[Zawgyi/Unicode]
၂၀၂၀ ပြည့်ရွေးကောက်ပွဲ ဘယ်နေ့ကျင်းပမယ်ဆိုတာ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က အတိအကျ မကြေညာသေးပေမဲ့ သက်ဆိုင်ရာ ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲအသီးသီးမှာတော့ လုပ်ငန်းတွေ စလုပ်နေကြပါပြီ။ ဒီထဲကမှ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခဖြစ်နေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ် အပါအဝင် နယ်မြေအခြေအနေ မတည်ငြိမ်တဲ့ ဒေသတချို့မှာ ပြင်ဆင်နေတာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် မမေခက စုစည်းတင်ပြထားပါတယ်။
ဖွဲ့စည်းပုံပါ ပြဌာန်းချက်အရ တတိယအကြိမ် လွှတ်တော်သက်တမ်းအတွက် ပါတီစုံ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲကို ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် နှောင်းပိုင်းမှာ ကျင်းပရမှာ ဖြစ်တယ်လို့ ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင် ဥက္ကဋ္ဌက ပြောထားပါတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်မယ့် ရက်အတိအကျကိုတော့ COVID-19 ရောဂါ ထိန်းချုပ်နိုင်မှု အခြေအနေပေါ် မူတည်ပြီး သတ်မှတ်သွားမယ်လို့ ပြောဆိုထားပါတယ်။
ပဋိပက္ခတွေ ကြီးထွားနေတဲ့ ရခိုင်ဒေသမှာတော့ ရွေးကောက်ပွဲ အတွက် မဲဆန္ဒနယ်မြေသတ်မှတ်တာမှာ အပြောင်းအလဲတွေ ရှိလာနိုင်ပေမယ့် ခုချိန်ထိ ပြင်ဆင်မှုပိုင်းကို အသေးစိတ်အချောသတ်နိုင်ဖို့ကလည်း အခက်အခဲတွေ ရှိနေတယ်လို့ ရခိုင်ပြည်နယ် ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်တင်လှိုင်က ဗွီအိုအေကိုခုလိုပြောပါတယ်။
"အပြောင်းအလဲရှိတယ်၊ မရှိဘူးဆိုတာက အကုန်လုံး မဲဆန္ဒနယ်မြေ၊ မဲရုံတွေမှာ မဲလာပေးဖို့ အခြေအနေ၊ အခွင့်အလမ်းတွေ ရ၊ မရဆိုတာ အကုန်မူတည်တာကိုး။ ကာကွယ်ရေးတို့ ပြည်ထဲရေးတို့ ပြောမယ့်ဟာကို စောင့်ရမှာပေါ့လေ။ အဆင်ပြေတဲ့ နေရာမှာ လုပ်သွားဖို့က အားလုံး အဆင်သင့်ပဲ ပြင်ဆင်ထားတာ အားလုံးပြင်ထားတာရှိတယ်။ တချို့လူဦးရေ လျော့နည်းတဲ့နေရာကနေ မဲဆန္ဒမြေ လျှော့လိုက်ရတာတွေရှိတယ်၊ ထပ်တိုးလာတာတွေလည်း ရှိတယ်။ အပြောင်းအလဲကနည်းနည်းတော့ ရှိတယ်။"
လာမည့် ၂၀၂၀ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲအတွက် ပြုစုပြီးစီးတဲ့ အခြေခံမဲစာရင်းအရ ဆိုရင် မဲပေးနိုင်သူဦးရေက ၃၇သန်း ကျော် ရှိမယ်လို့ ကော်မရှင်ကဆိုပါတယ်။ ဒီစာရင်းမှာရွှေ့ပြောင်းတာဝန်ထမ်းဆောင် နေတဲ့ တပ်မတော်သားတွေနဲ့ တပ်မိသားစုဝင်များနဲ့ အဝေးရောက်မဲဆန္ဒရှင်စာရင်း မပါဝင်သေးပါဘူး။
မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်အဖွဲ့တွေနဲ့ မကြာခဏ ထိတွေ့မှုရှိနေတဲ့ ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းမှာတော့ မဲပေးနိုင်တဲ့ စာရင်းတွေ ကောက်ယူထားပြီးပေမဲ့ ရွှေ့ပြောင်းလာတဲ့ သူတွေရှိလာတာမို့ ဒီအပေါ်မှာ အသေးစိတ် ထပ်မံဆောင်ရွက်နေတယ်လို့ ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်း ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် အထွေထွေ အတွင်းတွင်းရေးမှူး ဦးနှင်းသက်ဦးကပြောပါတယ်။
"ကျေးရွာအုပ်စုတခု၊ နှစ်ခုရွှေ့တာကလွဲလို့ နေပြည်တော်တင်ပြပြီးလို့ နီးရင်ထွက်လာပါလိမ့်မယ်။ မဲဆန္ဒရှင် စာရင်းကတော့ အရင်ကထက်တိုးတယ်။ မူဆယ်တို့ဘာတို့ဆိုလဲ လူတွေများလာတယ်။ ပြီးတော့လောက်ကိုင်ဘက်ရောပေါ့။"
ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၅ တုန်းက ကျင်းပတဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲတုန်းက ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပရက်ကို ရွေးကောက်ပွဲ မလုပ်ခင် ၄ လ ကြိုတင် ကြေညာခဲ့ပြီး ၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲတုန်းကတော့ ၃ လနီးပါး ကြိုတင်ကြေညာခဲ့ပါတယ်။
လာမယ့် ၂၀၂၀ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ ကာလမှာမဲစာရင်း စစ်ဆေးမှုတွေ စစ်ဆေးဖို့ လွယ်ကူစေဖို့ မိသားစုလိုက် ထုတ်ပြန်တဲ့ စာရင်း ပုံစံနဲ့ ထုတ်ပြန်သွားဖို့ စီစဉ်ထားတယ်လို့ ကော်မရှင်ကပြောဆိုထားပါတယ်။ ဒါက မဲစာရင်း မှားယွင်းစေတာ နည်းစေတယ်လို့ ကော်မရှင်ဘက်က ဆိုပါတယ်။ ကြိုတင်မဲပေးလိုသူများ၊ အဝေးရောက် မဲဆန္ဒရှင် စာရင်းတွေနဲ့ပတ်သတ်လို့တော့ ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ဘက်က တိတိကျကျ ပြောဆိုတာ မရှိသေးပါဘူး။
စစ်ဘေးရှောင်စခန်းတွေကနေ ကျေးရွာတွေဆီ နေရာပြန်ချဖို့ စီစဉ်နေတဲ့ ကချင်ပြည်နယ်တွင်းမှာ မဲပေးသူဦးရေ တိုးပွားလာတယ်လို့ ပြည်နယ် ကော်မရှင် အတွင်းရေးမှူးကဆိုပါတယ်။ အခြေအနေအရ မဲဆနနယ် အချို့ကို ပြင်ဆင်ဖို့ရှိတယ်လို့ ပြည်နယ် ကော်မရှင် အတွင်းရေးမှူးက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
"လက်ရှိ အခြေအနေအရ တိုးတက်တဲ့ အလားအလာရှိတယ်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်ကထက် တချို့က နယ်မြေအေးတော့ ပြန်လာနေတာတွေ ကောက်ထားတာရှိတယ်။ တချို့နေရာတွေ တိုးလာတာပေါ့ ၁၅၀,၀၀၀ ကျော်တာပေါ့။ ပြည်နယ်လွှတ်တော်နဲ့ တချို့မြို့လောက်ပဲ အနည်းငယ်အပြောင်းအလဲရှိတယ်။ အများစုကတော့ပြောင်းလဲတာမရှိပါဘူး။
လာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲလက်မှတ်များကို အဖြူရောင် အနေနဲ့ သတ်မှတ်သုံးသွားဖို့ ကော်မရှင်က လျာထားတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပမယ့် နေ့ကိုကော်မရှင်က အတည်မပြုသေးပေမဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပစရိတ်ကိုတော့ ကျပ်ဘီလီယံ ၅၀ လောက် သုံးဖို့ လျာထားတယ်လို့ ကော်မရှင်ကပြောဆိုထားပါတယ်။
[Unicode Version]
၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲအတှကျ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျ လုပျငနျးစနပွေီ
၂၀၂၀ ပွည့ျရှေးကောကျပှဲ ဘယျနေ့ကငြျးပမယျဆိုတာ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျက အတိအကြ မကွညောသေးပမေဲ့ သကျဆိုငျရာ ကောျမရှငျအဖှဲ့ခှဲအသီးသီးမှာတော့ လုပျငနျးတှေ စလုပျနကွေပါပွီ။ ဒီထဲကမှ လကျနကျကိုငျပဋိပက်ခဖွဈနတေဲ့ ရခိုငျပွညျနယျ အပါအဝငျ နယျမွအေခွအေနေ မတညျငွိမျတဲ့ ဒသေတခြို့မှာ ပွငျဆငျနတောတှနေဲ့ ပတျသကျပွီး ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ မမခေက စုစညျးတငျပွထားပါတယျ။
ဖှဲ့စညျးပုံပါ ပွဌာနျးခကြျအရ တတိယအကွိမျ လှှတျတောျသကျတမျးအတှကျ ပါတီစုံ အထှထှေေ ရှေးကောကျပှဲကို ၂၀၂၀ ပွည့ျနှဈ နှောငျးပိုငျးမှာ ကငြျးပရမှာ ဖွဈတယျလို့ ရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျ ဥက်ကဋ်ဌက ပွောထားပါတယျ။ ရှေးကောကျပှဲ လုပျမယ့ျ ရကျအတိအကကြိုတော့ COVID-19 ရောဂါ ထိနျးခြုပျနိုငျမှု အခွအေနပေေါျ မူတညျပွီး သတျမှတျသှားမယျလို့ ပွောဆိုထားပါတယျ။
ပဋိပက်ခတှေ ကွီးထှားနတေဲ့ ရခိုငျဒသေမှာတော့ ရှေးကောကျပှဲ အတှကျ မဲဆန်ဒနယျမွသေတျမှတျတာမှာ အပွောငျးအလဲတှေ ရှိလာနိုငျပမေယ့ျ ခုခြိနျထိ ပွငျဆငျမှုပိုငျးကို အသေးစိတျအခြောသတျနိုငျဖို့ကလညျး အခကျအခဲတှေ ရှိနတေယျလို့ ရခိုငျပွညျနယျ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျ ဥက်ကဋ်ဌ ဒေါျတငျလှိုငျက ဗှီအိုအကေိုခုလိုပွောပါတယျ။
"အပွောငျးအလဲရှိတယျ၊ မရှိဘူးဆိုတာက အကုနျလုံး မဲဆန်ဒနယျမွေ၊ မဲရုံတှမှော မဲလာပေးဖို့ အခွအေနေ၊ အခှင့ျအလမျးတှေ ရ၊ မရဆိုတာ အကုနျမူတညျတာကိုး။ ကာကှယျရေးတို့ ပွညျထဲရေးတို့ ပွောမယ့ျဟာကို စောင့ျရမှာပေါ့လေ။ အဆငျပွတေဲ့ နရောမှာ လုပျသှားဖို့က အားလုံး အဆငျသင့ျပဲ ပွငျဆငျထားတာ အားလုံးပွငျထားတာရှိတယျ။ တခြို့လူဦးရေ လြော့နညျးတဲ့နရောကနေ မဲဆန်ဒမွေ လြှော့လိုကျရတာတှရှေိတယျ၊ ထပျတိုးလာတာတှလေညျး ရှိတယျ။ အပွောငျးအလဲကနညျးနညျးတော့ ရှိတယျ။"
လာမည့ျ ၂၀၂၀ အထှထှေရှေေးကောကျပှဲအတှကျ ပွုစုပွီးစီးတဲ့ အခွခေံမဲစာရငျးအရ ဆိုရငျ မဲပေးနိုငျသူဦးရကေ ၃၇သနျး ကြောျ ရှိမယျလို့ ကောျမရှငျကဆိုပါတယျ။ ဒီစာရငျးမှာရှှေ့ပွောငျးတာဝနျထမျးဆောငျ နတေဲ့ တပျမတောျသားတှနေဲ့ တပျမိသားစုဝငျမြားနဲ့ အဝေးရောကျမဲဆန်ဒရှငျစာရငျး မပါဝငျသေးပါဘူး။
မွောကျပိုငျးမဟာမိတျအဖှဲ့တှနေဲ့ မကွာခဏ ထိတှေ့မှုရှိနတေဲ့ ရှမျးပွညျမွောကျပိုငျးမှာတော့ မဲပေးနိုငျတဲ့ စာရငျးတှေ ကောကျယူထားပွီးပမေဲ့ ရှှေ့ပွောငျးလာတဲ့ သူတှရှေိလာတာမို့ ဒီအပေါျမှာ အသေးစိတျ ထပျမံဆောငျရှကျနတေယျလို့ ရှမျးပွညျမွောကျပိုငျး ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျ အထှထှေေ အတှငျးတှငျးရေးမှူး ဦးနှငျးသကျဦးကပွောပါတယျ။
"ကြေးရှာအုပျစုတခု၊ နှဈခုရှှေ့တာကလှဲလို့ နပွေညျတောျတငျပွပွီးလို့ နီးရငျထှကျလာပါလိမ့ျမယျ။ မဲဆန်ဒရှငျ စာရငျးကတော့ အရငျကထကျတိုးတယျ။ မူဆယျတို့ဘာတို့ဆိုလဲ လူတှမြေားလာတယျ။ ပွီးတော့လောကျကိုငျဘကျရောပေါ့။"
ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၅ တုနျးက ကငြျးပတဲ့ ပွီးခဲ့တဲ့ ရှေးကောကျပှဲတုနျးက ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပရကျကို ရှေးကောကျပှဲ မလုပျခငျ ၄ လ ကွိုတငျ ကွညောခဲ့ပွီး ၂၀၁၀ ရှေးကောကျပှဲတုနျးကတော့ ၃ လနီးပါး ကွိုတငျကွညောခဲ့ပါတယျ။
လာမယ့ျ ၂၀၂၀ အထှထှေရှေေးကောကျပှဲ ကာလမှာမဲစာရငျး စဈဆေးမှုတှေ စဈဆေးဖို့ လှယျကူစဖေို့ မိသားစုလိုကျ ထုတျပွနျတဲ့ စာရငျး ပုံစံနဲ့ ထုတျပွနျသှားဖို့ စီစဉျထားတယျလို့ ကောျမရှငျကပွောဆိုထားပါတယျ။ ဒါက မဲစာရငျး မှားယှငျးစတော နညျးစတေယျလို့ ကောျမရှငျဘကျက ဆိုပါတယျ။ ကွိုတငျမဲပေးလိုသူမြား၊ အဝေးရောကျ မဲဆန်ဒရှငျ စာရငျးတှနေဲ့ပတျသတျလို့တော့ ပွညျထောငျစုရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျဘကျက တိတိကကြြ ပွောဆိုတာ မရှိသေးပါဘူး။
စဈဘေးရှောငျစခနျးတှကေနေ ကြေးရှာတှဆေီ နရောပွနျခဖြို့ စီစဉျနတေဲ့ ကခငြျပွညျနယျတှငျးမှာ မဲပေးသူဦးရေ တိုးပှားလာတယျလို့ ပွညျနယျ ကောျမရှငျ အတှငျးရေးမှူးကဆိုပါတယျ။ အခွအေနအေရ မဲဆနနယျ အခြို့ကို ပွငျဆငျဖို့ရှိတယျလို့ ပွညျနယျ ကောျမရှငျ အတှငျးရေးမှူးက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
"လကျရှိ အခွအေနအေရ တိုးတကျတဲ့ အလားအလာရှိတယျ။ ၂၀၁၅ ခုနှဈကထကျ တခြို့က နယျမွအေေးတော့ ပွနျလာနတောတှေ ကောကျထားတာရှိတယျ။ တခြို့နရောတှေ တိုးလာတာပေါ့ ၁၅၀,၀၀၀ ကြောျတာပေါ့။ ပွညျနယျလှှတျတောျနဲ့ တခြို့မွို့လောကျပဲ အနညျးငယျအပွောငျးအလဲရှိတယျ။ အမြားစုကတော့ပွောငျးလဲတာမရှိပါဘူး။
လာမယ့ျရှေးကောကျပှဲမှာ မဲလကျမှတျမြားကို အဖွူရောငျ အနနေဲ့ သတျမှတျသုံးသှားဖို့ ကောျမရှငျက လြာထားတယျလို့ ပွောပါတယျ။ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပမယ့ျ နေ့ကိုကောျမရှငျက အတညျမပွုသေးပမေဲ့ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပစရိတျကိုတော့ ကပြျဘီလီယံ ၅၀ လောကျ သုံးဖို့ လြာထားတယျလို့ ကောျမရှငျကပွောဆိုထားပါတယျ။
