Situation of human rights in Myanmar ျမန္မာႏိုင္ငံက လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေန ဆိုတဲ့ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ျမန္မာ့အေရးဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ၇၂ ႀကိမ္ေျမာက္ ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံမွာ မေန႔ တနဂၤေႏြေန႔က အတည္ျပဳလိုက္ပါတယ္။ ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္မွာ- ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ က်ယ္ျပန္႔လွတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဴိးေဖာက္မႈေတြကို က်ဴး လြန္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ စစ္ဆင္ေရးေတြကို ခ်က္ခ်င္းရပ္ဆိုင္းဖို႔၊ ကုလသမဂၢအခ်က္အလက္ရွာေဖြေရး အဖဲြ႔ ခြင့္ျပဳဖို႔နဲ႕ ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္တဦး ျပန္ၿပီးခန္႔ထားဖို႔ စတဲ့အခ်က္ေတြပါ၀င္ပါတယ္။
ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ေဟာက္ဒိုဆြမ္းကေတာ့ ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္ဟာ ႏိုင္ငံေရးအရ တဖက္သက္ ဖိအားေပးတာမ်ဳိးျဖစ္ေနသလို အျဖစ္မွန္အေျခအေနနဲ႔ကင္းကြာၿပီး တဖက္သတ္ စြပ္စဲြခ်က္ေတြသာျဖစ္တဲ့အတြက္ ျမန္မာအစိုးရက လက္ခံဖို႔မရွိေၾကာင္း ဗီြအိုေအကို တုန္႔ျပန္ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။မအင္ၾကင္းႏိုင္က အျပည့္အစံုကိုတင္ျပမွာပါ။
ဒီဇင္ဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔က နယူးေရာက္ ကုလသမဂၢဌာနခ်ဳပ္မွာ က်င္းပတဲ့ အေထြေထြညီလာခံမွာ ျမန္မာ့အေရးဆံုးျဖတ္ခ်က္ မူၾကမ္းကို မဲခဲြဆံုးျဖတ္ေတာ့မွာ ျဖစ္ေၾကာင္း ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံ ဥကၠဌ Miroslav Lajcak က ေၾကညာသြားတာျဖစ္ပါတယ္။
အေထြေထြညီလာခံကေန ျမန္မာ့အေရးဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို အတည္ျပဳလိုက္ေၾကာင္း Miroslav Lajcak ကေၾကညာခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ေထာက္ခံမဲ ၁၂၂ မဲ၊ ကန္႔ကြက္မဲ ၁၀ မဲ၊ ၾကားေနမဲ ၂၄ မဲတို႔နဲ႔ အတည္ျပဳလိုက္တာပါ။ စာမ်က္နွာ ငါးမ်က္ႏွာ ရွိတဲ့ ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္မွာ- ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈအေျခအေနေတြ၊ ဒီအေပၚမွာ ကုလသမဂၢအဖဲြ႔၀င္ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္မႈေတြနဲ႔ ျမန္မာအစိုးရ လိုက္နာဖို႔ တိုက္တြန္းအႀကံျပဳထားတဲ့ အခ်က္ေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။
အထူးသျဖင့္ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာျမန္မာစစ္တပ္က ဆက္ၿပီး လုပ္ေနတဲ့ နယ္ေျမရွင္းလင္းေရးေတြ ရပ္တန္႔ဖို႔၊ေနရပ္ကေန အတင္းအဓမၼေမာင္းထုတ္ခံရသူ အားလံုးအတြက္လံုလံုၿခံဳၿခံဳ ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိနဲ႕ စိတ္ဆႏၵအရ ျပန္လာႏိုင္ေရး ေသခ်ာေအာင္ေဆာင္ရြက္ေပးဖို႔၊ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီက ေစလႊတ္တဲ့ ကုလသမဂၢအခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖဲြ႔ကို အကန္႔အသတ္မရွိ ၀င္ခြင့္ျပဳဖို႔ျမန္မာအစိုးရကို ေတာင္းဆိုထားပါတယ္။
ဒါအျပင္ ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြအေပၚ ျပင္းထန္တဲ့ ဖိႏွိပ္ညွမ္းပန္းမႈေတြအပါအ၀င္ ကခ်င္နဲ႔ ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကို ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းေပးဖို႔ အခ်က္ကိုလည္း ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္မွာ ထည့္သြင္းထားပါတယ္။
အခုလို ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံက ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ဳိးဟာ ကုလသမဂၢ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းအရ မျဖစ္သင့္တဲ့ ကိစၥျဖစ္သလို ႏိုင္ငံေရးအရ တဖက္သက္ ဖိအားေပးတာမ်ဳိးျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ ျမန္မာအစိုးရက လက္ခံဖို႔မရွိေၾကာင္း ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ေဟာက္ဒိုဆြမ္းက ဗီြအိုေအကိုေျပာပါတယ္။
“ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီရွိတယ္။ အဲဒီမွာ ေဆာင္ရြက္ေနတယ္။ ေဆာင္ရြက္ေနတာကို ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံမွာ တင္တယ္ဆိုတာက မူအရလည္းပဲ ႏိုင္ငံအမ်ားစုက ဒါကိုလက္မခံၾကဘူးေပါ့ေနာ္ ဒါက လုပ္ထံုးလုပ္နည္း အရလည္း လက္မခံဘူး ၊ ေနာက္တခုက ႏိုင္ငံေရးဖိအားအရလုပ္တာျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္လည္း က်ေနာ္တို႔က လက္မခံဘူး။ ေနာက္တခ်က္က အျဖစ္မွန္အေျခအေနနဲ႔ ကင္းကြာၿပီးေတာ့ တဖက္သတ္ စြပ္စြဲေျပာဆိုၿပီးေတာ့ လုပ္တာျဖစ္တယ္။”
သူကိုယ္တိုင္လည္း မေန႔က ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံ အတြင္း ျမန္မာ့အစိုးရရဲ႕ သေဘာထားကို ေျပာဆိုခဲ့ရာမွာ ကုလသမဂၢအပါအ၀င္ အဖဲြ႔၀င္ႏိုင္ငံတခ်ဳိ႕ရဲ႕ အျပဳသေဘာမေဆာင္တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြကို သူ႔အေနနဲ႔ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ေ၀ဖန္ေျပာဆိုခဲ့ေၾကာင္း သံအမတ္ႀကီးက အခုလိုေျပာပါတယ္။
“ဒီကေန႔ ေျပာတဲ့အထဲမွာလည္း အဓိကအခ်က္က ဘာလဲဆိုရင္ ျပႆနာကို ေျဖရွင္းတဲ့ေနရာမွာ က်ေနာ္တို႔က အျပဳသေဘာနဲ႔ ညိွညွိႏိႈင္းႏိႈင္းနဲ႔ ေျဖရွင္းမယ္။ ျပႆနာ ရွိတာကို မရွိဘူးလို႔ ျငင္းတာမဟုတ္ဘူး သို႔ေသာ္ ရွိတဲ့ ျပႆနာကို က်ေနာ္တို႔က ေျဖရွင္းဖို႔ အျပဳသေဘာနဲ႔ ေပါ့ေနာ္ တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ေလးစားမူနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ဥပေဒေၾကာင္းလမ္းအရ က်ေနာ္တို႔ ေသခ်ာ တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ ညိွႏိႈင္းတိုင္ပင္ၿပီးေတာ့ ေျဖရွင္းမယ္ အဲဒီနည္းလမ္းကို က်ေနာ္တို႔ ႀကိဳက္တယ္။ သို႔ေသာ္ အခုလုပ္ေနတဲ့ ပံုစံက ႏိုင္ငံတခ်ိဳ႕အျပင္ကို ကုလသမဂၢမွာ တာ၀န္ရွိတဲ့လူေတြကိုယ္တိုင္က ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ မီဒီယာေတြေပါ့ေနာ္ အထူးသျဖင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံ မီဒီယာေတြကေသာ္လည္းေကာင္း တဖက္သတ္ေပါ့ေနာ္ တဖက္သတ္ႀကီးပဲ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚမွာ စြပ္စြဲခ်က္ေတြကိုပဲ အေျခတည္ၿပီးေတာ့ ၊ ခိုင္မာမႈ သက္ေသျပမႈမရွိႏိုင္တဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြကို အေျခတည္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံကို မ်က္ႏွာပ်က္ေအာင္ ၊ ေနာက္တခါ က်ေနာ္တို႔ ေခါင္းေဆာင္ေတြ နာမည္ ပ်က္ေအာင္ ၊ က်ေနာ္တို႔ကို ႏိုင္ငံေရးအရ ဖိအားေပးတဲ့ဟာေတြက သိပ္ကိုေပၚလြင္တယ္။ ဆိုေတာ့ အဲဒါမ်ိဳးေတာ့ က်ေနာ္တို႔က လက္မခံဘူး။”
ဒါ့အျပင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ လူသားခ်င္းစာနာမႈအကူအညီေတြသာမက ဖံြၿဖိဳးတိုးတက္ေရးကိစၥကိုပါ ျမန္မာအစိုးရက ပူးတဲြေဆာင္ရြက္ေနတဲ့အေၾကာင္းကိုလည္း ညီလာခံအတြင္း ရွင္းျပခဲ့တယ္လို႔အခုလို ဆက္ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔က လုပ္စရာရွိတာကို လုပ္ေနတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္လည္း ၂ ႏိုင္ငံ တိုင္ပင္ၿပီးေတာ့ တဖက္ထြက္ေျပးသြားတဲ့လူေတြ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံကို ျပန္ေခၚဖို႔အတြက္ က်ေနာ္တို႔ အစီအစဥ္ေတြကို စနစ္တက်လုပ္ေနတယ္။ ေနာက္တခုကလည္း သူတို႔ေတြ ျပန္လာလို႔ရွိရင္ ေနရာခ်ထားေရးအျပင္ကို သူတို႔ ေဒသမွာ က်ေနာ္တို႔ ေမာင္ေတာခရိုင္ေပ့ါေလ ဒီေဒသေတြမွာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ ရွိလာေအာင္ အလုပ္အကိုင္ေတြ ရွိလာေအာင္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ေဒသက ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈရွိမွ ေရရွည္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ သဟဇာတ ျဖစ္မႈ၊ ေနာက္စီးပြားေရးတိုးတက္မႈ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈေတြ ခိုင္မာမႈရွိလာမယ္။ အဲဒါမွလည္း ျပႆနာက ေရရွည္မွာ က်ေနာ္တို႔ ေျဖရွင္းႏိုင္မွာ အဲဒါေၾကာင့္လည္း Mr. အာနန္ေကာ္မရွင္ရဲ႕ Report ရဲ႕ Recommendation ေတြေပ့ါေနာ္ ေထာက္ခံတင္ျပခ်က္ေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ က်ေနာ္တု႔ိေဆာင္ရြက္ေနတာလည္းျဖစ္တယ္။ ဒါေတြကိုလည္း က်ေနာ္တို႔က အင္တိုက္အားတိုက္လုပ္ေနၿပီ လုပ္သင့္လုပ္ထုိက္တာေတြလည္း လုပ္ေနၿပီ။ ဆိုေတာ့ ဒီဟာေတြက က်ေနာ္တို႔လုပ္ေနရဲ႕သားနဲ႔ ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ကုလသမဂၢမွာ ခ်မွတ္တာဟာ ဒါဟာ တဖက္သတ္ က်ေနာ္တို႔အေပၚမွာ ႏိုင္ငံေရးအရ ဖိအားေပးတာျဖစ္တယ္ဆိုတာကို က်ေနာ္တို႔ကအဓိကေျပာတယ္။”
မေန႔ တနဂၤေႏြေန႔က ဒီႏွစ္အတြက္ ေနာက္ဆံုးရက္အျဖစ္က်င္းပတဲ့ ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံမွာ ျမန္မာ့အေရးဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို အတည္ျပဳႏိုင္ခဲ့တဲ့ အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သံအမတ္ႀကီး ေဟာက္ဒိုဆြမ္းက အခုလိုရွင္းျပပါတယ္။
“ဘ႑ာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေကာ္မတီကေနၿပီးေတာ့ အတည္ျပဳရတယ္ ။ အဲဒါ အတည္ျပဳၿပီးေတာ့မွ အဲဒီဟာကို မ်က္ႏွာစံုညီအစည္အေ၀းမွာ ယူလာၿပီးေတာ့မွ ဘ႑ာေရးကေတာ့ အသံုးစားရိတ္ေတြ ဒီေလာက္ခြင့္ျပဳပါတယ္ဆိုၿပီးေတာ့မွ ဒီဟာကို ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်လို႔ရတယ္။ ဆံုးျဖတ္လို႔ ရတာေပါ့ေလ။ အဲဒါေၾကာင့္ အဲဒါကို ေစာင့္ေနရတယ္။ ေစာင့္ေနရတဲ့အခါက်ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ Resolution အပါအ၀င္ တခ်ိဳ႕ Resolution ေတြလည္း က်န္ပါတယ္။ အဲဒါေတြက ဘ႑ာေရးနဲ႔ ဆက္ဆံတဲ့ ေကာ္မတီကေန ညိွတာက မေန႔ညက သူတို႔ ၂ နာရီခြဲေလာက္အထိ ညိွလို႔မၿပီးဘူး။ မၿပီးတဲ့အခါက်ေတာ့ ဒီမတိုင္ခင္ကလည္း မၿပီးတာေပါ့ေနာ္ အခုက ကသုတ္ကရက္ လုပ္ၿပီးေတာ့မွ မေန႔က ညသန္းေခါင္ေက်ာ္အထိကို လုပ္ၿပီးေတာ့မွ ဒီေန႔မနက္ကို မ်က္ႏွာစံုညီေနာက္ဆံုးပိတ္အစည္းအေ၀း ကိုက်င္းပၿပီးေတာ့မွ ဒီဟာကို ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်တာပါ။”
ဒီႏွစ္ ျမန္မာ့အေရးဆံုးျဖတ္ခ်က္မွာ ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္တဦး ျပန္လည္ခန္႔ထားေရးပါ၀င္ပါတယ္။ အရင္ ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴး ခ်ဳပ္ေဟာင္း ဘန္ကီမြန္းရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ Vijay Nambia က ရာထူးသက္တမ္းကုန္ဆံုးခ်ိန္ထိ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။
အခုလို ကုလသမဂၢရဲ႕ ျမန္မာ့အေရးဆံုးျဖတ္ခ်က္ဟာ ၁၉၈၈ခုနွစ္ေနာက္ပိုင္း အာဏာသိမ္းတက္လာတဲ့ စစ္အစိုးရ လက္ထက္တေလ်ာက္လံုး ႏွစ္စဥ္ ခ်မွတ္အတည္ျပဳခဲ့တာပါ။ ဒါေပမယ့္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပဲြၿပီးေနာက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဦးေဆာင္တဲ့ အရပ္သားအစိုးရတက္လာတဲ့အတြက္ျပည္တြင္းမွာ အေျခအေနေတြ တိုးတက္ေျပာင္းလဲလာတဲ့အေပၚကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံမွာ မႏွစ္က ျမန္မာ့အေရးဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို မခ်ခဲ့ပါဘူး။
ဒါေပမယ့္လည္း ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ ၾသဂုတ္လ ေနာက္ပိုင္း လံုၿခံဳေရးစခန္း ၃၀ ကို ၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္ခဲ့တဲ့ ARSA ရိုဟင္ဂ်ာအၾကမ္းဖက္အဖဲြ႔ကို ေခ်မႈန္းဖို႔ ျမန္မာလံုၿခံဳေရးတပ္ေတြရဲ႕ အင္အားသံုးနယ္ေျမရွင္းလင္းမႈေၾကာင့္ သံုးလအတြင္း ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ ၆ သိန္းေက်ာ္ထြက္ေျပးခဲ့ရတဲ့ ဆိုးရြားလွတဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြေၾကာင့္ ဒီႏွစ္ ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံကေန ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ စစ္တပ္ကိုဖိအားေပးတဲ့အေနနဲ႕ ေထာက္ခံမဲ အျပတ္အသတ္နဲ႔ ျမန္မာ့အေရးဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ခ်မွတ္ခဲ့ပါတယ္။
အခု အေထြေထြညီလာခံက အတည္ျပဳလိုက္တဲ့ ျမန္မာ့အေရးဆံုးျဖတ္ခ်က္ဟာ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ တတိယေကာ္မတီမွာေထာက္ခံမဲ ၁၃၅မဲ ကန္႔ကြက္မဲ ၁၀မဲ ၾကားေန ၂၆ မဲနဲ႕ ႏို၀င္ဘာလ ၁၆ ရက္ေန႔က အတည္ျပဳခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေန မူၾကမ္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမူၾကမ္းကို OIC အစၥလန္မစ္ ပူးေပါင္ေဆာင္ရြက္ေရးအဖြဲ႕ က ဦးေဆာင္ေရးသားခဲ့တာပါ။
ဒီဇင္ဘာလ ၅ ရက္ေန႔က ခ်မွတ္ခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေန ဆံုးျဖတ္ခ်က္မွာ ျမန္မာ စစ္တပ္ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းကို ပစ္မွတ္ထား ပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈနဲ႔အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ လက္နက္ေရာင္းခ်မႈ ပိတ္ပင္တဲ့ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြ ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။
ႏို၀င္ဘာလ ၇ ရက္ေန႔က ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီဥကၠရဲ႕ ျမန္မာ့အေရး ေၾကညာခ်က္မွာေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ေနာက္ထပ္ လံုၿခံဳေရးတပ္အင္အားေတြ အလြန္အကြ်ံအသံုးမျပဳေရး ေသခ်ာေအာင္ေဆာင္ရြက္ဖို႔၊ အရပ္သားအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ျပန္လည္ဖဲြ႔စည္းဖို႔၊ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈရွိေစဖို႔၊ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္ခဲ့သူေတြနဲ႔ တာ၀န္ရွိသူေတြကို ခ်က္ခ်င္းအေရးယူေဆာင္ရြက္ဖို႔ ျမန္မာအစိုးရကို တိုက္တြန္းထားၿပီး ပြင့္လင္းျမင္သာတဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြအတြက္လည္း သက္ဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ အဖဲြ႔အစည္းအားလံုးနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ ေဖၚျပထားပါတယ္။
