(Zawgyi / Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံကနေ ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု စွပ်စွဲချက်နဲ့ နိုင်ငံတကာတရားရုံး (ICJ) မှာ အမှုရင်ဆိုင်ခဲ့ရတဲ့ မြန်မာအနေနဲ့ အပြန်အလှန် ကြားနာမှုအပြီး နိုင်ငံတကာတရားရုံးဘက်က အမြန်ဆုံး ဆုံးဖြတ်ချက် ချနိုင်ခြေ ရှိပါတယ်လို့ နိုင်ငံတကာ ဥပဒေရေးရာ ပညာရှင်တဦးက သုံးသပ်လိုက်ပါတယ်။ ဒီကနေ့မှာတော့ နယ်သာလန်နိုင်ငံ The Hague နိုင်ငံတကာတရားရုံး (ICJ) ကနေ တရားရင်ဆိုင်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံကို ပြန်လာတဲ့ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ မြန်မာအစိုးရ ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ကို နေပြည်တော်မှာ ပြည်သူအများက သောင်းသောင်းဖြဖြ ကြိုဆိုခဲ့ကြပါတယ်။ အပြည့်အစုံကို မဆုမွန်က တင်ပြပေးထားပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းက ရိုဟင်ဂျာ မွတ်စလင်တွေအပေါ် လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်ခဲ့တယ်ဆိုပြီး မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှုဆိုင်ရာ စွပ်စွဲချက်နဲ့ နိုင်ငံတကာတရားရုံး (ICJ) မှာ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက တိုင်ကြားထားတာကို နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကိုယ်တိုင် ICJ တရားရုံးမှာ သွားရောက်ရင်ဆိုင် ဖြေရှင်းခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဇင်ဘာ ၁၀ ရက်နေ့ကနေ စတင်ခဲ့တဲ့ မြန်မာနဲ့ ဂမ်ဘီယာ နိုင်ငံချင်းအလိုက် လျှောက်လဲမှုရော အပြန်အလှန် လျှောက်လဲမှုတွေက ဒီဇင်ဘာလ ၁၂ ရက်နေ့မှာ အဆုံးသတ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီကနေ့ ဒီဇင်ဘာလ ၁၄ ရက်နေ့ စနေနေ့မှာတော့ နယ်သာလန်နိုင်ငံ The Hague နိုင်ငံတကာတရားရုံး (ICJ) ကနေ တရားရင်ဆိုင်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံကိုပြန်လာတဲ့ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ မြန်မာအစိုးရ ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ကို နေပြည်တော်မှာ ပြည်သူအများက သောင်းသောင်းဖြဖြ ကြိုဆိုခဲ့ကြပါတယ်။
နေပြည်တော် နိုင်ငံတကာလေဆိပ်ကနေ နေအိမ်ကိုပြန်လာနေတဲ့ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို လမ်းမဝဲယာတလျှောက်က ပြည်သူတွေ ဝန်ထမ်းတွေနဲ့ ကျောင်းသူကျောင်းသားတွေ ကြိုဆိုခဲ့ကြတာပါ။
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို လာရောက်ကြိုဆိုသူတွေထဲမှာ ပဲခူးကလာခဲ့တဲ့ ကိုမင်းမင်းလည်း ပါဝင်ပါတယ်။
“ကျနော်တို့ရဲ့ နိုင်ငံခေါင်းဆောင် လူထုခေါင်းဆောင် အမေစုဟာ အသက် ၇၅ နှစ်လည်း ဖြစ်နေပါပြီ။ ဒါပေမယ့် တိုင်းပြည်အတွက် သူ ကမ္ဘာပတ်ပြီး စည်းရုံးတွေလည်း ဆင်း၊ တိုင်းပြည် တိုးတက်ရာ တိုးတက်ကြောင်းလည်း လုပ်တယ်။ အခုလို ICJ ကိစ္စ ဂမ်ဘီယာ ကိစ္စမှာလည်း သူ ရဲရဲဝံ့ဝံ့ ဖြေရှင်းတယ်။ ဒီလို အသက်လည်းကြီးနေတဲ့ အမေစုကို ကျနော်တို့က အမေပြန်လာတဲ့လမ်းမှာ အမေ့သားသမီးတွေ အနေနဲ့ အမေအမောပြေပါစေ ဆိုတဲ့စိတ်နဲ့ အဲဒီရည်ရွယ်ချက်နဲ့ လာကြိုတာပါ။ အမေ အကောင်းဆုံး လုပ်နိုင်ခဲ့တယ်လို့ ကျနော်တို့ ယုံကြည်ပါတယ်။ ICJ တရားရုံး အနေနဲ့ကလည်း တရားမျှတတဲ့ စဉ်းစားဉာဏ်ရှိတဲ့ တရားသူကြီးတွေ အနေနဲ့လည်း မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဖြစ်စဉ်အမှန်ကို သေသေချာချာလေး လေ့လာပြီးတော့ ဆုံးဖြတ်နိုင်ပါစေလို့ ကျနော် မျှော်လင့်ပါတယ်။” လို့ ကိုမင်းမင်းက ပြောပါတယ်။
အခုဆိုရင်တော့ နိုင်ငံတကာတရားရုံးမှာ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံလည်းဖြစ် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးလည်းဖြစ်တဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဟာ သူကိုယ်တိုင် သွားရောက်ရင်ဆိုင် လျှောက်လဲခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံကို ပြန်ရောက်လာပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံတကာတရားရုံး (ICJ) ရဲ့အမိန့် တရားသူကြီးတွေရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်အပေါ် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုနဲ့ တရားစွဲခံရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရော တရားစွဲဆိုသူ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံဘက်က တရားဥပဒေလမ်းကြောင်းအရ စောင့်ဆိုင်းရမယ့် အခြေအနေ အနေအထား အချိန်ကာလနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အခြေအနေ ဘယ်လိုရှိနိုင်ပါသလဲ။
နိုင်ငံတကာ ဥပဒေရေးရာ လေ့လာသူ ဥပဒေပညာရှင် ဒေါက်တာမြင့်ဇံက အခုလို သုံးသပ်ပါတယ်။
“တရားရုံး ဆုံးဖြတ်ချက်ကိုတော့ ပြန်ပြောရမယ်ဆိုရင် တရားသူကြီးဥက္ကဋ္ဌ ကိုယ်တိုင်က နောက်ဆုံးမှာ အားလုံး လျှောက်လဲချက်တွေ ပြီးတဲ့အခါမှာ ပြောတာက Order လို့ သုံးပါတယ်၊ ဗမာလို တိုက်ရိုက်ပြန်ရရင်တော့ အမိန့်ပေါ့လေ၊ ဆုံးဖြတ်ချက်လည်း ခေါ်တယ်။ Provisional measures လို့ခေါ်တဲ့ လတ်တလော ဆောင်ရွက်မှုကို သုံးတာ။ ကျနော် သေချာတွေ့ပါတယ်။ We will issue the order as soon as possible အမြန်ဆုံးထုတ်ပြန်မယ်လို့ ပြောတယ်။
“အခု ဘယ်လောက်ကြာမယ် ဆိုတာတော့ ခန့်မှန်းဖို့ ခက်သားပဲ။ တရားသူကြီးတွေကိုယ်တိုင် သူတို့က အမှုတခုတည်း မဟုတ်ဘူးဗျ။ အခုလောလောဆယ် ဂမ်ဘီယာနဲ့ မြန်မာအမှုမှာ ဂမ်ဘီယာ စတင်တာက နိုဝင်ဘာလ ၁၁ ရက်ဆိုရင် ဒီနေ့ဆိုရင် တလနဲ့သုံးရက် ရှိသွားပါပြီ။ ဒါပေမယ့် မြန်မာက ကြားနာမှုပြီးတာ နှစ်ရက်ပဲရှိပါသေးတယ်။ ဘယ်လောက်ကြာမလဲ ဆိုတာတော့ အတိအကျ မတွက်နိုင်ဘူးခင်ဗျ။ ကျနော့်အထင်ကတော့ ခရစ္စမတ်မတိုင်ခင် ဖြစ်ဖို့၊ ဖြစ်ချင်လည်း ဖြစ်မယ်ပေါ့။ ဖြစ်ဖို့ အခွင့်အရေးနည်းတယ်၊ နောက် ခရစ္စမတ်ပြီးမှပဲ Provisional measures ICJ ရဲ့အမိန့်ကို ထုတ်လိုက်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။”
မဆုမွန် - အခု အဲလိုမျိုး တကယ်လို့ ဆုံးဖြတ်ချက် ကျပြီဆိုရင်တော့ တရားရုံးကို ပြန်ပြီးတော့ ဂမ်ဘီယာရော မြန်မာရော သွားပြန်ရင်ဆိုင်ရမယ့် အနေအထားလား ဆရာ။
ဒေါက်တာမြင့်ဇံ - “အဲဒါက တရားရုံးက ဘယ်လိုအမိန့်ပေးမလဲဆိုတာ အပေါ်မှာ မူတည်ပါတယ်။ အမိန့်က တကယ်လို့ ဂမ်ဘီယာမှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးအနေနဲ့ တောင်းတာ နှစ်ခုရှိတယ်။ အမှုကို တခုလုံးကို ဖျက်ပစ်လိုက်ဖို့၊ ဖျက်တယ်ဆိုတာ ဒီအမှုက ရှိတယ်ဆိုတာကို မဟုတ်အောင် စာရင်းကနေ ဖျက်ပေးဖို့။ အဲဒါ နံပါတ်တစ်အချက်ပါ။ အဲဒါကို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံးက မပေးဘူးဆိုရင်၊ ခွင့်မပြုဘူးဆိုပါတော့ ဒုတိယအနေနဲ့ Provisional measures လို့ခေါ်တဲ့ ကြားဖြတ်လုပ်ဆောင်မှုများ လုပ်ဆောင်နေတဲ့ ဂမ်ဘီယာရဲ့ လျှောက်လဲချက်ကို ပယ်ဖို့၊ မပေးဖို့ တင်ပြထားပါတယ်။ အဲတော့ တရားရုံးက အမှုတွဲကို ဖြုတ်မယ်၊ မဖြုတ်ဘူးဆိုတာတော့ တချို့၊ အားလုံးကို ခြောက်ခုစလုံးကို ပေးချင်ပေးမယ်၊ ဒါမှမဟုတ်လည်း တရားသူကြီးတချို့က ပထမနှစ်ခုကို ပေးမယ်၊ သဘောပြောပြတာပါ၊ ကျန်တဲ့သုံးခုကို မပေးဘူးဆိုပြီး အများစုမဲနဲ့ ဆုံးဖြတ်ချင်လည်းဖြတ်မယ်။ အဲဒါဆိုရင်တော့ ဆုံးဖြတ်ရန်အဆင့်ကို ရောက်ရင်တော့ ဘယ်လိုဖြစ်မယ် ဆိုတာကတော့ မြန်မာအစိုးရပိုင်း အနေနဲ့ အဲဒါကို ဆက်လျှောက်လဲမလား၊ မလျှောက်လဲဘူးလား၊ ဒါကတော့ အခုပြောရင် အနာဂတ်ကိုပြောသလို ဖြစ်နေပါတယ်။”
ဒါကတော့ ICJ တရားရုံးကနေ ဆုံးဖြတ်ချက် ချနိုင်ခြေတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ နိုင်ငံတကာ တရားခွင်ရဲ့ အခြေအနေ ဒေါက်တာမြင့်ဇံ သုံးသပ်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဟာ တရားရင်ဆိုင်အပြီးမှာတော့ နယ်သာလန်နိုင်ငံ ICJ တရားရုံးအထိ သူ့ကို လိုက်လံဝန်းရံအားပေးတဲ့ မြန်မာနဲ့ နိုင်ငံတကာက မြန်မာအသိုင်းအဝိုင်းကို နှစ်ကြိမ်တိုင်တိုင် လက်ခံတွေ့ဆုံခဲ့ပေမယ့် သောကြာနေ့က နယ်သာလန် အောက်လွှတ်တော်၊ နိုင်ငံခြားရေးကော်မတီနဲ့ တွေ့ဆုံဖို့ စီစဉ်ထားတာကတော့ မျှော်လင့်မထားတဲ့ အကြောင်းရင်းတွေကြောင့်ဆိုပြီး ပျက်ခဲ့ရတယ်လို့ နယ်သာလန် အောက်လွှတ်တော်ကို ကိုးကားပြီး နယ်သာလန် သတင်းတွေမှာတော့ ဖော်ပြပါရှိခဲ့ပါတယ်။
---------------------------------
(Unicode)
ICJ တရားခှငျ နောကျဆကျတှဲ ဘာမြှောျလင့ျနိုငျ
မွနျမာနိုငျငံအပေါျ ဂမျဘီယာနိုငျငံကနေ ရိုဟငျဂြာတှအေပေါျ လူမြိုးတုံးသတျဖွတျမှု စှပျစှဲခကြျနဲ့ နိုငျငံတကာတရားရုံး (ICJ) မှာ အမှုရငျဆိုငျခဲ့ရတဲ့ မွနျမာအနနေဲ့ အပွနျအလှနျ ကွားနာမှုအပွီး နိုငျငံတကာတရားရုံးဘကျက အမွနျဆုံး ဆုံးဖွတျခကြျ ခနြိုငျခွေ ရှိပါတယျလို့ နိုငျငံတကာ ဥပဒရေေးရာ ပညာရှငျတဦးက သုံးသပျလိုကျပါတယျ။ ဒီကနေ့မှာတော့ နယျသာလနျနိုငျငံ The Hagueနိုငျငံတကာတရားရုံး (ICJ) ကနေ တရားရငျဆိုငျပွီး မွနျမာနိုငျငံကို ပွနျလာတဲ့ နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံပုဂ်ဂိုလျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျနဲ့ မွနျမာအစိုးရ ကိုယျစားလှယျအဖှဲ့ကို နပွေညျတောျမှာ ပွညျသူအမြားက သောငျးသောငျးဖွဖွ ကွိုဆိုခဲ့ကွပါတယျ။ အပွည့ျအစုံကို မဆုမှနျက တငျပွပေးထားပါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျမွောကျပိုငျးက ရိုဟငျဂြာ မှတျစလငျတှအေပေါျ လူမြိုးတုံး သတျဖွတျခဲ့တယျဆိုပွီး မွနျမာနိုငျငံအပေါျ လူမြိုးတုံး သတျဖွတျမှုဆိုငျရာ စှပျစှဲခကြျနဲ့ နိုငျငံတကာတရားရုံး (ICJ) မှာ ဂမျဘီယာနိုငျငံက တိုငျကွားထားတာကို နိုငျငံတောျ၏ အတိုငျပငျခံပုဂ်ဂိုလျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကိုယျတိုငျ ICJ တရားရုံးမှာ သှားရောကျရငျဆိုငျ ဖွရှေငျးခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။ ဒီဇငျဘာ ၁၀ ရကျနေ့ကနေ စတငျခဲ့တဲ့ မွနျမာနဲ့ ဂမျဘီယာ နိုငျငံခငြျးအလိုကျ လြှောကျလဲမှုရော အပွနျအလှနျ လြှောကျလဲမှုတှကေ ဒီဇငျဘာလ ၁၂ ရကျနေ့မှာ အဆုံးသတျခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။
ဒီကနေ့ ဒီဇငျဘာလ ၁၄ ရကျနေ့ စနနေေ့မှာတော့ နယျသာလနျနိုငျငံ The Hagueနိုငျငံတကာတရားရုံး (ICJ) ကနေ တရားရငျဆိုငျပွီး မွနျမာနိုငျငံကိုပွနျလာတဲ့ နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံပုဂ်ဂိုလျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျနဲ့ မွနျမာအစိုးရ ကိုယျစားလှယျအဖှဲ့ကို နပွေညျတောျမှာ ပွညျသူအမြားက သောငျးသောငျးဖွဖွ ကွိုဆိုခဲ့ကွပါတယျ။
နပွေညျတောျ နိုငျငံတကာလဆေိပျကနေ နအေိမျကိုပွနျလာနတေဲ့ နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံပုဂ်ဂိုလျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကို လမျးမဝဲယာတလြှောကျက ပွညျသူတှေ ဝနျထမျးတှနေဲ့ ကြောငျးသူကြောငျးသားတှေ ကွိုဆိုခဲ့ကွတာပါ။
ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကို လာရောကျကွိုဆိုသူတှထေဲမှာ ပဲခူးကလာခဲ့တဲ့ ကိုမငျးမငျးလညျး ပါဝငျပါတယျ။
“ကနြောျတို့ရဲ့ နိုငျငံခေါငျးဆောငျ လူထုခေါငျးဆောငျ အမစေုဟာ အသကျ ၇၅ နှဈလညျး ဖွဈနပေါပွီ။ ဒါပမေယ့ျ တိုငျးပွညျအတှကျ သူ ကမ်ဘာပတျပွီး စညျးရုံးတှလေညျး ဆငျး၊ တိုငျးပွညျ တိုးတကျရာ တိုးတကျကွောငျးလညျး လုပျတယျ။ အခုလို ICJ ကိစ်စ ဂမျဘီယာ ကိစ်စမှာလညျး သူ ရဲရဲဝံ့ဝံ့ ဖွရှေငျးတယျ။ ဒီလို အသကျလညျးကွီးနတေဲ့ အမစေုကို ကနြောျတို့က အမပွေနျလာတဲ့လမျးမှာ အမေ့သားသမီးတှေ အနနေဲ့ အမအေမောပွပေါစေ ဆိုတဲ့စိတျနဲ့ အဲဒီရညျရှယျခကြျနဲ့ လာကွိုတာပါ။ အမေ အကောငျးဆုံး လုပျနိုငျခဲ့တယျလို့ ကနြောျတို့ ယုံကွညျပါတယျ။ ICJ တရားရုံး အနနေဲ့ကလညျး တရားမြှတတဲ့ စဉျးစားဉာဏျရှိတဲ့ တရားသူကွီးတှေ အနနေဲ့လညျး မွနျမာနိုငျငံရဲ့ ဖွဈစဉျအမှနျကို သသေခြောခြာလေး လေ့လာပွီးတော့ ဆုံးဖွတျနိုငျပါစလေို့ ကနြောျ မြှောျလင့ျပါတယျ။” လို့ ကိုမငျးမငျးက ပွောပါတယျ။
အခုဆိုရငျတော့ နိုငျငံတကာတရားရုံးမှာ နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံလညျးဖွဈ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးလညျးဖွဈတဲ့ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျဟာ သူကိုယျတိုငျ သှားရောကျရငျဆိုငျ လြှောကျလဲခဲ့ပွီး မွနျမာနိုငျငံကို ပွနျရောကျလာပွီ ဖွဈပါတယျ။ နိုငျငံတကာတရားရုံး (ICJ) ရဲ့အမိန့ျ တရားသူကွီးတှရေဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျအပေါျ လူမြိုးတုံးသတျဖွတျမှုနဲ့ တရားစှဲခံရတဲ့ မွနျမာနိုငျငံရော တရားစှဲဆိုသူ ဂမျဘီယာနိုငျငံဘကျက တရားဥပဒလေမျးကွောငျးအရ စောင့ျဆိုငျးရမယ့ျ အခွအေနေ အနအေထား အခြိနျကာလနဲ့ ပတျသကျပွီး အခွအေနေ ဘယျလိုရှိနိုငျပါသလဲ။
နိုငျငံတကာ ဥပဒရေေးရာ လေ့လာသူ ဥပဒပေညာရှငျ ဒေါကျတာမွင့ျဇံက အခုလို သုံးသပျပါတယျ။
“တရားရုံး ဆုံးဖွတျခကြျကိုတော့ ပွနျပွောရမယျဆိုရငျ တရားသူကွီးဥက်ကဋ်ဌ ကိုယျတိုငျက နောကျဆုံးမှာ အားလုံး လြှောကျလဲခကြျတှေ ပွီးတဲ့အခါမှာ ပွောတာက Order လို့ သုံးပါတယျ၊ ဗမာလို တိုကျရိုကျပွနျရရငျတော့ အမိန့ျပေါ့လေ၊ ဆုံးဖွတျခကြျလညျး ခေါျတယျ။ Provisional measures လို့ခေါျတဲ့ လတျတလော ဆောငျရှကျမှုကို သုံးတာ။ ကနြောျသခြောတှေ့ပါတယျ။ We will issue the order as soon as possible အမွနျဆုံးထုတျပွနျမယျလို့ ပွောတယျ။
“အခု ဘယျလောကျကွာမယျ ဆိုတာတော့ ခန့ျမှနျးဖို့ ခကျသားပဲ။ တရားသူကွီးတှကေိုယျတိုငျ သူတို့က အမှုတခုတညျး မဟုတျဘူးဗြ။ အခုလောလောဆယျ ဂမျဘီယာနဲ့ မွနျမာအမှုမှာ ဂမျဘီယာ စတငျတာက နိုဝငျဘာလ ၁၁ ရကျဆိုရငျ ဒီနေ့ဆိုရငျ တလနဲ့သုံးရကျ ရှိသှားပါပွီ။ ဒါပမေယ့ျ မွနျမာက ကွားနာမှုပွီးတာ နှဈရကျပဲရှိပါသေးတယျ။ ဘယျလောကျကွာမလဲ ဆိုတာတော့ အတိအကြ မတှကျနိုငျဘူးခငျဗြ။ ကနြော့ျအထငျကတော့ ခရစ်စမတျမတိုငျခငျ ဖွဈဖို့၊ ဖွဈခငြျလညျး ဖွဈမယျပေါ့။ ဖွဈဖို့ အခှင့ျအရေးနညျးတယျ၊ နောကျ ခရစ်စမတျပွီးမှပဲ Provisional measures ICJ ရဲ့အမိန့ျကို ထုတျလိုကျမယျလို့ ထငျပါတယျ။”
မဆုမှနျ - အခု အဲလိုမြိုး တကယျလို့ ဆုံးဖွတျခကြျ ကပြွီဆိုရငျတော့ တရားရုံးကို ပွနျပွီးတော့ ဂမျဘီယာရော မွနျမာရော သှားပွနျရငျဆိုငျရမယ့ျ အနအေထားလား ဆရာ။
ဒေါကျတာမွင့ျဇံ - “အဲဒါက တရားရုံးက ဘယျလိုအမိန့ျပေးမလဲဆိုတာ အပေါျမှာ မူတညျပါတယျ။ အမိန့ျက တကယျလို့ ဂမျဘီယာမှာ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးအနနေဲ့ တောငျးတာ နှဈခုရှိတယျ။ အမှုကို တခုလုံးကို ဖကြျပဈလိုကျဖို့၊ ဖကြျတယျဆိုတာ ဒီအမှုက ရှိတယျဆိုတာကို မဟုတျအောငျ စာရငျးကနေ ဖကြျပေးဖို့။ အဲဒါ နံပါတျတဈအခကြျပါ။ အဲဒါကို အပွညျပွညျဆိုငျရာ တရားရုံးက မပေးဘူးဆိုရငျ၊ ခှင့ျမပွုဘူးဆိုပါတော့ ဒုတိယအနနေဲ့ Provisional measures လို့ခေါျတဲ့ ကွားဖွတျလုပျဆောငျမှုမြား လုပျဆောငျနတေဲ့ ဂမျဘီယာရဲ့ လြှောကျလဲခကြျကို ပယျဖို့၊ မပေးဖို့ တငျပွထားပါတယျ။ အဲတော့ တရားရုံးက အမှုတှဲကို ဖွုတျမယျ၊ မဖွုတျဘူးဆိုတာတော့ တခြို့၊ အားလုံးကို ခွောကျခုစလုံးကို ပေးခငြျပေးမယျ၊ ဒါမှမဟုတျလညျး တရားသူကွီးတခြို့က ပထမနှဈခုကို ပေးမယျ၊ သဘောပွောပွတာပါ၊ ကနြျတဲ့သုံးခုကို မပေးဘူးဆိုပွီး အမြားစုမဲနဲ့ ဆုံးဖွတျခငြျလညျးဖွတျမယျ။ အဲဒါဆိုရငျတော့ ဆုံးဖွတျရနျအဆင့ျကို ရောကျရငျတော့ ဘယျလိုဖွဈမယျ ဆိုတာကတော့ မွနျမာအစိုးရပိုငျး အနနေဲ့ အဲဒါကို ဆကျလြှောကျလဲမလား၊ မလြှောကျလဲဘူးလား၊ ဒါကတော့ အခုပွောရငျ အနာဂတျကိုပွောသလို ဖွဈနပေါတယျ။”
ဒါကတော့ ICJ တရားရုံးကနေ ဆုံးဖွတျခကြျ ခနြိုငျခွတှေနေဲ့ ပတျသကျလို့ နိုငျငံတကာ တရားခှငျရဲ့ အခွအေနေ ဒေါကျတာမွင့ျဇံ သုံးသပျခဲ့တာဖွဈပါတယျ။
ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျဟာ တရားရငျဆိုငျအပွီးမှာတော့ နယျသာလနျနိုငျငံ ICJ တရားရုံးအထိ သူ့ကို လိုကျလံဝနျးရံအားပေးတဲ့ မွနျမာနဲ့ နိုငျငံတကာက မွနျမာအသိုငျးအဝိုငျးကို နှဈကွိမျတိုငျတိုငျ လကျခံတှေ့ဆုံခဲ့ပမေယ့ျ သောကွာနေ့က နယျသာလနျ အောကျလှှတျတောျ၊ နိုငျငံခွားရေးကောျမတီနဲ့ တှေ့ဆုံဖို့ စီစဉျထားတာကတော့ မြှောျလင့ျမထားတဲ့ အကွောငျးရငျးတှကွေောင့ျဆိုပွီး ပကြျခဲ့ရတယျလို့ နယျသာလနျ အောကျလှှတျတောျကို ကိုးကားပွီး နယျသာလနျ သတငျးတှမှောတော့ ဖောျပွပါရှိခဲ့ပါတယျ။
