(Zawgyi/Unicode)
ICJ နိုင်ငံတကာတရားရုံးမှာ အင်္ဂါနေ့က ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံရဲ့ တင်ပြလျှောက်လဲချက်တွေထဲမှာ အဓိကအားဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံမှာ နေထိုင်တဲ့ ရိုဟင်ဂျာအသိုင်းအဝိုင်းအပေါ် စစ်တပ်က ရက်ရက်စက်စက် ဘယ်လောက်အထိ ကျူးလွန်ခဲ့သလဲ၊ နိုင်ငံတော်အစိုးရ ဘက်က အကာအကွယ်ပေးဖို့ ဘယ်လောက်အထိ ပျက်ကွက်ခဲ့သလဲဆိုတာတွေကို အထောက်အထားတွေနဲ့ တင်ပြသွားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါကြောင့် နိုင်ငံရဲ့အကျိူးစီးပွားကိုကာကွယ်ဖို့ ICJ တရားရုံးမှာ ဦးဆောင် ခုခံချေပမယ်ဆိုတဲ့ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ ထုတ်ပြန်ကြေညာချက်ဟာ စစ်တပ်ရဲ့ ပြစ်မှုကျူးလွန်မှုတွေကို ကာကွယ်ဖို့လားဆိုတဲ့မေးခွန်းတွေ ထွက်ပေါ်လာခဲ့ပါ တယ်။ အမှုကို လေ့လာစောင့်ကြည့်နေတဲ့ George Washington တက္ကသိုလ်က မြန်မာ့အရေးလေ့လာသူ နိုင်ငံတကာရေးရာ ပါမောက္ခ Christina Fink ကို မအင်ကြင်းနိုင်က ဆက်သွယ်မေးမြန်းရာမှာ သူက အခုလို စပြောပါတယ်။
Christina Fink ။ ။ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံဘက်က လျှောက်လဲတင်ပြချက်တွေဟာ ဥပဒေကြောင်းအရ အလွန်ကို အားကောင်းပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂအချက်အလက်ရှာဖွေရေးမစ်ရှင် FFM ရဲ့အစီရင်ခံစာပါ တွေ့ရှိချက်တွေကို အခြေခံပြီး စွဲချက်တွေကို တည်ဆောက်ထားတာဖြစ်ပါတယ်။ FFM မစ်ရှင်ကို နိုင်ငံတကာက လေးစားရတဲ့ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဦးဆောင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့ဦးဆောင်လမ်းညွှန်မှုနဲ့ လူပေါင်း ထောင်နဲ့ချီကို မေးမြန်းစုံစမ်းထားတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါအပြင် မစ်ရှင်အနေနဲ့ ဂြိုဟ်တုကနေ ရိုက်ယူထားတဲ့ ဓာတ်ပုံတွေအပါအဝင် မျက်မြင်အထောက်အထား ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် နဲ့ အသေအချာကို လေ့လာသုံးသပ်ထားပါတယ်။ ဒါအပြင် ICJ နိုင်ငံတကာတရားရုံးအနေနဲ့ အမှုကို ဘာ့ကြောင့် ကိုင်တွယ်စီရင်သင့်သလဲ ဆိုတဲ့ အချက်ကိုလည်း ဂမ်ဘီယာဘက်က အခိုင်အမာတင်ပြခဲ့ပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာ အရပ်သားတွေအပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ဆိုးရွားလှတဲ့ ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှုတွေအတွက် တာဝန်ရှိသူ တဦးတယောက်ကိုမှ မြန်မာအစိုးရဘက်က အရေးယူအပြစ်ပေးခြင်းမရှိခဲ့ပါဘူး။ ဒါ့အပြင် နောက်ထပ် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု ကျူးလွန်မှုတွေ မဖြစ်ပေါ်အောင် ကာကွယ်ဖို့လည်း အစိုးရဘက်က ဘာမှမလုပ်ခဲ့ပါဘူး။ ရိုဟင်ဂျာအသိုင်းအဝိုင်းကိုလည်း ပြည်တွင်းက ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ ပိတ်လှောင်ထားခဲ့တဲ့အပြင် ရွာတွေမှာရှိနေတဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေကိုလည်း သွားလာခွင့်တွေကို ကန့်သတ်ပိတ်ပင်ထားခဲ့တာပါ။ နောက်တချက် ရှိပါသေးတယ်။ မြန်မာအစိုးရအဆက်ဆက်အနေနဲ့ ၂၀၁၂ ခုနှစ်ကတည်းက ကိုယ်ပိုင် စုံစမ်းရေးကော်မရှင်ပေါင်း ၈ ခုကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ပေမယ့် ဒီကော်မရှင်အားလုံးရဲ့ အစီရင်ခံစာတွေထဲမှာ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်ကျူးလွန်မှုတွေမရှိခဲ့ဘူးလို့ဘဲ တင်ပြထားခဲ့တာဖြစ်ပါ တယ်။ ဒါကြောင့် ဒီလိုဆိုးရွားလှတဲ့ ပြစ်မှုကျူးလွန်မှုတွေအတွက် အရေးယူအပြစ်ပေးနိုင်ရေး သူတို့အနေနဲ့ ICJ နိုင်ငံတကာ တရားရုံးကိုတင်ပြဖို့ လိုအပ်ခဲ့တာဖြစ်တယ်လို့ ဂမ်ဘီယာက လျှောက်လဲခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
အင်ကြင်းနိုင်။ ။ အဲတော့ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ICJ တရားရုံးမှာ သူကိုယ်တိုင် ဦးဆောင်ပြီး ခုခံချေပတာဟာ နိုင်ငံတော်ရဲ့ အကျိူးစီးပွားကို ကာကွယ်ဖို့ အတွက်ဖြစ်တယ်လို့ ထုတ်ပြန်ကြေညာထားတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဂမ်ဘီယာဘက်က တင်ပြလျှောက်လဲချက် ထဲမှာ မြန်မာစစ်တပ်က နိုင်ငံထဲမှာရှိနေတဲ့ လူအသိုင်းအဝိုင်း တစုအပေါ် ဘယ်လောက်ထိ ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခဲ့သလဲဆိုတာတွေကိုပဲ တင်ပြခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ အဲတော့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ပြောတဲ့ နိုင်ငံတော်အကျိုးစီးပွားဆိုတဲ့ အဓိပ္ပါယ်ကို ပါမောက္ခ Fink အနေနဲ့ ဘယ်လိုနားလည်ပါလဲရှင့်။
Christina Fink ။ ။ ဟုတ်ပါတယ်။ အခုလို ICJ တရားရုံးမှာ အမှုရင်ဆိုင်ရတဲ့ကိစ္စကို နိုင်ငံရဲ့ အကျိူးစီးပွားအဖြစ် မြန်မာအစိုးရ ဘယ်လိုခံယူထားသလဲဆိုတဲ့အပေါ်မှာ သိပ်ပြီးရှင်းရှင်းလင်းလင်း မရှိပါဘူး။ နိုင်ငံတိုင်း ကိုယ့်နိုင်ငံရဲ့ အချုပ်အချာအာဏာကို ကာကွယ်လိုကြတာပါ။ ဒါပေမယ့် အခုအမှုကိစ္စက နိုင်ငံခြား တိုင်းတပါးကနေ ကျူးကျော်ဝင်ရောက်တာမျိုး မဟုတ်ပါဘူး။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ နေထိုင်တဲ့ အရပ်သားတွေအပေါ် တပ်မတော်နဲ့ အစိုးရရဲ့ အပြုအမူလုပ်ရပ်ပဲဖြစ်ပါတယ်။ တပ်မတော်အနေနဲ့ ARSA ရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို တုံ့ပြန်နှိမ်နင်းခွင့်ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီလိုနှိမ်နင်းမှုမှာ ကလေးတွေ၊ မွေးကင်းစအရွယ်တွေကို သတ်ဖြတ်တဲ့အထိ၊ အမျိုးသမီးနဲ့ မိန်းကလေးတွေအပေါ် ရက်စက်တဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုအထိ ကျူးလွန်ဖို့ မပါဝင်ပါဘူး။ ဒါ့အပြင် နိုင်ငံတော်ဘက်ကလည်း လူအသိုင်းအဝိုင်းတစုအပေါ် အမုန်းစကားပွားများမှုတွေ ပြန့်ပွားအောင် ခွင့်မပြုသင့်သလို လူ့အခွင့်အရေး စုံစမ်းစစ်ဆေးသူတွေကိုလည်း သွားရောက်စစ်ဆေးခွင့် ပြုသင့်ပြီး ရိုဟင်ဂျာ အသိုင်းအဝိုင်းကို ထောက်ပံ့နေတဲ့ စားနပ်ရိက္ခာနဲ့ အကူအညီတွေကို ဖြတ်တောက်တဲ့အနေနဲ့ လူသားချင်းစာနာမှုကူညီရေးအဖွဲ့တွေကို တားဆီးပိတ်ပင်တာမျိုး မလုပ်သင့်ပါဘူး။ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာ လျှောက်လဲတင်ပြမယ့် မြန်မာဘက်ကကာကွယ်မယ့် ဥပဒေပညာရှင်တွေဘက်က နိုင်ငံတော်အကျိူးစီးပွားကို ဘယ်လို ပုံဖော်မလဲဆိုတာကို ကျမတို့ စောင့်ကြည့်ရမှာပါ။
ICJ တရားရုံးမှာ အင်္ဂါနေ့က စတင်ကြားနာတဲ့ပွဲကို တက်ရောက်လာတဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဟာ တရားသူကြီးတွေရဲ့ ရှေ့မှောက် မြန်မာနိုင်ငံကိုယ်စားလှယ်တွေအတွက် ပေးထားတဲ့နေရာ ထိပ်ဆုံးမှာထိုင်ပြီး ဂမ်ဘီယာဘက်က တင်ပြချက်တွေကို နားထောင်နေခဲ့တဲ့အကြောင်း နိုင်ငံတကာ သတင်းမီဒီယာတွေမှာ ဖော်ပြကြပါတယ်။
ဒီကနေ့ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာတော့ မြန်မာဘက်က ခုခံခြေပမယ့် လျှောက်လဲချက်ကို သူကိုယ်တိုင် ဦးဆောင်ပြီး နှုတ်နဲ့ တင်သွင်းမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
.................
ICJ မှာ ဂမျဘီယာလြှောကျလဲခကြျအပေါျ အမရေိကနျပါမောက်ခတဦး၏ သုံးသပျခကြျ
(Unicode)
ICJ နိုငျငံတကာတရားရုံးမှာ အငျ်ဂါနေ့က ဂမျဘီယာနိုငျငံရဲ့ တငျပွလြှောကျလဲခကြျတှထေဲမှာ အဓိကအားဖွင့ျ မွနျမာနိုငျငံမှာ နထေိုငျတဲ့ ရိုဟငျဂြာအသိုငျးအဝိုငျးအပေါျ စဈတပျက ရကျရကျစကျစကျ ဘယျလောကျအထိ ကြူးလှနျခဲ့သလဲ၊ နိုငျငံတောျအစိုးရ ဘကျက အကာအကှယျပေးဖို့ ဘယျလောကျအထိ ပကြျကှကျခဲ့သလဲဆိုတာတှကေို အထောကျအထားတှနေဲ့ တငျပွသှားခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ နိုငျငံရဲ့အကြိူးစီးပှားကိုကာကှယျဖို့ ICJ တရားရုံးမှာ ဦးဆောငျ ခုခံခြပေမယျဆိုတဲ့ နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံ ပုဂ်ဂိုလျရဲ့ ထုတျပွနျကွညောခကြျဟာ စဈတပျရဲ့ ပွဈမှုကြူးလှနျမှုတှကေို ကာကှယျဖို့လားဆိုတဲ့မေးခှနျးတှေ ထှကျပေါျလာခဲ့ပါ တယျ။ အမှုကို လေ့လာစောင့ျကွည့ျနတေဲ့ George Washington တက်ကသိုလျက မွနျမာ့အရေးလေ့လာသူ နိုငျငံတကာရေးရာ ပါမောက်ခ Christina Fink ကို မအငျကွငျးနိုငျက ဆကျသှယျမေးမွနျးရာမှာ သူက အခုလို စပွောပါတယျ။
Christina Fink ။ ။ ဂမျဘီယာနိုငျငံဘကျက လြှောကျလဲတငျပွခကြျတှဟော ဥပဒကွေောငျးအရ အလှနျကို အားကောငျးပါတယျ။ ကုလသမဂ်ဂအခကြျအလကျရှာဖှရေေးမဈရှငျ FFM ရဲ့အစီရငျခံစာပါ တှေ့ရှိခကြျတှကေို အခွခေံပွီး စှဲခကြျတှကေို တညျဆောကျထားတာဖွဈပါတယျ။ FFM မဈရှငျကို နိုငျငံတကာက လေးစားရတဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးဆိုငျရာ ကြှမျးကငြျသူတှကေ ဦးဆောငျခဲ့တာဖွဈပါတယျ။ သူတို့ဦးဆောငျလမျးညှှနျမှုနဲ့ လူပေါငျး ထောငျနဲ့ခြီကို မေးမွနျးစုံစမျးထားတာဖွဈပါတယျ။ ဒါအပွငျ မဈရှငျအနနေဲ့ ဂွိုဟျတုကနေ ရိုကျယူထားတဲ့ ဓာတျပုံတှအေပါအဝငျ မကြျမွငျအထောကျအထား ကယြျကယြျပွန့ျပွန့ျ နဲ့ အသအေခြာကို လေ့လာသုံးသပျထားပါတယျ။ ဒါအပွငျ ICJ နိုငျငံတကာတရားရုံးအနနေဲ့ အမှုကို ဘာ့ကွောင့ျ ကိုငျတှယျစီရငျသင့ျသလဲ ဆိုတဲ့ အခကြျကိုလညျး ဂမျဘီယာဘကျက အခိုငျအမာတငျပွခဲ့ပါတယျ။ ရိုဟငျဂြာ အရပျသားတှအေပေါျ ကြူးလှနျတဲ့ ဆိုးရှားလှတဲ့ ညှဉျးပနျးနှိပျစကျမှုတှအေတှကျ တာဝနျရှိသူ တဦးတယောကျကိုမှ မွနျမာအစိုးရဘကျက အရေးယူအပွဈပေးခွငျးမရှိခဲ့ပါဘူး။ ဒါ့အပွငျ နောကျထပျ လူမြိုးတုံးသတျဖွတျမှု ကြူးလှနျမှုတှေ မဖွဈပေါျအောငျ ကာကှယျဖို့လညျး အစိုးရဘကျက ဘာမှမလုပျခဲ့ပါဘူး။ ရိုဟငျဂြာအသိုငျးအဝိုငျးကိုလညျး ပွညျတှငျးက ဒုက်ခသညျစခနျးတှမှော ပိတျလှောငျထားခဲ့တဲ့အပွငျ ရှာတှမှောရှိနတေဲ့ ရိုဟငျဂြာတှကေိုလညျး သှားလာခှင့ျတှကေို ကန့ျသတျပိတျပငျထားခဲ့တာပါ။ နောကျတခကြျ ရှိပါသေးတယျ။ မွနျမာအစိုးရအဆကျဆကျအနနေဲ့ ၂၀၁၂ ခုနှဈကတညျးက ကိုယျပိုငျ စုံစမျးရေးကောျမရှငျပေါငျး ၈ ခုကို ဖှဲ့စညျးခဲ့ပမေယ့ျ ဒီကောျမရှငျအားလုံးရဲ့ အစီရငျခံစာတှထေဲမှာ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျကြူးလှနျမှုတှမေရှိခဲ့ဘူးလို့ဘဲ တငျပွထားခဲ့တာဖွဈပါ တယျ။ ဒါကွောင့ျ ဒီလိုဆိုးရှားလှတဲ့ ပွဈမှုကြူးလှနျမှုတှအေတှကျ အရေးယူအပွဈပေးနိုငျရေး သူတို့အနနေဲ့ ICJ နိုငျငံတကာ တရားရုံးကိုတငျပွဖို့ လိုအပျခဲ့တာဖွဈတယျလို့ ဂမျဘီယာက လြှောကျလဲခဲ့တာဖွဈပါတယျ။
အငျကွငျးနိုငျ။ ။ အဲတော့ နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံပုဂ်ဂိုလျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျက ICJ တရားရုံးမှာ သူကိုယျတိုငျ ဦးဆောငျပွီး ခုခံခြပေတာဟာ နိုငျငံတောျရဲ့ အကြိူးစီးပှားကို ကာကှယျဖို့ အတှကျဖွဈတယျလို့ ထုတျပွနျကွညောထားတာဖွဈပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဂမျဘီယာဘကျက တငျပွလြှောကျလဲခကြျ ထဲမှာ မွနျမာစဈတပျက နိုငျငံထဲမှာရှိနတေဲ့ လူအသိုငျးအဝိုငျး တစုအပေါျ ဘယျလောကျထိ ညှဉျးပနျးနှိပျစကျခဲ့သလဲဆိုတာတှကေိုပဲ တငျပွခဲ့တာဖွဈပါတယျ။ အဲတော့ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျပွောတဲ့ နိုငျငံတောျအကြိုးစီးပှားဆိုတဲ့ အဓိပ်ပါယျကို ပါမောက်ခ Fink အနနေဲ့ ဘယျလိုနားလညျပါလဲရှင့ျ။
Christina Fink ။ ။ ဟုတျပါတယျ။ အခုလို ICJ တရားရုံးမှာ အမှုရငျဆိုငျရတဲ့ကိစ်စကို နိုငျငံရဲ့ အကြိူးစီးပှားအဖွဈ မွနျမာအစိုးရ ဘယျလိုခံယူထားသလဲဆိုတဲ့အပေါျမှာ သိပျပွီးရှငျးရှငျးလငျးလငျး မရှိပါဘူး။ နိုငျငံတိုငျး ကိုယ့ျနိုငျငံရဲ့ အခြုပျအခြာအာဏာကို ကာကှယျလိုကွတာပါ။ ဒါပမေယ့ျ အခုအမှုကိစ်စက နိုငျငံခွား တိုငျးတပါးကနေ ကြူးကြောျဝငျရောကျတာမြိုး မဟုတျပါဘူး။ မွနျမာနိုငျငံမှာ နထေိုငျတဲ့ အရပျသားတှအေပေါျ တပျမတောျနဲ့ အစိုးရရဲ့ အပွုအမူလုပျရပျပဲဖွဈပါတယျ။ တပျမတောျအနနေဲ့ ARSA ရဲ့ တိုကျခိုကျမှုကို တုံ့ပွနျနှိမျနငျးခှင့ျရှိပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ဒီလိုနှိမျနငျးမှုမှာ ကလေးတှေ၊ မှေးကငျးစအရှယျတှကေို သတျဖွတျတဲ့အထိ၊ အမြိုးသမီးနဲ့ မိနျးကလေးတှအေပေါျ ရကျစကျတဲ့ လိငျပိုငျးဆိုငျရာ အကွမျးဖကျမှုအထိ ကြူးလှနျဖို့ မပါဝငျပါဘူး။ ဒါ့အပွငျ နိုငျငံတောျဘကျကလညျး လူအသိုငျးအဝိုငျးတစုအပေါျ အမုနျးစကားပှားမြားမှုတှေ ပွန့ျပှားအောငျ ခှင့ျမပွုသင့ျသလို လူ့အခှင့ျအရေး စုံစမျးစဈဆေးသူတှကေိုလညျး သှားရောကျစဈဆေးခှင့ျ ပွုသင့ျပွီး ရိုဟငျဂြာ အသိုငျးအဝိုငျးကို ထောကျပံ့နတေဲ့ စားနပျရိက်ခာနဲ့ အကူအညီတှကေို ဖွတျတောကျတဲ့အနနေဲ့ လူသားခငြျးစာနာမှုကူညီရေးအဖှဲ့တှကေို တားဆီးပိတျပငျတာမြိုး မလုပျသင့ျပါဘူး။ ဗုဒ်ဓဟူးနေ့မှာ လြှောကျလဲတငျပွမယ့ျ မွနျမာဘကျကကာကှယျမယ့ျ ဥပဒပေညာရှငျတှဘေကျက နိုငျငံတောျအကြိူးစီးပှားကို ဘယျလို ပုံဖောျမလဲဆိုတာကို ကမြတို့ စောင့ျကွည့ျရမှာပါ။
ICJ တရားရုံးမှာ အငျ်ဂါနေ့က စတငျကွားနာတဲ့ပှဲကို တကျရောကျလာတဲ့ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျဟာ တရားသူကွီးတှရေဲ့ ရှေ့မှောကျ မွနျမာနိုငျငံကိုယျစားလှယျတှအေတှကျ ပေးထားတဲ့နရော ထိပျဆုံးမှာထိုငျပွီး ဂမျဘီယာဘကျက တငျပွခကြျတှကေို နားထောငျနခေဲ့တဲ့အကွောငျး နိုငျငံတကာ သတငျးမီဒီယာတှမှော ဖောျပွကွပါတယျ။
ဒီကနေ့ ဗုဒ်ဓဟူးနေ့မှာတော့ မွနျမာဘကျက ခုခံခွပေမယ့ျ လြှောကျလဲခကြျကို သူကိုယျတိုငျ ဦးဆောငျပွီး နှုတျနဲ့ တငျသှငျးမှာ ဖွဈပါတယျ။
