[Zawgyi/Unicode]
လွတ်လပ်မျှတတဲ့ အခြေအနေတွေ မရှိဘူးဆိုပြီး ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပမယ့် အစီအစဉ်ကို ပယ်ဖျက်ထားတဲ့ မဲဆန္ဒနယ်မြေတချို့ကို ပြန်လည် စဉ်းစားသုံးသပ်ဖို့ ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်ကို တိုက်တွန်းနေတဲ့အကြောင်းကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် မအဂ္ဂနွန်က ပြောပြပါမယ်။
ရှေ့လထဲ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပတဲ့အခါ လုံခြုံရေး စိတ်မချရတာ အပါအဝင် လွတ်လပ်မျှတမှု မရှိနိုင်တဲ့အတွက် တိုင်းနဲ့ ပြည်နယ် ၆ ခုက မဲဆန္ဒနယ်မြေ တချို့မှာ မကျင်းပဖို့ ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်က ကြေညာထားပေမဲ့ သက်ဆိုင်ရာ နယ်မြေတွေက ကော်မရှင် တာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ နိုင်ငံရေး ပါတီတချို့ကတော့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ပြင်ဆင်ဖို့ လိုလားနေကြတာပါ။ ကော်မရှင်က ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ အထဲမှာ ရှမ်းပြည်နယ်ထဲက မြို့နယ် ၆ မြို့နယ်မှာရှိတဲ့ ကျေးရွာအုပ်စု တချို့လည်း ပါဝင်နေတဲ့အတွက် ပြန်လည်စိစစ်ဖို့ တင်ပြထားတယ်လို့လည်း လားရှိုးခရိုင် ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲ အတွင်းရေးမှူး ဦးအောင်စိုးမင်းက ပြောပါတယ်။
“ဟုတ်ကဲ့။ ကျနော့် ခရိုင်ထဲမှာဆိုရင် ၉ အုပ်စုပဲ တင်ထားတာ အဲ့ဒါလည်း လက်နက်ကိုင်တွေ လှုပ်ရှားလို့ဆိုပြီး တင်ထားတာ ဟုတ်တယ် ခုဏက ၉ အုပ်စုအပြင်ကို မတင်ပြထားတဲ့ဟာပါတွေ ပါလာတယ်၊ ဟိုဟာလေ KIA မဟုတ်ဘူး၊ RCSS ခေါ်မှာပေါ့။ မတင်ပြထားတဲ့ ကျေးရွာအုပ်စုတွေ ပါလာတယ်ပေါ့နော်၊ အဲ့ဒါတော့ ကျနော်ကတော့ ဘယ်ဌာနလို့လည်းမပြောပါဘူး။ ဆက်စပ်ဝန်ကြီးဌာနများရဲ့ မှတ်ချက်လို့ပဲ ကျနော်ကတော့ သုံးနှုန်းပါရစေ။ မဲပေးပိုင်ခွင့်ရှိသူက ၂၀,၀၀၀ နီးပါးတော့ မဲပေးပိုင်ခွင့် ဆုံးရှုံးသွားတာပေါ့၊ အဲ့ဒီတော့ ကျနော်တို့ကတော့ ပြန်ပြီးတော့ အချိန်မီသေးတော့ ကြိုးစားကြည့်တယ်။ ၂ အုပ်စုတော့ ပြန်ပြီးတော့ တင်ပြထားပါတယ်။”
ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမယ့် အစီအစဉ် ပယ်ဖျက်လိုက်တဲ့ အထဲမှာ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေ ဖြစ်ပွားတာမရှိသလို လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး ကောင်းမွန်ပြီး ၂၀၁၅ ခုနှစ်တုန်းက ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပခဲ့ဖူးတဲ့ နယ်မြေတချို့လည်း ပါဝင်နေတဲ့အတွက် နိုင်ငံရေးပါတီတွေနဲ့ အကဲခတ်တွေက မေးခွန်းထုတ်နေကြပါတယ်။
ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမယ့် အစီအစဉ် ပယ်ဖျက်ထားတဲ့ ရှမ်းပြည်နယ် မိုင်းကိုင်မြို့နယ်နဲ့ ပတ်သက်လို့ ပြန်လည်စဉ်းစားပေးဖို့ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ မဟာမိတ်အဖွဲ့ကလည်း တင်ပြတောင်းဆိုထားတာ ရှိတယ်လို့ လွိုင်လင်ခရိုင် ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင် အတွင်းရေးမှူး ဦးသိန်းနိုင်က အခုလိုရှင်းပြပါတယ်။
“လေးပါတီက တင်ပြနေတာ ရှိပါတယ်၊ ဒီမှာတော့ တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှုရှိတာပေါ့။ ဒါကြောင့်မို့လို့ အခြေအနေကောင်းလာနိုင်တယ်။ အဲ့ဒါကြောင့်မို့လို့ ရွေးကောက်ပွဲပြန်လည် ကျင်းပပေးဖို့ နယ်မြေကျေးရွာမှာ ပြန်လည်ထည့်သွင်းပေးဖို့ တင်ပြထားတာရှိပါတယ်၊ အဲ့ဒီတော့ ကျနော်တို့ ကော်မရှင်အနေနဲ့တော့ ရွေးကောက်ပွဲလုပ်ငန်းစဉ် အဆင့်ဆင့်ကို စီမံခန့်ခွဲဖို့အတွက်က တည်ငြိမ်းအေးမှုရှိမယ်ဆိုရင် ကျနော်တို့ကတော့ လုပ်ငန်းစဉ်ကို စီမံခန့်ခွဲလို့ရတယ်၊ အဆင်ပြေတယ်၊ အဲ့လိုပဲ ပြောချင်ပါတယ်။”
တပ်မတော်နဲ့ AA ရခိုင်လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့တို့ကြား တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာလည်း မဲဆန္ဒနယ်မြေတချို့မှာ ရွေးကောက်ပွဲ အစီအစဉ်တွေကို ပယ်ဖျက်ထားတာပါ။ ဒါပေမဲ့လည်း တချို့နေရာတွေမှာ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပမယ်ဆိုရင် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတယ်လို့လည်း မြောက်ဦးခရိုင် ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် အဖွဲ့ဝင် ဦးရွှေသန်းကပြောပါတယ်။
“သုံးသပ်ပြီးတော့ ပြန်လည်တင်ပြဖို့တော့ ကျနော်တို့ လောလောဆယ် အစီစဉ်မရှိသေးဘူး၊ ဒါပေမဲ့ သက်ဆိုင်ရာ UEC ခရိုင်ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲက တာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ ကျနော်တို့ ဒီကော်မရှင်အဖွဲ့ဝင်တွေနဲ့တော့ ပြန်လည်ဆွေးနွေး သုံးသပ် တင်ပြသင့်တယ်လို့ ကျနော်ထင်မြင်မိပါတယ်၊ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့လေး ကျနော်တို့ သိတဲ့အတိုင်းပါပဲ ကျနော်တို့ အမ်းမြို့နယ်တို့ ပလက်ဝမြို့နယ်မှာ ရပ်ကွက်ကျေးရွာအုပ်စု ၄ အုပ်စုနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပခွင့် ထားတယ်ဆိုလို့ရှိရင် ကျနော်တို့ မြောက်ဦးခရိုင်အတွင်းမှာလည်းပဲ မြို့ပေါ် ၄ ရပ်ကွက်လောက်နဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကို ကျင်းပလို ရနိုင်တဲ့ အနေအထားကို ကျနော်တွေ့မြင်နေရပါတယ်။”
နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပရာမှာ ရခိုင်၊ ကချင်၊ ကရင်၊ မွန်နဲ့ ရှမ်းပြည်နယ်တွေနဲ့ ပဲခူးတိုင်းအတွင်းက မဲဆန္ဒနယ်မြေ တချို့မှာ ကျင်းပမှာ မဟုတ်ကြောင်း ပြီးခဲ့တဲ့ သောကြာနေ့ကပဲ ကြေညာလိုက်တဲ့အတွက် မဲဆန္ဒရှင် ခန့်မှန်းခြေ ၁,၀၀၀,၀၀၀ ကျော်လောက် မဲပေးခွင့် ဆုံးရှုံးမယ့် အလားအလာနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတာပါ။ ကော်မရှင်ဘက်ကတော့ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပနိုင်တဲ့နေရာတွေကို ထုတ်ပြန်ကြေညာဖို့ ဆုံးဖြတ်ရာမှာ လုံခြုံရေးအရ အဆုံးအဖြတ် ပေးနိုင်တဲ့ ကာကွယ်ရေးနဲ့ ပြည်ထဲရေးအပါအဝင် သက်ဆိုင်ရာဌာနတွေ အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ အကြံပြုချက်တွေ ပါဝင်ကြောင်း ပြောဆိုထားပါတယ်။
[Unicode Version]
ပယျဖကြျခံတိုငျးရငျးသားမဲဆန်ဒနယျမွမြေား ပွနျလညျသုံးသပျဖို့တငျပွ
လှတျလပျမြှတတဲ့ အခွအေနတှေေ မရှိဘူးဆိုပွီး ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပမယ့ျ အစီအစဉျကို ပယျဖကြျထားတဲ့ မဲဆန်ဒနယျမွတေခြို့ကို ပွနျလညျ စဉျးစားသုံးသပျဖို့ ရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျကို တိုကျတှနျးနတေဲ့အကွောငျးကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ မအဂ်ဂနှနျက ပွောပွပါမယျ။
ရှေ့လထဲ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပတဲ့အခါ လုံခွုံရေး စိတျမခရြတာ အပါအဝငျ လှတျလပျမြှတမှု မရှိနိုငျတဲ့အတှကျ တိုငျးနဲ့ ပွညျနယျ ၆ ခုက မဲဆန်ဒနယျမွေ တခြို့မှာ မကငြျးပဖို့ ပွညျထောငျစုရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျက ကွညောထားပမေဲ့ သကျဆိုငျရာ နယျမွတှေကေ ကောျမရှငျ တာဝနျရှိသူတှနေဲ့ နိုငျငံရေး ပါတီတခြို့ကတော့ ဆုံးဖွတျခကြျကို ပွငျဆငျဖို့ လိုလားနကွေတာပါ။ ကောျမရှငျက ထုတျပွနျထားတဲ့ အထဲမှာ ရှမျးပွညျနယျထဲက မွို့နယျ ၆ မွို့နယျမှာရှိတဲ့ ကြေးရှာအုပျစု တခြို့လညျး ပါဝငျနတေဲ့အတှကျ ပွနျလညျစိစဈဖို့ တငျပွထားတယျလို့လညျး လားရှိုးခရိုငျ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျအဖှဲ့ခှဲ အတှငျးရေးမှူး ဦးအောငျစိုးမငျးက ပွောပါတယျ။
“ဟုတျကဲ့။ ကနြော့ျ ခရိုငျထဲမှာဆိုရငျ ၉ အုပျစုပဲ တငျထားတာ အဲ့ဒါလညျး လကျနကျကိုငျတှေ လှုပျရှားလို့ဆိုပွီး တငျထားတာ ဟုတျတယျ ခုဏက ၉ အုပျစုအပွငျကို မတငျပွထားတဲ့ဟာပါတှေ ပါလာတယျ၊ ဟိုဟာလေ KIA မဟုတျဘူး၊ RCSS ခေါျမှာပေါ့။ မတငျပွထားတဲ့ ကြေးရှာအုပျစုတှေ ပါလာတယျပေါ့နောျ၊ အဲ့ဒါတော့ ကနြောျကတော့ ဘယျဌာနလို့လညျးမပွောပါဘူး။ ဆကျစပျဝနျကွီးဌာနမြားရဲ့ မှတျခကြျလို့ပဲ ကနြောျကတော့ သုံးနှုနျးပါရစေ။ မဲပေးပိုငျခှင့ျရှိသူက ၂၀,၀၀၀ နီးပါးတော့ မဲပေးပိုငျခှင့ျ ဆုံးရှုံးသှားတာပေါ့၊ အဲ့ဒီတော့ ကနြောျတို့ကတော့ ပွနျပွီးတော့ အခြိနျမီသေးတော့ ကွိုးစားကွည့ျတယျ။ ၂ အုပျစုတော့ ပွနျပွီးတော့ တငျပွထားပါတယျ။”
ရှေးကောကျပှဲကငြျးပမယ့ျ အစီအစဉျ ပယျဖကြျလိုကျတဲ့ အထဲမှာ လကျနကျကိုငျ ပဋိပက်ခတှေ ဖွဈပှားတာမရှိသလို လမျးပနျးဆကျသှယျရေး ကောငျးမှနျပွီး ၂၀၁၅ ခုနှဈတုနျးက ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပခဲ့ဖူးတဲ့ နယျမွတေခြို့လညျး ပါဝငျနတေဲ့အတှကျ နိုငျငံရေးပါတီတှနေဲ့ အကဲခတျတှကေ မေးခှနျးထုတျနကွေပါတယျ။
ရှေးကောကျပှဲကငြျးပမယ့ျ အစီအစဉျ ပယျဖကြျထားတဲ့ ရှမျးပွညျနယျ မိုငျးကိုငျမွို့နယျနဲ့ ပတျသကျလို့ ပွနျလညျစဉျးစားပေးဖို့ တိုငျးရငျးသားလူမြိုးမြား မဟာမိတျအဖှဲ့ကလညျး တငျပွတောငျးဆိုထားတာ ရှိတယျလို့ လှိုငျလငျခရိုငျ ရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျ အတှငျးရေးမှူး ဦးသိနျးနိုငျက အခုလိုရှငျးပွပါတယျ။
“လေးပါတီက တငျပွနတော ရှိပါတယျ၊ ဒီမှာတော့ တညျငွိမျအေးခမြျးမှုရှိတာပေါ့။ ဒါကွောင့ျမို့လို့ အခွအေနကေောငျးလာနိုငျတယျ။ အဲ့ဒါကွောင့ျမို့လို့ ရှေးကောကျပှဲပွနျလညျ ကငြျးပပေးဖို့ နယျမွကြေေးရှာမှာ ပွနျလညျထည့ျသှငျးပေးဖို့ တငျပွထားတာရှိပါတယျ၊ အဲ့ဒီတော့ ကနြောျတို့ ကောျမရှငျအနနေဲ့တော့ ရှေးကောကျပှဲလုပျငနျးစဉျ အဆင့ျဆင့ျကို စီမံခန့ျခှဲဖို့အတှကျက တညျငွိမျးအေးမှုရှိမယျဆိုရငျ ကနြောျတို့ကတော့ လုပျငနျးစဉျကို စီမံခန့ျခှဲလို့ရတယျ၊ အဆငျပွတေယျ၊ အဲ့လိုပဲ ပွောခငြျပါတယျ။”
တပျမတောျနဲ့ AA ရခိုငျလကျနကျကိုငျ အဖှဲ့တို့ကွား တိုကျပှဲတှေ ဖွဈပှားနတေဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာလညျး မဲဆန်ဒနယျမွတေခြို့မှာ ရှေးကောကျပှဲ အစီအစဉျတှကေို ပယျဖကြျထားတာပါ။ ဒါပမေဲ့လညျး တခြို့နရောတှမှော ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပမယျဆိုရငျ ဖွဈနိုငျခွရှေိတယျလို့လညျး မွောကျဦးခရိုငျ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျ အဖှဲ့ဝငျ ဦးရှှသေနျးကပွောပါတယျ။
“သုံးသပျပွီးတော့ ပွနျလညျတငျပွဖို့တော့ ကနြောျတို့ လောလောဆယျ အစီစဉျမရှိသေးဘူး၊ ဒါပမေဲ့ သကျဆိုငျရာ UEC ခရိုငျကောျမရှငျအဖှဲ့ခှဲက တာဝနျရှိသူတှနေဲ့ ကနြောျတို့ ဒီကောျမရှငျအဖှဲ့ဝငျတှနေဲ့တော့ ပွနျလညျဆှေးနှေး သုံးသပျ တငျပွသင့ျတယျလို့ ကနြောျထငျမွငျမိပါတယျ၊ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့လေး ကနြောျတို့ သိတဲ့အတိုငျးပါပဲ ကနြောျတို့ အမျးမွို့နယျတို့ ပလကျဝမွို့နယျမှာ ရပျကှကျကြေးရှာအုပျစု ၄ အုပျစုနဲ့ ရှေးကောကျပှဲကငြျးပခှင့ျ ထားတယျဆိုလို့ရှိရငျ ကနြောျတို့ မွောကျဦးခရိုငျအတှငျးမှာလညျးပဲ မွို့ပေါျ ၄ ရပျကှကျလောကျနဲ့ ရှေးကောကျပှဲကို ကငြျးပလို ရနိုငျတဲ့ အနအေထားကို ကနြောျတှေ့မွငျနရေပါတယျ။”
နိုဝငျဘာလ ၈ ရကျနေ့ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပရာမှာ ရခိုငျ၊ ကခငြျ၊ ကရငျ၊ မှနျနဲ့ ရှမျးပွညျနယျတှနေဲ့ ပဲခူးတိုငျးအတှငျးက မဲဆန်ဒနယျမွေ တခြို့မှာ ကငြျးပမှာ မဟုတျကွောငျး ပွီးခဲ့တဲ့ သောကွာနေ့ကပဲ ကွညောလိုကျတဲ့အတှကျ မဲဆန်ဒရှငျ ခန့ျမှနျးခွေ ၁,၀၀၀,၀၀၀ ကြောျလောကျ မဲပေးခှင့ျ ဆုံးရှုံးမယ့ျ အလားအလာနဲ့ ရငျဆိုငျနရေတာပါ။ ကောျမရှငျဘကျကတော့ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲ မကငြျးပနိုငျတဲ့နရောတှကေို ထုတျပွနျကွညောဖို့ ဆုံးဖွတျရာမှာ လုံခွုံရေးအရ အဆုံးအဖွတျ ပေးနိုငျတဲ့ ကာကှယျရေးနဲ့ ပွညျထဲရေးအပါအဝငျ သကျဆိုငျရာဌာနတှေ အဖှဲ့အစညျးတှရေဲ့ အကွံပွုခကြျတှေ ပါဝငျကွောငျး ပွောဆိုထားပါတယျ။
