[ Zawgyi ]
မြန်မာနိုင်ငံမှာ အစကတည်းက ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုက စနစ်တကျ မရှိ ၊ ချို့ယွင်းနေရတဲ့အထဲ စစ်ကောင်စီက အာဏာသိမ်းထား လိုက်ချိန်မှာဖြစ်လာတဲ့ ကိုဗစ်တတိယလှိုင်းရဲ့ဒဏ်ကို ပြည်သူတွေ အကြီးအကျယ် ခံစားနေရပါတယ်။ ကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှုနဲ့ စောင့်ရှောက်မှုအနေအထား ပိုပြီး ယိုယွင်းပျက်စီးလာနေပါတယ်။ ဒီအကြောင်း အေပီသတင်းလွှာတပုဒ်ကို မခွါညိုက ပြောပြပေးပါမယ်။
ကိုဗစ်ရောဂါနဲ့သေဆုံးသူတွေကို သုဿန်ကိုပို့ဖို့ လိုက်ပြီး သယ်ယူနေရတာဟာ ဝန်နဲ့အားနဲ့မမျှအောင် ဖြစ်နေတယ်လို့ ဘိုစိန်ပရဟိတအဖွဲ့ခေါင်းဆောင် ကိုဘိုစိန်က ပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့ကတော့ မိုးလင်းကနေ မိုးချုပ်အထိ အလောင်းတွေကတော့ တန်းစီနေတာပဲ။ …တချို့ဆို အိမ်မှာ နှစ်ရက်၊ သုံးရက် အဲလို ….တချို့ဆို အနံ့တောင် ထွက်နေတဲ့ အလောင်းတွေလည်း အများကြီးပဲ။”
ကိုဘိုစိန်ရဲ့ဖခင်ဖြစ်သူဟာလည်း အောက်စီဂျင်မရလို့ ကွယ်လွန်သွားခဲ့ကြောင်းလည်း သူက ပြောပါတယ်။ ဇူလိုင်လဟာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါ ကူးစက်မှု အဆိုးဆုံးလဖြစ်ခဲ့ပြီး သေဆုံးသူ ၁၁,၅၀၀ မှာ ကိုဗစ်-၁၉ နဲ့ ဆက်စပ်ကြောင်း အတည်ပြုတာ ၅၀ % ကျော် ရှိခဲ့ကြောင်း တရားဝင်ထုတ်ပြန်တဲ့မှတ်တမ်းတွေမှာ တွေ့ရပါတယ်။
ဒေသခံတွေရော လူ့အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားသူတွေကပါ စစ်ကောင်စီအစိုးရဟာ မိမိအာဏာတည်တံ့ခိုင်မြဲဖို့ ၊ အတိုက်အခံ ဆန့်ကျင်သူတွေကို နှိမ်နင်းဖို့ ကူးစက်ကပ်ရောဂါကို လက်နက်လို အသုံးချနေတယ်လို့ စွပ်စွဲကြပါတယ်။
အမည်မဖော်လိုတဲ့ ဆရာဝန်တယောက်ကလည်း အလားတူပဲ စစ်တပ်ဟာ သူ့ကိုယ်ကျိုးအတွက် ကိုဗစ် ကပ်ရောဂါဖြစ်နေတဲ့ အခိုက်အတန့်ကို အခွင့်ကောင်းယူပြီး လက်နက်လို အသုံးချနေကြောင်း Sky News သတင်းဌာနကို ပြောပါတယ်။
“စစ်အစိုးရဟာ ကိုဗစ်ရောဂါဖြစ်တဲ့ အခြေအနေကို ကိုယ်ကျိုးအတွက် လက်နက်လို အသုံးချနေပါတယ်။ သူတို့က လူနာတွေရဲ့အခြေအနေ၊ အောက်စီဂျင် ပြတ်လတ်နေတဲ့ အခြေအနေတွေအပြင် တကယ့်လက်တွေ့မှာ ဘာတွေဖြစ်နေသလဲဆိုတာကိုလည်း နည်းနည်းမှ ဂရုမစိုက်ကြဘူး။ သူတို့ဂရုစိုက်တာက သူတို့အာဏာတည်မြဲရေးတခုတည်းပါပဲ။”
ကျန်းမာရေးသုံး အောက်စီဂျင်ဓာတ်ငွေ့လည်း နေရာအနှံ့မှာ ပြတ်သလောက်ဖြစ်နေပြီး မလိုအပ်ဘဲ စုဆောင်း သိုဝှက်ထားတာကနေ ကာကွယ်ဖို့ ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်နဲ့ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီက ပုဂ္ဂလိက အရောင်းဆိုင်တွေကို အောက်စီဂျင်ရောင်းချ ပေးနေတာကို တားမြစ် ကန့်သတ်ခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမယ့်လည်း ပြည်သူတွေကို ရောင်းချခွင့် ကန့်သတ်ထားတဲ့ အောက်စီဂျင်တွေကို အစိုးရထောက်ခံသူတွေနဲ့ စစ်တပ်က ဖွင့်ထားတဲ့ ဆေးရုံတွေအတွက်တော့ ပို့ပေးနေရတယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်တွေလည်း ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ထွက်ပေါ်လာပါတယ်။ ကိုဗစ်ရောဂါဖြစ်သူ လူနာရှိတဲ့ မိသားစုတွေ၊ ဆွေမျိုးသားချင်းတွေဟာ အောက်စီဂျင်ရဖို့အတွက် တန်းစီပြီး တနေကုန်စောင့်ကြရပါတယ်။
ရန်ကုန်မှာ အဖိုးအတွက် လိုအပ်တဲ့ အောက်စီဂျင် လာတန်းစီနေသူတယောက်ဟာ သူ့အလှည့် အရောက်မှာပဲ အဖိုးက ဆုံးသွားတဲ့အကြောင်း သူငယ်ချင်းဖြစ်တဲ့ မမျိုးမျိုးက အခုလို ပြောပြပါတယ်။
“အိုးနှစ်လုံး မနက်မှရတယ်။ ဒါပေမယ့် မထည့်ပေးသေးဘူး ဆိုပြီးတော့ စီ…စီ၊ စီ…စီနဲ့ ပြီးလည်းပြီးရော အိမ်က ဖုန်းလှမ်းထိုးတယ်၊ သူ့အကို ဆုံးသွားပြီ-တဲ့။”
တချိန်တည်းမှာပဲ စစ်အစိုးရနဲ့ မပူးပေါင်းရေးအကြမ်းမဖက် အာဏာဖီဆန်ရေးလှုပ်ရှားမှုမှာ ပါဝင်ခဲ့ကြတဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေနဲ့အတူ ကျန်းမာရေး ဝန်ထမ်းတွေဟာ ပစ်မှတ်ထားခံခဲ့ကြရပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ စနေနေ့ကပဲ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်အတည်ပြုလူနာ ၃ သိန်းကျော်ရှိကြောင်းနဲ့ မကြာသေးခင်ကပဲ အရှေ့တောင်အာရှမှာ သေနှုန်းအမြင့်ဆုံးဖြစ်ခဲ့တဲ့ အင်ဒိုနီးရှားနဲ့ မလေးရှားတို့ထက် စံချိန် ကျော်လွန်သွားခဲ့ပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ တရားဝင် စမ်းသပ်အတည်ပြုတာ၊ သတင်းပို့တာတွေမရှိတဲ့ ကူးစက်သေဆုံးသူ အရေအတွက်ဟာ လက်ရှိဖော်ပြထားတဲ့ တရားဝင် ကိန်းဂဏန်းတွေထက် အများကြီး ပိုတယ်ဆိုတဲ့ ပြောဆိုယူဆချက်တွေလည်း ရှိနေပါတယ်ရှင်။
[ Unicode ]
မွနျမာ့ Covid-19 တိုကျဖကြျရေး မပွည့ျစုံတဲ့ ကနြျးမာရေးစနဈနဲ့ ရုနျးကနျ
မွနျမာနိုငျငံမှာ အစကတညျးက ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှုက စနဈတကြ မရှိ ၊ ခြို့ယှငျးနရေတဲ့အထဲ စဈကောငျစီက အာဏာသိမျးထား လိုကျခြိနျမှာဖွဈလာတဲ့ ကိုဗဈတတိယလှိုငျးရဲ့ဒဏျကို ပွညျသူတှေ အကွီးအကယြျ ခံစားနရေပါတယျ။ ကနြျးမာရေးဝနျဆောငျမှုနဲ့ စောင့ျရှောကျမှုအနအေထား ပိုပွီး ယိုယှငျးပကြျစီးလာနပေါတယျ။ ဒီအကွောငျး အပေီသတငျးလှှာတပုဒျကို မခှါညိုက ပွောပွပေးပါမယျ။
ကိုဗဈရောဂါနဲ့သဆေုံးသူတှကေို သုူနျကိုပို့ဖို့ လိုကျပွီး သယျယူနရေတာဟာ ဝနျနဲ့အားနဲ့မမြှအောငျ ဖွဈနတေယျလို့ ဘိုစိနျပရဟိတအဖှဲ့ခေါငျးဆောငျ ကိုဘိုစိနျက ပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့ကတော့ မိုးလငျးကနေ မိုးခြုပျအထိ အလောငျးတှကေတော့ တနျးစီနတောပဲ။ …တခြို့ဆို အိမျမှာ နှဈရကျ၊ သုံးရကျ အဲလို ….တခြို့ဆို အနံ့တောငျ ထှကျနတေဲ့ အလောငျးတှလေညျး အမြားကွီးပဲ။”
ကိုဘိုစိနျရဲ့ဖခငျဖွဈသူဟာလညျး အောကျစီဂငြျမရလို့ ကှယျလှနျသှားခဲ့ကွောငျးလညျး သူက ပွောပါတယျ။ ဇူလိုငျလဟာ မွနျမာနိုငျငံမှာ ကိုဗဈ-၁၉ ကပျရောဂါ ကူးစကျမှု အဆိုးဆုံးလဖွဈခဲ့ပွီး သဆေုံးသူ ၁၁,၅၀၀ မှာ ကိုဗဈ-၁၉ နဲ့ ဆကျစပျကွောငျး အတညျပွုတာ ၅၀ % ကြောျ ရှိခဲ့ကွောငျး တရားဝငျထုတျပွနျတဲ့မှတျတမျးတှမှော တှေ့ရပါတယျ။
ဒသေခံတှရေော လူ့အခှင့ျအရေးလှုပျရှားသူတှကေပါ စဈကောငျစီအစိုးရဟာ မိမိအာဏာတညျတံ့ခိုငျမွဲဖို့ ၊ အတိုကျအခံ ဆန့ျကငြျသူတှကေို နှိမျနငျးဖို့ ကူးစကျကပျရောဂါကို လကျနကျလို အသုံးခနြတေယျလို့ စှပျစှဲကွပါတယျ။
အမညျမဖောျလိုတဲ့ ဆရာဝနျတယောကျကလညျး အလားတူပဲ စဈတပျဟာ သူ့ကိုယျကြိုးအတှကျ ကိုဗဈ ကပျရောဂါဖွဈနတေဲ့ အခိုကျအတန့ျကို အခှင့ျကောငျးယူပွီး လကျနကျလို အသုံးခနြကွေောငျး ဗွိတိနျ Sky News သတငျးဌာနကို ပွောပါတယျ။
“စဈအစိုးရဟာ ကိုဗဈရောဂါဖွဈတဲ့ အခွအေနကေို ကိုယျကြိုးအတှကျ လကျနကျလို အသုံးခနြပေါတယျ။ သူတို့က လူနာတှရေဲ့အခွအေနေ၊ အောကျစီဂငြျ ပွတျလတျနတေဲ့ အခွအေနတှေအေပွငျ တကယ့ျလကျတှေ့မှာ ဘာတှဖွေဈနသေလဲဆိုတာကိုလညျး နညျးနညျးမှ ဂရုမစိုကျကွဘူး။ သူတို့ဂရုစိုကျတာက သူတို့အာဏာတညျမွဲရေးတခုတညျးပါပဲ။”
ကနြျးမာရေးသုံး အောကျစီဂငြျဓာတျငှေ့လညျး နရောအနှံ့မှာ ပွတျသလောကျဖွဈနပွေီး မလိုအပျဘဲ စုဆောငျး သိုဝှကျထားတာကနေ ကာကှယျဖို့ ဆိုတဲ့ အကွောငျးပွခကြျနဲ့ စဈအုပျခြုပျရေးကောငျစီက ပုဂ်ဂလိက အရောငျးဆိုငျတှကေို အောကျစီဂငြျရောငျးခြ ပေးနတောကို တားမွဈ ကန့ျသတျခဲ့ပါတယျ။
ဒါပမေယ့ျလညျး ပွညျသူတှကေို ရောငျးခခြှင့ျ ကန့ျသတျထားတဲ့ အောကျစီဂငြျတှကေို အစိုးရထောကျခံသူတှနေဲ့ စဈတပျက ဖှင့ျထားတဲ့ ဆေးရုံတှအေတှကျတော့ ပို့ပေးနရေတယျဆိုတဲ့ စှပျစှဲခကြျတှလေညျး ကယြျကယြျပွန့ျပွန့ျ ထှကျပေါျလာပါတယျ။ ကိုဗဈရောဂါဖွဈသူ လူနာရှိတဲ့ မိသားစုတှေ၊ ဆှမြေိုးသားခငြျးတှဟော အောကျစီဂငြျရဖို့အတှကျ တနျးစီပွီး တနကေုနျစောင့ျကွရပါတယျ။
ရနျကုနျမှာ အဖိုးအတှကျ လိုအပျတဲ့ အောကျစီဂငြျ လာတနျးစီနသေူတယောကျဟာ သူ့အလှည့ျ အရောကျမှာပဲ အဖိုးက ဆုံးသှားတဲ့အကွောငျး သူငယျခငြျးဖွဈတဲ့ မမြိုးမြိုးက အခုလို ပွောပွပါတယျ။
“အိုးနှဈလုံး မနကျမှရတယျ။ ဒါပမေယ့ျ မထည့ျပေးသေးဘူး ဆိုပွီးတော့ စီ…စီ၊ စီ…စီနဲ့ ပွီးလညျးပွီးရော အိမျက ဖုနျးလှမျးထိုးတယျ၊ သူ့အကို ဆုံးသှားပွီ-တဲ့။”
တခြိနျတညျးမှာပဲ စဈအစိုးရနဲ့ မပူးပေါငျးရေးအကွမျးမဖကျ အာဏာဖီဆနျရေးလှုပျရှားမှုမှာ ပါဝငျခဲ့ကွတဲ့ ကြှမျးကငြျပညာရှငျတှနေဲ့အတူ ကနြျးမာရေး ဝနျထမျးတှဟော ပဈမှတျထားခံခဲ့ကွရပါတယျ။
ပွီးခဲ့တဲ့ စနနေေ့ကပဲ မွနျမာနိုငျငံမှာ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကူးစကျအတညျပွုလူနာ ၃ သိနျးကြောျရှိကွောငျးနဲ့ မကွာသေးခငျကပဲ အရှေ့တောငျအာရှမှာ သနှေုနျးအမွင့ျဆုံးဖွဈခဲ့တဲ့ အငျဒိုနီးရှားနဲ့ မလေးရှားတို့ထကျ စံခြိနျ ကြောျလှနျသှားခဲ့ပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ တရားဝငျ စမျးသပျအတညျပွုတာ၊ သတငျးပို့တာတှမေရှိတဲ့ ကူးစကျသဆေုံးသူ အရအေတှကျဟာ လကျရှိဖောျပွထားတဲ့ တရားဝငျ ကိနျးဂဏနျးတှထေကျ အမြားကွီး ပိုတယျဆိုတဲ့ ပွောဆိုယူဆခကြျတှလေညျး ရှိနပေါတယျရှငျ။
