ရှိတယ်လို့ အလုပ်သမားရေး လှုပ်ရှားသူ ဦးမိုးကြိုးက အခုလိုပြောပါတယ်။
“ ဘန်ကောက်မြို့နယ် နယ်နိမိတ် ထဲက ပြည်နယ်တခုဖြစ်တဲ့ အယုဒ္ဒယမှာ ကားအရှိန်မြင့်တဲ့ အတွက် လမ်းဘေးကို တိမ်းမှောက်သွားပါတယ်။ ပစ်ကပ်ကားပါ။ ပစ်ကပ်ကားမှာ မြန်မာ၂၄ ဦး ရှေ့မှာရော နောက်မှာရော ကြပ်ကြပ်ညပ်ညပ် လိုက်ပါတယ်။ လမ်းဘေးကို ထိုးကျသွားတဲ့အတွက် လမ်းဘေးမှာ မနက်စောစော သံဃာတွေ ဆွမ်းလောင်းဖို့ စောင့်နေတဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံသား၂ ဦးလည်း ဒဏ်ရာရသွားတယ်။ မြန်မာ ၁၀ ယောက်၊ ထိုင်း၂ ယောက် ယာဉ်တိမ်းမှောက်မှုကြောင့် ဒဏ်ရာရတယ်။ သူတို့တွေကိုတော့ အယုဒ္ဒယ အထွေထွေကု ဆေးရုံကြီးကို ပို့ပြီး ကုသနေရတယ်။ ပြီးရင်တော့ ထိုင်းနိုင်ငံထဲကို တရားမဝင် ဝင်ရောက်မှုနဲ့ ဖမ်းဆီးခံရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။”
အခုဆိုရင် ထိုင်းအစိုးရက လူကုန်ကူးမှု တိုက်ဖျက်ရေး လုပ်ငန်းတွေကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဆောင်ရွက်နေတာကြောင့် လူကုန်ကူးမှု၊ မူးယစ်မှု၊ ရာဇဝတ်မှုနဲ့ ပတ်သက်နေတဲ့ ရဲဝန်ထမ်းတွေကိုလည်း အရေးယူ ဆောင်ရွက်ရာမှာ ဒီ ၃ လအတွင်းမှာ ရဲအတော်များများကို စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွေ လုပ်ခဲ့တယ်လို့လည်း ဦးမိုးကြိုးက ပြောပါတယ်။
“ ထိုင်းအစိုးရက စက်တင်ဘာလမှာ ရဲ ၃၂ယောက်၊ အောက်တိုဘာလမှာ ၂၅ ယောက်၊ ပြီးခဲ့တဲ့ နိုဝင်ဘာလမှာ ၁၅ ယောက်ကို ထိုင်းရဲချုပ်အမိန့်နဲ့ ခုံရုံးဖွဲ့စစ်ဆေးတာ။ တလွဲအာဏာသုံးတာ၊ လူကုန်ကူးမှုတွေမှာ ပါဝင်ပတ်သက်တာ၊ မူးယစ်ဆေးဝါး ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှုတွေမှာ ပါဝင်ပတ်သက်တဲ့ ရဲတွေ အရေးယူခံရပါတယ်။ ”
ကမ ္ဘာတဝှမ်းမှာ လက်ရှိ လူကုန်ကူးမှုရဲ့ သားကောင်ဖြစ်ရသူ လူပေါင်း ၂၅ သန်း နီးပါး ရှိတယ်လို့ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဌာနက ၂၀၂၂ ခုနှစ်ထဲမှာ ထုတ်ပြန်တဲ့ စာရင်းထဲမှာ ပါရှိပါတယ်။
စစ်အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် စစ်တပ်နဲ့ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေး တပ်ဖွဲ့တွေ၊ တိုင်ရင်းသား လက်နက်ကို်င်တွေကြား လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေ ပိုပြီး ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဖြစ်လာသလို စစ်ဘေးကြောင့် သိန်းနဲ့ ချီရှိတဲ့ လူထုတွေ အိုးအိမ်စွန့်ခွါ ထွက်ပြေးခဲ့ရတယ်လို့ အစီရင်ခံစာမှာ ပါရှိပါတယ်။
ဒီ ထွက်ပြေးရသူတွေထဲက အများအပြားဟာ လူကုန်ကူးခံရမယ့် အန္တရာယ် ရှိကြောင်းလည်း အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံဟာ လူကုန်ကူးမှု တိုက်ဖျက်ရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ အနိမ့်ဆုံးအဆင့် သတ်မှတ်ချက် ပြည့်မီအောင် ဆောင်ရွက်နိုင်တာ မရှိတဲ့အတွက် လူကုန်ကူးမှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ အဆိုးရွားဆုံး အဆင့် Tier 3 အဖြစ် သတ်မှတ်ခံထားရတာ အခုဆိုရင် ၅နှစ်ဆက်တိုက် ရှိသွားပြီဖြစ်ပါတယ်။
အိမ်နီးနားချင်း နိုင်ငံတွေဖြစ်တဲ့ မြန်မာနဲ့ မလေးရှားနိုင်ငံနဲ့ ဆက်စပ်ပြီး လူကုန်ကူးမှုတွေ အဖြစ်များနေတဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံဟာ လူကုန်ကူးမှု တိုက်ဖျက်ရေးတွေကို ပိုမိုလုပ်ဆောင်ဖို့အတွက် နိုင်ငံတွင်းက အရေးကြီးတဲ့ ဌာနဆိုင်ရာတွေကို ထပ်မံတိုးချဲ့ ပူးပေါင်းခဲ့ပါတယ်။ အချက်အလက် စုဆောင်းရေးဌာန၊ တရားရေးဌာနတွေ အပါအအဝင် ဌာနဆိုင်ရာ ၁၀ခု အထိတိုးချဲ့ တာတွေကို လုပ်ခဲ့တာပါ။ ဒီအတွက် အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဌာနက Tire 2 စောင့်ကြည့်အဆင့် ကနေ ပယ်ဖျက်ပြီး လူကုန်ကူးမှု တိုက်ဖျက်ရေးကို ကောင်မွန်စွာ လုပ်နိုင်ခဲ့တဲ့ အတွက် Tire 2 အဆင့်ကို သတ်မှတ်ပေးခဲ့ပါတယ်။
(Unicode)
ကားမတောျတဆမှုကွောင့ျ ထိုငျးရောကျမွနျမာတခြို့ ဒဏျရာရ
နယျစပျကနေ တရားမဝငျ ဝငျလာကွတဲ့ မွနျမာတှေ လိုကျပါလာတဲ့ ကားတစငျး ထိုငျးနိုငျငံ အယုဒ်ဒယမှာ မတောျတဆ တိမျးမှောကျရာက အမြားအပွား ဒဏျရာရခဲ့ကွောငျး အလုပျသမားရေး လှုပျရှားသူတှကေ ပွောပါတယျ။ အထောကျအထားမဲ့ မွနျမာ ၁၀ ယောကျကြောျ အပွငျ အနီးအနားက ထိုငျးသကျကွီးရှယျအို ၂ ဦးကိုပါ တိုကျမိခဲ့တာပါ။ အပွည့ျအစုံကိုတော့ ဗှီအိုအေ မွနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ မအေးအေးမာ သတငျးပေးပို့ ထားပါတယျ။
ထိုငျးမွနျမာနယျစပျ တာခ့ျ ပွညျနယျ မဲဆောကျမွို့နယျကနေ လူမှောငျခိုသမားတှေ ခေါျလာတဲ့ မွနျမာ၂၀ ကြောျပါတဲ့ ပဈကပျကား တစီးဟာ ဒီဇငျဘာလ ၆ ရကျနေ့ မနကျမှာတော့ အယုဒ်ဒယ ပွညျနယျအရောကျမှာ မတောျတဆ တိမျးမှောကျခဲ့တာကွောင့ျ ကားပေါျမှာ ပါလာတဲ့ မွနျမာ၂၄ ဦးထဲက ၁၀ ဦးကြောျ ဒဏျရခဲ့ပါတယျ။ ဒီထဲမှာ ဒဏျရာပွငျးထနျသူတှလေညျး ရှိတယျလို့ အလုပျသမားရေး လှုပျရှားသူ ဦးမိုးကွိုးက အခုလိုပွောပါတယျ။
“ ဘနျကောကျမွို့နယျ နယျနိမိတျ ထဲက ပွညျနယျတခုဖွဈတဲ့ အယုဒ်ဒယမှာ ကားအရှိနျမွင့ျတဲ့ အတှကျ လမျးဘေးကို တိမျးမှောကျသှားပါတယျ။ ပဈကပျကားပါ။ ပဈကပျကားမှာ မွနျမာ၂၄ ဦး ရှေ့မှာရော နောကျမှာရော ကွပျကွပျညပျညပျ လိုကျပါတယျ။ လမျးဘေးကို ထိုးကသြှားတဲ့အတှကျ လမျးဘေးမှာ မနကျစောစော သံဃာတှေ ဆှမျးလောငျးဖို့ စောင့ျနတေဲ့ ထိုငျးနိုငျငံသား၂ ဦးလညျး ဒဏျရာရသှားတယျ။ မွနျမာ ၁၀ ယောကျ၊ ထိုငျး၂ ယောကျ ယာဉျတိမျးမှောကျမှုကွောင့ျ ဒဏျရာရတယျ။ သူတို့တှကေိုတော့ အယုဒ်ဒယ အထှထှေကေု ဆေးရုံကွီးကို ပို့ပွီး ကုသနရေတယျ။ ပွီးရငျတော့ ထိုငျးနိုငျငံထဲကို တရားမဝငျ ဝငျရောကျမှုနဲ့ ဖမျးဆီးခံရမှာ ဖွဈပါတယျ။”
အခုဆိုရငျ ထိုငျးအစိုးရက လူကုနျကူးမှု တိုကျဖကြျရေး လုပျငနျးတှကေို ပွငျးပွငျးထနျထနျ ဆောငျရှကျနတောကွောင့ျ လူကုနျကူးမှု၊ မူးယဈမှု၊ ရာဇဝတျမှုနဲ့ ပတျသကျနတေဲ့ ရဲဝနျထမျးတှကေိုလညျး အရေးယူ ဆောငျရှကျရာမှာ ဒီ ၃ လအတှငျးမှာ ရဲအတောျမြားမြားကို စုံစမျးစဈဆေးမှုတှေ လုပျခဲ့တယျလို့လညျး ဦးမိုးကွိုးက ပွောပါတယျ။
“ ထိုငျးအစိုးရက စကျတငျဘာလမှာ ရဲ ၃၂ယောကျ၊ အောကျတိုဘာလမှာ ၂၅ ယောကျ၊ ပွီးခဲ့တဲ့ နိုဝငျဘာလမှာ ၁၅ ယောကျကို ထိုငျးရဲခြုပျအမိန့ျနဲ့ ခုံရုံးဖှဲ့စဈဆေးတာ။ တလှဲအာဏာသုံးတာ၊ လူကုနျကူးမှုတှမှော ပါဝငျပတျသကျတာ၊ မူးယဈဆေးဝါး ရောငျးဝယျဖောကျကားမှုတှမှော ပါဝငျပတျသကျတဲ့ ရဲတှေ အရေးယူခံရပါတယျ။ ”
ကမ ်ဘာတဝှမျးမှာ လကျရှိ လူကုနျကူးမှုရဲ့ သားကောငျဖွဈရသူ လူပေါငျး ၂၅ သနျး နီးပါး ရှိတယျလို့ အမရေိကနျ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး ဌာနက ၂၀၂၂ ခုနှဈထဲမှာ ထုတျပွနျတဲ့ စာရငျးထဲမှာ ပါရှိပါတယျ။
စဈအာဏာသိမျးမှုကွောင့ျ စဈတပျနဲ့ ပွညျသူ့ကာကှယျရေး တပျဖှဲ့တှေ၊ တိုငျရငျးသား လကျနကျကိုျငျတှကွေား လကျနကျကိုငျ ပဋိပက်ခတှေ ပိုပွီး ကယြျကယြျပွန့ျပွန့ျ ဖွဈလာသလို စဈဘေးကွောင့ျ သိနျးနဲ့ ခြီရှိတဲ့ လူထုတှေ အိုးအိမျစှန့ျခှါ ထှကျပွေးခဲ့ရတယျလို့ အစီရငျခံစာမှာ ပါရှိပါတယျ။ ဒီ ထှကျပွေးရသူတှထေဲက အမြားအပွားဟာ လူကုနျကူးခံရမယ့ျ အန်တရာယျ ရှိကွောငျးလညျး အစီရငျခံစာမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံဟာ လူကုနျကူးမှု တိုကျဖကြျရေးနဲ့ ပတျသကျလို့ အနိမ့ျဆုံးအဆင့ျ သတျမှတျခကြျ ပွည့ျမီအောငျ ဆောငျရှကျနိုငျတာ မရှိတဲ့အတှကျ လူကုနျကူးမှုနဲ့ ပတျသကျလို့ အဆိုးရှားဆုံး အဆင့ျ Tier 3 အဖွဈ သတျမှတျခံထားရတာ အခုဆိုရငျ ၅နှဈဆကျတိုကျ ရှိသှားပွီဖွဈပါတယျ။
အိမျနီးနားခငြျး နိုငျငံတှဖွေဈတဲ့ မွနျမာနဲ့ မလေးရှားနိုငျငံနဲ့ ဆကျစပျပွီး လူကုနျကူးမှုတှေ အဖွဈမြားနတေဲ့ ထိုငျးနိုငျငံဟာ လူကုနျကူးမှု တိုကျဖကြျရေးတှကေို ပိုမိုလုပျဆောငျဖို့အတှကျ နိုငျငံတှငျးက အရေးကွီးတဲ့ ဌာနဆိုငျရာတှကေို ထပျမံတိုးခြဲ့ ပူးပေါငျးခဲ့ပါတယျ။ အခကြျအလကျ စုဆောငျးရေးဌာန၊ တရားရေးဌာနတှေ အပါအအဝငျ ဌာနဆိုငျရာ ၁၀ခု အထိတိုးခြဲ့ တာတှကေို လုပျခဲ့တာပါ။ ဒီအတှကျ အမရေိကနျ နိုငျငံခွားရေးဌာနက Tire 2 စောင့ျကွည့ျအဆင့ျ ကနေ ပယျဖကြျပွီး လူကုနျကူးမှု တိုကျဖကြျရေးကို ကောငျမှနျစှာ လုပျနိုငျခဲ့တဲ့ အတှကျ Tire 2 အဆင့ျကို သတျမှတျပေးခဲ့ပါတယျ။
