(Zawgyi / Unicode)
၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲ ဖြစ်မြောက်ရေး တပ်မတော်ဘက်က လုံခြုံရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေး ရှုထောင့်အရ ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေပါတယ်လို့ ဒီကနေ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ စစ်တပ်ဘက်က ပြောဆိုလိုက်ချိန် လုံခြုံရေး အကြောင်းပြချက်နဲ့ တိုင်းရင်းနယ်မြေတချို့ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပခွင့်မရတဲ့အပေါ် တိုင်းရင်းသားပါတီတွေဘက်က သဘောထားအမြင်တွေကို မဆုမွန် စုစည်းတင်ပြထားပါတယ်။
တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ လမ်းညွှန်ချက်နဲ့အညီ မြန်မာနိုင်ငံ တနိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာနဲ့ နယ်မြေဒေသအလိုက် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်ရေး လုံခြုံရေးအမြင် ၃ ဆင့်နဲ့ ခွဲခြားသုံးသပ်ပြီး နယ်မြေလုံခြုံရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေးအတွက် တပ်မတော်ဘက်က ဆုံးဖြတ် အကြံပေးခဲ့တာလို့ တပ်မတော် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ရှင်းလင်း ပြောဆိုလိုက်ပါတယ်။ ဒီကနေ့ အောက်တိုဘာလ ၂၄ ရက်နေ့ မနက်ပိုင်း နေပြည်တော် စစ်သမိုင်းပြတိုက်မှာ ကျင်းပပြုလုပ်တဲ့ တပ်မတော် သတင်းမှန်ပြန်ကြားရေးအဖွဲ့ရဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ တပ်မတော်ပြောခွင့်ရ ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက အခုလို ပြောဆိုလိုက်တာပါ။
“တပ်မတော်အနေနဲ့ကတော့ လုံခြုံရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေး ရှုထောင့်အရ တိုင်းရင်းသားပြည်သူတွေ အားလုံး လုံခြုံစွာ လွတ်လပ်စွာ မဲပေးပိုင်ခွင့်ရှိရေး အလေးထားပါတယ်။ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် အနေနဲ့လည်း ပါတီစုံ ဒီမိုကရေစီစနစ်မှာ ရွေးကောက်ပွဲသည် အသက်ဖြစ်တယ်၊ လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ ဖြစ်ဖို့လိုတယ် ဆိုတာကိုလည်း အမြဲတမ်း ပြောခဲ့ပါတယ်။ လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ တနိုင်ငံလုံးမှာ ကျင်းပနိုင်ဖို့လည်း တပ်မတော်ဘက်က လိုလားပါတယ်။
“ကျနော်တို့အနေနဲ့ကတော့ လုံခြုံစွာ မဲပေးနိုင်ရေး သုံးသပ်ရာမှာ အဆင့် ၃ ဆင့်နဲ့ သဘောထားမှတ်ချက် ပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒါ လုံခြုံရေးအမြင်အရပဲ ပြောခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ အဆင့် ၃ ဆင့်မှာ နံပါတ် ၁ လုံခြုံစွာ မဲပေးနိုင်တဲ့ နယ်မြေ၊ နံပါတ် ၂ လုံခြုံရေးစီမံချက်တွေနဲ့ တည်ငြိမ်စွာ မဲပေးနိုင်တဲ့နယ်မြေနဲ့ နံပါတ် ၃ လုံခြုံရေး အားနည်းသဖြင့် မဲမပေးနိုင်တဲ့ နယ်မြေတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ သတိပြုရမှာက ဒါဟာ သုံးသပ်ချက်ပဲဖြစ်ပါတယ်၊ ဆုံးဖြတ်ချက် မဟုတ်ပါဘူး။ ဆုံးဖြတ်ပေးရမှာက သက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့တာဝန် ဖြစ်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ဘက်က လုံခြုံရေးဆိုင်ရာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဒါကို အာမခံပြီးမှ အဲ့ဒီ့နယ်မြေမှာ တခုခုဖြစ်လာခဲ့ရင် တပ်မတော်သည် ပိုပြီးတော့မှ လက်ညှိုးထိုးခံရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။”
၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် တနိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာနဲ့ မဲပေးခွင့်ရှိတဲ့ နယ်မြေပေါင်း ၃၃၀ ဖြစ်ပါတယ်။ တပ်မတော်အနေနဲ့ လုံခြုံစွာ မဲပေးနိုင်တယ်လို့ အာမခံချက်ပေးခဲ့တဲ့ နယ်မြေပေါင်းက ၂၇၁ နယ်မြေပါ။ စစ်တပ်ဘက်က လုံခြုံရေးစီမံချက် လုပ်ပြီးမှ လုပ်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ နယ်မြေ ၂၀ ဖြစ်ပါတယ်။ လုံခြုံရေး အားနည်းတယ်ဆိုပြီး တင်ပြခဲ့တာကတော့ ၃၉ နယ်မြေ ရှိတယ်လို့ တပ်မတော်ပြောခွင့်ရက သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ပြောပါတယ်။ တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်ပွားမနေပေမယ့် လုံခြုံရေးအာမခံချက် ပေးလို့မရတဲ့ နယ်မြေတွေ ရှိကြောင်းကိုလည်း ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက အခုလိုပြောပါတယ်။
“ဖြစ်နိုင်ရင် ရွေးကောက်ပွဲကို တနိုင်ငံလုံးမှာ ကျင်းပစေချင်ပါတယ်။ အဲ့လိုဖြစ်လို့ပဲ နေရာအနှံ့မှာ ကျနော်တို့ မဲပုံးတွေ ပို့ဆောင်ပေးခဲ့ပါတယ်။ အခုမကျင်းပနိုင်တော့ဘူးဆိုတဲ့ နယ်မြေနေရာတွေကိုတောင် ကျနော်တို့ ပို့ဆောင်ပေးခဲ့တာတွေ တွေ့ရပါလိမ့်မယ်။ တခုပြောချင်တာက ပစ်ခတ်တိုက်ခတ်မှုတွေ မရှိဘူးလို့ ဆိုတာနဲ့ လုံခြုံလွတ်လပ်စွာ မဲပေးနိုင်ဖို့ဆိုတာ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ တိုက်ပွဲမဖြစ်ပွားပေမယ့် လက်နက်ကိုင်တွေ ဝင်ရောက်နေတဲ့နေရာတွေ ရှိတယ်။ ခြိမ်းခြောက်မှုရှိတဲ့ နေရာတွေ ရှိတယ်။ သတ်မှတ်နယ်မြေတွေကို ကျော်လွန်ဝင်ရောက်နေတာတွေ ရှိတယ်။ အောက်ခြေမှာ တကယ်ဖြစ်ပျက်နေတဲ့ အဖြစ်အပျက်တွေကို လေ့လာကြည့်ရင် သိနိုင်ပါတယ်။
“တိုင်းရင်းသားပါတီတွေက သူတို့ တိုင်းရင်းသားတွေရှိတဲ့ ရွာတွေကို မဲဆွယ်စည်းရုံးဖို့ သွားပါတယ်။ မဲဆွယ်စည်းရုံးဖို့ သွားတဲ့အခါမှာ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းက မတူဘူး။ ကျန်တဲ့တစုရဲ့ လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းပေါ့နော်။ အဲ့ဒီ့ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းရဲ့ တားဆီးခြင်းခံရတာတွေ တိုင်တာတွေ ဒါတွေကိုလည်း တွေ့ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီလိုနေရာမျိုးတွေမှာ တိုက်ပွဲတွေ မဖြစ်ပွားတာ မှန်ပေမယ့်လို့ ကျနော်တို့အနေနဲ့ကျတော့ ဒီလိုတွေဖြစ်နေတယ်ဆိုတာ သုံးသပ်ပြီး တင်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။”
အခုလို တပ်မတော်ဘက်က လုံခြုံရေးအကြောင်းပြ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်ခြေ မရှိဘူးဆိုတဲ့ တိုင်းရင်းဒေသက နယ်မြေတွေအပေါ် သုံးသပ်ချက်ဟာ တကယ့်လက်တွေ့ မြေပြင်အခြေအနေနဲ့ ကင်းကွာတယ်လို့ ရခိုင်အမျိုးသားပါတီ (ANP) ရဲ့ ဗဟိုကော်မတီဝင် အတွင်းရေးမှူး-၁ ဦးအောင်မြတ်ကျော်က ဝေဖန်ပြောဆိုလိုက်ပါတယ်။
“သူတို့က မြေပြင်အခြေအနေကို လေ့လာမှု အားနည်းတယ်လို့ ကျနော်တို့ကတော့ သုံးသပ်ချင်တယ်။ ဥပမာ ပေါက်တောပေါ့၊ မြောက်ပိုင်းဘက်မှာ ပေါက်တောဆိုရင် လုံးဝ တိုက်ပွဲဖြစ်တာမရှိဘူး။ ပြီးရင် ကျနော်တို့ စစ်တွေဆိုရင်လည်း အဲ့ဒီ့ ကံကော်ကျွန်းဆိုတဲ့ ကျေးရွာအုပ်စုကို သူတို့က ပယ်လိုက်တယ်။ အဲ့ဒီ့ ကံကော်ကျွန်းဆိုတာကလည်း စစ်တပ်ရဲ့ဘေးနားမှာ ကပ်ရပ်ပဲရှိတာ။ တပ်တွေ ပတ်ပတ်လည်ဝိုင်းပြီးရင် ရှိနေတဲ့နေရာပဲ ကျနော်တို့စစ်တွေမှာ။ အဲ့ဒါတွေကို ပယ်လိုက်တယ်။ အဲ့ဒါဆိုရင် သူတို့က ဘယ်လိုမျိုး လုံခြုံရေးအရ ဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ အပိုင်းက တော်တော်ကို မေးခွန်းထုတ်စရာ ဖြစ်သွားတာပေါ့။ အဲ့တော့ ကျနော်တို့ဘက်ကတော့ ပြောသင့်တဲ့ဟာကို UEC ပြည်နယ်ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်ကိုတော့ ကန့်ကွက်လွှာတွေ ပေးပို့ထားတာရှိပါတယ်၊ ကျနော်တို့ပါတီအနေနဲ့။ အဲ့ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး ပြန်စဉ်းစားပေးဖို့ပေါ့။”
ဒီလို တိုင်းရင်းသားပြည်သူတွေ မဲပေးပိုင်ခွင့် မဆုံးရှုံးစေချင်ဘူးဆိုရင် ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမယ့် တိုင်းရင်းနယ်မြေဒေသတွေမှာ ‘နှစ်ဖက် စစ်ရပ်လိုက်ပါ’ လို့ ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများ ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (SNLD) ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးစိုင်းညွန့်လွင်က ပြောပါတယ်။
“တပ်မတော်ဘက်က ဘာမှ လုပ်စရာမလိုဘူး၊ စစ်ဆင်ရေးမလုပ်ဖို့ပဲ လိုတယ်။ ဟိုဘက်ကလည်း စစ်ဆင်ရေး မလုပ်ဖို့ပဲလိုတယ်၊ ရွေးကောက်ပွဲ ကာလမှာပေါ့နော်။ ရွေးကောက်ပွဲကာလမှာ ကျနော်ထင်တယ် ၂ ပတ် ၃ ပတ်လောက်ပဲ လိုတော့တာလေ၊ စစ်ဆင်ရေး မလုပ်ကြပါနဲ့။ တဖက်နဲ့တဖက် စစ်ရေးအမြတ်ထုတ်မှုတွေပေါ့နော် မလုပ်ဖို့ဘဲ လိုတယ်လို့ ထင်တယ်။ ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်ဖို့ဆိုတာက ကျနော်ပြောချင်တာက ရွေးကောက်ပွဲဆိုတာက လူထုရဲ့ ကိုယ်စားလှယ်ကို ရွေးချယ်တာဗျ။ လူထုရဲ့ ကိုယ်စားလှယ်ကို ရွေးချယ်တာ လူထုရဲ့ကိုယ်စား ကိုယ်စားလှယ်တွေ ရခဲ့လို့ရှိရင် သူတို့ကိုယ်စားလှယ်တွေက စကားပြောရဆိုရ ပိုလွယ်တာပေါ့ ဆိုရင် ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်ဖို့က လိုကိုလိုပါတယ်။ အဲ့ဒီ့အတွက်ကိုလည်းပဲ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့တွေကလည်း နားလည်မှာပါ။ တပ်မတော်ဘက်ကလည်း ဒါကို နားလည်မှာပါ။”
‘လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်ခြေမရှိ’ ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်နဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ရှမ်းပြည်နယ်၊ ကချင်ပြည်နယ်၊ ကရင်ပြည်နယ်၊ မွန်ပြည်နယ်၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးတွင်းက မြို့နယ် ကျေးရွာအုပ်စုတွေမှာ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပခွင့် မရှိကြောင်းကိုလည်း ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်ဘက်က ကြေညာခဲ့တာပါ။ ကော်မရှင်ရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်အပေါ်မှာတော့ တပ်မတော်ဘက်က လုံခြုံရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေး အခြေအနေအရ အကြံပေးခဲ့တာသာဖြစ်ပြီး ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်ရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်သက်သက်သာ ဖြစ်ကြောင်းကိုလည်း ဒီကနေ့ကျင်းပတဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ တပ်မတော်ဘက်က ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
ဒီကနေ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲအတွင်းမှာတော့ ကပ်ရောဂါ ကိုဗစ်ကာလ တပ်မတော်ရဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေ၊ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးမိန့်ခွန်းနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲလုံခြုံရေး တပ်ရဲ့ဆောင်ရွက်ချက်နဲ့ AA လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့နဲ့ ထိတွေ့မှု နောက်ဆုံးအခြေအနေတွေကို ရှင်းလင်းခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
-------------------------------
(Unicode)
“ရှေးကောကျပှဲလုံခွုံရေး ကူညီဆောငျရှကျပေးနေ” - တပျမတောျ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲ
၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲ ဖွဈမွောကျရေး တပျမတောျဘကျက လုံခွုံရေးနဲ့ ကာကှယျရေး ရှုထောင့ျအရ ကူညီဆောငျရှကျပေးနပေါတယျလို့ ဒီကနေ့ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာ စဈတပျဘကျက ပွောဆိုလိုကျခြိနျ လုံခွုံရေး အကွောငျးပွခကြျနဲ့ တိုငျးရငျးနယျမွတေခြို့ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပခှင့ျမရတဲ့အပေါျ တိုငျးရငျးသားပါတီတှဘေကျက သဘောထားအမွငျတှကေို မဆုမှနျ စုစညျးတငျပွထားပါတယျ။
တပျမတောျကာကှယျရေးဦးစီးခြုပျ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျရဲ့ လမျးညှှနျခကြျနဲ့အညီ မွနျမာနိုငျငံ တနိုငျငံလုံး အတိုငျးအတာနဲ့ နယျမွဒေသေအလိုကျ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပနိုငျရေး လုံခွုံရေးအမွငျ ၃ ဆင့ျနဲ့ ခှဲခွားသုံးသပျပွီး နယျမွလေုံခွုံရေးနဲ့ ကာကှယျရေးအတှကျ တပျမတောျဘကျက ဆုံးဖွတျ အကွံပေးခဲ့တာလို့ တပျမတောျ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာ ရှငျးလငျး ပွောဆိုလိုကျပါတယျ။ ဒီကနေ့ အောကျတိုဘာလ ၂၄ ရကျနေ့ မနကျပိုငျး နပွေညျတောျ စဈသမိုငျးပွတိုကျမှာ ကငြျးပပွုလုပျတဲ့ တပျမတောျ သတငျးမှနျပွနျကွားရေးအဖှဲ့ရဲ့ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာ တပျမတောျပွောခှင့ျရ ဗိုလျခြုပျဇောျမငျးထှနျးက အခုလို ပွောဆိုလိုကျတာပါ။
“တပျမတောျအနနေဲ့ကတော့ လုံခွုံရေးနဲ့ ကာကှယျရေး ရှုထောင့ျအရ တိုငျးရငျးသားပွညျသူတှေ အားလုံး လုံခွုံစှာ လှတျလပျစှာ မဲပေးပိုငျခှင့ျရှိရေး အလေးထားပါတယျ။ တပျမတောျကာကှယျရေးဦးစီးခြုပျ အနနေဲ့လညျး ပါတီစုံ ဒီမိုကရစေီစနဈမှာ ရှေးကောကျပှဲသညျ အသကျဖွဈတယျ၊ လှတျလပျပွီး တရားမြှတတဲ့ ရှေးကောကျပှဲ ဖွဈဖို့လိုတယျ ဆိုတာကိုလညျး အမွဲတမျး ပွောခဲ့ပါတယျ။ လှတျလပျပွီး တရားမြှတတဲ့ ရှေးကောကျပှဲ တနိုငျငံလုံးမှာ ကငြျးပနိုငျဖို့လညျး တပျမတောျဘကျက လိုလားပါတယျ။
“ကနြောျတို့အနနေဲ့ကတော့ လုံခွုံစှာ မဲပေးနိုငျရေး သုံးသပျရာမှာ အဆင့ျ ၃ ဆင့ျနဲ့ သဘောထားမှတျခကြျ ပေးခဲ့ပါတယျ။ ဒါ လုံခွုံရေးအမွငျအရပဲ ပွောခဲ့တာဖွဈပါတယျ။ အဆင့ျ ၃ ဆင့ျမှာ နံပါတျ ၁ လုံခွုံစှာ မဲပေးနိုငျတဲ့ နယျမွေ၊ နံပါတျ ၂ လုံခွုံရေးစီမံခကြျတှနေဲ့ တညျငွိမျစှာ မဲပေးနိုငျတဲ့နယျမွနေဲ့ နံပါတျ ၃ လုံခွုံရေး အားနညျးသဖွင့ျ မဲမပေးနိုငျတဲ့ နယျမွတှေပေဲ ဖွဈပါတယျ။ သတိပွုရမှာက ဒါဟာ သုံးသပျခကြျပဲဖွဈပါတယျ၊ ဆုံးဖွတျခကြျ မဟုတျပါဘူး။ ဆုံးဖွတျပေးရမှာက သကျဆိုငျရာ အဖှဲ့အစညျးတှရေဲ့တာဝနျ ဖွဈပါတယျ။ ကနြောျတို့ဘကျက လုံခွုံရေးဆိုငျရာနဲ့ ပတျသကျပွီး ဒါကို အာမခံပွီးမှ အဲ့ဒီ့နယျမွမှော တခုခုဖွဈလာခဲ့ရငျ တပျမတောျသညျ ပိုပွီးတော့မှ လကျညှိုးထိုးခံရမှာ ဖွဈပါတယျ။”
၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲအတှကျ တနိုငျငံလုံး အတိုငျးအတာနဲ့ မဲပေးခှင့ျရှိတဲ့ နယျမွပေေါငျး ၃၃၀ ဖွဈပါတယျ။ တပျမတောျအနနေဲ့ လုံခွုံစှာ မဲပေးနိုငျတယျလို့ အာမခံခကြျပေးခဲ့တဲ့ နယျမွပေေါငျးက ၂၇၁ နယျမွပေါ။ စဈတပျဘကျက လုံခွုံရေးစီမံခကြျ လုပျပွီးမှ လုပျနိုငျတယျဆိုတဲ့ နယျမွေ ၂၀ ဖွဈပါတယျ။ လုံခွုံရေး အားနညျးတယျဆိုပွီး တငျပွခဲ့တာကတော့ ၃၉ နယျမွေ ရှိတယျလို့ တပျမတောျပွောခှင့ျရက သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာ ပွောပါတယျ။ တိုကျပှဲတှေ ဖွဈပှားမနပေမေယ့ျ လုံခွုံရေးအာမခံခကြျ ပေးလို့မရတဲ့ နယျမွတှေေ ရှိကွောငျးကိုလညျး ဗိုလျခြုပျဇောျမငျးထှနျးက အခုလိုပွောပါတယျ။
“ဖွဈနိုငျရငျ ရှေးကောကျပှဲကို တနိုငျငံလုံးမှာ ကငြျးပစခေငြျပါတယျ။ အဲ့လိုဖွဈလို့ပဲ နရောအနှံ့မှာ ကနြောျတို့ မဲပုံးတှေ ပို့ဆောငျပေးခဲ့ပါတယျ။ အခုမကငြျးပနိုငျတော့ဘူးဆိုတဲ့ နယျမွနေရောတှကေိုတောငျ ကနြောျတို့ ပို့ဆောငျပေးခဲ့တာတှေ တှေ့ရပါလိမ့ျမယျ။ တခုပွောခငြျတာက ပဈခတျတိုကျခတျမှုတှေ မရှိဘူးလို့ ဆိုတာနဲ့ လုံခွုံလှတျလပျစှာ မဲပေးနိုငျဖို့ဆိုတာ မဖွဈနိုငျပါဘူး။ တိုကျပှဲမဖွဈပှားပမေယ့ျ လကျနကျကိုငျတှေ ဝငျရောကျနတေဲ့နရောတှေ ရှိတယျ။ ခွိမျးခွောကျမှုရှိတဲ့ နရောတှေ ရှိတယျ။ သတျမှတျနယျမွတှေကေို ကြောျလှနျဝငျရောကျနတောတှေ ရှိတယျ။ အောကျခွမှော တကယျဖွဈပကြျနတေဲ့ အဖွဈအပကြျတှကေို လေ့လာကွည့ျရငျ သိနိုငျပါတယျ။
“တိုငျးရငျးသားပါတီတှကေ သူတို့ တိုငျးရငျးသားတှရှေိတဲ့ ရှာတှကေို မဲဆှယျစညျးရုံးဖို့ သှားပါတယျ။ မဲဆှယျစညျးရုံးဖို့ သှားတဲ့အခါမှာ လကျနကျကိုငျအဖှဲ့အစညျးက မတူဘူး။ ကနြျတဲ့တစုရဲ့ လကျနကျကိုငျ အဖှဲ့အစညျးပေါ့နောျ။ အဲ့ဒီ့ လကျနကျကိုငျအဖှဲ့အစညျးရဲ့ တားဆီးခွငျးခံရတာတှေ တိုငျတာတှေ ဒါတှကေိုလညျး တှေ့ရမှာဖွဈပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ဒီလိုနရောမြိုးတှမှော တိုကျပှဲတှေ မဖွဈပှားတာ မှနျပမေယ့ျလို့ ကနြောျတို့အနနေဲ့ကတြော့ ဒီလိုတှဖွေဈနတေယျဆိုတာ သုံးသပျပွီး တငျရမှာဖွဈပါတယျ။”
အခုလို တပျမတောျဘကျက လုံခွုံရေးအကွောငျးပွ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပနိုငျခွေ မရှိဘူးဆိုတဲ့ တိုငျးရငျးဒသေက နယျမွတှေအေပေါျ သုံးသပျခကြျဟာ တကယ့ျလကျတှေ့ မွပွေငျအခွအေနနေဲ့ ကငျးကှာတယျလို့ ရခိုငျအမြိုးသားပါတီ (ANP) ရဲ့ ဗဟိုကောျမတီဝငျ အတှငျးရေးမှူး-၁ ဦးအောငျမွတျကြောျက ဝဖေနျပွောဆိုလိုကျပါတယျ။
“သူတို့က မွပွေငျအခွအေနကေို လေ့လာမှု အားနညျးတယျလို့ ကနြောျတို့ကတော့ သုံးသပျခငြျတယျ။ ဥပမာ ပေါကျတောပေါ့၊ မွောကျပိုငျးဘကျမှာ ပေါကျတောဆိုရငျ လုံးဝ တိုကျပှဲဖွဈတာမရှိဘူး။ ပွီးရငျ ကနြောျတို့ စဈတှဆေိုရငျလညျး အဲ့ဒီ့ ကံကောျကြှနျးဆိုတဲ့ ကြေးရှာအုပျစုကို သူတို့က ပယျလိုကျတယျ။ အဲ့ဒီ့ ကံကောျကြှနျးဆိုတာကလညျး စဈတပျရဲ့ဘေးနားမှာ ကပျရပျပဲရှိတာ။ တပျတှေ ပတျပတျလညျဝိုငျးပွီးရငျ ရှိနတေဲ့နရောပဲ ကနြောျတို့စဈတှမှော။ အဲ့ဒါတှကေို ပယျလိုကျတယျ။ အဲ့ဒါဆိုရငျ သူတို့က ဘယျလိုမြိုး လုံခွုံရေးအရ ဖွဈတယျဆိုတဲ့ အပိုငျးက တောျတောျကို မေးခှနျးထုတျစရာ ဖွဈသှားတာပေါ့။ အဲ့တော့ ကနြောျတို့ဘကျကတော့ ပွောသင့ျတဲ့ဟာကို UEC ပွညျနယျရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျကိုတော့ ကန့ျကှကျလှှာတှေ ပေးပို့ထားတာရှိပါတယျ၊ ကနြောျတို့ပါတီအနနေဲ့။ အဲ့ဒါနဲ့ပတျသကျပွီး ပွနျစဉျးစားပေးဖို့ပေါ့။”
ဒီလို တိုငျးရငျးသားပွညျသူတှေ မဲပေးပိုငျခှင့ျ မဆုံးရှုံးစခေငြျဘူးဆိုရငျ ရှေးကောကျပှဲကငြျးပမယ့ျ တိုငျးရငျးနယျမွဒေသေတှမှော ‘နှဈဖကျ စဈရပျလိုကျပါ’ လို့ ရှမျးတိုငျးရငျးသားမြား ဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျ (SNLD) ဒုတိယဥက်ကဋ်ဌ ဦးစိုငျးညှန့ျလှငျက ပွောပါတယျ။
“တပျမတောျဘကျက ဘာမှ လုပျစရာမလိုဘူး၊ စဈဆငျရေးမလုပျဖို့ပဲ လိုတယျ။ ဟိုဘကျကလညျး စဈဆငျရေး မလုပျဖို့ပဲလိုတယျ၊ ရှေးကောကျပှဲ ကာလမှာပေါ့နောျ။ ရှေးကောကျပှဲကာလမှာ ကနြောျထငျတယျ ၂ ပတျ ၃ ပတျလောကျပဲ လိုတော့တာလေ၊ စဈဆငျရေး မလုပျကွပါနဲ့။ တဖကျနဲ့တဖကျ စဈရေးအမွတျထုတျမှုတှပေေါ့နောျ မလုပျဖို့ဘဲ လိုတယျလို့ ထငျတယျ။ ရှေးကောကျပှဲဖွဈဖို့ဆိုတာက ကနြောျပွောခငြျတာက ရှေးကောကျပှဲဆိုတာက လူထုရဲ့ ကိုယျစားလှယျကို ရှေးခယြျတာဗြ။ လူထုရဲ့ ကိုယျစားလှယျကို ရှေးခယြျတာ လူထုရဲ့ကိုယျစား ကိုယျစားလှယျတှေ ရခဲ့လို့ရှိရငျ သူတို့ကိုယျစားလှယျတှကေ စကားပွောရဆိုရ ပိုလှယျတာပေါ့ ဆိုရငျ ရှေးကောကျပှဲဖွဈဖို့က လိုကိုလိုပါတယျ။ အဲ့ဒီ့အတှကျကိုလညျးပဲ တောျလှနျရေးအဖှဲ့တှကေလညျး နားလညျမှာပါ။ တပျမတောျဘကျကလညျး ဒါကို နားလညျမှာပါ။”
‘လှတျလပျပွီး တရားမြှတတဲ့ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပနိုငျခွမေရှိ’ ဆိုတဲ့ အကွောငျးပွခကြျနဲ့ ရခိုငျပွညျနယျ၊ ရှမျးပွညျနယျ၊ ကခငြျပွညျနယျ၊ ကရငျပွညျနယျ၊ မှနျပွညျနယျ၊ ပဲခူးတိုငျးဒသေကွီးတှငျးက မွို့နယျ ကြေးရှာအုပျစုတှမှော ရှေးကောကျပှဲကငြျးပခှင့ျ မရှိကွောငျးကိုလညျး ပွညျထောငျစုရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျဘကျက ကွညောခဲ့တာပါ။ ကောျမရှငျရဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျအပေါျမှာတော့ တပျမတောျဘကျက လုံခွုံရေးနဲ့ ကာကှယျရေး အခွအေနအေရ အကွံပေးခဲ့တာသာဖွဈပွီး ပွညျထောငျစုရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျရဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျသကျသကျသာ ဖွဈကွောငျးကိုလညျး ဒီကနေ့ကငြျးပတဲ့ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာ တပျမတောျဘကျက ပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။
ဒီကနေ့ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲအတှငျးမှာတော့ ကပျရောဂါ ကိုဗဈကာလ တပျမတောျရဲ့ ဆောငျရှကျခကြျတှေ၊ တပျမတောျကာကှယျရေးဦးစီးခြုပျရဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးမိန့ျခှနျးနဲ့ ရှေးကောကျပှဲလုံခွုံရေး တပျရဲ့ဆောငျရှကျခကြျနဲ့ AA လကျနကျကိုငျအဖှဲ့နဲ့ ထိတှေ့မှု နောကျဆုံးအခွအေနတှေကေို ရှငျးလငျးခဲ့တာဖွဈပါတယျ။
