[Zawgyi/Unicode]
မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု စနစ်နဲ့ ပတ်သက်လို့ စိုးရိမ်ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂက ဒီကနေ့ ရက်စွဲနဲ့ ထုတ်ပြန်တဲ့ အစီရင်ခံစာအပေါ် ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေရဲ့ သဘောထားတုံ့ပြန်ချက်တွေကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက်စုစုက ပြောပြပေးပါမယ်။
“အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံတွေမှာ COVID- 19 ကြောင့် သက်ရောက်မှု” လို့အမည်ပေးထားတဲ့ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ အစီရင်ခံစာထဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ကပ်ရောဂါကာလ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုအခြေအနေ နိမ့်ကျတဲ့အပေါ်စိုးရိမ်ကြောင်း ဖော်ပြထားတာပါ။ COVID- 19 ကပ်ရောဂါ မတိုင်ခင်ကတည်းက ပဋိပက္ခတွေနဲ့ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်တွေကြောင့် လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အကြပ်အတည်းတွေ ကြုံနေရတဲ့ နိုင်ငံတနိုင်ငံအဖြစ် စိုးရိမ်စရာတွေ ရှိနေတယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။
ကပ်ရောဂါကာလ စေတနာ့ဝန်ထမ်း အကူအညီပေးနေတဲ့ Community Fever Clinic Network က ဒေါက်တာသစ်လွင်ကတော့ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု အားနည်းချက်တွေကြောင့် အရေးပေါ် အခြေအနေနဲ့ ကြုံရတဲ့ အခါမျိုးမှာ အခက်အခဲတွေ ပိုကြုံရတယ်လို့ VOA ကိုပြောပါတယ်။
“ဒီကိုဗစ်ကာလအတွင်းမှာ ဆိုရင်လည်း ကျနော်တို့က အဓိကအဲ့ပြဿနာတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ရတာပဲပေါ့။ Social Distancing တို့ဘာတို့ ဒီကိစ္စတွေမှာ နည်းနည်းလေး ခဲယဉ်းလာတာတွေ့မယ်။ အလုပ်ခွင်မှာလည်း ဒီအတိုင်းရှိမယ်။ ကျန်တဲ့ လူအများကြီး စုဝေးနေတဲ့နေရာပေါ့။ ဥပမာ- ကျူးကျော်တဲလိုနေရာမျိုးတွေ။ အဲလိုကိစ္စမျိုးတွေမှာဆို အဲပြဿနာတွေက များတာပဲပေါ့နော်။ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းဘက်ကို ကြည့်လိုက်မယ်ဆိုရင်လည်း ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းအင်အားနည်းတာတော့ အမှန်ပဲ။ အဲတော့ Fever Clinic တွေ ကျနော်တို့ဖွင့်ဖြစ်ရတဲ့ အကြောင်းရင်းကလည်း အဓိကအဲဒါပဲပေါ့။”
မြန်မာနိုင်ငံမှာ လူဦးရေလူ ၁၀,၀၀၀ လောက်အတွက် ဆေးရုံမှာ လူနာကုတင် ၉ လုံးနှုန်းသာရှိပြီး ကမ္ဘာပေါ်မှာ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှု အဆင့်အနိမ့်ဆုံးစာရင်းဝင် နိုင်ငံတနိုင်ငံအဖြစ် ရှိနေဆဲ ဖြစ်ကြောင်းလည်း ကုလသမဂ္ဂရဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ အရှေ့တောင်အာရှ ၁၁ နိုင်ငံမှာ မြန်မာနိုင်ငံဟာ သားဖွားသူနာပြု အနည်းဆုံးနိုင်ငံတနိုင်ငံအဖြစ် အဆင့် ၁၀ မှာရှိနေပြီး ဖိလစ်ပိုင်ကတော့ အဆင့် ၁၁ နဲ့ အောက်ဆုံးမှာရှိနေသလို၊ စင်္ကာပူနိုင်ငံကတော့ ထိပ်ဆုံးနေရာမှာ ရှိနေတယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။
ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရ တနိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာနဲ့ ဆေးရုံပေါင်း ၁,၁၆၈ ရုံအပါအဝင်၊ ကျန်းမာရေးဌာနခွဲပေါင်း ၁၀,၉၉၀ ရှိနေပြီး၊ ဆေးပေးခန်းကတော့ ၂၅၄ ခု ရှိပါတယ်။
ကလေးအထူးကုဆရာဝန်ကြီး ပါမောက္ခဒေါက်တာစောဝင်းကတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုတွေနဲ့ ကျန်းမာရေး ပညာပေးရေး လုပ်ငန်းတွေမှာ အားနည်းချက်တွေ ရှိနေတယ်ဆိုတာကို လက်ခံပေမဲ့ လတ်တလော ကြုံနေရတဲ့ ကပ်ရောဂါနဲ့ ပတ်သက်လို့ ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းမှုတွေမှာတော့ အားရစရာကောင်းတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“ကျန်းမာရေးပြဿနာတွေတော့ ရှိပါတယ်။ ကျနော်တို့ကျန်းမာရေး ဘတ်ဂျက်အရမလုံလောက်တာ၊ ဒီကျန်းမာရေးဝန်ထမ်း အင်အားနည်းတာ။ ကျနော်တို့ရဲ့ ကလေးအသေအပျောက်နှုန်းတို့ ဒါတွေက ပတ်ဝန်းကျင်နိုင်ငံတချို့နဲ့ စာရင်တော့ မကောင်းတာတွေရှိတယ်။ တချို့ထက်လည်း ကောင်းတာရှိတယ်ပေါ့နော်။ ဒီပြဿနာလေးတွေတော့ ရှိပါတယ်။ ဒီဟာတွေကို ကျနော်တို့ ရှင်းနေရတာပေါ့လေ။ သို့သော် ဒီကိုဗစ်ကို ကိုင်တွယ်ပုံနဲ့ ပတ်သက်လို့တော့ ကျနော်တို့ဆီကို မကောင်းဘူးလို့ ပြောတာကို ကျနော်တို့ လက်မခံနိုင်ဘူး။”
ကုလသမဂ္ဂရဲ့ အစီရင်ခံစာမှာပဲ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွေရှိနေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်လို ဒေသမျိုးတွေမှာ ရောဂါကူးစက်မှု ထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ နောက်ဆက်တွဲ လူမှုစီးပွားအကြပ်အတည်းတွေ ကြုံရနိုင်သလို၊ ကပ်ရောဂါထိန်းချုပ်ဖို့ ကြိုးစားနေရတဲ့ အချိန်မှာ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေနဲ့အတူ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာစိုးရိမ်စရာတွေ ရှိနေတယ်လို့လည်း သတိပေးထားပါတယ်။
[Unicode Code]
နဂိုကအားနညျးတဲ့ မွနျမာ့ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှု ကိုဗဈကွောင့ျ ပိုအခကျတှေ့
မွနျမာနိုငျငံရဲ့ ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှု စနဈနဲ့ ပတျသကျလို့ စိုးရိမျကွောငျး ကုလသမဂ်ဂက ဒီကနေ့ ရကျစှဲနဲ့ ထုတျပွနျတဲ့ အစီရငျခံစာအပေါျ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှရေဲ့ သဘောထားတုံ့ပွနျခကြျတှကေို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျစုစုက ပွောပွပေးပါမယျ။
“အရှေ့တောငျအာရှနိုငျငံတှမှော COVID- 19 ကွောင့ျ သကျရောကျမှု” လို့အမညျပေးထားတဲ့ ကုလသမဂ်ဂရဲ့ အစီရငျခံစာထဲမှာ မွနျမာနိုငျငံနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ ကပျရောဂါကာလ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှုအခွအေနေ နိမ့ျကတြဲ့အပေါျစိုးရိမျကွောငျး ဖောျပွထားတာပါ။ COVID- 19 ကပျရောဂါ မတိုငျခငျကတညျးက ပဋိပက်ခတှနေဲ့ သဘာဝဘေးအန်တရာယျတှကွေောင့ျ လူသားခငြျးစာနာမှုဆိုငျရာ အကွပျအတညျးတှေ ကွုံနရေတဲ့ နိုငျငံတနိုငျငံအဖွဈ စိုးရိမျစရာတှေ ရှိနတေယျလို့ ဆိုထားပါတယျ။
ကပျရောဂါကာလ စတေနာ့ဝနျထမျး အကူအညီပေးနတေဲ့ Community Fever Clinic Network က ဒေါကျတာသဈလှငျကတော့ ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှု အားနညျးခကြျတှကွေောင့ျ အရေးပေါျ အခွအေနနေဲ့ ကွုံရတဲ့ အခါမြိုးမှာ အခကျအခဲတှေ ပိုကွုံရတယျလို့ VOA ကိုပွောပါတယျ။
“ဒီကိုဗဈကာလအတှငျးမှာ ဆိုရငျလညျး ကနြောျတို့က အဓိကအဲ့ပွူနာတှနေဲ့ ရငျဆိုငျရတာပဲပေါ့။ Social Distancing တို့ဘာတို့ ဒီကိစ်စတှမှော နညျးနညျးလေး ခဲယဉျးလာတာတှေ့မယျ။ အလုပျခှငျမှာလညျး ဒီအတိုငျးရှိမယျ။ ကနြျတဲ့ လူအမြားကွီး စုဝေးနတေဲ့နရောပေါ့။ ဥပမာ- ကြူးကြောျတဲလိုနရောမြိုးတှေ။ အဲလိုကိစ်စမြိုးတှမှောဆို အဲပွူနာတှကေ မြားတာပဲပေါ့နောျ။ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးဘကျကို ကွည့ျလိုကျမယျဆိုရငျလညျး ကနြျးမာရေးဝနျထမျးအငျအားနညျးတာတော့ အမှနျပဲ။ အဲတော့ Fever Clinic တှေ ကနြောျတို့ဖှင့ျဖွဈရတဲ့ အကွောငျးရငျးကလညျး အဓိကအဲဒါပဲပေါ့။”
မွနျမာနိုငျငံမှာ လူဦးရလေူ ၁၀,၀၀၀ လောကျအတှကျ ဆေးရုံမှာ လူနာကုတငျ ၉ လုံးနှုနျးသာရှိပွီး ကမ်ဘာပေါျမှာ ကနြျးမာရေး စောင့ျရှောကျမှု အဆင့ျအနိမ့ျဆုံးစာရငျးဝငျ နိုငျငံတနိုငျငံအဖွဈ ရှိနဆေဲ ဖွဈကွောငျးလညျး ကုလသမဂ်ဂရဲ့ အစီရငျခံစာမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။ အရှေ့တောငျအာရှ ၁၁ နိုငျငံမှာ မွနျမာနိုငျငံဟာ သားဖှားသူနာပွု အနညျးဆုံးနိုငျငံတနိုငျငံအဖွဈ အဆင့ျ ၁၀ မှာရှိနပွေီး ဖိလဈပိုငျကတော့ အဆင့ျ ၁၁ နဲ့ အောကျဆုံးမှာရှိနသေလို၊ စငျ်ကာပူနိုငျငံကတော့ ထိပျဆုံးနရောမှာ ရှိနတေယျလို့လညျး ပွောပါတယျ။
ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာနရဲ့ ထုတျပွနျခကြျအရ တနိုငျငံလုံးအတိုငျးအတာနဲ့ ဆေးရုံပေါငျး ၁,၁၆၈ ရုံအပါအဝငျ၊ ကနြျးမာရေးဌာနခှဲပေါငျး ၁၀,၉၉၀ ရှိနပွေီး၊ ဆေးပေးခနျးကတော့ ၂၅၄ ခု ရှိပါတယျ။
ကလေးအထူးကုဆရာဝနျကွီး ပါမောက်ခဒေါကျတာစောဝငျးကတော့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ကနြျးမာရေး စောင့ျရှောကျမှုတှနေဲ့ ကနြျးမာရေး ပညာပေးရေး လုပျငနျးတှမှော အားနညျးခကြျတှေ ရှိနတေယျဆိုတာကို လကျခံပမေဲ့ လတျတလော ကွုံနရေတဲ့ ကပျရောဂါနဲ့ ပတျသကျလို့ ရငျဆိုငျဖွရှေငျးမှုတှမှောတော့ အားရစရာကောငျးတယျလို့ ပွောပါတယျ။
“ကနြျးမာရေးပွူနာတှတေော့ ရှိပါတယျ။ ကနြောျတို့ကနြျးမာရေး ဘတျဂကြျအရမလုံလောကျတာ၊ ဒီကနြျးမာရေးဝနျထမျး အငျအားနညျးတာ။ ကနြောျတို့ရဲ့ ကလေးအသအေပြောကျနှုနျးတို့ ဒါတှကေ ပတျဝနျးကငြျနိုငျငံတခြို့နဲ့စာရငျတော့ မကောငျးတာတှရှေိတယျ။ တခြို့ထကျလညျး ကောငျးတာရှိတယျပေါ့နောျ။ ဒီပွူနာလေးတှတေော့ ရှိပါတယျ။ ဒီဟာတှကေို ကနြောျတို့ ရှငျးနရေတာပေါ့လေ။ သို့သောျ ဒီကိုဗဈကို ကိုငျတှယျပုံနဲ့ ပတျသကျလို့တော့ ကနြောျတို့ဆီကို မကောငျးဘူးလို့ ပွောတာကို ကနြောျတို့ လကျမခံနိုငျဘူး။”
ကုလသမဂ်ဂရဲ့ အစီရငျခံစာမှာပဲ လကျနကျကိုငျပဋိပက်ခတှရှေိနတေဲ့ ရခိုငျပွညျနယျလို ဒသေမြိုးတှမှော ရောဂါကူးစကျမှု ထိနျးခြုပျရေးနဲ့ နောကျဆကျတှဲ လူမှုစီးပှား အကွပျအတညျးတှေ ကွုံရနိုငျသလို၊ ကပျရောဂါထိနျးခြုပျဖို့ ကွိုးစားနရေတဲ့ အခြိနျမှာ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှုတှနေဲ့အတူ ငွိမျးခမြျးရေးနဲ့ လုံခွုံရေးဆိုငျရာစိုးရိမျစရာတှေ ရှိနတေယျလို့လညျး သတိပေးထားပါတယျ။
