[Zawgyi/Unicode]
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရွေးကောက်ပွဲတွေကို လာမယ့် နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့မှာ ကျင်းပမယ်လို့ ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က ကြေငြာလိုက်ပေမဲ့ အသေးစိတ် အစီအစဉ်တွေကို မသိရေသးတာကြောင့် နိုင်ငံရေးပါတီတွေ အခက်အခဲကြုံရမှာ စိုးရိမ်နေတဲ့အကြောင်းကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် မမေခက ပြောပြပေးပါမယ်။
နိုဝင်ဘာလ ရွေးကောက်ပွဲကို ကပ်ရောဂါကာလ အကန့်အသတ်တွေနဲ့ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေကြား ကျင်းပရမယ့် အခြေအနေကြောင့် လွတ်လပ်မျှတနိုင်ပါ့မလားဆိုပြီး နိုင်ငံရေးပါတီတွေက စိုးရိမ်နေကြချိန်မှာပဲ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမယ့်ရက်ကို ကော်မရှင် ကြေငြာလိုက်တာပါ။ အခုတကြိမ် ရွေးကောက်ပွဲမှာတော့ အရင်က ရွေးကောက်ပွဲ ၂ ကြိမ်ဆက်တိုက် မကျင်းပနိုင်ခဲ့တဲ့ ၀ ဒေသနဲ့ လက်ရှိ တိုက်ပွဲတွေ ကြုံနေရတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာပါ ကျင်းပသွားမှာပါ။ ကျင်းပဖို့ ၄ လ လောက်သာ လိုတော့တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲဆွယ်စည်းရုံးရေး အပါအဝင် ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်ငန်းစဉ် ကြန့်ကြာမှုတွေ၊ ကျန်းမာရေး၊ လုံခြုံရေး စိန်ခေါ်မှုတွေကြောင့် မျှတမှု ရှိပါ့မလားဆိုတာကိုလည်း နိုင်ငံရေးပါတီတွေ စိုးရိမ်နေပါတယ်။ အထူးသဖြင့် COVID-19 ကပ်ရောဂါနဲ့ တိုက်ပွဲတွေကြုံနေရတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်လို တိုင်းရင်းသားဒေသတွေမှာ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ပြင်ဆင်ရေးဟာ ကြီးမားတဲ့ စိန်ခေါ်မှုတခုလည်း ဖြစ်နေတယ်လို့လည်း ရခိုင်အမျိုးသားပါတီက ဦးဦးလှစော ကပြောပါတယ်။
"ရခိုင်ပြည်နယ်ရဲ့ အနေအထားကတော့ ကျနော်တို့ကတော့ နံပတ် ၁ အချက်က ခုရခိုင်ပြည်နယ်မှာ လုပ်မယ်လို့ ပြောတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီကြားထဲမှာ တချို့မြို့နယ်များ တချို့က ကျန်ခဲ့မှာလား။ အဲဒါသိပ်မသေချာဘူး။ နည်းနည်းသံသယရှိတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ ပတ်သတ်တဲ့ စိန်ခေါ်မှုကတော့ ကျနော်တို့ တခြားဒေသတွေတော့ မသိဘူး။ အကုန်လုံးကြားထဲမှာ စိန်ခေါ်မှုက အတူတူပဲ။ NLD ရော၊ ကြံခိုင်ရေးရော၊ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားပါတီတွေရော။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ စစ်ဘေးဒဏ် သင့်နေတဲ့ မြေနရာတခုဆိုတော့ အရင်တုန်းကလို ၂၀၁၅ ကာလတုန်းကလို လွတ်လွတ်လပ်လပ် သွားဖို့လာဖို့ဆိုတာကတော့ အကုန်လုံးမှာ အခက်အခဲရှိတယ်။"
နိုဝင်ဘာရွေးကောက်ပွဲမှာတော့ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် နေရာအတွက် မဲဆန္ဒနယ် ၃၃ဝ၊ အမျိုးသားလွှတ်တော်အတွက် မဲဆန္ဒနယ် ၁၆၈ နယ်၊ တိုင်းနဲ့ ပြည်နယ်လွှတ်တော်တွေအတွက် မဲဆန္ဒနယ် ၆၄၄ နယ်မှာ ကျင်းပသွားမှာပါ။
ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပမယ့်ရက်ကိုတော့ ပုံမှန်အားဖြင့် ၆ လလောက် ကြိုတင် ကြေညာလေ့ရှိပေမဲ့ ဒီတကြိမ်မှာတော့ ကပ်ရောဂါကြောင့် သွားလာလှုပ်ရှားမှု ကန့်သတ်ချက်တွေကြားမှာ ကော်မရှင်က ၄ လ လောက်အလိုကျမှ ကြေငြာခဲ့တာပါ။ အာဏာရ အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် NLD ပါတီ ပြန်ကြားရေးတာဝန်ခံ မုံရွာအောင်ရှင်ကတော့ ဒီလိုမျှော်လင့်မထားတဲ့ အခြေအနေမျိုးကို နိုင်ငံရေးပါတီတွေ ကိုယ်တိုင်ကသာ ကျော်လွှားရလိမ့်မယ်လို့ ပြောပါတယ်။
"ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က သူပေးထားတဲ့ ဂတိအတိုင်းပဲ ဒီနေရာမှာ တချို့က ပြောတာက COVID-19 ကိစ္စ။ COVID-19 ကိစ္စက ကော်မရှင်က လုပ်လို့ရတဲ့ ကိစ္စမှ မဟုတ်တာပဲ။ ဒီဟာက တကမ္ဘာလုံး ဖြစ်နေတယ်၊ တနိုင်ငံလုံး ဖြစ်နေတဲ့ ကိစ္စပဲ။ အဲ့ဒီအပေါ်မှာ ကျနော်တို့က ဘယ်လို ကျော်ဖြတ်ရမလဲဆိုတာ စဉ်းစားပြီးတော့ လုပ်ကြရမှာပဲ။ ဒီနေရာမှာ လိုလျင်ကြံဆနည်းလမ်းရ ဆိုတဲ့အတိုင်းပေါ့ဗျာ။ ဒီဟာကို ဘယ်လိုနည်းနဲ့ အကောင်းဆုံး ဖြစ်အောင်လုပ်ကြမလဲဆိုတာ ရွေးကောက်ပွဲဝင်မယ့် နိုင်ငံရေးပါတီတွေရဲ့ အခန်းကဏ္ဍပဲလို့ကျနော်ထင်တယ်။"
နိုင်ငံရေးလေ့လာ သုံးသပ်သူဒေါက်တာရန်မျိုးသိမ်းကတော့ ကပ်ရောဂါနဲ့ လုံခြုံရေးအရ စိန်ခေါ်မှုတွေကြားက ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမွာ လွတ်လပ်မျှတမှု ရှိအောင် ဖန်တီးနိုင်ဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ သတိပေးပါတယ်။
"အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲကို တကယ် လွတ်လပ်ပြီးတော့ တရားမျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်အောင် နောက်ပြီးတော့ အဲဒီလိုဖြစ်တယ်ဆိုတာကို ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်တဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီတွေကလည်း လက်ခံယုံကြည်အောင် ဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့က အရေးကြီးဆုံး စိန်ခေါ်ချက်တခုလို့ မြင်ပါတယ်။ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲက အရင်ရွေးကောက်ပွဲတွေထက် ကြီးမားတဲ့ ယှဉ်ပြိုင်မှုတွေ၊ စိန်ခေါ်မှုတွေ၊ အကြပ်အတည်းတွေကို ရင်ဆိုင်ရလာနိုင်တဲ့ အခင်းအကျင်း တခုလို့ မြင်ပါတယ်။"
နိုင်ငံရေးပါတီတွေ အနေနဲ့ မဲဆွယ်စည်းရုံးခွင့်ပြုကြောင်းလည်း ကော်မရှင်က ပြောပေမဲ့ အသေးစိတ် အချက်အလက်တွေကို မထုတ်ပြန်ရသေးတဲ့အပေါ်မှာလည်း နိုင်ငံရေးပါတီတွေက ဘဝင်မကျ ဖြစ်နေတာပါ။ ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင် တာဝန်ရှိသူ တဦးကတော့ နိုင်ငံရေးပါတီတွေကို မဲဆွယ်စည်းရုံး လှုပ်ရှားခွင့်ပြုမှာဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုထားပြီး ကျန်းမာရေးအတွက် စံသတ်မှတ်ချက်တွေနဲ့အညီ ဆောင်ရွက်ဖို့ စီစဉ်ထားတယ်လို့ ဗွီအိုအေကို ပြောဆိုထားပါတယ်။
[Unicode Version]
ရှေးကောကျပှဲဆိုငျရာ မရရောသေးတာကွောင့ျ စိုးရိမျခကြျတှေ ထှကျပေါျ
မွနျမာနိုငျငံမှာ ရှေးကောကျပှဲတှကေို လာမယ့ျ နိုဝငျဘာလ ၈ ရကျနေ့မှာ ကငြျးပမယျလို့ ပွညျထောငျစု ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျက ကွငွောလိုကျပမေဲ့ အသေးစိတျ အစီအစဉျတှကေို မသိရသေးတာကွောင့ျ နိုငျငံရေးပါတီတှေ အခကျအခဲကွုံရမှာ စိုးရိမျနတေဲ့အကွောငျးကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ မမခေက ပွောပွပေးပါမယျ။
နိုဝငျဘာလ ရှေးကောကျပှဲကို ကပျရောဂါကာလ အကန့ျအသတျတှနေဲ့ လကျနကျကိုငျ ပဋိပက်ခတှကွေား ကငြျးပရမယ့ျ အခွအေနကွေောင့ျ လှတျလပျမြှတနိုငျပါ့မလားဆိုပွီး နိုငျငံရေးပါတီတှကေ စိုးရိမျနကွေခြိနျမှာပဲ ရှေးကောကျပှဲကငြျးပမယ့ျရကျကို ကောျမရှငျ ကွငွောလိုကျတာပါ။ အခုတကွိမျ ရှေးကောကျပှဲမှာတော့ အရငျက ရှေးကောကျပှဲ ၂ ကွိမျဆကျတိုကျ မကငြျးပနိုငျခဲ့တဲ့ ၀ ဒသေနဲ့ လကျရှိ တိုကျပှဲတှေ ကွုံနရေတဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာပါ ကငြျးပသှားမှာပါ။ ကငြျးပဖို့ ၄ လ လောကျသာ လိုတော့တဲ့ ရှေးကောကျပှဲမှာ မဲဆှယျစညျးရုံးရေး အပါအဝငျ ရှေးကောကျပှဲ လုပျငနျးစဉျ ကွန့ျကွာမှုတှေ၊ ကနြျးမာရေး၊ လုံခွုံရေး စိနျခေါျမှုတှကွေောင့ျ မြှတမှု ရှိပါ့မလားဆိုတာကိုလညျး နိုငျငံရေးပါတီတှေ စိုးရိမျနပေါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ COVID-19 ကပျရောဂါနဲ့ တိုကျပှဲတှကွေုံနရေတဲ့ ရခိုငျပွညျနယျလို တိုငျးရငျးသားဒသေတှမှော ရှေးကောကျပှဲအတှကျ ပွငျဆငျရေးဟာ ကွီးမားတဲ့ စိနျခေါျမှုတခုလညျး ဖွဈနတေယျလို့လညျး ရခိုငျအမြိုးသားပါတီက ဦးဦးလှစော ကပွောပါတယျ။
"ရခိုငျပွညျနယျရဲ့ အနအေထားကတော့ ကနြောျတို့ကတော့ နံပတျ ၁ အခကြျက ခုရခိုငျပွညျနယျမှာ လုပျမယျလို့ ပွောတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဒီကွားထဲမှာ တခြို့မွို့နယျမြား တခြို့က ကနြျခဲ့မှာလား။ အဲဒါသိပျမသခြောဘူး။ နညျးနညျးသံသယရှိတယျ။ ရှေးကောကျပှဲနဲ့ ပတျသတျတဲ့ စိနျခေါျမှုကတော့ ကနြောျတို့ တခွားဒသေတှတေော့ မသိဘူး။ အကုနျလုံးကွားထဲမှာ စိနျခေါျမှုက အတူတူပဲ။ NLD ရော၊ ကွံခိုငျရေးရော၊ ရခိုငျတိုငျးရငျးသားပါတီတှရေော။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ စဈဘေးဒဏျ သင့ျနတေဲ့ မွနေရာတခုဆိုတော့ အရငျတုနျးကလို ၂၀၁၅ ကာလတုနျးကလို လှတျလှတျလပျလပျ သှားဖို့လာဖို့ဆိုတာကတော့ အကုနျလုံးမှာ အခကျအခဲရှိတယျ။"
နိုဝငျဘာရှေးကောကျပှဲမှာတော့ ပွညျသူ့လှှတျတောျကိုယျစားလှယျ နရောအတှကျ မဲဆန်ဒနယျ ၃၃ဝ၊ အမြိုးသားလှှတျတောျအတှကျ မဲဆန်ဒနယျ ၁၆၈ နယျ၊ တိုငျးနဲ့ ပွညျနယျလှှတျတောျတှအေတှကျ မဲဆန်ဒနယျ ၆၄၄ နယျမှာ ကငြျးပသှားမှာပါ။
ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပမယ့ျရကျကိုတော့ ပုံမှနျအားဖွင့ျ ၆ လလောကျ ကွိုတငျ ကွညောလေ့ရှိပမေဲ့ ဒီတကွိမျမှာတော့ ကပျရောဂါကွောင့ျ သှားလာလှုပျရှားမှု ကန့ျသတျခကြျတှကွေားမှာ ကောျမရှငျက ၄ လ လောကျအလိုကမြှ ကွငွောခဲ့တာပါ။ အာဏာရ အမြိုးသား ဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျ NLD ပါတီ ပွနျကွားရေးတာဝနျခံ မုံရှာအောငျရှငျကတော့ ဒီလိုမြှောျလင့ျမထားတဲ့ အခွအေနမြေိုးကို နိုငျငံရေးပါတီတှေ ကိုယျတိုငျကသာ ကြောျလှှားရလိမ့ျမယျလို့ ပွောပါတယျ။
"ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျက သူပေးထားတဲ့ ဂတိအတိုငျးပဲ ဒီနရောမှာ တခြို့က ပွောတာက COVID-19 ကိစ်စ။ COVID-19 ကိစ်စက ကောျမရှငျက လုပျလို့ရတဲ့ ကိစ်စမှ မဟုတျတာပဲ။ ဒီဟာက တကမ်ဘာလုံး ဖွဈနတေယျ၊ တနိုငျငံလုံး ဖွဈနတေဲ့ ကိစ်စပဲ။ အဲ့ဒီအပေါျမှာ ကနြောျတို့က ဘယျလို ကြောျဖွတျရမလဲဆိုတာ စဉျးစားပွီးတော့ လုပျကွရမှာပဲ။ ဒီနရောမှာ လိုလငြျကွံဆနညျးလမျးရ ဆိုတဲ့အတိုငျးပေါ့ဗြာ။ ဒီဟာကို ဘယျလိုနညျးနဲ့ အကောငျးဆုံး ဖွဈအောငျလုပျကွမလဲဆိုတာ ရှေးကောကျပှဲဝငျမယ့ျ နိုငျငံရေးပါတီတှရေဲ့ အခနျးကဏ်ဍပဲလို့ကနြောျထငျတယျ။"
နိုငျငံရေးလေ့လာ သုံးသပျသူဒေါကျတာရနျမြိုးသိမျးကတော့ ကပျရောဂါနဲ့ လုံခွုံရေးအရ စိနျခေါျမှုတှကွေားက ကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲမှာ လှတျလပျမြှတမှု ရှိအောငျ ဖနျတီးနိုငျဖို့ အရေးကွီးတယျလို့ သတိပေးပါတယျ။
"အထှထှေေ ရှေးကောကျပှဲကို တကယျ လှတျလပျပွီးတော့ တရားမြှတတဲ့ ရှေးကောကျပှဲဖွဈအောငျ နောကျပွီးတော့ အဲဒီလိုဖွဈတယျဆိုတာကို ပါဝငျယှဉျပွိုငျတဲ့ နိုငျငံရေးပါတီတှကေလညျး လကျခံယုံကွညျအောငျ ဆောငျရှကျနိုငျဖို့က အရေးကွီးဆုံး စိနျခေါျခကြျတခုလို့ မွငျပါတယျ။ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲက အရငျရှေးကောကျပှဲတှထေကျ ကွီးမားတဲ့ ယှဉျပွိုငျမှုတှေ၊ စိနျခေါျမှုတှေ၊ အကွပျအတညျးတှကေို ရငျဆိုငျရလာနိုငျတဲ့ အခငျးအကငြျး တခုလို့ မွငျပါတယျ။"
နိုငျငံရေးပါတီတှေ အနနေဲ့ မဲဆှယျစညျးရုံးခှင့ျပွုကွောငျးလညျး ကောျမရှငျက ပွောပမေဲ့ အသေးစိတျ အခကြျအလကျတှကေို မထုတျပွနျရသေးတဲ့အပေါျမှာလညျး နိုငျငံရေးပါတီတှကေ ဘဝငျမကြ ဖွဈနတောပါ။ ပွညျထောငျစု ရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျ တာဝနျရှိသူ တဦးကတော့ နိုငျငံရေးပါတီတှကေို မဲဆှယျစညျးရုံး လှုပျရှားခှင့ျပွုမှာဖွဈကွောငျး ပွောဆိုထားပွီး ကနြျးမာရေးအတှကျ စံသတျမှတျခကြျတှနေဲ့အညီ ဆောငျရှကျဖို့ စီစဉျထားတယျလို့ ဗှီအိုအကေို ပွောဆိုထားပါတယျ။
