(Zawgyi / Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံမှာ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖဲ့တွေ အဓိကပါဝင်တဲ့ ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲတွေကို ၂၀၁၁ ခုနှစ်မှာ စတင်လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွေ ရပ်တန့်သွားခဲ့ပါတယ်။ အခုဆိုရင် စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းတာ ၁ နှစ်ရှိပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေး အလားအလာ ဘယ်လိုရှိပါသလဲ။ ကိုဇော်မိုးကျော် စုစည်းတင်ပြထားပါတယ်။
မြန်မာပြည်ရဲ့ ပြည်တွင်းစစ်ဟာ ၁၉၄၈ ခုနှစ် လွတ်လပ်ရေးရကတည်းက စတင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုရဲ့ ဖဆပလအစိုးရ လက်ထက်မှာကတည်းက ပြည်တွင်းစစ်ရပ်စဲရေးနဲ့ ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေး ကြိုးပမ်းမှုတွေလည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်း ဦးဆောင်ပြီး စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ၁၉၆၃ ခုနှစ်မှာ ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲတွေ ပျက်သွားခဲ့ပါတယ်။
၁၉၈၈ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းမှာ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေနဲ့ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးတွေ လုပ်ခဲ့ပေမယ့် နိုင်ငံရေးအရ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ ပြည်ထောင်စုသစ် ဖွဲ့စည်းရေး ဆွေးနွေးတဲ့အဆင့် မပါဝင်ခဲ့ပါဘူး။
ဒါပေမယ့် ၂၀၁၁ ခုနှစ် ဦးသိန်းစိန်အစိုးရ လက်ထက်ကစပြီး တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေကို အဓိကထားပြီး ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲတွေ စတင်လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၁၅ ရက်နေ့မှာ တနိုင်ငံလုံး အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး NCA ခေါ် Nationwide Ceasefire Agreement ကို တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ ၈ ဖွဲ့နဲ့ လက်မှတ်ရေးထိုး သဘောတူခဲ့ပြီး အပစ်အခတ် ရပ်စဲခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၈ ခုနှစ်မှာ ၂ ဖွဲ့တိုးလာပြီး NCA လက်မှတ်ထိုး တိုင်းရင်းသား ၁၀ ဖွဲ့ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ NCA သဘောတူညီချက်ကို အခြေခံပြီး ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ တိုင်းရင်းသားတွေရဲ့ အခွင့်အရေးကို အာမခံမယ့် ပြည်ထောင်စုသစ် ပေါ်ထွန်းရေးအတွက် ဆွေးနွေးပွဲတွေကို ဦးသိန်းစိန်လက်ထက်ကနေ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အစိုးရ လက်ထက်အထိ စုစုပေါင်း ၅ ကြိမ် ကျင်းပနိုင်ခဲ့ပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုသစ် တည်ဆောက်ရေးအတွက် အခြေခံမူ ၇၁ ချက် ချမှတ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမယ့် ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ စစ်တပ်က နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင်တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရ အရပ်သားအစိုးရကို အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွေ ရပ်တန့်သွားသလို NCA သဘောတူညီချက်ဟာလည်း မရေမရာ အခြေအနေတွေနဲ့ ကြုံလာရပါတယ်။
NCA ၁၀ ဖွဲ့ထဲက အဓိကအဖွဲ့ကြီးဖြစ်တဲ့ KNU ရဲ့ တပ်မဟာနယ်မြေတွေမှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက် တိုက်ပွဲတွေ ပြန်လည်ဖြစ်ပွားနေခဲ့ပါတယ်။ တပ်မဟာ ၅ နယ်မြေမှာ KNU ဘက်က ပြန်လည်တိုက်ခိုက်တဲ့ စခန်းသိမ်းတိုက်ပွဲကြီးတွေအထိ ဖြစ်ခဲ့သလို ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလထဲမှာ KNU တပ်မဟာ ၆ လေးကေ့ကော်ဒေသကို အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီတပ်တွေက လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု အပါအဝင် ထိုးစစ်ကြီး ဆင်နွှဲခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမယ့် အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ ပြည်ထောင်စုသစ် တည်ဆောက်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်တွေကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်သွားမယ်လို့ ၂၀၂၂ ခုနှစ် နှစ်သစ်မိန့်ခွန်းမှာ ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် စစ်ကောင်စီပြောခွင့်ရ ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းကလည်း NCA သဘောတူညီချက်ကို ဆက်လက်ဆုပ်ကိုင်ထားဆဲ ဖြစ်ကြောင်းနဲ့ ဆွေးနွေးမှုတွေကို ပြန်လည်စတင် လုပ်ဆောင်မယ်လို့ ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
ဒီလို ပြောဆိုခဲ့တာတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ NCA လက်မှတ်ထိုးထားတဲ့ KNU ရဲ့ အတွင်းရေးမှူး ဖဒိုတာဒူမူးက ဇန်နဝါရီလ ၂၁ ရက်နေ့ ဗွီအိုအေနဲ့ ဆက်သွယ်မေးမြန်းစဉ် အခုလိုပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
“ကျနော်တို့ အတွေ့အကြုံအရဆိုရင် ငြိမ်းချမ်းရေးကို နှုတ်ဖျားကပြောပြီးတော့ လက်တွေ့မှာတော့ သူတို့ အသာစီးရဖို့နဲ့ သူတို့လိုချင်တာကို ဖြစ်မြောက်အောင် လုပ်သွားတဲ့ ပုံစံကတော့ ကျနော်တို့မှာ အဲဒီလို အတွေ့အကြုံတွေ အများကြီးရှိထားတယ်။ အထူးသဖြင့် ချုပ်သမျှ စာချုပ်တွေမှာ ကျနော်တို့ဘက်ကသာလျှင် (follow) လိုက်ပါဆောင်ရွက်ရမယ်။ သူတို့ဘက်က လုပ်စရာမလိုဘူးဆိုပြီး လုပ်တဲ့ငြိမ်းချမ်းရေးကတော့ ဘယ်တော့မှ အောင်မြင်နိုင်စရာ မရှိဘူး။ သူတို့ပြောတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးကတော့ ဒီနိုင်ငံအတွက် လက်တွေ့ဖြစ်လာမှာ မဟုတ်ဘူး။”
စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက် အရင်စိုးရလက်ထက်က ရှိခဲ့တဲ့ အမျိုးသား ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးဗဟိုဌာန (NRPC) ကို ဖျက်သိမ်းပြီး ဗိုလ်ချုပ်ကြီးရာပြည့် ဦးဆောင်တဲ့ အမျိုးသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး ဖော်ဆောင်မှု ညှိနှိုင်းရေးကော်မတီ (NSPNC) ကို ပြောင်းလဲဖွဲ့စည်းခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဘာမှလုပ်ဆောင်နိုင်တာ မတွေ့ရသေးပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ဒီ NSPNC နဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီတချို့ ဇန်နဝါရီလ ၂၀ ရက်နေ့တုန်းက နေပြည်တော်မှာ တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး ၅ နှစ်အတွင်းမှာ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်မယ်လို့ ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
ဒီကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး ရခိုင်အမျိုးသားပါတီ (ANP) အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ခိုင်ပြည်စိုးက ဇန်နဝါရီလကုန်ပိုင်းမှာ ဗွီအိုအေ တိုင်းရင်းသတင်းလွှာကို အခုလို ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
“၅ နှစ်အတွင်းမှာ ဖက်ဒရယ်တည်ဆောက်မယ် ဆိုတော့လည်း ပြောရမှာက အရှည်ကြီးပဲ။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ခုတောင် ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေး မရနိုင်သေးဘူးလေ။ NCA တောင် ပျက်လုနီးပါး ဖြစ်နေပြီပဲ။ အဲဒီတော့ ဘယ်လိုပဲပြောပြော ကျနော်တို့က ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု အဆင့်ကို ရောက်ဖို့ရာ လိုဦးမယ်လို့ပဲထင်တယ်။”
NCA သဘောတူညီချက်တွေကို လက်ရှိစစ်တပ်က အာဏာသိမ်းထားတဲ့ အခြေအနေအောက်မှာ ဆက်လက် အကောင်အထည် ဖော်နိုင်ပါ့မလား။ ဒါကို တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့တွေကရော လိုက်ပါလုပ်ဆောင်လိုပါသလား ဆိုတာတွေကတော့ မေးစရာတွေ ဖြစ်နေပါတယ်။ အရေးပါတဲ့ တိုင်းရင်းသားပါတီတခုဖြစ်တဲ့ ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများ ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (SNLD) အတွင်းရေးမှူး ဦးစိုင်းလိတ်က ဇန်နဝါရီ နောက်ဆုံးပတ်ထဲမှာ ဗွီအိုအေ တိုင်းရင်းသတင်းလွှာကို အခုလိုပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
“ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၀ ကနေ ၂၀၂၁ ကာလအထိ အရပ်သားတပိုင်းအစိုးရ အုပ်ချုပ်တဲ့ ဦးသိန်းစိန် လက်ထက်မှာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ NLD အစိုးရအုပ်ချုပ်တဲ့ အချိန်မှာပဲဖြစ်ဖြစ် အစုအဖွဲ့ စုံစုံညီညီနဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပြီးတော့မှ အစည်းအဝေးတွေ လုပ်ပြီးတော့မှ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေးကိစ္စအတွက် ကြိုးပမ်းခဲ့ကြတာပေါ့နော်။ အဲလိုမျိုး အစုအဖွဲ့စုံညီ ဘက်ပေါင်းစုံ ဝိုင်းဝန်းကြိုးပမ်းတဲ့ အချိန်ကာလမှာတောင်မှပဲ အစုအဖွဲ့တချို့ရဲ့ နိုင်ငံရေးစိတ်ဆန္ဒ မပြည့်ဝမှုကြောင့် ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေး လမ်းကြောင်းပေါ်ကို မရောက်ခဲ့ပါဘူး။ ဒီနေ့လို အခြေအနေမျိုးမှာ အစုအဖွဲ့ မစုံညီဘဲနဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီဆိုတာလည်းပဲ အနည်းအကျဉ်းလောက် ပါဝင်ရုံနဲ့တော့ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေးကို အကောင်အထည် ဖော်နိုင်လိမ့်မယ်လို့ ကျနော်တို့ မယုံကြည်ပါဘူးခင်ဗျ။”
ငြိမ်းချမ်းရေးရဖို့မှာ နိုင်ငံရေးပြဿနာတွေကို ပြေလည်အောင် ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့က အဓိကကျပါတယ်။ လက်ရှိ NCA လက်မှတ်ထိုးတဲ့ အဖွဲ့တွေဟာ ၁၀ ဖွဲ့ပဲ ရှိပါတယ်။ အဲဒီအထဲမှာ KIA ကချင်လွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့၊ UWSA ဝ အဖွဲ့၊ TNLA တအာင်းပလောင်အဖွဲ့၊ AA ရခိုင်အဖွဲ့လို အဖွဲ့ကြီးတွေ မပါဝင်သေးပါဘူး။
ဒါ့အပြင် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှာ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီး ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒပြသူတွေကို အကြမ်းဖက် နှိမ်နင်းခဲ့တဲ့အတွက် ပြည်သူတွေရဲ့ လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲတွေ ပေါ်ပေါက်လာပါတယ်။ NLD ကို အခြေခံထားတဲ့ NUG အစိုးရနဲ့ သူတို့ရဲ့ PDF တပ်ဖွဲ့တွေ၊ ဒါ့အပြင် ဒေသအတော်များများမှာ ကိုယ်ထူကိုယ်ထ ဖော်ဆောင်ထားတဲ့ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ အတော်များများ ပေါ်လာနေပြီး တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်ပွားနေပါတယ်။ ဒါကြောင့် မြန်မာပြည်တွင်းစစ်မှာ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေတင် မကတော့ဘဲ ပြည်တွင်း ဒေသအသီးသီးက လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တွေကို ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်ရဲ့ အင်အားစုအသစ်တွေအဖြစ် ထည့်တွက်ရမှာဖြစ်ပြီး ဒီလို နောက်ထပ် လက်နက်ကိုင်အင်အားစုတွေ တိုးလာတဲ့အတွက် မြန်မာ့ပဋိက္ခဟာ အဆင့်တဆင့်ကို တိုးမြင့်သွားတယ်လို့ ယူဆရမှာဖြစ်ကြောင်း ISP Myanmar သုတေသနအဖွဲ့ရဲ့ မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ် စာတမ်းမှာ သုတေသီ ဦးအောင်သူငြိမ်းက သုံးသပ် ပြောဆိုထားပါတယ်။
ဖော်ပြပါ အခြေအနေတွေကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် မြန်မာပြည်မှာ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွေ ချုပ်ငြိမ်းပြီး ငြိမ်းချမ်းတဲ့ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေးဟာ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းထားတဲ့ အောက်မှာ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိမရှိဆိုတာ သုံးသပ်ကြည့်နိုင်ပါတယ်။ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီး တနှစ်အကြာမှာတော့ ယခင် ခရီးတခုအထိ ပေါက်ရောက်ထားတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွေ ရပ်တန့်နေသလို တိုင်းရင်းသား အင်အားစုတွေရဲ့ ယုံကြည်မှုတွေ လျော့ကျသွားတာကို တွေ့နိုင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ပြည်တွင်း ပြည်သူ့လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးပါ ထပ်မံပေါ်ပေါက်လာပြီး ပြည်တွင်းစစ် ပိုမိုကျယ်ပြန်လာတာကို တွေ့နိုင်ပါတယ်။ အခုအခါ စစ်ပွဲတွေဟာ ချင်း၊ ကယားပြည်နယ်တွေထဲက မြို့ပြတွေမှာသာမက မကွေးတိုင်း၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းလို မြန်မာပြည်တွင်းက မြို့ပြတွေမှာပါ စစ်ပွဲတွေဖြစ်လာတာ၊ ပြည်တွင်းဒုက္ခသည်တွေ ပေါ်ထွက်လာတာကို တွေ့မြင်နေရကြောင်း တင်ပြလိုက်ရပါတယ်။
--------------------------
(Unicode)
အာဏာသိမျးတနှဈအကွာ ငွိမျးခမြျးရေး အလားအလာ
မွနျမာနိုငျငံမှာ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျ အဖဲ့တှေ အဓိကပါဝငျတဲ့ ပွညျတှငျးငွိမျးခမြျးရေး ဆှေးနှေးပှဲတှကေို ၂၀၁၁ ခုနှဈမှာ စတငျလုပျဆောငျခဲ့ပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျလညျး ၂၀၂၁ ခုနှဈ ဖဖေောျဝါရီလ စဈတပျက အာဏာသိမျးပွီးနောကျ ငွိမျးခမြျးရေးလုပျငနျးစဉျတှေ ရပျတန့ျသှားခဲ့ပါတယျ။ အခုဆိုရငျ စဈတပျက အာဏာသိမျးတာ ၁ နှဈရှိပွီ ဖွဈပါတယျ။ ပွညျတှငျးငွိမျးခမြျးရေး အလားအလာ ဘယျလိုရှိပါသလဲ။ ကိုဇောျမိုးကြောျ စုစညျးတငျပွထားပါတယျ။
မွနျမာပွညျရဲ့ ပွညျတှငျးစဈဟာ ၁၉၄၈ ခုနှဈ လှတျလပျရေးရကတညျးက စတငျခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။ ဝနျကွီးခြုပျဦးနုရဲ့ ဖဆပလအစိုးရ လကျထကျမှာကတညျးက ပွညျတှငျးစဈရပျစဲရေးနဲ့ ပွညျတှငျးငွိမျးခမြျးရေး ကွိုးပမျးမှုတှလေညျး ရှိခဲ့ပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ဗိုလျခြုပျနဝေငျး ဦးဆောငျပွီး စဈတပျက အာဏာသိမျးပွီးနောကျ ၁၉၆၃ ခုနှဈမှာ ပွညျတှငျးငွိမျးခမြျးရေး ဆှေးနှေးပှဲတှေ ပကြျသှားခဲ့ပါတယျ။
၁၉၈၈ ခုနှဈနောကျပိုငျးမှာ တိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှနေဲ့ အပဈအခတျရပျစဲရေးတှေ လုပျခဲ့ပမေယ့ျ နိုငျငံရေးအရ ငွိမျးခမြျးရေးနဲ့ ပွညျထောငျစုသဈ ဖှဲ့စညျးရေး ဆှေးနှေးတဲ့အဆင့ျ မပါဝငျခဲ့ပါဘူး။
ဒါပမေယ့ျ ၂၀၁၁ ခုနှဈ ဦးသိနျးစိနျအစိုးရ လကျထကျကစပွီး တိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှကေို အဓိကထားပွီး ပွညျတှငျးငွိမျးခမြျးရေး ဆှေးနှေးပှဲတှေ စတငျလုပျဆောငျခဲ့ပါတယျ။ ၂၀၁၅ ခုနှဈ အောကျတိုဘာလ ၁၅ ရကျနေ့မှာ တနိုငျငံလုံး အပဈအခတျရပျစဲရေး NCA ခေါျ Nationwide Ceasefire Agreement ကို တိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျအဖှဲ့ ၈ ဖှဲ့နဲ့ လကျမှတျရေးထိုး သဘောတူခဲ့ပွီး အပဈအခတျ ရပျစဲခဲ့ပါတယျ။ ၂၀၁၈ ခုနှဈမှာ ၂ ဖှဲ့တိုးလာပွီး NCA လကျမှတျထိုး တိုငျးရငျးသား ၁၀ ဖှဲ့ ဖွဈလာခဲ့ပါတယျ။ NCA သဘောတူညီခကြျကို အခွခေံပွီး ပွညျတှငျးငွိမျးခမြျးရေးနဲ့ တိုငျးရငျးသားတှရေဲ့ အခှင့ျအရေးကို အာမခံမယ့ျ ပွညျထောငျစုသဈ ပေါျထှနျးရေးအတှကျ ဆှေးနှေးပှဲတှကေို ဦးသိနျးစိနျလကျထကျကနေ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျအစိုးရ လကျထကျအထိ စုစုပေါငျး ၅ ကွိမျ ကငြျးပနိုငျခဲ့ပွီး ငွိမျးခမြျးရေးနဲ့ ဖကျဒရယျပွညျထောငျစုသဈ တညျဆောကျရေးအတှကျ အခွခေံမူ ၇၁ ခကြျ ခမြှတျနိုငျခဲ့ပါတယျ။
ဒါပမေယ့ျ ၂၀၂၁ ခုနှဈ ဖဖေောျဝါရီလ ၁ ရကျနေ့ စဈတပျက နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ ဦးဆောငျတဲ့ ရှေးကောကျပှဲအနိုငျရ အရပျသားအစိုးရကို အာဏာသိမျးပွီးနောကျ ငွိမျးခမြျးရေးလုပျငနျးစဉျတှေ ရပျတန့ျသှားသလို NCA သဘောတူညီခကြျဟာလညျး မရမေရာ အခွအေနတှေနေဲ့ ကွုံလာရပါတယျ။
NCA ၁၀ ဖှဲ့ထဲက အဓိကအဖှဲ့ကွီးဖွဈတဲ့ KNU ရဲ့ တပျမဟာနယျမွတှေမှော စဈတပျက အာဏာသိမျးပွီးနောကျ တိုကျပှဲတှေ ပွနျလညျဖွဈပှားနခေဲ့ပါတယျ။ တပျမဟာ ၅ နယျမွမှော KNU ဘကျက ပွနျလညျတိုကျခိုကျတဲ့ စခနျးသိမျးတိုကျပှဲကွီးတှအေထိ ဖွဈခဲ့သလို ၂၀၂၁ ခုနှဈ ဒီဇငျဘာလထဲမှာ KNU တပျမဟာ ၆ လေးကေ့ကောျဒသေကို အာဏာသိမျး စဈကောငျစီတပျတှကေ လကွေောငျးတိုကျခိုကျမှု အပါအဝငျ ထိုးစဈကွီး ဆငျနှှဲခဲ့ပါတယျ။
ဒါပမေယ့ျ အာဏာသိမျး စဈကောငျစီခေါငျးဆောငျ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီးမငျးအောငျလှိုငျက ပွညျတှငျးငွိမျးခမြျးရေးနဲ့ ပွညျထောငျစုသဈ တညျဆောကျရေး လုပျငနျးစဉျတှကေို ဆကျလကျလုပျဆောငျသှားမယျလို့ ၂၀၂၂ ခုနှဈ နှဈသဈမိန့ျခှနျးမှာ ပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ စဈကောငျစီပွောခှင့ျရ ဗိုလျခြုပျဇောျမငျးထှနျးကလညျး NCA သဘောတူညီခကြျကို ဆကျလကျဆုပျကိုငျထားဆဲ ဖွဈကွောငျးနဲ့ ဆှေးနှေးမှုတှကေို ပွနျလညျစတငျ လုပျဆောငျမယျလို့ ပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။
ဒီလို ပွောဆိုခဲ့တာတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ NCA လကျမှတျထိုးထားတဲ့ KNU ရဲ့ အတှငျးရေးမှူး ဖဒိုတာဒူမူးက ဇနျနဝါရီလ ၂၁ ရကျနေ့ ဗှီအိုအနေဲ့ ဆကျသှယျမေးမွနျးစဉျ အခုလိုပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။
“ကနြောျတို့ အတှေ့အကွုံအရဆိုရငျ ငွိမျးခမြျးရေးကို နှုတျဖြားကပွောပွီးတော့ လကျတှေ့မှာတော့ သူတို့ အသာစီးရဖို့နဲ့ သူတို့လိုခငြျတာကို ဖွဈမွောကျအောငျ လုပျသှားတဲ့ ပုံစံကတော့ ကနြောျတို့မှာ အဲဒီလို အတှေ့အကွုံတှေ အမြားကွီးရှိထားတယျ။ အထူးသဖွင့ျ ခြုပျသမြှ စာခြုပျတှမှော ကနြောျတို့ဘကျကသာလြှငျ (follow) လိုကျပါဆောငျရှကျရမယျ။ သူတို့ဘကျက လုပျစရာမလိုဘူးဆိုပွီး လုပျတဲ့ငွိမျးခမြျးရေးကတော့ ဘယျတော့မှ အောငျမွငျနိုငျစရာ မရှိဘူး။ သူတို့ပွောတဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးကတော့ ဒီနိုငျငံအတှကျ လကျတှေ့ဖွဈလာမှာ မဟုတျဘူး။”
စဈတပျက အာဏာသိမျးပွီးနောကျ အရငျစိုးရလကျထကျက ရှိခဲ့တဲ့ အမြိုးသား ပွနျလညျသင့ျမွတျရေးနဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးဗဟိုဌာန (NRPC) ကို ဖကြျသိမျးပွီး ဗိုလျခြုပျကွီးရာပွည့ျ ဦးဆောငျတဲ့ အမြိုးသားစညျးလုံးညီညှတျရေးနဲ့ ငွိမျးခမြျးရေး ဖောျဆောငျမှု ညှိနှိုငျးရေးကောျမတီ (NSPNC) ကို ပွောငျးလဲဖှဲ့စညျးခဲ့ပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ငွိမျးခမြျးရေး ဆှေးနှေးပှဲတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ ဘာမှလုပျဆောငျနိုငျတာ မတှေ့ရသေးပါဘူး။ ဒါပမေယ့ျ ဒီ NSPNC နဲ့ နိုငျငံရေးပါတီတခြို့ ဇနျနဝါရီလ ၂၀ ရကျနေ့တုနျးက နပွေညျတောျမှာ တှေ့ဆုံခဲ့ပွီး ၅ နှဈအတှငျးမှာ ဖကျဒရယျပွညျထောငျစု တညျဆောကျမယျလို့ ပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။
ဒီကိစ်စနဲ့ပတျသကျပွီး ရခိုငျအမြိုးသားပါတီ (ANP) အထှထှေအေတှငျးရေးမှူး ခိုငျပွညျစိုးက ဇနျနဝါရီလကုနျပိုငျးမှာ ဗှီအိုအေ တိုငျးရငျးသတငျးလှှာကို အခုလို ပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။
“၅ နှဈအတှငျးမှာ ဖကျဒရယျတညျဆောကျမယျ ဆိုတော့လညျး ပွောရမှာက အရှညျကွီးပဲ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ ခုတောငျ ပွညျတှငျးငွိမျးခမြျးရေး မရနိုငျသေးဘူးလေ။ NCA တောငျ ပကြျလုနီးပါး ဖွဈနပွေီပဲ။ အဲဒီတော့ ဘယျလိုပဲပွောပွော ကနြောျတို့က ဖကျဒရယျပွညျထောငျစု အဆင့ျကို ရောကျဖို့ရာ လိုဦးမယျလို့ပဲထငျတယျ။”
NCA သဘောတူညီခကြျတှကေို လကျရှိစဈတပျက အာဏာသိမျးထားတဲ့ အခွအေနအေောကျမှာ ဆကျလကျ အကောငျအထညျ ဖောျနိုငျပါ့မလား။ ဒါကို တိုငျးရငျးသားအဖှဲ့တှကေရော လိုကျပါလုပျဆောငျလိုပါသလား ဆိုတာတှကေတော့ မေးစရာတှေ ဖွဈနပေါတယျ။ အရေးပါတဲ့ တိုငျးရငျးသားပါတီတခုဖွဈတဲ့ ရှမျးတိုငျးရငျးသားမြား ဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျ (SNLD) အတှငျးရေးမှူး ဦးစိုငျးလိတျက ဇနျနဝါရီ နောကျဆုံးပတျထဲမှာ ဗှီအိုအေ တိုငျးရငျးသတငျးလှှာကို အခုလိုပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။
“ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၀ ကနေ ၂၀၂၁ ကာလအထိ အရပျသားတပိုငျးအစိုးရ အုပျခြုပျတဲ့ ဦးသိနျးစိနျ လကျထကျမှာပဲဖွဈဖွဈ၊ NLD အစိုးရအုပျခြုပျတဲ့ အခြိနျမှာပဲဖွဈဖွဈ အစုအဖှဲ့ စုံစုံညီညီနဲ့ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးပွီးတော့မှ အစညျးအဝေးတှေ လုပျပွီးတော့မှ ဖကျဒရယျပွညျထောငျစု တညျဆောကျရေးကိစ်စအတှကျ ကွိုးပမျးခဲ့ကွတာပေါ့နောျ။ အဲလိုမြိုး အစုအဖှဲ့စုံညီ ဘကျပေါငျးစုံ ဝိုငျးဝနျးကွိုးပမျးတဲ့ အခြိနျကာလမှာတောငျမှပဲ အစုအဖှဲ့တခြို့ရဲ့ နိုငျငံရေးစိတျဆန်ဒ မပွည့ျဝမှုကွောင့ျ ဖကျဒရယျပွညျထောငျစု တညျဆောကျရေး လမျးကွောငျးပေါျကို မရောကျခဲ့ပါဘူး။ ဒီနေ့လို အခွအေနမြေိုးမှာ အစုအဖှဲ့ မစုံညီဘဲနဲ့ နိုငျငံရေးပါတီဆိုတာလညျးပဲ အနညျးအကဉြျးလောကျ ပါဝငျရုံနဲ့တော့ ဖကျဒရယျပွညျထောငျစု တညျဆောကျရေးကို အကောငျအထညျ ဖောျနိုငျလိမ့ျမယျလို့ ကနြောျတို့ မယုံကွညျပါဘူးခငျဗြ။”
ငွိမျးခမြျးရေးရဖို့မှာ နိုငျငံရေးပွူနာတှကေို ပွလေညျအောငျ ဖွရှေငျးနိုငျဖို့က အဓိကကပြါတယျ။ လကျရှိ NCA လကျမှတျထိုးတဲ့ အဖှဲ့တှဟော ၁၀ ဖှဲ့ပဲ ရှိပါတယျ။ အဲဒီအထဲမှာ KIA ကခငြျလှတျမွောကျရေးအဖှဲ့၊ UWSA ဝ အဖှဲ့၊ TNLA တအာငျးပလောငျအဖှဲ့၊ AA ရခိုငျအဖှဲ့လို အဖှဲ့ကွီးတှေ မပါဝငျသေးပါဘူး။
ဒါ့အပွငျ ဖဖေောျဝါရီလ ၁ ရကျနေ့မှာ စဈတပျအာဏာသိမျးပွီး ငွိမျးခမြျးစှာ ဆန်ဒပွသူတှကေို အကွမျးဖကျ နှိမျနငျးခဲ့တဲ့အတှကျ ပွညျသူတှရေဲ့ လကျနကျကိုငျတိုကျပှဲတှေ ပေါျပေါကျလာပါတယျ။ NLD ကို အခွခေံထားတဲ့ NUG အစိုးရနဲ့ သူတို့ရဲ့ PDF တပျဖှဲ့တှေ၊ ဒါ့အပွငျ ဒသေအတောျမြားမြားမှာ ကိုယျထူကိုယျထ ဖောျဆောငျထားတဲ့ လကျနကျကိုငျတပျဖှဲ့ အတောျမြားမြား ပေါျလာနပွေီး တိုကျပှဲတှေ ဖွဈပှားနပေါတယျ။ ဒါကွောင့ျ မွနျမာပွညျတှငျးစဈမှာ တိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှတေငျ မကတော့ဘဲ ပွညျတှငျး ဒသေအသီးသီးက လကျနကျကိုငျတပျဖှဲ့တှကေို ပွညျတှငျးငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျရဲ့ အငျအားစုအသဈတှအေဖွဈ ထည့ျတှကျရမှာဖွဈပွီး ဒီလို နောကျထပျ လကျနကျကိုငျအငျအားစုတှေ တိုးလာတဲ့အတှကျ မွနျမာ့ပဋိက်ခဟာ အဆင့ျတဆင့ျကို တိုးမွင့ျသှားတယျလို့ ယူဆရမှာဖွဈကွောငျး ISP Myanmar သုတသေနအဖှဲ့ရဲ့ မွနျမာ့ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျ စာတမျးမှာ သုတသေီ ဦးအောငျသူငွိမျးက သုံးသပျ ပွောဆိုထားပါတယျ။
ဖောျပွပါ အခွအေနတှေကေို ကွည့ျမယျဆိုရငျ မွနျမာပွညျမှာ လကျနကျကိုငျပဋိပက်ခတှေ ခြုပျငွိမျးပွီး ငွိမျးခမြျးတဲ့ ဖကျဒရယျပွညျထောငျစု တညျဆောကျရေးဟာ စဈတပျအာဏာသိမျးထားတဲ့ အောကျမှာ ဖွဈနိုငျခွရှေိမရှိဆိုတာ သုံးသပျကွည့ျနိုငျပါတယျ။ စဈတပျက အာဏာသိမျးပွီး တနှဈအကွာမှာတော့ ယခငျ ခရီးတခုအထိ ပေါကျရောကျထားတဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးလုပျငနျးစဉျတှေ ရပျတန့ျနသေလို တိုငျးရငျးသား အငျအားစုတှရေဲ့ ယုံကွညျမှုတှေ လြော့ကသြှားတာကို တှေ့နိုငျပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ ပွညျတှငျး ပွညျသူ့လကျနကျကိုငျတောျလှနျရေးပါ ထပျမံပေါျပေါကျလာပွီး ပွညျတှငျးစဈ ပိုမိုကယြျပွနျလာတာကို တှေ့နိုငျပါတယျ။ အခုအခါ စဈပှဲတှဟော ခငြျး၊ ကယားပွညျနယျတှထေဲက မွို့ပွတှမှောသာမက မကှေးတိုငျး၊ စဈကိုငျးတိုငျးလို မွနျမာပွညျတှငျးက မွို့ပွတှမှောပါ စဈပှဲတှဖွေဈလာတာ၊ ပွညျတှငျးဒုက်ခသညျတှေ ပေါျထှကျလာတာကို တှေ့မွငျနရေကွောငျး တငျပွလိုကျရပါတယျ။
