စစ်ကိုင်းတိုင်း ကလေးမြို့နယ် ရေရှင်ကျေးရွာကနေ ထွက်ပြေးနေကြရတဲ့ စစ်ပြေးဒုက္ခသည်တွေ သောက်သုံးရေ အခက်အခဲနဲ့ ကြုံနေကြရပါတယ်။ ရေရှားမှုကြောင့် ကလေးငယ်တွေ၊ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေကြား ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျောနဲ့ အော့အန်တာတွေ ဖြစ်နေကြပေမယ့် ဆေးဝါး အလုံအလောက် မရှိတဲ့ ပြဿနာတွေကြုံနေကြပါတယ်။ ရေရှင်ရွာက စစ်ပြေးဒုက္ခသည်တွေရဲ့ အခြေအနေအကြောင်း မခင်ဖြူထွေးက ဆက်ပြီးတင်ပြပေးပါမယ်။
ကလေးမြို့ ရေရှင်ရွာက စစ်ပြေးဒုက္ခသည်တွေဟာ နွေရာသီအချိန် ရောက်ခါနီးလေ သောက်သုံးရေ အခက်အခဲ ဖြစ်လာကြလေလို့ ဒေသခံတွေကပြောပါတယ်။ အလှူရှင်တွေရဲ့ အကူအညီနဲ့ ရေပိုက်တွေဆက်သွယ်ပြီး ရေရဖို့ ကြိုးစားနေကြပေမယ့် နေရာတချို့ကတော့ ပိုက်မလောက်ငှတာကြောင့် ရေရှားပါးနေတယ်လို့ ဒေသခံ စစ်ရှောင်တွေက ပြောကြပါတယ်။
"စစ်ရှောင်တွေက ဒီလို ကျွန်တော်တို့ ရှောင်ကြတာက တစုတစည်းတည်း နေကြတာ မဟုတ်တဲ့ခါကျတော့ ဟိုနေရာ အယောက် ၂၀ တစု၊ ဒီနေရာ အယောက် ၂၀ တစ်ခု တချို့နေရာတွေကျတော့လည်း ၄၊၅၀ အဲ့လို ၇ ဖွဲ့ ၈ ဖွဲ့လောက်က ကွဲနေကြတာဆိုတော့ အဲ့လိုမျိုးတွေ ဖြစ်နေတာ။ ရေက ပြေလည်သွားတာကတော့ နေရာ အတော်များများ ရသွားပါပြီဗျ၊ မရသေးတာကတော့ တချို့နေရာတွေကတော့ ပိုက် တစ်ခွေ နှစ်ခွေလောာက်လိုတာမျိုးကျတော့ အဲ့လိုနေရာမျိုးက ၃၊ ၄ ခုလောက်ရှိနေတာဗျ။"
ဒီလို သောက်သုံးရေအခက်အခဲတွေကြောင့် ကလေးတွေအပါအဝင် လူကြီးတွေပါ ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျောနဲ့ အော့အန်တာတွေ ဖြစ်နေကြတယ်လို့ စစ်ရှောင်တွေကို ကူညီပေးနေကြသူတွေကလည်း ပြောပါတယ်။ တစ်နှစ်သား ကလေးတွေကအစ လူကြီးတွေအထိ အသက်အရွယ်စုံ ဝမ်းပျက် ဝမ်းလျောနဲ့ အော့အန်တာတွေ ဖြစ်နေကြပြီး လက်ရှိမှာ ဆေးဝါး လုံလောက်မှုလည်း မရှိဘူးလို့ ကူညီပေးနေသူဖြစ်တဲ့ ဦးမောင်စီုးက ဗွီအိုအေကို ခုလိုပြောပါတယ်။
"ရေလိုအပ်တာရော၊ လောလောဆယ်ကတော့ ကလေးရော လူကြီးတွေရော ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျောတွေဖြစ်နေကြတာ အဲ့ဒါ ဆေးဝါးလေးတွေလည်း လိုအပ်တယ်ဗျ။ အများစုကတော့ ကလေးလေးတွေ အန်တာတွေ၊ လျောတာတွေ အခုလူတွေနည်းနည်း အသက် အစိတ် ၂၀ တွေက အစ ဖြစ်နေတာဗျ။ ဆေးဝါးကတော့ ကျွန်တော်တို့ ဘယ်လိုဆိုတာကို စဉ်းစားလို့ကို မရတော့ဘူးဗျာ။ ကျွန်တော်လည်း အဲ့ဒါတွေကို အထက်ကိုတင်ပြတယ် တောင်းတော့တောင်းတယ်။ သူတို့ဖက်ကလည်း ဆေးဝါးကို လုံလုံလောက်လောက မပေးနိုင်တဲ့ခါကျတော့ ရဲဘော်တွေ Medical တွေဆီမှာလည်း ဆေးဝါးက လုံးဝမရှိဖြစ်နေတာဗျ။ အဆင်ပြေသလိုလေးပဲ ကြည့်ကြည့်ပြီး ဝယ်ပြီးတော့မှ သုံးနေရတယ်ဗျ၊ မနေ့ကလည်း ကလေးတစ်ယောက်က ဆေးကို ၇ သောင်းဖိုးပဲဝယ်ခဲ့တယ် ပိုက်ဆံမရှိလို့ဆိုတော့ အဲ့ပေါ့ကွာ ရှိတာလေးနဲ့ပဲဝယ်ပြီး သုံးကြတာပေါ့လို့ မနေ့ကလဲ ပြောထားရတယ်ဗျ။"
ကလေးမြို့နယ်ထဲက အိမ်ခြေ ၄၀၀ ဝန်းကျင်ရှိတဲ့ ရေရှင်ရွာဟာ စစ်ကောင်စီတပ်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လလောက်ကတစ်ကြိမ်၊ ၂၀၂၂ ဇန်နဝါရီလမှာ တစ်ကြိမ်မီးရှို့ခံခဲ့ရပြီး တရွာလုံး မီးလောင်ကျွမ်းခဲ့တာကြောင့် တောထဲမှာ စစ်ဘေးရှောင်နေကြရတာ ခုဆိုရင် ၁ နှစ်ခွဲ တိတိ ရှိနေပါပြီ။ ရေရှင်ကျေးရွာရဲ့ပတ်ပတ်လည်မှာ စစ်ကောင်စီတပ်စခန်းနဲ့ ပျူစောထီးတပ်ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ကျေးရွာတွေရှိနေတာကြောင့် ရွာထဲကို ပြန်မဝင်နိုင်ကြတာဖြစ်တယ်လို့ စစ်ရှောင်တွေကို ကူညီပေးနေသူက ပြောပါတယ်။
စစ်တပ်ရဲ့ နယ်မြေရှင်းလင်းရေး ထိုးစစ်နဲ့ တိုက်ပွဲတွေကြောင့် စစ်ကိုင်းအတွင်းမှာ အိုးအိမ် စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးနေကြရတဲ့ စစ်ရှောင်အရေ အတွက်တွေက တနေ့ထက်တနေ့ ပိုပြီးတိုးလာနေပါတယ်။ ပြည်သူ့ ကာကွယ်ရေးတပ် PDF တွေဟာ ဒီဒေသ ကျေးရွာတွေကို အခြေစိုက်ပြီး အကြမ်းဖက် လုပ်ငန်းတွေ လုပ်နေတယ်ဆိုပြီးတော့လည်း မြန်မာစစ်တပ်က စွပ်စွဲပါတယ်။ စစ်ကိုင်းတိုင်းအတွင်း အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီကို ဆန့်ကျင်တဲ့ကျေးရွာတွေရှိသလို၊ စစ်ကောင်စီကိုလိုလားတဲ့ ကျေးရွာတချို့လည်းရှိနေပြီး အဲဒီကျေးရွာတွေကို စစ်ကောင်စီက ပြည်သူ့စစ်အဖြစ် လက်နက်တပ်ဆင်ပေးတာတွေလည်းရှိခဲ့ပါတယ်။
[Unicode]
ရရှေားမှုကွုံနတေဲ့ ရရှေငျရှာက စဈပွေးဒုက်ခသညျမြား
စဈကိုငျးတိုငျး ကလေးမွို့နယျ ရရှေငျကြေးရှာကနေ ထှကျပွေးနကွေရတဲ့ စဈပွေးဒုက်ခသညျတှေ သောကျသုံးရေ အခကျအခဲနဲ့ ကွုံနကွေရပါတယျ။ ရရှေားမှုကွောင့ျ ကလေးငယျတှေ၊ သကျကွီးရှယျအိုတှကွေား ဝမျးပကြျဝမျးလြောနဲ့ အော့အနျတာတှေ ဖွဈနကွေပမေယ့ျ ဆေးဝါး အလုံအလောကျ မရှိတဲ့ ပွူနာတှကွေုံနကွေပါတယျ။ ရရှေငျရှာက စဈပွေးဒုက်ခသညျတှရေဲ့ အခွအေနအေကွောငျး မခငျဖွူထှေးက ဆကျပွီးတငျပွပေးပါမယျ။
ကလေးမွို့ ရရှေငျရှာက စဈပွေးဒုက်ခသညျတှဟော နှရောသီအခြိနျ ရောကျခါနီးလေ သောကျသုံးရေ အခကျအခဲ ဖွဈလာကွလလေို့ ဒသေခံတှကေပွောပါတယျ။ အလှူရှငျတှရေဲ့ အကူအညီနဲ့ ရပေိုကျတှဆေကျသှယျပွီး ရရေဖို့ ကွိုးစားနကွေပမေယ့ျ နရောတခြို့ကတော့ ပိုကျမလောကျငှတာကွောင့ျ ရရှေားပါးနတေယျလို့ ဒသေခံ စဈရှောငျတှကေ ပွောကွပါတယျ။
"စဈရှောငျတှကေ ဒီလို ကြှနျတောျတို့ ရှောငျကွတာက တစုတစညျးတညျး နကွေတာ မဟုတျတဲ့ခါကတြော့ ဟိုနရော အယောကျ ၂၀ တစု၊ ဒီနရော အယောကျ ၂၀ တဈခု တခြို့နရောတှကေတြော့လညျး ၄၊၅၀ အဲ့လို ၇ ဖှဲ့ ၈ ဖှဲ့လောကျက ကှဲနကွေတာဆိုတော့ အဲ့လိုမြိုးတှေ ဖွဈနတော။ ရကေ ပွလေညျသှားတာကတော့ နရော အတောျမြားမြား ရသှားပါပွီဗြ၊ မရသေးတာကတော့ တခြို့နရောတှကေတော့ ပိုကျ တဈခှေ နှဈခှလေောာကျလိုတာမြိုးကတြော့ အဲ့လိုနရောမြိုးက ၃၊ ၄ ခုလောကျရှိနတောဗြ။"
ဒီလို သောကျသုံးရအေခကျအခဲတှကွေောင့ျ ကလေးတှအေပါအဝငျ လူကွီးတှပေါ ဝမျးပကြျဝမျးလြောနဲ့ အော့အနျတာတှေ ဖွဈနကွေတယျလို့ စဈရှောငျတှကေို ကူညီပေးနကွေသူတှကေလညျး ပွောပါတယျ။ တဈနှဈသား ကလေးတှကေအစ လူကွီးတှအေထိ အသကျအရှယျစုံ ဝမျးပကြျ ဝမျးလြောနဲ့ အော့အနျတာတှေ ဖွဈနကွေပွီး လကျရှိမှာ ဆေးဝါး လုံလောကျမှုလညျး မရှိဘူးလို့ ကူညီပေးနသေူဖွဈတဲ့ ဦးမောငျစီုးက ဗှီအိုအကေို ခုလိုပွောပါတယျ။
"ရလေိုအပျတာရော၊ လောလောဆယျကတော့ ကလေးရော လူကွီးတှရေော ဝမျးပကြျဝမျးလြောတှဖွေဈနကွေတာ အဲ့ဒါ ဆေးဝါးလေးတှလေညျး လိုအပျတယျဗြ။ အမြားစုကတော့ ကလေးလေးတှေ အနျတာတှေ၊ လြောတာတှေ အခုလူတှနေညျးနညျး အသကျ အစိတျ ၂၀ တှကေ အစ ဖွဈနတောဗြ။ ဆေးဝါးကတော့ ကြှနျတောျတို့ ဘယျလိုဆိုတာကို စဉျးစားလို့ကို မရတော့ဘူးဗြာ။ ကြှနျတောျလညျး အဲ့ဒါတှကေို အထကျကိုတငျပွတယျ တောငျးတော့တောငျးတယျ။ သူတို့ဖကျကလညျး ဆေးဝါးကို လုံလုံလောကျလောက မပေးနိုငျတဲ့ခါကတြော့ ရဲဘောျတှေ Medical တှဆေီမှာလညျး ဆေးဝါးက လုံးဝမရှိဖွဈနတောဗြ။ အဆငျပွသေလိုလေးပဲ ကွည့ျကွည့ျပွီး ဝယျပွီးတော့မှ သုံးနရေတယျဗြ၊ မနေ့ကလညျး ကလေးတဈယောကျက ဆေးကို ၇ သောငျးဖိုးပဲဝယျခဲ့တယျ ပိုကျဆံမရှိလို့ဆိုတော့ အဲ့ပေါ့ကှာ ရှိတာလေးနဲ့ပဲဝယျပွီး သုံးကွတာပေါ့လို့ မနေ့ကလဲ ပွောထားရတယျဗြ။"
ကလေးမွို့နယျထဲက အိမျခွေ ၄၀၀ ဝနျးကငြျရှိတဲ့ ရရှေငျရှာဟာ စဈကောငျစီတပျတှကေ ၂၀၂၁ ခုနှဈ ဇှနျလလောကျကတဈကွိမျ၊ ၂၀၂၂ ဇနျနဝါရီလမှာ တဈကွိမျမီးရှို့ခံခဲ့ရပွီး တရှာလုံး မီးလောငျကြှမျးခဲ့တာကွောင့ျ တောထဲမှာ စဈဘေးရှောငျနကွေရတာ ခုဆိုရငျ ၁ နှဈခှဲ တိတိ ရှိနပေါပွီ။ ရရှေငျကြေးရှာရဲ့ပတျပတျလညျမှာ စဈကောငျစီတပျစခနျးနဲ့ ပြူစောထီးတပျဖှဲ့စညျးထားတဲ့ကြေးရှာတှရှေိနတောကွောင့ျ ရှာထဲကို ပွနျမဝငျနိုငျကွတာဖွဈတယျလို့ စဈရှောငျတှကေို ကူညီပေးနသေူက ပွောပါတယျ။
စဈတပျရဲ့ နယျမွရှေငျးလငျးရေး ထိုးစဈနဲ့ တိုကျပှဲတှကွေောင့ျ စဈကိုငျးအတှငျးမှာ အိုးအိမျ စှန့ျခှာ ထှကျပွေးနကွေရတဲ့ စဈရှောငျအရေ အတှကျတှကေ တနေ့ထကျတနေ့ ပိုပွီးတိုးလာနပေါတယျ။ ပွညျသူ့ ကာကှယျရေးတပျ PDF တှဟော ဒီဒသေ ကြေးရှာတှကေို အခွစေိုကျပွီး အကွမျးဖကျ လုပျငနျးတှေ လုပျနတေယျဆိုပွီးတော့လညျး မွနျမာစဈတပျက စှပျစှဲပါတယျ။ စဈကိုငျးတိုငျးအတှငျး အာဏာသိမျးစဈကောငျစီကို ဆန့ျကငြျတဲ့ကြေးရှာတှရှေိသလို၊ စဈကောငျစီကိုလိုလားတဲ့ ကြေးရှာတခြို့လညျးရှိနပွေီး အဲဒီကြေးရှာတှကေို စဈကောငျစီက ပွညျသူ့စဈအဖွဈ လကျနကျတပျဆငျပေးတာတှလေညျးရှိခဲ့ပါတယျ။
