[Zawgyi/Unicode]
ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ပြန့်ပွားမှုအခြေအနေကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲရက်ကို လတ်တလော ရွှေ့ဆိုင်းဖို့မရှိသေးပေမဲ့ စစ်ပွဲတွေကြောင့် နယ်မြေဒေသတချို့မှာတော့ ရွှေ့ဆိုင်းရဖွယ်ရှိကြောင်း ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်က ပြောဆိုလိုက်တဲ့အကြောင်းကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် ကိုမိုးဇော်က တင်ပြပေးပါမယ်။
ဒီရက်ပိုင်းအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံမှာ COVID 19 ရောဂါကူးစက်မှုအခြေအနေဟာ တစ်နေ့တစ်ခြားမြင့် တက်လာနေပြီး ဒီကနေ့မှာဆိုရင် ကူးစက်ခံရသူ ၁,၀၀၀ ကျော်အထိ ရောက်ရှိလာနေတာပါ။
ဒီလို ရောဂါကူးစက်မှု မြင့်မားလာနေတာကြောင့် ၂၀၂ဝ ပြည့်ရွေးကောက်ပွဲကို မူလ သတ်မှတ်ထားတဲ့အတိုင်း နိုဝင်ဘာလမှ ကျင်းပနိုင်ပါ့မလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ်မှုတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။
ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် အဖွဲ့ဝင် ဦးမြင့်နိုင်ကတော့ လက်ရှိအခြေအနေအရ ရွေးကောက်ပွဲ ရွှေ့ဆိုင်းဖို့ မရှိသေးကြောင်းနဲ့ ရှိခဲ့ရင်လည်း အောက်တိုဘာလမှ ထုတ်ပြန်သွားမယ်လို့ နေပြည်တော် ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ရုံးမှာ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ကျင်းပတဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ပြောဆိုပါတယ်။
“ရွှေ့ဖို့အကြောင်း အခုထိ မရှိသေးဘူးပေါ့။ ရွှေ့ရင် ခုဏကလို အောက်တိုဘာလမှာ ကြိုတင်ပြီးတော့ ပြောမှာပေါ့။ များများလာတာကလည်း စစ်တွေနဲ့ ရန်ကုန်ပေါ့နော်။ ကျန်တဲ့နေရာတွေမှာတော့ ဒီလောက် မရှိဘူးပေါ့။ စစ်တွေနဲ့ ရန်ကုန်မှာပဲ ပိုများတာပေါ့။”
၂၀၂၀ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပနိုင်မယ့် နယ်မြေတွေကတော့ ၀ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရတိုင်းက ၅ မြို့နယ်နဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်က မဲဆန္ဒနယ်တွေ ပါဝင်နိုင်ကြောင်း ပြောဆိုပြီး၊ လတ်တလောစိစစ်နေကြောင်းလည်း ထည့်သွင်းပြောကြားပါတယ်။
“အဲဒါတွေ စိစစ်နေပြီးတော့ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ နီးတဲ့အခါမှာတော့ အချိန်မီ အဲဒါတွေကို ကြေညာမှာပေါ့။ မြို့နယ် တစ်ခုလုံးမကျင်းပနိုင်ဘူး။ ဒါမှမဟုတ် မြို့နယ်တစ်ခုအတွင်းမှာ မဲဆန္ဒနယ်တစ်ခုတော့ မကျင်းပနိုင်ဘူး။ ဒါမှ မဟုတ်ရင် မြို့နယ်တစ်ခု၊ မဲဆန္ဒနယ် တစ်ခုအတွင်းမှာ ဘယ်ကျေးရွာအုပ်စု၊ ဘယ်ရပ်ကွက်ကတော့ မကျင်းပနိုင်ဘူး။ ဒါတွေလည်း ကြိုပြီးတော့ ကြေညာသွားမယ်။”
လုံခြုံရေးအရ ရွေးကောက်ပွဲရွှေ့ဆိုင်းတာကို အရင်ရွေးကောက်ပွဲတွေလို အောက်တိုဘာလမှာ ကြေညာမှာဖြစ်ကြောင်း ဦးမြင့်နိုင်က ဆက်ပြောပါတယ်။
ရခိုင်အမျိုးသားပါတီက မြေပုံမြို့နယ် ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးဖေသန်းကတော့ တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်မယ့် အခြေအနေနဲ့ပတ်သက်ပြီး အခုလို ပြောဆိုပါတယ်။
“ရခိုင်ပြည်နယ်အနေနဲ့ကတော့ မြို့နယ်တချို့မှာတော့ ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်နိုင်မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ကျနော်တို့ကတော့ မျှော်လင့်ထားတယ်။ ဒါပေမဲ့ တဘက်မှာ AA တပ်တော်ဘက်ကလည်းရွေးကောက်ပွဲကို အနှောက်အယှက်မပေးဘူး။ သူတို့လိုလားတယ်ဆိုတဲ့ ကြေညာချက်မျိုးထုတ်ထားတော့၊ ဒါက တစ်ဘက် မနှောင့်ယှက်ဘူး။ တိုက်ပွဲတွေလည်း အဲဒီကာလ ကြားထဲမှာ ရပ်တန့်ထားမယ်ဆိုရင်တော့ ရွေးကောက်ပွဲက ရာခိုင်နှုန်း အပြည့်မဟုတ်ရင်တောင်မှ လုပ်နိုင်တဲ့ဒေသတွေကို လုပ်မယ်ဆိုရင် လုပ်ဖြစ်တယ်။ ဒါပေမဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်ရဲ့ သဘောထား၊ တစ်နည်းအားဖြင့် အစိုးရရဲ့ သဘောထားပေါ် မူတည်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။”
လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲကို စောင့်ကြည့်လေ့လာသွားမယ့် ဖန်တီးအိမ်အရပ်ဘက်အဖွဲ့ရဲ့ ဒါရိုက်တာ ဒေါ်ခင်လေးငယ်ကတော့ COVID ကပ်ရောဂါကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲရွှေ့ဆိုင်းတာမျိုးရှိရင်လည်း မြို့နယ်အလိုက်ရွှေ့ဆိုင်းတာကို ဦးစားပေးစဉ်းစားမယ်လို့ ယူဆကြောင်း ပြောပါတယ်။
“ဥပဒေထဲမှာတော့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က သဘာ၀ ဘေးအန္တရာယ်ကြောင့်ဖြစ်စေ၊ လုံခြုံရေး အခြေအနေကြောင့်ဖြစ်စေ ရွေးကောက်ပွဲကို သူက တစ်စုံလုံးလို့ မဟုတ်ဘဲနဲ့ နယ်မြေအလိုက်ပေါ့ ရွေးကောက်ပွဲကို သီးခြားစီလည်း ခွဲပြီးတော့ ရွှေ့ဆိုင်းတာမျိုး လုပ်လို့ ရတယ်လို့တော့ ပါတယ်။ ပါတော့ ကျမထင်တာကတော့ ရွှေ့ဆိုင်းမယ်ဆိုလည်း ရွေးကောက်ပွဲ ရက်တွေ အကုန်လုံး ရွှေ့ဆိုင်းတာထက် နယ်မြေအလိုက်ခွဲခြားပြီး ရွှေ့ဆိုင်းတာမျိုးတွေ လုပ်ဖို့ ပထမ ဦးစားပေး စဉ်းစားလိမ့်မယ်လို့ ထင်တယ်။ ဒါမှ မဟုတ် တစ်နိုင်ငံလုံးမှာကို COVID အခြေအနေ ပြန့်ပွားလာရင်တော့ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမယ့် ရက်ကို ရွှေ့ဖို့တော့ ဖြစ်ကောင်းဖြစ်လာနိုင်တယ်။”
ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်ကတော့ COVID ကပ်ရောဂါ ကာလအတွင်း ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ လုံခြုံစိတ်ချစွာ မဲပေးနိုင်ရေးအတွက် မဲရုံအရေအတွက် တိုးမြှင့်တာ၊ မဲရုံနယ်မြေ တိုးချဲ့တာတွေလုပ်ဆောင်ဖို့ အပြင် မဲဆွယ်စည်းရုံးရာမှာလည်း တိကျတဲ့ စည်းကမ်းတွေထုတ်ပြန်သွားဖို့ ပြင်ဆင်နေကြောင်းလည်း သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ပြောဆိုထားပါတယ်။
လာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲမှာတော့ ပြည်သူ့လွှတ်တော်အတွက် ကိုယ်စားလှယ် ၁,၉၄၈ ဦး၊ အမျိုးသားလွှတ်တော်အတွက် ၉၇၆ ဦး၊ ပြည်နယ်နဲ့ တိုင်းဒေသကြီးအတွက် ၃,၈၄၇ ဦး၊ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးရေးရာကိုယ်စားလှယ်အတွက် ၂၁၂ ဦးတို့ ယှဉ်ပြိုင်ကြမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
[Unicode Version]
ရှေးကောကျပှဲ မကငြျးပနိုငျတဲ့နရောတှေ အောကျတိုဘာမှာကွညောမယျ
ကိုဗဈကပျရောဂါ ပွန့ျပှားမှုအခွအေနကွေောင့ျ ရှေးကောကျပှဲရကျကို လတျတလော ရှှေ့ဆိုငျးဖို့မရှိသေးပမေဲ့ စဈပှဲတှကွေောင့ျ နယျမွဒေသေတခြို့မှာတော့ ရှှေ့ဆိုငျးရဖှယျရှိကွောငျး ရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျက ပွောဆိုလိုကျတဲ့အကွောငျးကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ ကိုမိုးဇောျက တငျပွပေးပါမယျ။
ဒီရကျပိုငျးအတှငျး မွနျမာနိုငျငံမှာ COVID 19 ရောဂါကူးစကျမှုအခွအေနဟော တဈနေ့တဈခွားမွင့ျ တကျလာနပွေီး ဒီကနေ့မှာဆိုရငျ ကူးစကျခံရသူ ၁,၀၀၀ ကြောျအထိ ရောကျရှိလာနတောပါ။
ဒီလို ရောဂါကူးစကျမှု မွင့ျမားလာနတောကွောင့ျ ၂၀၂ဝ ပွည့ျရှေးကောကျပှဲကို မူလ သတျမှတျထားတဲ့အတိုငျး နိုဝငျဘာလမှ ကငြျးပနိုငျပါ့မလားဆိုတဲ့ စိုးရိမျမှုတှလေညျး ရှိနပေါတယျ။
ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျ အဖှဲ့ဝငျ ဦးမွင့ျနိုငျကတော့ လကျရှိအခွအေနအေရ ရှေးကောကျပှဲ ရှှေ့ဆိုငျးဖို့ မရှိသေးကွောငျးနဲ့ ရှိခဲ့ရငျလညျး အောကျတိုဘာလမှ ထုတျပွနျသှားမယျလို့ နပွေညျတောျ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျရုံးမှာ ဗုဒ်ဓဟူးနေ့က ကငြျးပတဲ့ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာ ပွောဆိုပါတယျ။
“ရှှေ့ဖို့အကွောငျး အခုထိ မရှိသေးဘူးပေါ့။ ရှှေ့ရငျ ခုဏကလို အောကျတိုဘာလမှာ ကွိုတငျပွီးတော့ ပွောမှာပေါ့။ မြားမြားလာတာကလညျး စဈတှနေဲ့ ရနျကုနျပေါ့နောျ။ ကနြျတဲ့နရောတှမှောတော့ ဒီလောကျ မရှိဘူးပေါ့။ စဈတှနေဲ့ ရနျကုနျမှာပဲ ပိုမြားတာပေါ့။”
၂၀၂၀ရှေးကောကျပှဲ မကငြျးပနိုငျမယ့ျ နယျမွတှေကေတော့ ၀ ကိုယျပိုငျအုပျခြုပျခှင့ျရတိုငျးက ၅ မွို့နယျနဲ့ ရခိုငျပွညျနယျက မဲဆန်ဒနယျတှေ ပါဝငျနိုငျကွောငျး ပွောဆိုပွီး၊ လတျတလောစိစဈနကွေောငျးလညျး ထည့ျသှငျးပွောကွားပါတယျ။
“အဲဒါတှေ စိစဈနပွေီးတော့ ရှေးကောကျပှဲနဲ့ နီးတဲ့အခါမှာတော့ အခြိနျမီ အဲဒါတှကေို ကွညောမှာပေါ့။ မွို့နယျ တဈခုလုံးမကငြျးပနိုငျဘူး။ ဒါမှမဟုတျ မွို့နယျတဈခုအတှငျးမှာ မဲဆန်ဒနယျတဈခုတော့ မကငြျးပနိုငျဘူး။ ဒါမှ မဟုတျရငျ မွို့နယျတဈခု၊ မဲဆန်ဒနယျ တဈခုအတှငျးမှာ ဘယျကြေးရှာအုပျစု၊ ဘယျရပျကှကျကတော့ မကငြျးပနိုငျဘူး။ ဒါတှလေညျး ကွိုပွီးတော့ ကွညောသှားမယျ။”
လုံခွုံရေးအရ ရှေးကောကျပှဲရှှေ့ဆိုငျးတာကို အရငျရှေးကောကျပှဲတှလေို အောကျတိုဘာလမှာ ကွညောမှာဖွဈကွောငျး ဦးမွင့ျနိုငျက ဆကျပွောပါတယျ။
ရခိုငျအမြိုးသားပါတီက မွပေုံမွို့နယျ ပွညျသူ့လှှတျတောျကိုယျစားလှယျ ဦးဖသေနျးကတော့ တိုကျပှဲတှေ ဖွဈပှားနတေဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပနိုငျမယ့ျ အခွအေနနေဲ့ပတျသကျပွီး အခုလို ပွောဆိုပါတယျ။
“ရခိုငျပွညျနယျအနနေဲ့ကတော့ မွို့နယျတခြို့မှာတော့ ရှေးကောကျပှဲဖွဈနိုငျမှာ မဟုတျဘူးလို့ ကနြောျတို့ကတော့ မြှောျလင့ျထားတယျ။ ဒါပမေဲ့ တဘကျမှာ AA တပျတောျဘကျကလညျးရှေးကောကျပှဲကို အနှောကျအယှကျမပေးဘူး။ သူတို့လိုလားတယျဆိုတဲ့ ကွညောခကြျမြိုးထုတျထားတော့၊ ဒါက တဈဘကျ မနှောင့ျယှကျဘူး။ တိုကျပှဲတှလေညျး အဲဒီကာလ ကွားထဲမှာ ရပျတန့ျထားမယျဆိုရငျတော့ ရှေးကောကျပှဲက ရာခိုငျနှုနျး အပွည့ျမဟုတျရငျတောငျမှ လုပျနိုငျတဲ့ဒသေတှကေို လုပျမယျဆိုရငျ လုပျဖွဈတယျ။ ဒါပမေဲ့ ရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျရဲ့ သဘောထား၊ တဈနညျးအားဖွင့ျ အစိုးရရဲ့ သဘောထားပေါျ မူတညျတယျလို့ မွငျပါတယျ။”
လာမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲကို စောင့ျကွည့ျလေ့လာသှားမယ့ျ ဖနျတီးအိမျအရပျဘကျအဖှဲ့ရဲ့ ဒါရိုကျတာ ဒေါျခငျလေးငယျကတော့ COVID ကပျရောဂါကွောင့ျ ရှေးကောကျပှဲရှှေ့ဆိုငျးတာမြိုးရှိရငျလညျး မွို့နယျအလျိုကျရှှေ့ဆိုငျးတာကို ဦးစားပေးစဉျးစားမယျလို့ ယူဆကွောငျး ပွောပါတယျ။
“ဥပဒထေဲမှာတော့ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျက သဘာ၀ ဘေးအန်တရာယျကွောင့ျဖွဈစေ၊ လုံခွုံရေး အခွအေနကွေောင့ျဖွဈစေ ရှေးကောကျပှဲကို သူက တဈစုံလုံးလို့ မဟုတျဘဲနဲ့ နယျမွအေလိုကျပေါ့ ရှေးကောကျပှဲကို သီးခွားစီလညျး ခှဲပွီးတော့ ရှှေ့ဆိုငျးတာမြိုး လုပျလို့ ရတယျလို့တော့ ပါတယျ။ ပါတော့ ကမြထငျတာကတော့ ရှှေ့ဆိုငျးမယျဆိုလညျး ရှေးကောကျပှဲ ရကျတှေ အကုနျလုံး ရှှေ့ဆိုငျးတာထကျ နယျမွအေလိုကျခှဲခွားပွီး ရှှေ့ဆိုငျးတာမြိုးတှေ လုပျဖို့ ပထမ ဦးစားပေး စဉျးစားလိမ့ျမယျလို့ ထငျတယျ။ ဒါမှ မဟုတျ တဈနိုငျငံလုံးမှာကို COVID အခွအေနေ ပွန့ျပှားလာရငျတော့ ရှေးကောကျပှဲကငြျးပမယ့ျ ရကျကို ရှှေ့ဖို့တော့ ဖွဈကောငျးဖွဈလာနိုငျတယျ။”
ရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျကတော့ COVID ကပျရောဂါ ကာလအတှငျး ကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲမှာ လုံခွုံစိတျခစြှာ မဲပေးနိုငျရေးအတှကျ မဲရုံအရအေတှကျ တိုးမွှင့ျတာ၊ မဲရုံနယျမွေ တိုးခြဲ့တာတှလေုပျဆောငျဖို့ အပွငျ မဲဆှယျစညျးရုံးရာမှာလညျး တိကတြဲ့ စညျးကမျးတှထေုတျပွနျသှားဖို့ ပွငျဆငျနကွေောငျးလညျး သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာ ပွောဆိုထားပါတယျ။
လာမယ့ျရှေးကောကျပှဲမှာတော့ ပွညျသူ့လှှတျတောျအတှကျ ကိုယျစားလှယျ ၁,၉၄၈ ဦး၊ အမြိုးသားလှှတျတောျအတှကျ ၉၇၆ ဦး၊ ပွညျနယျနဲ့ တိုငျးဒသေကွီးအတှကျ ၃,၈၄၇ ဦး၊ တိုငျးရငျးသားလူမြိုးရေးရာကိုယျစားလှယျအတှကျ ၂၁၂ ဦးတို့ ယှဉျပွိုငျကွမှာ ဖွဈပါတယျ။
