(Zawgyi / Unicode)
အခုဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံတဝန်း COVID-19 ရောဂါကူးစက်မှုက တသိန်းနီးပါး ရှိလာနေပြီး တကမ္ဘာလုံးနဲ့ယှဉ်ရင် ကူးစက်မှုနှုန်းက မြန်မာနိုင်ငံဟာ တရုတ်နိုင်ငံထက်ကို ကျော်လွန်သွားပြီဖြစ်တဲ့အတွက် ပြည်သူတွေ အထူးသတိထား ကာကွယ်နေထိုင်ကြဖို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန သတင်းထုတ်ပြန်ရေးအဖွဲ့ဝင် ဒေါက်တာခင်ခင်ကြီးက သတိပေး ပြောဆိုလိုက်ပါတယ်။ ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနဘက်က ပြည်သူတွေကြား ကူးစက်မြန်ရောဂါ ကူးစက်မှု ထိန်းချုပ်ကာကွယ်နိုင်ရေး အစီအမံတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် မဆုမွန် မေးမြန်းတင်ဆက်ထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံတဝန်းလုံး အတိုင်းအတာနဲ့ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ COVID-19 ကူးစက်သူပေါင်းက ဒီဇင်ဘာလ ၅ ရက်နေ့ ညနေ ၄ နာရီခွဲ သတင်းထုတ်ပြန်ချက်အရ ၉၆,၅၂၀ အထိ ကူးစက်နေပြီး ကိုဗစ်ကြောင့် သေဆုံးသူပေါင်းက ၂,၀၅၉ အထိ ရှိသွားပြီဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကမ္ဘာတဝန်း COVID-19 ရောဂါကူးစက်မှုမှာ မြန်မာနိုင်ငံဟာ တရုတ်နိုင်ငံထက်ကို ကျော်လွန်သွားတဲ့ စိုးရိမ်စရာ အနေအထား ဖြစ်နေတဲ့အတွက် ပြည်သူတွေ အထူးဂရုစိုက်ကြဖို့ ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာန သတင်းထုတ်ပြန်ရေးအဖွဲ့ဝင် ဗဟိုကူးစက်ရောဂါ တိုက်ဖျက်ရေးဌာနခွဲ ညွှန်ကြားရေးမှူး ဒေါက်တာခင်ခင်ကြီးက ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းကို ပြောပြပါတယ်။
"အခုလက်ရှိမှာဆိုရင်တော့ ရောဂါဖြစ်ပွားမှုက တသိန်းနီးနီး ဖြစ်လာပြီပေါ့။ တကမ္ဘာလုံးနဲ့ ယှဉ်လိုက်မယ်ဆိုရင် နံပါတ် ၆၈ နေရာမှာ ရှိနေတာပေါ့။ တရုတ်ကိုတောင် ကျော်သွားပြီပေါ့။ တရုတ်က ၇၀ နေရာမှာရှိတယ်၊ ကျမတို့က ၆၈ ပေါ့နော်။ အဲ့ဒီ့အခါမှာ ရောဂါဖြစ်ပွားမှုတွေက ရှိနေတုန်းပဲ၊ သေဆုံးမှုတွေကလည်း ရှိနေတုန်းပဲ။ ဒါဟာ ပေါ့ဆလို့မရသေးဘူး။ ဒါကို ဂရုစိုက်ရဦးမယ့် အနေအထား ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာလည်း ကျမတို့ ရောဂါဖြစ်ပွားမှုကို ထိန်းချုပ်ဖို့အတွက်က နည်းလမ်းပေါင်းစုံနဲ့ ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။ အဓိကကတော့ ဒီရက်ပိုင်းမှာဆိုရင် ဒီတပတ်အတွင်းမှာ "Masks and Face Shield" ကမ်ပိန်းတွေ တိုင်းနဲ့ပြည်နယ်မှာ လုပ်နေပါတယ်။ အများပြည်သူနဲ့ ဆက်ဆံတဲ့သူတိုင်း Mask ရော Face Shield ရော တပ်ရမယ်ဆိုတဲ့ အသိပညာကို ပြည်သူတွေကြားထဲမှာ စိမ့်ဝင်ပျံ့နှံ့စေချင်တယ်။
“ကျမတို့လိုနိုင်ငံ နဂိုကတည်းကလည်း မချမ်းသာဘူး၊ အစစအရာရာ လိုအပ်ချက်တွေ ရှိနေတဲ့နိုင်ငံမှာ ရောဂါကူးစက်မှုတွေ မဖြစ်စေဘဲနဲ့ စီးပွားရေး အခွင့်အလမ်းတွေ ပြန်ပြီး နလံထူဖို့ ကိစ္စရပ်တွေကိုလည်း ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။ နောက်တချက်ကကျတော့ ပြည်သူတွေအနေနဲ့ ကျန်းမာအောင် မိမိကိုယ်မိမိ တယောက်စီ တယောက်စီတိုင်းက ဂရုစိုက်ပြီး နေထိုင်မယ် ဆိုလို့ရှိရင် ကျန်းမာရေးဆုလာဘ်ကိုလည်း မိမိပိုင်ဆိုင်ရမယ်။ မိမိ မိသားစုလည်း ကျန်းမာမယ်။ ကိုယ့်ကြောင့်လည်း တခြားသူတွေ ရောဂါမကူးစက်တဲ့ အတွက်ကြောင့်မို့ ရောဂါမကူးစက်အောင် ကျန်းမာရေးနဲ့ ညီညွတ်စွာနဲ့ စည်းကမ်းချက်တွေကို လိုက်နာမယ်ဆိုရင် နိုင်ငံတော်ရဲ့ ဘဏ္ဍာငွေကိုလည်း ချွေတာနိုင်မယ်။ ချွေတာနိုင်မယ်ဆိုရင် ကိုယ့်နိုင်ငံအတွက် ကိုယ်အပါအဝင် ကိုယ်မိသားစုတွေထဲက အကျုံးဝင်တဲ့သူတွေ ကာကွယ်ဆေးတွေ ရဖို့ရှိပါတယ်။"
COVID-19 ရောဂါ ကူးစက်မှု မြင့်မားနေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ နိုင်ငံတော်အစီအစဉ်နဲ့ လူထုအတွင်း အဓိကလိုအပ်တဲ့သူတွေကို ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ စီမံချက်တွေနဲ့အတူ ကာကွယ်ဆေး ဝယ်ယူနိုင်ရေး အစီအမံတွေကိုလည်း လာမယ့် ဒီဇင်ဘာလ ၇ ရက်နေ့ နောက်ဆုံးထား စီစဉ်နေတယ်လို့ ဒေါက်တာခင်ခင်ကြီးက ဆက်ပြောပြပါတယ်။
"ကာကွယ်ဆေးတွေ ရရှိလာလို့ရှိရင်လည်း ကာကွယ်ဆေးတွေ ထိုးနိုင်ခြင်းအားဖြင့် တကယ့်ကို အန္တရာယ်ရှိတဲ့ လူအုပ်စုတွေ ထိုးဖို့လိုအပ်တဲ့လူတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးရသွားပြီဆိုရင် ဒီရောဂါကို ကျမတို့ ကာကွယ်ထိန်းချုပ်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျမတို့ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ကာကွယ်နိုင်မှု ရယူတာကိုတော့ "Herd Immunity" အုပ်စုလိုက် Immunity ရအောင်ရယူမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ ကျမတို့နိုင်ငံမှာတော့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ အုပ်စုတွေမှာ အပြည့်အဝ ထိုးနှံနိုင်မှသာ ရောဂါကို ကာကွယ်နိုင်မှာဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် ကာကွယ်ဆေးတွေ ရရှိဖို့အတွက် သံတမန်နည်းလမ်းတွေအရ ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်း ဆောင်ရွက်နေသလိုပဲ လိုအပ်တဲ့ နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာ ပံ့ပိုးမှုတွေကိုလည်း သက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။
“ကျမတို့ လူဦးရေ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းအတွက် ကာကွယ်ဆေးရရှိဖို့အတွက်လည်း ၇ ရက်နေ့ နောက်ဆုံးထားပြီး ကျမတို့ တင်မှာပါ။ ကာကွယ်ဆေး ထောက်ပံ့ရေး ရန်ပုံငွေအဖွဲ့ COVAX အဖွဲ့အစည်းရဲ့ အစီအမံအောက်မှာ ကျမတို့ရှိပါတယ်။ ကူညီပံ့ပိုးမှုနဲ့ လူဦးရေ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းအတွက် ကျမတို့ရရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းအတွက် ရတယ်ဆိုပေမယ့်လို့ ကျန်တဲ့ လိုအပ်တဲ့ ၃၀ ကနေ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ နိုင်ငံတော်ရဲ့ ဘဏ္ဍာငွေရယ် World Bank ရဲ့ ချေးငွေရယ် တခြား ကျမတို့ဖယ်ထားတဲ့ ရန်ပုံငွေတွေနဲ့ ဝယ်ဖို့အတွက် ဒါမျိုးတွေ အစီအစဉ်ရှိပါတယ်။ ဝယ်တဲ့အခါမှာတော့ ဘယ်ကာကွယ်ဆေးက ကိုယ့်တိုင်းပြည်အတွက် အသင့်တော်ဆုံးဖြစ်မလဲ၊ ကိုယ့်တိုင်းပြည်ရဲ့ အခြေအနေ၊ ကာကွယ်ဆေးအတွက် စိတ်ချရမှု၊ ဘေးကင်းလုံခြုံမှု ဒါတွေအပေါ်မှာ မူတည်ပြီးတော့ အသေးစိတ် ဒါတွေကို ညှိနှိုင်းတိုင်ပင် ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။ ဒါတွေက ကျမတို့ Future Plans တွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။"
အခုဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံတဝန်းမှာ နေ့စဉ် ပိုးရှိမရှိ ဓာတ်ခွဲစစ်ဆေးမှုတွေကို အမျိုးသားကျန်းမာရေး ဓာတ်ခွဲဌာန၊ ဆေးသုတေသန ဦးစီးဌာန၊ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး ဓာတ်ခွဲဌာန၊ တပ်မတော်ဆေးရုံကြီးတွေနဲ့ ပြည်သူ့ဆေးရုံကြီးတွေက ဓာတ်ခွဲခန်းတွေကနေ စစ်ဆေးမှုပေါင်း သောင်းနဲ့ချီ စစ်ဆေးနေတာပါ။ အခုဆိုရင် နေ့စဉ်တွေ့ရှိမှုကလည်း ထောင်ဂဏန်းဝန်းကျင် ဆက်တိုက်ပိုးတွေ့ရှိနေတဲ့ အနေအထားမှာ ထပ်မံပြီး စနစ်တကျ စစ်ဆေးနိုင်ဖို့ကိုလည်း စီစဉ်နေတယ်လို့ ဒေါက်တာခင်ခင်ကြီးက ပြောပါတယ်။
"အခု ပိုးစစ်နေတဲ့ အနေအထားကတော့ ကျမတို့မှာ PCR စက်နဲ့ စစ်နိုင်တာ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနအောက်မှာ ၆ ခုရှိပါတယ်။ ပြီးရင် တပ်မတော်အောက်က ဆေးရုံ ၄ ခုမှာ PCR စက်နဲ့ စစ်နိုင်ပါတယ်။ တနည်းအားဖြင့်ပြောရင် တပ်မတော်ရယ် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနအောက်မှာ PCR နဲ့ စစ်နိုင်တာ နေရာ ၁၀ နေရာ ရှိပါတယ်။ ပြီးရင် Gene Xpert စက်နဲ့ စစ်နိုင်တာ ၂၉ ရုံ ရှိပါတယ်။ နောက် Rapid Tests တွေနဲ့ စစ်နိုင်တာ သက်ဆိုင်ရာ ပြည်နယ် တိုင်း ကျန်းမာရေး ဦးစီးဌာနတွေ၊ တိုင်းနဲ့ပြည်နယ်တွေမှာဆို လိုအပ်တာတွေစစ်တယ်။ လက်ရှိမှာ နေ့စဉ် ၂၂,၀၀၀ ကျော်၊ ၂၀,၀၀၀ ဝန်းကျင် စစ်နေပါတယ်။ ဒီ့ထက်လည်း စစ်နိုင်တဲ့ အတိုင်းအတာအတွင်းမှာ ပိုးတွေ့ရှိမှု အနည်းအများပေါ် မူတည်ပြီး တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ဖြေလျှော့မှုတွေလည်း လုပ်သွားမှာဖြစ်ပါတယ်။
“ဒီနေရာမှာ နောက်ထပ် သတင်းကောင်းတခုကတော့ CDC ကလည်း Quarantine Period-Q ထားတဲ့အချိန်ကို တိုလို့ရပြီဆိုပြီး ထုတ်ပြန်ချက်လည်း ထွက်လာတော့ ၁၀ ရက် Q ရုံနဲ့တင် လုံလောက်ပါတယ်။ တကယ်လို့ စမ်းသပ်လိုက်လို့ Negative ဖြစ်တယ်ဆိုရင်လည်း ၇ ရက် Q ရုံနဲ့ လုံလောက်တယ်ဆိုတာမျိုး ဖြစ်လာတယ်။ ဒါတွေကလည်း သုတေသန တွေ့ရှိချက်တွေ သိပ္ပံပညာရှင်တွေရဲ့ တွေ့ရှိဖော်ထုတ်ချက်တွေပေါ် မူတည်ပြီး ဖြစ်လာတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် နောက်ပိုင်းမှာလည်း Q ကိစ္စတွေကို Modified ပြန်လုပ်ဖို့ ကိစ္စတွေကိုလည်း လူကြီးတွေ စီစဉ်ဆောင်ရွက်နေတာမျိုးတွေ ရှိပါတယ်။ ကျမတို့အတွက် အလားအလာကောင်းတွေ မျှော်လင့်ချက်တွေ ရှိတဲ့အတွက် ပြည်သူလူထုဘက်ကလည်း စိတ်ဓာတ်မကျဘဲနဲ့ မိမိတို့တဦးချင်း တယောက်စီ တယောက်စီကနေ အဓိက အချက် ၃ ချက်ပေါ့နော် မဖြစ်မနေ Mask တပ်မယ်၊ နောက်တခုက လူအုပ်စုတွေမှာ ခွာခွာနေမယ်၊ နောက် လက်ကို မကြာခဏဆေးမယ်၊ ဒီ ၃ ချက်ကိုသာ လိုက်နာမယ်ဆိုရင် ကိုယ့်ကို ရောဂါကူးစက်လာမှာ စိုးရိမ်စရာမလိုဘူး။ ဒီလို တယောက်စီ တယောက်စီတိုင်းက ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ လမ်းညွှန်ချက်တွေကို မိမိရဲ့အသိ သတိနဲ့ လိုက်နာဖို့အတွက် ကျမအနေနဲ့ တိုက်တွန်းလိုပါတယ်။"
လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင်းမှာ ပြည်နယ် တိုင်းအလိုက် COVID-19 ရောဂါကူးစက်မှု ကာကွယ်ထိန်းချုပ်နိုင်ရေး ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနဘက်က ပြည်သူတွေ နေအိမ်မှာပဲနေကြဖို့၊ ရောဂါအဖြစ်များတဲ့ ပြည်နယ် တိုင်း မြို့နယ်ဒေသတချို့မှာ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်း ညွှန်ကြားချက်တွေ ထုတ်ပြန် ဆောင်ရွက်နေပေမယ့်လို့ ပြည်သူတချို့ကြား ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ စည်းကမ်းလိုက်နာမှု အားနည်းတဲ့အတွက် စည်းကမ်းလိုက်နာအောင် တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ကြပ်မတ်ဆောင်ရွက်ဖို့ ဆေးပညာရှင်တွေနဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေဘက်က စိုးရိမ်တကြီး သတိပေး ြပောဆိုနေကြချိန်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။
-------------------------
(Unicode)
မွနျမာ ကိုဗဈကူးစကျမှု ပိုတိုးလာနတောကွောင့ျ အထူးသတိထားဖို့ တိုကျတှနျး
အခုဆိုရငျ မွနျမာနိုငျငံတဝနျး COVID-19 ရောဂါကူးစကျမှုက တသိနျးနီးပါး ရှိလာနပွေီး တကမ်ဘာလုံးနဲ့ယှဉျရငျ ကူးစကျမှုနှုနျးက မွနျမာနိုငျငံဟာ တရုတျနိုငျငံထကျကို ကြောျလှနျသှားပွီဖွဈတဲ့အတှကျ ပွညျသူတှေ အထူးသတိထား ကာကှယျနထေိုငျကွဖို့ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာန သတငျးထုတျပွနျရေးအဖှဲ့ဝငျ ဒေါကျတာခငျခငျကွီးက သတိပေး ပွောဆိုလိုကျပါတယျ။ ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာနဘကျက ပွညျသူတှကွေား ကူးစကျမွနျရောဂါ ကူးစကျမှု ထိနျးခြုပျကာကှယျနိုငျရေး အစီအမံတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ မဆုမှနျ မေးမွနျးတငျဆကျထားပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံတဝနျးလုံး အတိုငျးအတာနဲ့ ကမ်ဘာ့ကပျရောဂါ COVID-19 ကူးစကျသူပေါငျးက ဒီဇငျဘာလ ၅ ရကျနေ့ ညနေ ၄ နာရီခှဲ သတငျးထုတျပွနျခကြျအရ ၉၆,၅၂၀ အထိ ကူးစကျနပွေီး ကိုဗဈကွောင့ျ သဆေုံးသူပေါငျးက ၂,၀၅၉ အထိ ရှိသှားပွီဖွဈပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ကမ်ဘာတဝနျး COVID-19 ရောဂါကူးစကျမှုမှာ မွနျမာနိုငျငံဟာ တရုတျနိုငျငံထကျကို ကြောျလှနျသှားတဲ့ စိုးရိမျစရာ အနအေထား ဖွဈနတေဲ့အတှကျ ပွညျသူတှေ အထူးဂရုစိုကျကွဖို့ ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာန သတငျးထုတျပွနျရေးအဖှဲ့ဝငျ ဗဟိုကူးစကျရောဂါ တိုကျဖကြျရေးဌာနခှဲ ညှှနျကွားရေးမှူး ဒေါကျတာခငျခငျကွီးက ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးကို ပွောပွပါတယျ။
"အခုလကျရှိမှာဆိုရငျတော့ ရောဂါဖွဈပှားမှုက တသိနျးနီးနီး ဖွဈလာပွီပေါ့။ တကမ်ဘာလုံးနဲ့ ယှဉျလိုကျမယျဆိုရငျ နံပါတျ ၆၈ နရောမှာ ရှိနတောပေါ့။ တရုတျကိုတောငျ ကြောျသှားပွီပေါ့။ တရုတျက ၇၀ နရောမှာရှိတယျ၊ ကမြတို့က ၆၈ ပေါ့နောျ။ အဲ့ဒီ့အခါမှာ ရောဂါဖွဈပှားမှုတှကေ ရှိနတေုနျးပဲ၊ သဆေုံးမှုတှကေလညျး ရှိနတေုနျးပဲ။ ဒါဟာ ပေါ့ဆလို့မရသေးဘူး။ ဒါကို ဂရုစိုကျရဦးမယ့ျ အနအေထား ဖွဈပါတယျ။ ဒီနရောမှာလညျး ကမြတို့ ရောဂါဖွဈပှားမှုကို ထိနျးခြုပျဖို့အတှကျက နညျးလမျးပေါငျးစုံနဲ့ ဆောငျရှကျနပေါတယျ။ အဓိကကတော့ ဒီရကျပိုငျးမှာဆိုရငျ ဒီတပတျအတှငျးမှာ "Masks and Face Shield" ကမျပိနျးတှေ တိုငျးနဲ့ပွညျနယျမှာ လုပျနပေါတယျ။ အမြားပွညျသူနဲ့ ဆကျဆံတဲ့သူတိုငျး Mask ရော Face Shield ရော တပျရမယျဆိုတဲ့ အသိပညာကို ပွညျသူတှကွေားထဲမှာ စိမ့ျဝငျပြံ့နှံ့စခေငြျတယျ။
“ကမြတို့လိုနိုငျငံ နဂိုကတညျးကလညျး မခမြျးသာဘူး၊ အစစအရာရာ လိုအပျခကြျတှေ ရှိနတေဲ့နိုငျငံမှာ ရောဂါကူးစကျမှုတှေ မဖွဈစဘေဲနဲ့ စီးပှားရေး အခှင့ျအလမျးတှေ ပွနျပွီး နလံထူဖို့ ကိစ်စရပျတှကေိုလညျး ဆောငျရှကျနပေါတယျ။ နောကျတခကြျကကတြော့ ပွညျသူတှအေနနေဲ့ ကနြျးမာအောငျ မိမိကိုယျမိမိ တယောကျစီ တယောကျစီတိုငျးက ဂရုစိုကျပွီး နထေိုငျမယျ ဆိုလို့ရှိရငျ ကနြျးမာရေးဆုလာဘျကိုလညျး မိမိပိုငျဆိုငျရမယျ။ မိမိ မိသားစုလညျး ကနြျးမာမယျ။ ကိုယ့ျကွောင့ျလညျး တခွားသူတှေ ရောဂါမကူးစကျတဲ့ အတှကျကွောင့ျမို့ ရောဂါမကူးစကျအောငျ ကနြျးမာရေးနဲ့ ညီညှတျစှာနဲ့ စညျးကမျးခကြျတှကေို လိုကျနာမယျဆိုရငျ နိုငျငံတောျရဲ့ ဘဏ်ဍာငှကေိုလညျး ခြှတောနိုငျမယျ။ ခြှတောနိုငျမယျဆိုရငျ ကိုယ့ျနိုငျငံအတှကျ ကိုယျအပါအဝငျ ကိုယျမိသားစုတှထေဲက အကြုံးဝငျတဲ့သူတှေ ကာကှယျဆေးတှေ ရဖို့ရှိပါတယျ။"
COVID-19 ရောဂါ ကူးစကျမှု မွင့ျမားနတေဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ နိုငျငံတောျအစီအစဉျနဲ့ လူထုအတှငျး အဓိကလိုအပျတဲ့သူတှကေို ကိုဗဈကာကှယျဆေးထိုးဖို့ စီမံခကြျတှနေဲ့အတူ ကာကှယျဆေး ဝယျယူနိုငျရေး အစီအမံတှကေိုလညျး လာမယ့ျ ဒီဇငျဘာလ ၇ ရကျနေ့ နောကျဆုံးထား စီစဉျနတေယျလို့ ဒေါကျတာခငျခငျကွီးက ဆကျပွောပွပါတယျ။
"ကာကှယျဆေးတှေ ရရှိလာလို့ရှိရငျလညျး ကာကှယျဆေးတှေ ထိုးနိုငျခွငျးအားဖွင့ျ တကယ့ျကို အန်တရာယျရှိတဲ့ လူအုပျစုတှေ ထိုးဖို့လိုအပျတဲ့လူတှမှော ကာကှယျဆေးရသှားပွီဆိုရငျ ဒီရောဂါကို ကမြတို့ ကာကှယျထိနျးခြုပျနိုငျမှာ ဖွဈပါတယျ။ ကမြတို့ ကာကှယျဆေးနဲ့ ကာကှယျနိုငျမှု ရယူတာကိုတော့ "Herd Immunity" အုပျစုလိုကျ Immunity ရအောငျရယူမှာ ဖွဈပါတယျ။ ဒီနရောမှာ ကမြတို့နိုငျငံမှာတော့ သတျမှတျထားတဲ့ အုပျစုတှမှော အပွည့ျအဝ ထိုးနှံနိုငျမှသာ ရောဂါကို ကာကှယျနိုငျမှာဖွဈတယျ။ ဒါကွောင့ျ ကာကှယျဆေးတှေ ရရှိဖို့အတှကျ သံတမနျနညျးလမျးတှအေရ ပေါငျးစပျညှိနှိုငျး ဆောငျရှကျနသေလိုပဲ လိုအပျတဲ့ နညျးပညာပိုငျးဆိုငျရာ ပံ့ပိုးမှုတှကေိုလညျး သကျဆိုငျရာ အဖှဲ့အစညျးတှနေဲ့ ဆောငျရှကျနပေါတယျ။
“ကမြတို့ လူဦးရေ ၂၀ ရာခိုငျနှုနျးအတှကျ ကာကှယျဆေးရရှိဖို့အတှကျလညျး ၇ ရကျနေ့ နောကျဆုံးထားပွီး ကမြတို့ တငျမှာပါ။ ကာကှယျဆေး ထောကျပံ့ရေး ရနျပုံငှအေဖှဲ့ COVAX အဖှဲ့အစညျးရဲ့ အစီအမံအောကျမှာ ကမြတို့ရှိပါတယျ။ ကူညီပံ့ပိုးမှုနဲ့ လူဦးရေ ၂၀ ရာခိုငျနှုနျးအတှကျ ကမြတို့ရရှိမှာ ဖွဈပါတယျ။ ၂၀ ရာခိုငျနှုနျးအတှကျ ရတယျဆိုပမေယ့ျလို့ ကနြျတဲ့ လိုအပျတဲ့ ၃၀ ကနေ ၄၀ ရာခိုငျနှုနျးကတော့ နိုငျငံတောျရဲ့ ဘဏ်ဍာငှရေယျ World Bank ရဲ့ ခြေးငှရေယျ တခွား ကမြတို့ဖယျထားတဲ့ ရနျပုံငှတှေနေဲ့ ဝယျဖို့အတှကျ ဒါမြိုးတှေ အစီအစဉျရှိပါတယျ။ ဝယျတဲ့အခါမှာတော့ ဘယျကာကှယျဆေးက ကိုယ့ျတိုငျးပွညျအတှကျ အသင့ျတောျဆုံးဖွဈမလဲ၊ ကိုယ့ျတိုငျးပွညျရဲ့ အခွအေနေ၊ ကာကှယျဆေးအတှကျ စိတျခရြမှု၊ ဘေးကငျးလုံခွုံမှု ဒါတှအေပေါျမှာ မူတညျပွီးတော့ အသေးစိတျ ဒါတှကေို ညှိနှိုငျးတိုငျပငျ ဆောငျရှကျနပေါတယျ။ ဒါတှကေ ကမြတို့ Future Plans တှပေဲ ဖွဈပါတယျ။"
အခုဆိုရငျ မွနျမာနိုငျငံတဝနျးမှာ နေ့စဉျ ပိုးရှိမရှိ ဓာတျခှဲစဈဆေးမှုတှကေို အမြိုးသားကနြျးမာရေး ဓာတျခှဲဌာန၊ ဆေးသုတသေန ဦးစီးဌာန၊ ပွညျသူ့ကနြျးမာရေး ဓာတျခှဲဌာန၊ တပျမတောျဆေးရုံကွီးတှနေဲ့ ပွညျသူ့ဆေးရုံကွီးတှကေ ဓာတျခှဲခနျးတှကေနေ စဈဆေးမှုပေါငျး သောငျးနဲ့ခြီ စဈဆေးနတောပါ။ အခုဆိုရငျ နေ့စဉျတှေ့ရှိမှုကလညျး ထောငျဂဏနျးဝနျးကငြျ ဆကျတိုကျပိုးတှေ့ရှိနတေဲ့ အနအေထားမှာ ထပျမံပွီး စနဈတကြ စဈဆေးနိုငျဖို့ကိုလညျး စီစဉျနတေယျလို့ ဒေါကျတာခငျခငျကွီးက ပွောပါတယျ။
"အခု ပိုးစဈနတေဲ့ အနအေထားကတော့ ကမြတို့မှာ PCR စကျနဲ့ စဈနိုငျတာ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနအောကျမှာ ၆ ခုရှိပါတယျ။ ပွီးရငျ တပျမတောျအောကျက ဆေးရုံ ၄ ခုမှာ PCR စကျနဲ့ စဈနိုငျပါတယျ။ တနညျးအားဖွင့ျပွောရငျ တပျမတောျရယျ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနအောကျမှာ PCR နဲ့ စဈနိုငျတာ နရော ၁၀ နရော ရှိပါတယျ။ ပွီးရငျ Gene Xpert စကျနဲ့ စဈနိုငျတာ ၂၉ ရုံ ရှိပါတယျ။ နောကျ Rapid Tests တှနေဲ့ စဈနိုငျတာ သကျဆိုငျရာ ပွညျနယျ တိုငျး ကနြျးမာရေး ဦးစီးဌာနတှေ၊ တိုငျးနဲ့ပွညျနယျတှမှောဆို လိုအပျတာတှစေဈတယျ။ လကျရှိမှာ နေ့စဉျ ၂၂,၀၀၀ ကြောျ၊ ၂၀,၀၀၀ ဝနျးကငြျ စဈနပေါတယျ။ ဒီ့ထကျလညျး စဈနိုငျတဲ့ အတိုငျးအတာအတှငျးမှာ ပိုးတှေ့ရှိမှု အနညျးအမြားပေါျ မူတညျပွီး တဖွညျးဖွညျးနဲ့ ဖွလြှေော့မှုတှလေညျး လုပျသှားမှာဖွဈပါတယျ။
“ဒီနရောမှာ နောကျထပျ သတငျးကောငျးတခုကတော့ CDC ကလညျး Quarantine Period-Q ထားတဲ့အခြိနျကို တိုလို့ရပွီဆိုပွီး ထုတျပွနျခကြျလညျး ထှကျလာတော့ ၁၀ ရကျ Q ရုံနဲ့တငျ လုံလောကျပါတယျ။ တကယျလို့ စမျးသပျလိုကျလို့ Negative ဖွဈတယျဆိုရငျလညျး ၇ ရကျ Q ရုံနဲ့ လုံလောကျတယျဆိုတာမြိုး ဖွဈလာတယျ။ ဒါတှကေလညျး သုတသေန တှေ့ရှိခကြျတှေ သိပ်ပံပညာရှငျတှရေဲ့ တှေ့ရှိဖောျထုတျခကြျတှပေေါျ မူတညျပွီး ဖွဈလာတာ ဖွဈတဲ့အတှကျ နောကျပိုငျးမှာလညျး Q ကိစ်စတှကေို Modified ပွနျလုပျဖို့ ကိစ်စတှကေိုလညျး လူကွီးတှေ စီစဉျဆောငျရှကျနတောမြိုးတှေ ရှိပါတယျ။ ကမြတို့အတှကျ အလားအလာကောငျးတှေ မြှောျလင့ျခကြျတှေ ရှိတဲ့အတှကျ ပွညျသူလူထုဘကျကလညျး စိတျဓာတျမကဘြဲနဲ့ မိမိတို့တဦးခငြျး တယောကျစီ တယောကျစီကနေ အဓိက အခကြျ ၃ ခကြျပေါ့နောျ မဖွဈမနေ Mask တပျမယျ၊ နောကျတခုက လူအုပျစုတှမှော ခှာခှာနမေယျ၊ နောကျ လကျကို မကွာခဏဆေးမယျ၊ ဒီ ၃ ခကြျကိုသာ လိုကျနာမယျဆိုရငျ ကိုယ့ျကို ရောဂါကူးစကျလာမှာ စိုးရိမျစရာမလိုဘူး။ ဒီလို တယောကျစီ တယောကျစီတိုငျးက ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနရဲ့ လမျးညှှနျခကြျတှကေို မိမိရဲ့အသိ သတိနဲ့ လိုကျနာဖို့အတှကျ ကမြအနနေဲ့ တိုကျတှနျးလိုပါတယျ။"
လကျရှိ မွနျမာနိုငျငံတှငျးမှာ ပွညျနယျ တိုငျးအလိုကျ COVID-19 ရောဂါကူးစကျမှု ကာကှယျထိနျးခြုပျနိုငျရေး ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနဘကျက ပွညျသူတှေ နအေိမျမှာပဲနကွေဖို့၊ ရောဂါအဖွဈမြားတဲ့ ပွညျနယျ တိုငျး မွို့နယျဒသေတခြို့မှာ စညျးမဉြျးစညျးကမျး ညှှနျကွားခကြျတှေ ထုတျပွနျ ဆောငျရှကျနပေမေယ့ျလို့ ပွညျသူတခြို့ကွား ထုတျပွနျထားတဲ့ စညျးကမျးလိုကျနာမှု အားနညျးတဲ့အတှကျ စညျးကမျးလိုကျနာအောငျ တငျးတငျးကပြျကပြျ ကွပျမတျဆောငျရှကျဖို့ ဆေးပညာရှငျတှနေဲ့ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှဘေကျက စိုးရိမျတကွီး သတိပေး ွပောဆိုနကွေခြိနျလညျး ဖွဈပါတယျ။
