ရခိုင်ပြည်နယ် အမ်းမြို့ပေါ်ကို တိမ်းရှောင်လာတဲ့ စစ်ရှောင် အရှိုချင်းလူမျိုး ၃၀၀ လောက်ဟာ စားနပ်ရိက္ခာနဲ့ ဆေးကုသရေးအတွက် အခက်အခဲနဲ့ ရင်ဆိုင်နေကြရပြီး လုံခြုံရေး အခြေအနေအရ နေရပ်မပြန်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ထားတဲ့အတွက် ကျေးရွာသစ်မှာ နေရာချထားပေးဖို့ကို လိုလားနေကြပါတယ်။ ရခိုင်ပြည်နယ် အစိုးရကတော့ စားနပ်ရိက္ခာအတွက် ကူညီထောက်ပံ့ပေမဲ့ ရွာသစ်တည်ထောင်ပေးဖို့ အတွက်ကတော့ စောသေးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီသတင်းကိုတော့ ဗွီအိုအေ မြန်မာပိုင်းရဲ့သတင်းထောက် ကိုမိုးဇော်က တင်ပြထားပါတယ်။
အမ်းမြို့နယ်အတွင်းမှာ ဒီလ အစောပိုင်းတည်းက တပ်မတော်နဲ့ AA ရခိုင်လက်နက်ကိုင်တွေအကြား တိုက်ပွဲတွေ ပြင်းထန်ခဲ့တာကြောင့် ဒါးလက်၊ မက်လမောင်းနဲ့ ကဇုကိုင်း ကျေးရွာအုပ်စုက အရှိုချင်း ရွာသားတွေဟာ မကွေးတိုင်း ဒေသကြီးဘက်နဲ့ အမ်းမြို့ပေါ်တွေကို တိမ်းရှောင်လာကြတာဖြစ်ပါတယ်။
လောလောဆည်မှာ အမ်းမြို့ပေါ်ကို အရှိုချင်း ရွာသား ၅၀၀ နီးပါးလောက်ရောက်ရှိနေပြီး ၃၀၀နီးပါးလောက်ဟာ ယာယီစစ်ရှောင်စခန်းအဖြစ် ဖွင့်လှစ်ထား မြို့နယ်အားကစားခန်းမမှာ နေထိုင်နေကြသလို ကျန် ၂၀၀လောက်ကတော့ နီးစပ်ရာ ဆွေမျိုးတွေထံမှာ နေထိုင်နေကြတာပါ။
လက်ရှိ စစ်ရှောင်စခန်းမှာ တွေ့ကြုံနေရတဲ့ အခက်အခဲကို ဒါးလက်ချောင်းရွာဟောင်းက တိမ်းရှောင်လာတဲ့ ဦးလှမင်းထွန်းက အခုလို ပြောပါတယ်။
“ အခက်အခဲကတော့ အမျိုးမျိုးပါပဲ။ အဓိက ကတော့ စားနပ်ရိက္ခာနဲ့ ကျန်းမာရေး အခြေအနေ အဲဒီ ၂ ခုပါပဲ။ ကျန်းမာရေးကတော့ ဒီက ပြည်သူ့ဆေးရုံမှာပဲ ဖြစ်သလို ကုသရပါတယ်။ ဒီက တာဝန်ခံနဲ့ညှိနှိုင်းပြီးတော့လေ။ အဓိက လူအများစုနဲ့ နေရတယ်ဆိုတော့ ကလေးတွေ ဝမ်းလျော ဝမ်းပျက်ဖြစ်ပါတယ် အများအားဖြင့်။ ကျနော်တို့ ကိုယ့်ရွာကိုယ် ပြန်ဖို့အခြေအနေတော့ မရှိတော့ဘူးခင်ဗျ။ ဖြစ်နိုင်လို့ရှိရင် အမ်းမြို့နယ်ထဲမှာပဲ ကျနော်တို့ လုံခြုံရေး တပ်နဲ့ နီးစပ်တဲ့နေရာတစ်ခုမှာ ကျနော်တို့ နေရာတစ်ခုလောက်လိုချင်ပါတယ်လို့ ပြောချင်ပါတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆို ကျနော်တို့ ကိုယ့်ရွာကို ပြန်လို့ ရှိရင် လုပ်စားရမယ့် နေရာတွေလည်း အဆင်မပြေတော့ဘူးလေ။ ပြီးရင် ကျနော်တို့မှာ မွေးစားထားတဲ့ တိရိစ္ဆာန်တွေလည်း ဒီအချိန်လောက်ဆို လူမရှိဘူးဆို အကုန် ပျက်စီးတော့မှာ။ အဓိကက အဲဒီလုံခြုံရေးကြောင့်ပါပဲ။ ”
ဒေသခံအများစုဟာ တောင်ယာစိုက်ပျိုးရေး အပြင် ဝါးခုတ်၊ ဖျာရက်နဲ့ အနီးအနားက မြစ်ချောင်းတွေကို အမှီပြု နေထိုင်စားသောက် နေကြရတာဖြစ်ကြောင်း ပြောပါတယ်။ တိုက်ပွဲရှောင် ကြီးကြပ်မှု ကော်မတီ အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ဦးသန်းချိုက လတ်တလော ကူညီထောက်ပံ့နေတဲ့ အခြေအနေကို အခုလို ပြောပါတယ်။
“ စားနပ်ရိက္ခာကတော့ ဆန်တစ်ခုပဲ ရပ်ကွက်တွေက စေတနာရှင် အသင်းအဖွဲ့တွေက လာပြီး လှူဒါန်း ထားတာပဲ ရှိပါတယ်။ ကျနော်တို့ အဲဒါနဲ့ ကျွေးနေတာ။ အ လှူရှင်တွေ လာ လှူထားတဲ့ဆန်က ၅ရက်စာပဲ။ ၅ရက်စာကုန်ရင်တော့ ကျနော်တို့မှာ မရှိတော့ဘူးဆိုတော့ မြို့နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှုးက အဲဒါ ကုန်ရင်တော့ သူ့ဆီမှာ လာထုတ်ပါလို့တော့ ပြောထားပါတယ်။ နောက် အသီးအရွက်ကျတော့လည်း စေတနာရှင် ကိုင်းရှင်တွေကနေ သူတို့ လာလှုတယ်။ သူတို့ လာမလှုတဲ့အချိန်ကျရင် ကျနော်တို့ အသီးအရွက်တွေ ဝယ်ကျွေးရပါတယ်။ ကျန်းမာရေးအထောက်အကူပြုမှာ ကလေးတွေက ခန ခန ဆေးရုံတင်ရပါတယ်။ ဆေးရုံက ဆရာဝန်ကြီးကိုယ်တိုင်ကလာပြီးတော့ လိုအပ်တဲ့ ဆေးတွေတော့ ပံ့ပိုးပေးတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဆေးရုံတက်တဲ့အချိန်မှာ တစ်ကယ်လိုအပ်တဲ့ ဆေးဝါးတွေကို ဝယ်ရတဲ့အချိန်မှာ အလှုရှင်လည်း မရှိတော့ အဲဒါတွေက ကျနော်တို့မှာ တော်တော် အခက်အခဲ တွေ့ပါတယ်။”
နောက်ထပ်လိုအပ်တာကတော့ အနွေးထည်နဲ့ စောင်တွေ ဖြစ်ကြောင်း ဦးသန်းချိုက ဆက်ပြောပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်အစိုးရအဖွဲ့ လူမှုရေးဝန်ကြီး ဒေါက်တာချမ်းသာက စစ်ရှောင်တွေအခက်အခဲနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေကြောင်း၊ အမြဲတမ်းနေထိုင်ဖို့ အတွက်တော့ စီစဉ်ဖို့ စောသေးကြောင်း အခုလို ပြောပါတယ်။
“ ရောက်လာတဲ့ သူတွေကို ကျနော်တို့ ဒီ အထူးသဖြင့် လူကယ်ပြန် ဝန်ကြီးဌာနက နေပြီးရင် သက်ဆိုင်ရာ မြို့နယ် အုပ်ချုပ်ရေးမှူး တွေက တဆင့် ကျနော်တို့ ဆန်ရိက္ခာပေးတယ်။ ဒေသကို မပြန်နိုင်ဆိုရင်တော့ အစိုးရက တစ်နည်းတစ်ဖုံစီစဉ်ပေးရမှာပေါ့။ ဒါက ကိုယ့်ပြည်သူတွေပဲလေ။ သူတို့ မလုံခြုံတော့ အသက်ဘေး အန္တရာယ်ကြောင့် ထွက်လာတာ။ တစ်ကယ်လို့ ငြိမ်းချမ်းသွားရင်တော့ သူတို့ ကိုယ့်နေရာကိုယ် ပြန်ချင်ကြမှာပဲလေ နော။ အမြဲတမ်းအခြေချ နေထိုင်ဖို့ ဆိုတာ ခုမှ ဖြစ်စဆိုတော့ ပြောဖို့ နည်းနည်း စောသေးတယ်လို့ထင်တယ်။ အဲဒါတော့ ”
စစ်ရှောင်တွေထဲမှာ ကျောင်းနေအရွယ် ကလေးငယ် ၁၀၀ကျော်လောက် ပါဝင်နေပြီး သူတို့တွေကို ဒီကနေ့မှာပဲ ပညာဆက်လက်သင်ယူဖို့ ကျောင်း ၅ကျောင်းမှာ ကျောင်းအပ်ခွင့် ပြုထားပြီဖြစ်ပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်အမ်းမြို့နယ်အတွင်းက ရွာသား ၁၀၀ကျော်ကတော့ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး မင်းဘူး၊ ငဖဲ၊ သရက်နဲ့ မင်းတုံးမြို့နယ်ဘက်တွေကို တိမ်းရှောင်တာတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။
(Unicode)
အရှိုခငြျး စဈဘေးရှောငျတို့ အခကျကွုံ
ရခိုငျပွညျနယျ အမျးမွို့ပေါျကို တိမျးရှောငျလာတဲ့ စဈရှောငျ အရှိုခငြျးလူမြိုး ၃၀၀ လောကျဟာ စားနပျရိက်ခာနဲ့ ဆေးကုသရေးအတှကျ အခကျအခဲနဲ့ ရငျဆိုငျနကွေရပွီး လုံခွုံရေး အခွအေနအေရ နရေပျမပွနျဖို့ ဆုံးဖွတျထားတဲ့အတှကျ ကြေးရှာသဈမှာ နရောခထြားပေးဖို့ကို လိုလားနကွေပါတယျ။ ရခိုငျပွညျနယျ အစိုးရကတော့ စားနပျရိက်ခာအတှကျ ကူညီထောကျပံ့ပမေဲ့ ရှာသဈတညျထောငျပေးဖို့ အတှကျကတော့ စောသေးတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ဒီသတငျးကိုတော့ ဗှီအိုအေ မွနျမာပိုငျးရဲ့သတငျးထောကျ ကိုမိုးဇောျက တငျပွထားပါတယျ။
အမျးမွို့နယျအတှငျးမှာ ဒီလ အစောပိုငျးတညျးက တပျမတောျနဲ့ AA ရခိုငျလကျနကျကိုငျတှအေကွား တိုကျပှဲတှေ ပွငျးထနျခဲ့တာကွောင့ျ ဒါးလကျ၊ မကျလမောငျးနဲ့ ကဇုကိုငျး ကြေးရှာအုပျစုက အရှိုခငြျး ရှာသားတှဟော မကှေးတိုငျး ဒသေကွီးဘကျနဲ့ အမျးမွို့ပေါျတှကေို တိမျးရှောငျလာကွတာဖွဈပါတယျ။
လောလောဆညျမှာ အမျးမွို့ပေါျကို အရှိုခငြျး ရှာသား ၅၀၀ နီးပါးလောကျရောကျရှိနပွေီး ၃၀၀နီးပါးလောကျဟာ ယာယီစဈရှောငျစခနျးအဖွဈ ဖှင့ျလှဈထား မွို့နယျအားကစားခနျးမမှာ နထေိုငျနကွေသလို ကနြျ ၂၀၀လောကျကတော့ နီးစပျရာ ဆှမြေိုးတှထေံမှာ နထေိုငျနကွေတာပါ။
လကျရှိ စဈရှောငျစခနျးမှာ တှေ့ကွုံနရေတဲ့ အခကျအခဲကို ဒါးလကျခြောငျးရှာဟောငျးက တိမျးရှောငျလာတဲ့ ဦးလှမငျးထှနျးက အခုလို ပွောပါတယျ။
“ အခကျအခဲကတော့ အမြိုးမြိုးပါပဲ။ အဓိက ကတော့ စားနပျရိက်ခာနဲ့ ကနြျးမာရေး အခွအေနေ အဲဒီ ၂ ခုပါပဲ။ ကနြျးမာရေးကတော့ ဒီက ပွညျသူ့ဆေးရုံမှာပဲ ဖွဈသလို ကုသရပါတယျ။ ဒီက တာဝနျခံနဲ့ညှိနှိုငျးပွီးတော့လေ။ အဓိက လူအမြားစုနဲ့ နရေတယျဆိုတော့ ကလေးတှေ ဝမျးလြော ဝမျးပကြျဖွဈပါတယျ အမြားအားဖွင့ျ။ ကနြောျတို့ ကိုယ့ျရှာကိုယျ ပွနျဖို့အခွအေနတေော့ မရှိတော့ဘူးခငျဗြ။ ဖွဈနိုငျလို့ရှိရငျ အမျးမွို့နယျထဲမှာပဲ ကနြောျတို့ လုံခွုံရေး တပျနဲ့ နီးစပျတဲ့နရောတဈခုမှာ ကနြောျတို့ နရောတဈခုလောကျလိုခငြျပါတယျလို့ ပွောခငြျပါတယျ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆို ကနြောျတို့ ကိုယ့ျရှာကို ပွနျလို့ ရှိရငျ လုပျစားရမယ့ျ နရောတှလေညျး အဆငျမပွတေော့ဘူးလေ။ ပွီးရငျ ကနြောျတို့မှာ မှေးစားထားတဲ့ တိရိစ်ဆာနျတှလေညျး ဒီအခြိနျလောကျဆို လူမရှိဘူးဆို အကုနျ ပကြျစီးတော့မှာ။ အဓိကက အဲဒီလုံခွုံရေးကွောင့ျပါပဲ။ ”
ဒသေခံအမြားစုဟာ တောငျယာစိုကျပြိုးရေး အပွငျ ဝါးခုတျ၊ ဖြာရကျနဲ့ အနီးအနားက မွဈခြောငျးတှကေို အမှီပွု နထေိုငျစားသောကျ နကွေရတာဖွဈကွောငျး ပွောပါတယျ။ တိုကျပှဲရှောငျ ကွီးကွပျမှု ကောျမတီ အဖှဲ့ဝငျတဈဦးဖွဈတဲ့ ဦးသနျးခြိုက လတျတလော ကူညီထောကျပံ့နတေဲ့ အခွအေနကေို အခုလို ပွောပါတယျ။
“ စားနပျရိက်ခာကတော့ ဆနျတဈခုပဲ ရပျကှကျတှကေ စတေနာရှငျ အသငျးအဖှဲ့တှကေ လာပွီး လှူဒါနျး ထားတာပဲ ရှိပါတယျ။ ကနြောျတို့ အဲဒါနဲ့ ကြှေးနတော။ အ လှူရှငျတှေ လာ လှူထားတဲ့ဆနျက ၅ရကျစာပဲ။ ၅ရကျစာကုနျရငျတော့ ကနြောျတို့မှာ မရှိတော့ဘူးဆိုတော့ မွို့နယျအုပျခြုပျရေးမှုးက အဲဒါ ကုနျရငျတော့ သူ့ဆီမှာ လာထုတျပါလို့တော့ ပွောထားပါတယျ။ နောကျ အသီးအရှကျကတြော့လညျး စတေနာရှငျ ကိုငျးရှငျတှကေနေ သူတို့ လာလှုတယျ။ သူတို့ လာမလှုတဲ့အခြိနျကရြငျ ကနြောျတို့ အသီးအရှကျတှေ ဝယျကြှေးရပါတယျ။ ကနြျးမာရေးအထောကျအကူပွုမှာ ကလေးတှကေ ခန ခန ဆေးရုံတငျရပါတယျ။ ဆေးရုံက ဆရာဝနျကွီးကိုယျတိုငျကလာပွီးတော့ လိုအပျတဲ့ ဆေးတှတေော့ ပံ့ပိုးပေးတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဆေးရုံတကျတဲ့အခြိနျမှာ တဈကယျလိုအပျတဲ့ ဆေးဝါးတှကေို ဝယျရတဲ့အခြိနျမှာ အလှုရှငျလညျး မရှိတော့ အဲဒါတှကေ ကနြောျတို့မှာ တောျတောျ အခကျအခဲ တှေ့ပါတယျ။”
နောကျထပျလိုအပျတာကတော့ အနှေးထညျနဲ့ စောငျတှေ ဖွဈကွောငျး ဦးသနျးခြိုက ဆကျပွောပါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျအစိုးရအဖှဲ့ လူမှုရေးဝနျကွီး ဒေါကျတာခမြျးသာက စဈရှောငျတှအေခကျအခဲနဲ့ ပတျသကျပွီး ကူညီဆောငျရှကျပေးနကွေောငျး၊ အမွဲတမျးနထေိုငျဖို့ အတှကျတော့ စီစဉျဖို့ စောသေးကွောငျး အခုလို ပွောပါတယျ။
“ ရောကျလာတဲ့ သူတှကေို ကနြောျတို့ ဒီ အထူးသဖွင့ျ လူကယျပွနျ ဝနျကွီးဌာနက နပွေီးရငျ သကျဆိုငျရာ မွို့နယျ အုပျခြုပျရေးမှူး တှကေ တဆင့ျ ကနြောျတို့ ဆနျရိက်ခာပေးတယျ။ ဒသေကို မပွနျနိုငျဆိုရငျတော့ အစိုးရက တဈနညျးတဈဖုံစီစဉျပေးရမှာပေါ့။ ဒါက ကိုယ့ျပွညျသူတှပေဲလေ။ သူတို့ မလုံခွုံတော့ အသကျဘေး အန်တရာယျကွောင့ျ ထှကျလာတာ။ တဈကယျလို့ ငွိမျးခမြျးသှားရငျတော့ သူတို့ ကိုယ့ျနရောကိုယျ ပွနျခငြျကွမှာပဲလေ နော။ အမွဲတမျးအခွခြေ နထေိုငျဖို့ ဆိုတာ ခုမှ ဖွဈစဆိုတော့ ပွောဖို့ နညျးနညျး စောသေးတယျလို့ထငျတယျ။ အဲဒါတော့ ”
စဈရှောငျတှထေဲမှာ ကြောငျးနအေရှယျ ကလေးငယျ ၁၀၀ကြောျလောကျ ပါဝငျနပွေီး သူတို့တှကေို ဒီကနေ့မှာပဲ ပညာဆကျလကျသငျယူဖို့ ကြောငျး ၅ကြောငျးမှာ ကြောငျးအပျခှင့ျ ပွုထားပွီဖွဈပါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျအမျးမွို့နယျအတှငျးက ရှာသား ၁၀၀ကြောျကတော့ မကှေးတိုငျးဒသေကွီး မငျးဘူး၊ ငဖဲ၊ သရကျနဲ့ မငျးတုံးမွို့နယျဘကျတှကေို တိမျးရှောငျတာတှလေညျး ရှိနပေါတယျ။
