(Zawgyi/Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံထဲ ကိုဗစ်အဖြစ်ဆုံးက အိန္ဒိယနယ်စပ်က ချင်းပြည်နယ်နဲ့ စစ်ကိုင်းတိုင်းတို့ဖြစ်လာပြီး၊ အရင်အများဆုံးဖြစ်ခဲ့တဲ့ ရန်ကုန်တိုင်းကို ကျော်တက်သွားပါပြီ။
ချင်းပြည်နယ်ထဲမှာ အဆိုးဆုံးဖြစ်နေတဲ့ ကျီခါးမြို.ပါဝင်တဲ့ တွန်းဇံမြို.နယ်မှာ၊ ကူးစက်မူရော သေဆုံးမူပါ အရင်ကထက် အများကြီးဆိုးနေလာနေတယ်လို့၊ ဒေသခံကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေက ဆိုပါတယ်။
ဘယ်လိုကြောင့် ခုလို ပြင်းထန်လာပြီး၊ ဘာတွေလုပ်သင့်ပါလဲ။ ကျန်းမာရေးနဲ့အားကစားဝန်ကြီးဌာန သတင်းနဲ့ပြန်ကြားရေးအဖွဲ့ဝင်နဲ့ ဒေသခံတွေကို ကိုဝင်းမင်းက မေးထားပါတယ်။
အိန္ဒိယနယ်စပ် ချင်းနဲ့စစ်ကိုင်းဒေသ ကိုဗစ်ဖြစ်နုန်း ထိပ်ဆုံးတက်သွားပုံကို ကျန်းမာရေး သတင်းပြန်ကြားရေးအဖွဲ့ဝင် ဒေါက်တာခင်ခင်ကြီးက “ ဂျွန်လ ၂ ရက်နေ့အထိပေါ့နော်။ ပိုးတွေ့လူနာတွေ့တာ တိုင်းနဲ့ပြည်နယ်ထဲမှာဆိုရင် အများဆုံးဟာ ချင်းပြည်နယ်ထဲမှာဖြစ်ပါတယ်။ ချင်းပြည်နယ်ထဲမှာအခုဆိုရင် ပိုးတွေ့လူနာ ၁၉၁ ယောက်ရှိပါတယ်။ ဒုတိယလိုက်တာကတော့ စစ်ကိုင်းဖြစ်ပါတယ်။ စစ်ကိုင်းမှာ ၁၅၄ ယောက်ရှိပါတယ်။ ရန်ကုန်ကတော့ တတိယနေရာမှာ ၈၂ ယောက်ရှိပါတယ်။”
ဒါ့အပြင် ကိုဗစ်အဖြစ်ဆုံး ချင်းပြည်နဲ့ထဲမှာပဲ ကျီခါးပါဝင်တဲ့ တွန်းဇံမြို့မှာ အများဆုံးဖြစ်ပေါ်ပုံကိုလည်း ဗဟိုကူးစပ်ရောဂါ တိုက်ဖျက်ရေးဌာနခွဲ ညွှန်ကြားရေးမှုးလည်းဖြစ်တဲ့ ဒေါက်တာခင်ခင်ကြီးက “ အများဆုံး ဖြစ်တာ ကျီခါးဖြစ်ပါတယ်။ ၈၄ ယောက်ရှိပါတယ်။ တွန်းဇံသည် ဒုတိယအများဆုံးဖြစ်ပါတယ်။ ၈၃ ယောက်ရှိပါတယ်။ ဖလမ်းသည် ၁၇ ယောက်ရှိပါတယ်။ တီးတိန်မှာဆို ၈ ယောက်ရှိပါတယ်။ ဒါဟာ ချင်းပြည်နယ်အတွင်းမှာ Cluster ပေါ့ အုပ်စုလိုက်ဖြစ်ပွားမှုတွေ များနေတယ်။ ဒါ့ကြောင့်မို့လို့တွန်းဇံမြို့နယ်ကို stay at home အဖြစ် သပ်မှတ်တာဖြစ်ပါတယ်။”
အခုလို ကိုဗစ်အဖြစ်အများဆုံး ကျီခါးမြို့ကိုပါတွဲကိုင်ရတဲ့ တွန်းဇံမြို့ရဲ့ ကျန်းမာရေးမှုး ဒေါက်တာ ထန်ချင်းခိုင်က ပြီးခဲ့တဲ့ အပတ်ကမှ စပြန်ဖြစ်ပြီး အခြေအနေဆိုးလာရပုံကို “ မနေ့ကအထိပေါ့နော်။ ကျီခါးဆေးရုံမှာ ၅ ယောက်သေဆုံးသွားပါပြီ ကိုဗစ်နဲ့။ ပြီးတော့ ကျနော်တို့တွန်းဇံမှာတော့ မနေ့ကပေါ့နော် သေဆုံးသွားတဲ့လူနာတယောက်ရဲ့ အလောင်းကို ကျနော်တို့စစ်လိုက်တော့ ကိုဗစ် positive တွေ့သွားတယ်။ သေဆုံးတာ အားလုံး ၆ ယောက်ဖြစ်သွားပြီပေါ့နော်။ အများစုကတော့ ရောဂါအခံ မရှိကြဘူးခင်ဗျ။ ပိုးကတော့ အရင်ကထက် ပိုပြင်းတယ်။ အိန္ဒိယမှာ Outbraek ဖြစ်တဲ့ပိုးမျိုးဝင်တယ်။ တယောက်တော့ သေတယ်။ ရောဂါအခံရှိတဲ့လူကတော့ ၂ ယောက်ရှိတယ်။ ကျန်တဲ့ ဥစ္စာတွေဆို ရောဂါအခံတော့မရှိဘူး။ ကျနော်တို့အောက်ဆီဂျင်ဆိုလည်း အပြည့်ထားပေးတာပဲ။ ဒါပေမယ့် အသက်ရှူမဝပဲ ဆုံးသွားတာပဲ။ အစိုးရဘက်က support ပေးတာရော၊ အလှူရှင်တွေ support ပေးတာတွေနဲ့အောက်ဆီဂျင်က ပြတ်လပ်မှုတော့ မရှိခဲ့ပါဘူး။ အခု patient ၅ ယောက်ဆိုရင်ပေါ့နော်။ အသက်ရှူစက်တို့ventilator တို့ဘာတို့တော့ မရှိဘူးပေါ့။ နယ်စပ်ဒေသတွေဆိုတော့။”
ဒီသေဆုံးမှုတွေထဲ ထူးခြားပုံကို ကျီခါးမြို့နယ်ထဲက စေတနာ့ဝန်ထမ်းအဖြစ် ကိုဗစ်ကိုင်တွယ်ပေးနေသူ ဆရာ လှယ်ရှင်းထန် ကလည်း “ ကျီခါးမှာကျတော့ နယ်စပ်တိုက်နယ်ဆေးရုံ ၊ အဲဒီမှာကျတော့ ကိုဗစ်ကြောင့် သုံးလေးရက်အတွင်းမှာဆုံးသွားတာ ၅ ယောက်ရှိပြီ။ သူတို့အမာခံရောဂါ သိပ်မရှိဘူး။ ဒီကိုဗစ်ကြောင့်ပဲ။ တယောက်ကတော့ နည်းနည်း နှလုံးအားနည်းတာရှိတယ်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်တဲ့သူက အသက် ၃၈ ဝန်းကျင်ရှိတယ်။”
အဲဒီတော့ အခုလို ရုတ်တရက်သေဆုံးမှုတိုးလာတာကို လျှော့ချနိုင်အောင် ဘာအဓိက မှာချင်ပါလည်းလို့မေးရာမှာ ဒေါက်တာ ထန်ရှင်းခိုင်က “ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် နည်းနည်းနေမကောင်းဘူး။ နည်းနည်းဖျားတယ်၊ လည်ချောင်းနာတယ်ဆိုလို့ရှိရင်တော့ ကိုဗစ်ပိုး ရှိမရှိ စစ်ဆေးတာ အကောင်းဆုံးပါပဲ။ အမြန်ဆုံး။ ဖြစ်တာနောက်လို့ရှိရင်လည်း အချိန်မမီတာတို့ဘာတို့ရှိတတ်တယ်။ အခု ပိုးအမျိူးအစားတွေကပေါ့နော်။ လူနာများလာတာနဲ့အမျှပေါ့နော်။ ဝန်ထမ်းတွေနဲ့ဆေးဝါး မမျှတော့တာပေါ့။ ကိုပေးနိုင်တဲ့ service အားနည်းသွားတာပေါ့။”
ကိုဗစ်ဖြစ်တာ ဒုတိယထိပ်ဆုံးကိုရောက်လာတဲ့ စစ်ကိုင်းကအခြေအနေကိုလည်း ဒေါက်တာခင်ခင်ကြီးက “စစ်ကိုင်းတိုင်းမှာဆိုလို့ရှိရင် တမူးမှာက အများဆုံးပေါ့နော်။ တမူးမှာဆိုရင် ၁၂၃ ယောက်ရှိပါတယ်။ ကလေးမှာဆိုရင် ဒုတိယ အများဆုံးပေါ့။ ၂၆ ယောက်။ ဒါကြောင့်မို့လို့တမူးရယ်၊ ကလေးရယ် မြို့နယ်နှစ်ခုကို ကျမတို့စစ်ကိုင်းတိုင်းမှာ Stay At Home သပ်မှတ်ထားပါတယ်။ တနေရာနဲ့တနေရာ ကူးစပ်ပျံ့နှံ့မှုကို အမြန်ဆုံးထိမ်းချုပ်နိုင်ဖို့ရည်ရွယ်တာဖြစ်ပါတယ်။”
ကလေးဒေသခံ ကိုနေမင်းဦးကတော့ ကိုဗစ်သိပ်ဖြစ်တာ သတိမပြုမိဘူးလို့ဆိုပါတယ်။ “ အကိုတို့က ဖြစ်တယ်လို့ပြောတယ်နော်။ ကျနော်တို့မြို့နယ်ပြည်သူမှာက ပုံမှန်အတိုင်းပဲ၊ ဘာမှ ဖြစ်တာမျိူးလည်း မရှိဘူး။ တချို့တော့ အနံ့ပျောက်တာမျိုးတော့ ရှိတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ကိုဗစ်ကာလက သူ့ဖာသူ ပဲ နေပြီး ဆင်ချင်သွားတာမျိူးတွေလည်း ရှိတယ်ဗျ။ ဒါပေမယ့် အဲဒါကလည်း အများကြီးတော့ မရှိဘူးခင်ဗျ။ အခုဒီရက်ပိုင်းအတွင်းမှာ ဒီမြို့ပေါ်မှာ ပြီးခဲ့တဲ့နေ့ကဆိုရင် ဘဏ်တွေရှိမှာပေါ့။ ဗုံးကွဲတာမျိူးတွေဖြစ်ထားတော့ ဒီသပိတ်စစ်ကြောင်းထွက်တာမျိူးကို ထိန်းချုပ်ချင်လို့အခုလို ကြေညာချက်မျိူးထုတ်တာလို့ထင်တယ်။
တကယ်တော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှုတွေဖြစ်လာပြီး ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေ အားနည်းလာချိန်မှာ အရင်ပြန်ငြိမ်ခဲ့တဲ့ ဒုတိယလှိုင်း၊ အခု အိန္ဒိယမျိူးကွဲသစ်ကတဆင့် တတိယလှိုင်းအဖြစ်တက်လာမှာကို ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေက စိုးရိမ်နေကြပါတယ် ခင်ဗျာ။
.................................................................
(Unicode)
ကိုဗဈကူးစကျမှု မွင့ျမားလာတဲ့ ခငြျးပွညျနယျ နဲ့ စဈကိုငျးတိုငျး မွို့နယျတခြို့
မွနျမာနိုငျငံထဲ ကိုဗဈအဖွဈဆုံးက အိန်ဒိယနယျစပျက ခငြျးပွညျနယျနဲ့ စဈကိုငျးတိုငျးတို့ဖွဈလာပွီး၊ အရငျအမြားဆုံးဖွဈခဲ့တဲ့ ရနျကုနျတိုငျးကို ကြောျတကျသှားပါပွီ။
ခငြျးပွညျနယျထဲမှာ အဆိုးဆုံးဖွဈနတေဲ့ ကြီခါးမွို.ပါဝငျတဲ့ တှနျးဇံမွို.နယျမှာ၊ ကူးစကျမူရော သဆေုံးမူပါ အရငျကထကျ အမြားကွီးဆိုးနလောနတေယျလို့၊ ဒသေခံကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှကေ ဆိုပါတယျ။
ဘယျလိုကွောင့ျ ခုလို ပွငျးထနျလာပွီး၊ ဘာတှလေုပျသင့ျပါလဲ။ ကနြျးမာရေးနဲ့အားကစားဝနျကွီးဌာန သတငျးနဲ့ပွနျကွားရေးအဖှဲ့ဝငျနဲ့ ဒသေခံတှကေို ကိုဝငျးမငျးက မေးထားပါတယျ။
အိန်ဒိယနယျစပျ ခငြျးနဲ့စဈကိုငျးဒသေ ကိုဗဈဖွဈနုနျး ထိပျဆုံးတကျသှားပုံကို ကနြျးမာရေး သတငျးပွနျကွားရေးအဖှဲ့ဝငျ ဒေါကျတာခငျခငျကွီးက “ ဂြှနျလ ၂ ရကျနေ့အထိပေါ့နောျ။ ပိုးတှေ့လူနာတှေ့တာ တိုငျးနဲ့ပွညျနယျထဲမှာဆိုရငျ အမြားဆုံးဟာ ခငြျးပွညျနယျထဲမှာဖွဈပါတယျ။ ခငြျးပွညျနယျထဲမှာအခုဆိုရငျ ပိုးတှေ့လူနာ ၁၉၁ ယောကျရှိပါတယျ။ ဒုတိယလိုကျတာကတော့ စဈကိုငျးဖွဈပါတယျ။ စဈကိုငျးမှာ ၁၅၄ ယောကျရှိပါတယျ။ ရနျကုနျကတော့ တတိယနရောမှာ ၈၂ ယောကျရှိပါတယျ။”
ဒါ့အပွငျ ကိုဗဈအဖွဈဆုံး ခငြျးပွညျနဲ့ထဲမှာပဲ ကြီခါးပါဝငျတဲ့ တှနျးဇံမွို့မှာ အမြားဆုံးဖွဈပေါျပုံကိုလညျး ဗဟိုကူးစပျရောဂါ တိုကျဖကြျရေးဌာနခှဲ ညှှနျကွားရေးမှုးလညျးဖွဈတဲ့ ဒေါကျတာခငျခငျကွီးက “ အမြားဆုံး ဖွဈတာ ကြီခါးဖွဈပါတယျ။ ၈၄ ယောကျရှိပါတယျ။ တှနျးဇံသညျ ဒုတိယအမြားဆုံးဖွဈပါတယျ။ ၈၃ ယောကျရှိပါတယျ။ ဖလမျးသညျ ၁၇ ယောကျရှိပါတယျ။ တီးတိနျမှာဆို ၈ ယောကျရှိပါတယျ။ ဒါဟာ ခငြျးပွညျနယျအတှငျးမှာ Cluster ပေါ့ အုပျစုလိုကျဖွဈပှားမှုတှေ မြားနတေယျ။ ဒါ့ကွောင့ျမို့လို့တှနျးဇံမွို့နယျကို stay at home အဖွဈ သပျမှတျတာဖွဈပါတယျ။”
အခုလို ကိုဗဈအဖွဈအမြားဆုံး ကြီခါးမွို့ကိုပါတှဲကိုငျရတဲ့ တှနျးဇံမွို့ရဲ့ ကနြျးမာရေးမှုး ဒေါကျတာ ထနျခငြျးခိုငျက ပွီးခဲ့တဲ့ အပတျကမှ စပွနျဖွဈပွီး အခွအေနဆေိုးလာရပုံကို “ မနေ့ကအထိပေါ့နောျ။ ကြီခါးဆေးရုံမှာ ၅ ယောကျသဆေုံးသှားပါပွီ ကိုဗဈနဲ့။ ပွီးတော့ ကနြောျတို့တှနျးဇံမှာတော့ မနေ့ကပေါ့နောျ သဆေုံးသှားတဲ့လူနာတယောကျရဲ့ အလောငျးကို ကနြောျတို့စဈလိုကျတော့ ကိုဗဈ positive တှေ့သှားတယျ။ သဆေုံးတာ အားလုံး ၆ ယောကျဖွဈသှားပွီပေါ့နောျ။ အမြားစုကတော့ ရောဂါအခံ မရှိကွဘူးခငျဗြ။ ပိုးကတော့ အရငျကထကျ ပိုပွငျးတယျ။ အိန်ဒိယမှာ Outbraek ဖွဈတဲ့ပိုးမြိုးဝငျတယျ။ တယောကျတော့ သတေယျ။ ရောဂါအခံရှိတဲ့လူကတော့ ၂ ယောကျရှိတယျ။ ကနြျတဲ့ ဥစ်စာတှဆေို ရောဂါအခံတော့မရှိဘူး။ ကနြောျတို့အောကျဆီဂငြျဆိုလညျး အပွည့ျထားပေးတာပဲ။ ဒါပမေယ့ျ အသကျရှူမဝပဲ ဆုံးသှားတာပဲ။ အစိုးရဘကျက support ပေးတာရော၊ အလှူရှငျတှေ support ပေးတာတှနေဲ့အောကျဆီဂငြျက ပွတျလပျမှုတော့ မရှိခဲ့ပါဘူး။ အခု patient ၅ ယောကျဆိုရငျပေါ့နောျ။ အသကျရှူစကျတို့ventilator တို့ဘာတို့တော့ မရှိဘူးပေါ့။ နယျစပျဒသေတှဆေိုတော့။”
ဒီသဆေုံးမှုတှထေဲ ထူးခွားပုံကို ကြီခါးမွို့နယျထဲက စတေနာ့ဝနျထမျးအဖွဈ ကိုဗဈကိုငျတှယျပေးနသေူ ဆရာ လှယျရှငျးထနျ ကလညျး “ ကြီခါးမှာကတြော့ နယျစပျတိုကျနယျဆေးရုံ ၊ အဲဒီမှာကတြော့ ကိုဗဈကွောင့ျ သုံးလေးရကျအတှငျးမှာဆုံးသှားတာ ၅ ယောကျရှိပွီ။ သူတို့အမာခံရောဂါ သိပျမရှိဘူး။ ဒီကိုဗဈကွောင့ျပဲ။ တယောကျကတော့ နညျးနညျး နှလုံးအားနညျးတာရှိတယျ။ ကိုယျဝနျဆောငျတဲ့သူက အသကျ ၃၈ ဝနျးကငြျရှိတယျ။”
အဲဒီတော့ အခုလို ရုတျတရကျသဆေုံးမှုတိုးလာတာကို လြှော့ခနြိုငျအောငျ ဘာအဓိက မှာခငြျပါလညျးလို့မေးရာမှာ ဒေါကျတာ ထနျရှငျးခိုငျက “ ကိုယ့ျကိုယျကိုယျ နညျးနညျးနမေကောငျးဘူး။ နညျးနညျးဖြားတယျ၊ လညျခြောငျးနာတယျဆိုလို့ရှိရငျတော့ ကိုဗဈပိုး ရှိမရှိ စဈဆေးတာ အကောငျးဆုံးပါပဲ။ အမွနျဆုံး။ ဖွဈတာနောကျလို့ရှိရငျလညျး အခြိနျမမီတာတို့ဘာတို့ရှိတတျတယျ။ အခု ပိုးအမြိူးအစားတှကေပေါ့နောျ။ လူနာမြားလာတာနဲ့အမြှပေါ့နောျ။ ဝနျထမျးတှနေဲ့ဆေးဝါး မမြှတော့တာပေါ့။ ကိုပေးနိုငျတဲ့ service အားနညျးသှားတာပေါ့။”
ကိုဗဈဖွဈတာ ဒုတိယထိပျဆုံးကိုရောကျလာတဲ့ စဈကိုငျးကအခွအေနကေိုလညျး ဒေါကျတာခငျခငျကွီးက “စဈကိုငျးတိုငျးမှာဆိုလို့ရှိရငျ တမူးမှာက အမြားဆုံးပေါ့နောျ။ တမူးမှာဆိုရငျ ၁၂၃ ယောကျရှိပါတယျ။ ကလေးမှာဆိုရငျ ဒုတိယ အမြားဆုံးပေါ့။ ၂၆ ယောကျ။ ဒါကွောင့ျမို့လို့တမူးရယျ၊ ကလေးရယျ မွို့နယျနှဈခုကို ကမြတို့စဈကိုငျးတိုငျးမှာ Stay At Home သပျမှတျထားပါတယျ။ တနရောနဲ့တနရော ကူးစပျပြံ့နှံ့မှုကို အမွနျဆုံးထိမျးခြုပျနိုငျဖို့ရညျရှယျတာဖွဈပါတယျ။”
ကလေးဒသေခံ ကိုနမေငျးဦးကတော့ ကိုဗဈသိပျဖွဈတာ သတိမပွုမိဘူးလို့ဆိုပါတယျ။ “ အကိုတို့က ဖွဈတယျလို့ပွောတယျနောျ။ ကနြောျတို့မွို့နယျပွညျသူမှာက ပုံမှနျအတိုငျးပဲ၊ ဘာမှ ဖွဈတာမြိူးလညျး မရှိဘူး။ တခြို့တော့ အနံ့ပြောကျတာမြိုးတော့ ရှိတယျ။ ပွီးခဲ့တဲ့ ကိုဗဈကာလက သူ့ဖာသူ ပဲ နပွေီး ဆငျခငြျသှားတာမြိူးတှလေညျး ရှိတယျဗြ။ ဒါပမေယ့ျ အဲဒါကလညျး အမြားကွီးတော့ မရှိဘူးခငျဗြ။ အခုဒီရကျပိုငျးအတှငျးမှာ ဒီမွို့ပေါျမှာ ပွီးခဲ့တဲ့နေ့ကဆိုရငျ ဘဏျတှရှေိမှာပေါ့။ ဗုံးကှဲတာမြိူးတှဖွေဈထားတော့ ဒီသပိတျစဈကွောငျးထှကျတာမြိူးကို ထိနျးခြုပျခငြျလို့အခုလို ကွညောခကြျမြိူးထုတျတာလို့ထငျတယျ။
တကယျတော့ မွနျမာနိုငျငံမှာ နိုငျငံရေးမတညျငွိမျမှုတှဖွေဈလာပွီး ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှေ အားနညျးလာခြိနျမှာ အရငျပွနျငွိမျခဲ့တဲ့ ဒုတိယလှိုငျး၊ အခု အိန်ဒိယမြိူးကှဲသဈကတဆင့ျ တတိယလှိုငျးအဖွဈတကျလာမှာကို ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှကေ စိုးရိမျနကွေပါတယျ ခငျဗြာ။
