(Zawgyi/Unicode)
နယ်သာလန်နိုင်ငံ The Hague မြို့က ICJ တရားရုံးမှာ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက တရားလိုလုပ် တရားစွဲဆိုထားတဲ့အပေါ် ထောက်ခံသူတွေရော၊ ကန့်ကွက်သူတွေပါ စုဝေးရောက်ရှိနေကြပါတယ်။
ICJ မှာ ရိုဟင်ဂျာအရေး လှုပ်ရှားသူတွေ ပြည်ပရောက် မြန်မာတိုင်းရင်းသားတွေက ထောက်ခံ စုဝေးခဲ့ကြသလို၊ ခုခံချေပမယ့် မြန်မာကိုယ်စားလှယ် အဖွဲ့ကို ဦးဆောင်လာတဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ထောက်ခံသူတွေလည်း သဟိဂ်မြို့မှာ စုဝေးခဲ့ကြတာပါ။ ဗြိတိန်အခြေစိုက် မြန်မာရိုဟင်ဂျာအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးထွန်းခင် ကတော့ တရားခွင်အပေါ် မျှော်လင့်ချက်နဲ့ ပတ်သက်လို့ The Hague မြို့မှာ ရောက်နေတဲ့ ဗွီအိုအေဝိုင်းတော်သား ကိုဝင်းခန့်မောင်ကို အခုလိုပြောသွားပါတယ်။
“ ကျနော်တို့ မျှော်လင့်ထားတာက ဒီမှာက ကြည့်ရမှာက Genocide လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှုနဲ့ ဒီတရားရုံးမှာ တင်ထားတဲ့အမှုအတွက် ၊ ဒီဂမ်ဘီယာဘက်ကကျတော့ ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးတွေ ကို စနစ်တကျ နှစ်ပေါင်းများစွာ သုတ်သင်ရှင်းလင်းတဲ့ စီမံကိန်းအပေါ် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိနဲ့ လုပ်ခဲ့တဲ့အပေါ် သမိုင်းတွေ ပြီးတော့ အထောက်အထားတွေ စစ်တပ်က ဘယ်လိုလုပ်ခဲ့သလဲ ဆိုတာတွေ အထောက်အထား အများကြီးရှိတယ်။ ဒါတွေကို သူတို့အနေနဲ့ ကောင်းကောင်းမွန်မွန် တင်ပြနိုင်မယ်လို့ ကျနော်ထင်ပါတယ်။ ပြီးတော့ ကျနော်အဓိက ပြောချင်တာကတော့ ဒီမှာ ကျနော်တို့ရယ်မဟုတ်ဘူး တခြား တိုင်းရင်းသား အားလုံးရှိတယ်။ ကချင်၊ ကရင်၊ ရှမ်း တိုင်းရင်းသားတွေအားလုံး နှစ်ပေါင်းများစွာ ရက်ရက်စက်စက် ညှဉ်းပမ်းနိတ်စက် သက်ဖြတ်မှုတွေ ခံနေရတာ ကြာပြီ။ ဒါ ရိုဟင်ဂျာ အတွက်သာမက တခြား တိုင်းရင်းသားတွေ အားလုံးအတွက်လည်း ဒီ Case က တော်တော်လေးကို အရေးပါမယ်လို့ မြန်မာပြည်မှာ ရှိနေတဲ့ ဖိနှိပ်ခံနေရတဲ့ လူနည်းစုတွေအတွက် ဒီနေ့က သမိုင်းဝင် နေ့တနေ့၊ သမိုင်းဝင် Hearing တခုလို့ ကျနေ်ာပြောချင်ပါတယ်။”
နိုင်ငံတကာ ကရင်အစည်းအရုံး တွဲဖက်အတွင်းရေးမှူး စလုံးဖန်း ကလည်း လူနည်းစုတွေအပေါ် ဖိ၊နှိပ်မှုတွေကို ရပ်တန့်ဖို့ ကြိုးပမ်းတဲ့ လုပ်ရပ်အဖြစ် ကြိုဆိုခဲ့တာပါ။
“အဓိက Message ကတော့ လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှုတို့ စစ်ရာဇဝတ်မှုတို့ အဲဒီ တိုင်းရင်းသားတွေ အပေါ်မှာ လုပ်ခဲ့တာတွေက မကောင်းတဲ့ဟာတွေပေ့ါ ၊ အဲဒါ ရပ်တန့်ဖို့ ကျနေ်ာတို့လိုချင်တယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ကျနော်တို့ ကရင်တွေက နှစ်ပေါင်း ၇၀ ကျော် ခံရတယ်ဆိုတော့ ကျနော်တို့ကရင်တွေက တကယ် Victim of Genocide ၊ Victim of War crime ဆိုတော့ ကျနော်တို့ တကယ်လိုချင်ပါတယ် ရပ်တန့်ဖို့အတွက်ကို။”
တချိန်တည်းမှာပဲ ခုခံချေပမယ့် မြန်မာကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ကို ဦးဆောင်လာတဲ့ နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ထောက်ခံသူတွေလည်း သဟိဂ်မြို့မှာ စုဝေးခဲ့ကြတာပါ။ ဒီအထဲက တဦးဖြစ်တဲ့ ဦးအောင်တင်သိန်း ကတော့ ထောက်ခံမှုပြသဖို့ ကိုယ့်စရိတ်နဲ့ကိုယ် နယ်သာလန်နိုင်ငံ သဟိဂ်မြို့အထိ လာရောက်ခဲ့တာလို့ ပြောပါတယ်။
“ဒီအတွက် အကုန်လုံး Support လုပ်တဲ့သဘောပါပဲ။ ဒါက နိုင်ငံ့အရေးဖြစ်သွားပြီလေ အဲဒါကို သူကိုယ်တိုင် လာပြီး Defend လုပ်တယ်ဆိုတော့ ကျနော်တို့ ဘက်ကလည်း အနည်းဆုံးတော့ ဒီလောက်တော့ ပြပေးနိုင်ရမှာပေါ့နော် ။ အဲဒီယုံကြည်မှု အပြည့်နဲ့ ကျနော်တို့ လာချင်းဖြစ်ပါတယ်။ အန်တီ ဘာပဲလုပ်လုပ်၊ ဘာပဲ decide လုပ်လုပ် မှန်ကန်မယ်ဆိုတာ ယုံကြည်ထားပါတယ်။ ကျနော်တို့ ရန်ကုန်ကနေ လာတာ ၂၃ ယောက် ဒီမှာ Join လုပ်တာ အားလုံး ၂၈ ယောက်ရှိပါတယ်။ ”
လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု စွပ်စွဲချက်နဲ့ ICJ မှာ တရားစွဲထားတဲ့အပေါ် မတူတဲ့ ရပ်တည်ချက်တွေနဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေကို The Hague မြို့မှာ ရောက်နေတဲ့ ဗွီအိုအေဝိုင်းတော်သား ကိုဝင်းခန့်မောင် မေးမြန်းထားတာကို စုစည်း တင်ပြခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
.......................
ICJ တရားခှငျ ထောကျခံသူတှနေဲ့ ကန့ျကှကျသူတှေ သဟိဂတျမှာစုဝေး
(Unicode)
နယျသာလနျနိုငျငံ သဟိဂျမွို့က ICJ တရားရုံးမှာ မွနျမာနိုငျငံအပေါျ ဂမျဘီယာနိုငျငံက တရားလိုလုပျ တရားစှဲဆိုထားတဲ့အပေါျ ထောကျခံသူတှရေော၊ ကန့ျကှကျသူတှပေါ စုဝေးရောကျရှိနကွေပါတယျ။
ICJ မှာ ရိုဟငျဂြာအရေး လှုပျရှားသူတှေ ပွညျပရောကျ မွနျမာတိုငျးရငျးသားတှကေ ထောကျခံ စုဝေးခဲ့ကွသလို၊ ခုခံခြပေမယ့ျ မွနျမာကိုယျစားလှယျ အဖှဲ့ကို ဦးဆောငျလာတဲ့ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကို ထောကျခံသူတှလေညျး သဟိဂျမွို့မှာ စုဝေးခဲ့ကွတာပါ။ ဗွိတိနျအခွစေိုကျ မွနျမာရိုဟငျဂြာအသငျး ဥက်ကဋ်ဌ ဦးထှနျးခငျ ကတော့ တရားခှငျအပေါျ မြှောျလင့ျခကြျနဲ့ ပတျသကျလို့ သဟိဂျမွို့မှာ ရောကျနတေဲ့ ဗှီအိုအဝေိုငျးတောျသား ကိုဝငျးခန့ျမောငျကို အခုလိုပွောသှားပါတယျ။
“ ကနြောျတို့ မြှောျလင့ျထားတာက ဒီမှာက ကွည့ျရမှာက Genocide လူမြိုးတုံးသတျဖွတျမှုနဲ့ ဒီတရားရုံးမှာ တငျထားတဲ့အမှုအတှကျ ၊ ဒီဂမျဘီယာဘကျကကတြော့ ရိုဟငျဂြာလူမြိုးတှေ ကို စနဈတကြ နှဈပေါငျးမြားစှာ သုတျသငျရှငျးလငျးတဲ့ စီမံကိနျးအပေါျ ရညျရှယျခကြျရှိရှိနဲ့ လုပျခဲ့တဲ့အပေါျ သမိုငျးတှေ ပွီးတော့ အထောကျအထားတှေ စဈတပျက ဘယျလိုလုပျခဲ့သလဲ ဆိုတာတှေ အထောကျအထားအမြားကွီးရှိတယျ။ ဒါတှကေို သူတို့အနနေဲ့ ကောငျးကောငျးမှနျမှနျတငျပွနိုငျမယျလို့ ကနြောျထငျပါတယျ။ ပွီးတော့ ကနြောျအဓိက ပွောခငြျတာကတော့ ဒီမှာ ကနြောျတို့ရယျမဟုတျဘူး တခွားတိုငျးရငျးသားအားလုံးရှိတယျ၊ ကခငြျ၊ ကရငျ၊ ရှမျး တိုငျးရငျးသားတှအေားလုံး နှဈပေါငျးမြားစှာ ရကျရကျစကျစကျ ညှဉျးပမျးနိတျစကျ သကျဖွတျမှုတှေ ခံနရေတာ ကွာပွီ။ ဒါ ရိုဟငျဂြာ အတှကျသာမက တခွား တိုငျးရငျးသားတှအေားလုံးအတှကျလညျး ဒီ case က တောျတောျလေးကို အရေးပါမယျလို့ မွနျမာပွညျမှာ ရှိနတေဲ့ ဖိနှိပျခံနရေတဲ့ လူနညျးစုတှအေတှကျ ဒီနေ့က သမိုငျးဝငျ နေ့တနေ့၊ သမိုငျးဝငျ hearing တခုလို့ ကနြေျာပွောခငြျပါတယျ။”
နိုငျငံတကာ ကရငျအစညျးအရုံး တှဲဖကျအတှငျးရေးမှူး စလုံးဖနျး ကလညျး လူနညျးစုတှအေပေါျ ဖိ၊နှိပျမှုတှကေို ရပျတန့ျဖို့ ကွိုးပမျးတဲ့ လုပျရပျအဖွဈ ကွိုဆိုခဲ့တာပါ။
“အဓိက message ကတော့ လူမြိုးတုံး သတျဖွတျမှုတို့ စဈရာဇဝတျမှုတို့ အဲဒီ တိုငျးရငျးသားတှအေပေါျမှာ လုပျခဲ့တာတှကေ မကောငျးတဲ့ဟာတှပေေ့ါ ၊ အဲဒါ ရပျတန့ျဖို့ ကနြေျာတို့လိုခငြျတယျ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ ကနြောျတို့ ကရငျတှကေ နှဈပေါငျး ၇၀ ကြောျ ခံရတယျဆိုတော့ ကနြောျတို့ကရငျတှကေ တကယျ Victim of Genocide ၊ Victim of War crime ဆိုတော့ ကနြောျတို့ တကယျလိုခငြျပါတယျ ရပျတန့ျဖို့အတှကျကို။”
တခြိနျတညျးမှာပဲ ခုခံခြပေမယ့ျ မွနျမာကိုယျစားလှယျအဖှဲ့ကို ဦးဆောငျလာတဲ့ နိုငျငံတောျ အတိုငျပငျခံပုဂ်ဂိုလျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကို ထောကျခံသူတှလေညျး သဟိဂျမွို့မှာ စုဝေးခဲ့ကွတာပါ။ ဒီအထဲက တဦးဖွဈတဲ့ ဦးအောငျတငျသိနျး ကတော့ ထောကျခံမှုပွသဖို့ ကိုယ့ျစရိတျနဲ့ကိုယျ နယျသာလနျနိုငျငံ သဟိဂျမွို့အထိ လာရောကျခဲ့တာလို့ ပွောပါတယျ။
“ဒီအတှကျ အကုနျလုံး support လုပျတဲ့သဘောပါပဲ ၊ ဒါက နိုငျငံ့အရေးဖွဈသှားပွီလေ အဲဒါကို သူကိုယျတိုငျ လာပွီး defend လုပျတယျဆိုတော့ ကနြောျတို့ ဘကျကလညျး အနညျးဆုံးတော့ ဒီလောကျတော့ ပွပေးနိုငျရမှာပေါ့နောျ ။ အဲဒီယုံကွညျမှု အပွည့ျနဲ့ ကနြောျတို့ လာခငြျးဖွဈပါတယျ။ အနျတီ ဘာပဲလုပျလုပျ၊ ဘာပဲ decide လုပျလုပျ မှနျကနျမယျဆိုတာ ယုံကွညျထားပါတယျ။ ကနြောျတို့ ရနျကုနျကနေ လာတာ ၂၃ ယောကျ ဒီမှာ join လုပျတာ အားလုံး ၂၈ ယောကျရှိပါတယျ။ ”
လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှု စှပျစှဲခကြျနဲ့ ICJ မှာ တရားစှဲထားတဲ့အပေါျ မတူတဲ့ ရပျတညျခကြျတှနေဲ့ လှုပျရှားမှုတှကေို သဟိဂျမွို့မှာ ရောကျနတေဲ့ ဗှီအိုအဝေိုငျးတောျသား ကိုဝငျးခန့ျမောငျ မေးမွနျးထားတာကို စုစညျးတငျပွခဲ့တာဖွဈပါတယျ။
