(Zawgyi/Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံမှာ COVID-19 ရောဂါ ကာကွယ်၊ ထိန်းချုပ်ရေးကာလ စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံရေးနဲ့ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေ မတက်အောင် အစိုးရအနေနဲ့ စီစဉ် ဆောင်ရွက်နေကြောင်း နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာ ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။
အသွားအလာကန့်သတ်တဲ့ Quarantine (၁၄) ရက်ကာလကို နေရာဒေသအလိုက် လုပ်ဆောင်သွားမယ့်အစီအစဉ်မှာ လူထုအနေနဲ့ ကြည်ကြည်ဖြူဖြူ လိုက်နာဖို့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ပန်ကြားခဲ့ပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ရေး၊ ကုသရေး လုပ်ငန်းတွေမှာ ပါဝင်ဆောင်ရွက်နေသူ လေးဦးနဲ့ မနေ့က ပြုလုပ်တဲ့ ဗွီဒီယို ကွန်ဖရင့် ဆွေးနွေးပွဲမှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ပြောကြားချက်တချို့ကို ကောက်နုတ်ပြီးမအင်ကြင်းနိုင်က တင်ပြမှာပါ။
COVID-19 ရောဂါ ကာကွယ် တိုက်ဖျက်ရေးကာလ စားနပ်ရိက္ခာ လုံလောက်မှုရှိအောင် အစိုးရအနေနဲ့ ကြိုတင်စီမံထားတယ်လို့ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ဗွီဒီယို ကွန်ဖရင့်ဆွေးနွေးပွဲမှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က အခုလို ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
“စားနပ်ရိက္ခာလုံလောက်ရေးအတွက်ကိုလည်း အထူးဂရုစိုက်ထားပါတယ်။ အဲဒီတော့ အားလုံးကနေ စိတ်အေးအေးထားဖို့ပဲ။ စိတ်အေးအေးထားပြီး စိတ်မှန်မှန်ထားဖို့ ။ စားရေးသောက်ရေးအတွက် နိုင်ငံတော်က တာဝန်ယူရမှာပဲ အားလုံးကိုတော့ အလကားမပေးနိုင်ဘူးပေါ့နော်။ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေ မတက်ဖို့လည်း အများကြီး ကြိုးပမ်းနေပါတယ်။ COVID-19 ကိုထဲထဲဝင်ဝင်ကာကွယ်ဖို့ ၊ မပြန့်ပွားဖို့အတွက် ဆောင်ရွက်တဲ့ အသိုင်းအဝိုင်းကတော့ ပိုပြီးတော့ ဒီဘက်က ကြိုးစားပြီးတော့ အများပြည်သူတွေက စိတ်မှန်မှန်ကန်ကန်နဲ့ ပါဝင်နိုင်အောင်လို့တော့ လုပ်ရမှာပေါ့နော်။”
မြန်မာနိုင်ငံမှာ COVID-19 ဖြစ်ပွားမှု နောက်ဆုံးအခြေအနေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အင်္ဂါနေ့က ရုပ်သံကနေ အစီရင်ခံတင်ပြအပြီးမှာ အခုလို ရောဂါကာကွယ် ထိန်းချုပ်ရေးမှာ ပါဝင်ဆောင်ရွက်နေတဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေနဲ့ ပရဟိတလုပ်ကိုင်နေသူ တွေနဲ့ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် က ဗွီဒီယိုကွန်ဖရင့် ဆွေးနွေးပွဲလုပ်ခဲ့တာပါ။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အန္တရာယ်ကို ရင်ဆိုင်ပြီး ရှေ့တန်းကနေ ဆောင်ရွက်နေတဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေနဲ့ ပရဟိတလုပ်နေသူတွေ တင်ပြတဲ့ အဓိကလိုအပ်နေတဲ့ အထောက်အကူ ပစ္စည်းကိရိယာတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က အခုလိုဖြေကြားခဲ့ပါတယ်။
“နိုင်ငံတော်ကနေ ပရဟိတတွေအတွက် လိုအပ်တဲ့ ပစ္စည်းပေါ့။ ဝန်ထမ်းတွေဆိုရင် လိုတဲ့ လက်အိတ်တွေ အားလုံးပေါ့။ ရောဂါရှိတဲ့လူနာနဲ့တွေ့တဲ့အခါကျရင် ကိုယ့်လုံခြုံရေးအတွက် အဲဒါကို ဦးစားပေးပြီးတော့ စဉ်းစားပေးစေချင်တယ်။ ဒါလည်း ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနကို ပြောလိုက်ပါမယ်။”
COVID-19 ကပ်ရောဂါကာလမှာ အခြေခံလက်လုပ်လက်စား အလုပ်သမားတွေ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ အခက်အခဲကို နားလည်ပေမဲ့ ရောဂါကာကွယ်ထိန်းချုပ်ရေး အရေးကြီးဆုံးဖြစ်တဲ့အတွက် တာဝန်ရှိသူတွေရဲ့ ညွှန်ကြားချက်တွေကို လိုက်နာဖို့ လိုကြောင်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဒါအပြင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုအန္တရာယ်ကြောင့် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေမှာ သွားရောက်လုပ်ကိုင်နေတဲ့ မြန်မာရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေ နေရပ်ပြန်လာတာကို အစိုးရအနေနဲ့ ကြိုဆိုပြီး၊ ရောဂါကာကွယ် ထိန်းချုပ်ရေးအတွက် Quarantine ချမှတ်ဆောင်ရွက်တာကို ကြည်ကြည်ဖြူဖြူ လိုက်နာဆောင်ရွက်ကြဖို့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က အခုလို ပန်ကြားခဲ့ပါတယ်။
“အမေတို့နိုင်ငံကို ပြန်လာတဲ့ ထိုင်းဘက်က ၊ မလေးရှားဘက်က အလုပ်သမားတွေ အများကြီးရှိတယ်။ အမေတို့လူတွေပဲ ဒီလိုအချိန်မှာ ကိုယ့်နိုင်ငံကို အားကိုးတကြီးနဲ့ ပြန်လာတာကို အမေတို့ကို ကိုယ့်သားသမီးတွေဆိုပြီးတော့ အားလုံး လက်ခံရမယ်။ တတ်နိုင်သမျှလုပ်ပေးရမယ်။ သူတို့မှာ ရောဂါပါလာတာဆိုတာလည်း သူတို့အပြစ်မဟုတ်ဘူး တမင်လုပ်တာလည်း မဟုတ်ဘူး ။ ဒါအခြေအနေအရ ပါလာတာပဲ။ ဒါပေမယ့် ဒါကိုQuarantine နဲ့ ထိန်းထားလို့ ရတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီ ၁၄ ရက်ကို သီးခံပြီးတော့ အများအကျိုးအတွက် ကိုယ့်အကျိုးအတွက်နေကြပါ။ ကိုယ်တိုင်က Quarantine ထဲမှာ ရှိနေတယ်ဆိုရင် ကိုယ်ရောဂါဖြစ်တာ စောစောသိတော့ ကုသမှုခံယူနိုင်တယ် အဲဒါကြောင့်မို့လည်း အကျိုးအများကြီး ရှိပါတယ်။ ပညာပေးကတော့ တချိန်လုံး လုပ်နေရမှာပဲ။”
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုနှုန်းဟာ ကြောက်စရာကောင်းအောင် မြန်ဆန်တဲ့အတွက် အစိုးရရဲ့ ရောဂါကာကွယ်ထိန်းချုပ်ရေးအစီအစဉ်တွေမှာ ပြည်သူတွေဘက်က အသိစိတ်ဓါတ်အပြည့်အဝနဲ့ လိုက်နာဆောင်ရွက်ဖို့ အလွန်အရေးပါကြောင်း အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက ကူးစက်ရောဂါအထူးကု ဒေါက်တာဇေယျာသက်က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“ ကျနော်အခု ကြားပါတယ်။ ထွက်ပြေးကြတယ် လိပ်စာအမှန်မပေးကြဘူး ဒါဟာ လုံး၀ မလုပ်သင့်တဲ့အရာပါ။ ကျနော့်အနေနဲ့ ပြောချင်တဲ့ တပိုင်းက အမှန်ကို အမှန်အတိုင်းပြောပေးပါ။ ကိုယ့်တိုင်းပြည်ကို တကယ်ချစ်တယ်ဆိုရင် လိမ်စရာအကြောင်းမရှိပါဘူး။ တခြားနိုင်ငံကနေ ပြန်လာတယ်။ ထွက်ပြေးနေတာ ဒါက ကောင်းတဲ့အချက် မဟုတ်ပါဘူး။ ကိုယ့်မှာ ကိုယ်ခံအားကောင်းလို့ ဘာမှ ရောဂါမဖြစ်တာ ကိုယ့်အတွက်ကောင်းပါတယ် ဒါက အလွန်ကောင်းတဲ့အချက်ပါ ဒါက ဘုရားပေးတဲ့ ဆုပဲ။ ဒါပေမယ့် ကိုယ့်ကြောင့် တခြားလူပေါင်းများစွာ ဒုက္ခရောက်သွားတဲ့အဖြစ်ကတော့ မလုပ်ပါနဲ့ ။ ကိုယ်ပြန်လာရင် ပြန်လာတယ်လို့ ပြောပေးပါ ။ ဒါဆိုရင် ကျနော်တို့ နိုင်ငံမှာ အခုဖြစ်တဲ့ ၁၅ ယောက်ကေန ၁၆ ယောက်ဖြစ်သွားလည်း ကိစ္စမရှိပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ၁၅ ယောက်ကနေ ၁၅၀ တို့ ၁၅၀၀ တို့မဖြစ်အောင်တော့ ကျနော်တို့ ကာကွယ်ရမှာပါ။ ကာကွယ်တဲ့ နည်းလမ်းကလွဲလို့ ကျန်တာ ဘာမှ မရှိသေးပါဘူး။”
ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က နေပြည်တော် သမ္မတအိမ်တော်မှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဦးဆောင် ပြုလုပ်တဲ့ ဗွီဒီယိုကွန်ဖရင့် ဆွေးနွေးပွဲမှာ ပါဝင်သူတွေကတော့ ဧရာဝတီတိုင်းက ဘက်စုံသားဖွား ဆရာမ ဒေါ်နှင်းထက်ထက်နိုင်၊ လှိုင်သာယာမြို့နယ် ပြည်သူ့ ကျန်းမာရေးဦးစီးဌာန မြို့နယ်ဆရာဝန် ဒေါက်တာခင်ရူပါစိုး၊ “အောင်” ပရဟိတအဖွဲ့ဝင်ဦးကောင်းမြတ်သူနဲ့ We Love Yangon က ဦးဆန်းမောင်မောင် တို့ဖြစ်ကြပါတယ်။
....................
COVID-19 ကာလ စားနပျရိက်ခာဖူလုံဖို့ ပွငျဆငျထားကွောငျး အတိုငျပငျခံပုဂ်ဂိုလျပွော
(Unicode)
မွနျမာနိုငျငံမှာ COVID-19 ရောဂါ ကာကှယျ၊ ထိနျးခြုပျရေးကာလ စားနပျရိက်ခာဖူလုံရေးနဲ့ ကုနျဈေးနှုနျးတှေ မတကျအောငျ အစိုးရအနနေဲ့ စီစဉျ ဆောငျရှကျနကွေောငျး နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံပုဂ်ဂိုလျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျက ဗုဒ်ဓဟူးနေ့မှာ ပွောကွားလိုကျပါတယျ။
အသှားအလာကန့ျသတျတဲ့ Quarantine (၁၄) ရကျကာလကို နရောဒသေအလိုကျ လုပျဆောငျသှားမယ့ျအစီအစဉျမှာ လူထုအနနေဲ့ ကွညျကွညျဖွူဖွူ လိုကျနာဖို့ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျက ပနျကွားခဲ့ပါတယျ။
ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကာကှယျရေး၊ ကုသရေး လုပျငနျးတှမှော ပါဝငျဆောငျရှကျနသေူ လေးဦးနဲ့ မနေ့က ပွုလုပျတဲ့ ဗှီဒီယို ကှနျဖရင့ျ ဆှေးနှေးပှဲမှာ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ ပွောကွားခကြျတခြို့ကို ကောကျနုတျပွီးမအငျကွငျးနိုငျက တငျပွမှာပါ။
COVID-19 ရောဂါ ကာကှယျ တိုကျဖကြျရေးကာလ စားနပျရိက်ခာ လုံလောကျမှုရှိအောငျ အစိုးရအနနေဲ့ ကွိုတငျစီမံထားတယျလို့ ဗုဒ်ဓဟူးနေ့က ဗှီဒီယို ကှနျဖရင့ျဆှေးနှေးပှဲမှာ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျက အခုလို ပွောကွားခဲ့ပါတယျ။
“စားနပျရိက်ခာလုံလောကျရေးအတှကျကိုလညျး အထူးဂရုစိုကျထားပါတယျ။ အဲဒီတော့ အားလုံးကနေ စိတျအေးအေးထားဖို့ပဲ။ စိတျအေးအေးထားပွီး စိတျမှနျမှနျထားဖို့ ။ စားရေးသောကျရေးအတှကျ နိုငျငံတောျက တာဝနျယူရမှာပဲ အားလုံးကိုတော့ အလကားမပေးနိုငျဘူးပေါ့နောျ။ ကုနျဈေးနှုနျးတှေ မတကျဖို့လညျး အမြားကွီး ကွိုးပမျးနပေါတယျ။ COVID-19 ကိုထဲထဲဝငျဝငျကာကှယျဖို့ ၊ မပွန့ျပှားဖို့အတှကျ ဆောငျရှကျတဲ့ အသိုငျးအဝိုငျးကတော့ ပိုပွီးတော့ ဒီဘကျက ကွိုးစားပွီးတော့ အမြားပွညျသူတှကေ စိတျမှနျမှနျကနျကနျနဲ့ ပါဝငျနိုငျအောငျလို့တော့ လုပျရမှာပေါ့နောျ။”
မွနျမာနိုငျငံမှာ COVID-19 ဖွဈပှားမှု နောကျဆုံးအခွအေနနေဲ့ ပတျသကျပွီး အငျ်ဂါနေ့က ရုပျသံကနေ အစီရငျခံတငျပွအပွီးမှာ အခုလို ရောဂါကာကှယျ ထိနျးခြုပျရေးမှာ ပါဝငျဆောငျရှကျနတေဲ့ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှနေဲ့ ပရဟိတလုပျကိုငျနသေူ တှနေဲ့ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ က ဗှီဒီယိုကှနျဖရင့ျ ဆှေးနှေးပှဲလုပျခဲ့တာပါ။
ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ အန်တရာယျကို ရငျဆိုငျပွီး ရှေ့တနျးကနေ ဆောငျရှကျနတေဲ့ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှနေဲ့ ပရဟိတလုပျနသေူတှေ တငျပွတဲ့ အဓိကလိုအပျနတေဲ့ အထောကျအကူ ပစ်စညျးကိရိယာတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျက အခုလိုဖွကွေားခဲ့ပါတယျ။
“နိုငျငံတောျကနေ ပရဟိတတှအေတှကျ လိုအပျတဲ့ ပစ်စညျးပေါ့။ ဝနျထမျးတှဆေိုရငျ လိုတဲ့ လကျအိတျတှေ အားလုံးပေါ့။ ရောဂါရှိတဲ့လူနာနဲ့တှေ့တဲ့အခါကရြငျ ကိုယ့ျလုံခွုံရေးအတှကျ အဲဒါကို ဦးစားပေးပွီးတော့ စဉျးစားပေးစခေငြျတယျ။ ဒါလညျး ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနကို ပွောလိုကျပါမယျ။”
COVID-19 ကပျရောဂါကာလမှာ အခွခေံလကျလုပျလကျစား အလုပျသမားတှေ ရငျဆိုငျနရေတဲ့ အခကျအခဲကို နားလညျပမေဲ့ ရောဂါကာကှယျထိနျးခြုပျရေး အရေးကွီးဆုံးဖွဈတဲ့အတှကျ တာဝနျရှိသူတှရေဲ့ ညှှနျကွားခကြျတှကေို လိုကျနာဖို့ လိုကွောငျး ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျက ပွောကွားခဲ့ပါတယျ။
ဒါအပွငျ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကူးစကျမှုအန်တရာယျကွောင့ျ အိမျနီးခငြျးနိုငျငံတှမှော သှားရောကျလုပျကိုငျနတေဲ့ မွနျမာရှှေ့ပွောငျးအလုပျသမားတှေ နရေပျပွနျလာတာကို အစိုးရအနနေဲ့ ကွိုဆိုပွီး၊ ရောဂါကာကှယျ ထိနျးခြုပျရေးအတှကျ Quarantine ခမြှတျဆောငျရှကျတာကို ကွညျကွညျဖွူဖွူ လိုကျနာဆောငျရှကျကွဖို့ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျက အခုလို ပနျကွားခဲ့ပါတယျ။
“အမတေို့နိုငျငံကို ပွနျလာတဲ့ ထိုငျးဘကျက ၊ မလေးရှားဘကျက အလုပျသမားတှေ အမြားကွီးရှိတယျ။ အမတေို့လူတှပေဲ ဒီလိုအခြိနျမှာ ကိုယ့ျနိုငျငံကို အားကိုးတကွီးနဲ့ ပွနျလာတာကို အမတေို့ကို ကိုယ့ျသားသမီးတှဆေိုပွီးတော့ အားလုံး လကျခံရမယျ။ တတျနိုငျသမြှလုပျပေးရမယျ။ သူတို့မှာ ရောဂါပါလာတာဆိုတာလညျး သူတို့အပွဈမဟုတျဘူး တမငျလုပျတာလညျး မဟုတျဘူး ။ ဒါအခွအေနအေရ ပါလာတာပဲ။ ဒါပမေယ့ျ ဒါကိုQuarantine နဲ့ ထိနျးထားလို့ ရတယျ။ ဒါကွောင့ျ ဒီ ၁၄ ရကျကို သီးခံပွီးတော့ အမြားအကြိုးအတှကျ ကိုယ့ျအကြိုးအတှကျနကွေပါ။ ကိုယျတိုငျက Quarantine ထဲမှာ ရှိနတေယျဆိုရငျ ကိုယျရောဂါဖွဈတာ စောစောသိတော့ ကုသမှုခံယူနိုငျတယျ အဲဒါကွောင့ျမို့လညျး အကြိုးအမြားကွီး ရှိပါတယျ။ ပညာပေးကတော့ တခြိနျလုံး လုပျနရေမှာပဲ။”
ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈကူးစကျမှုနှုနျးဟာ ကွောကျစရာကောငျးအောငျ မွနျဆနျတဲ့အတှကျ အစိုးရရဲ့ ရောဂါကာကှယျထိနျးခြုပျရေးအစီအစဉျတှမှော ပွညျသူတှဘေကျက အသိစိတျဓါတျအပွည့ျအဝနဲ့ လိုကျနာဆောငျရှကျဖို့ အလှနျအရေးပါကွောငျး အမရေိကနျပွညျထောငျစုက ကူးစကျရောဂါအထူးကု ဒေါကျတာဇယြောသကျက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
“ ကနြောျအခု ကွားပါတယျ။ ထှကျပွေးကွတယျ လိပျစာအမှနျမပေးကွဘူး ဒါဟာ လုံး၀ မလုပျသင့ျတဲ့အရာပါ။ ကနြော့ျအနနေဲ့ ပွောခငြျတဲ့ တပိုငျးက အမှနျကို အမှနျအတိုငျးပွောပေးပါ။ ကိုယ့ျတိုငျးပွညျကို တကယျခစြျတယျဆိုရငျ လိမျစရာအကွောငျးမရှိပါဘူး။ တခွားနိုငျငံကနေ ပွနျလာတယျ။ ထှကျပွေးနတော ဒါက ကောငျးတဲ့အခကြျ မဟုတျပါဘူး။ ကိုယ့ျမှာ ကိုယျခံအားကောငျးလို့ ဘာမှ ရောဂါမဖွဈတာ ကိုယ့ျအတှကျကောငျးပါတယျ ဒါက အလှနျကောငျးတဲ့အခကြျပါ ဒါက ဘုရားပေးတဲ့ ဆုပဲ။ ဒါပမေယ့ျ ကိုယ့ျကွောင့ျ တခွားလူပေါငျးမြားစှာ ဒုက်ခရောကျသှားတဲ့အဖွဈကတော့ မလုပျပါနဲ့ ။ ကိုယျပွနျလာရငျ ပွနျလာတယျလို့ ပွောပေးပါ ။ ဒါဆိုရငျ ကနြောျတို့ နိုငျငံမှာ အခုဖွဈတဲ့ ၁၅ ယောကျကနေ ၁၆ ယောကျဖွဈသှားလညျး ကိစ်စမရှိပါဘူး။ ဒါပမေယ့ျ ၁၅ ယောကျကနေ ၁၅၀ တို့ ၁၅၀၀ တို့မဖွဈအောငျတော့ ကနြောျတို့ ကာကှယျရမှာပါ။ ကာကှယျတဲ့ နညျးလမျးကလှဲလို့ ကနြျတာ ဘာမှ မရှိသေးပါဘူး။”
ဗုဒ်ဓဟူးနေ့က နပွေညျတောျ သမ်မတအိမျတောျမှာ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျဦးဆောငျ ပွုလုပျတဲ့ ဗှီဒီယိုကှနျဖရင့ျ ဆှေးနှေးပှဲမှာ ပါဝငျသူတှကေတော့ ဧရာဝတီတိုငျးက ဘကျစုံသားဖှား ဆရာမ ဒေါျနှငျးထကျထကျနိုငျ၊ လှိုငျသာယာမွို့နယျ ပွညျသူ့ ကနြျးမာရေးဦးစီးဌာန မွို့နယျဆရာဝနျ ဒေါကျတာခငျရူပါစိုး၊ “အောငျ” ပရဟိတအဖှဲ့ဝငျဦးကောငျးမွတျသူနဲ့ We Love Yangon က ဦးဆနျးမောငျမောငျ တို့ဖွဈကွပါတယျ။
