(Zawgyi/Unicode)
အမျိုးသမီးတွေ အကြမ်းဖက်ခံရတဲ့ အခြေအနေ ၊ လုံခြုံမှုနဲ့ တရားမျှတမှု ပေးဖို့ ဥပဒေနဲ့ အညီ တနိုင်ငံလုံးအနှံ့ ထိရောက်အောင်ဆောင်ရွက်နိုင်ရေး အခက်အခဲ ကြီးကြီးမားမားရင်ဆိုင်နေရဆဲဖြစ်တယ်လို့ နိုင်ငံတကာအမျိုးသမီး ရဲစွမ်းသတ္တိဆုရှင် မမေစံပယ်ဖြူက ပြောပါတယ်။
နိုဝင်ဘာ ၂၉ ရက်နေ့က ကျရောက်တဲ့ နိုင်ငံတကာ အမျိုးသမီး လူ့အခွင့်အရေး ကာကွယ်စောင့်ရှောက်သူများနေ့ နဲ့ ပတ်သက်လို့ Gender Equality Network ရဲ့ ညွန်ကြားရေးမှူး မမေစံပယ်ဖြူကို မအင်ကြင်းနိုင်က ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားပါတယ်။
မအင်ကြင်းနိုင်။ ။ အခုဒီ နိုဝင်ဘာ ၂၉ ရက်နေ့က ကျရောက်တဲ့ နိုင်ငံတကာ အမျိုးသမီး လူ့အခွင့်အရေး ကာကွယ်စောင့်ရှောက်သူများနေ့နဲ့ ပုံမှန် နှစ်စဉ် နိုင်ငံတကာ အမျိုးသမီးများနေ့ နဲ့ ဘယ်လိုကွာခြားမှု ရှိပါသလဲ။
မမေစံပယ်ဖြူ။ ။ ဟုတ်ကဲ့ပါ။ မတ်လ ၈ ရက်နေ့ကတော့ International Women’s day အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အမျိုးသမီးများနေ့အနေနဲ့ လူသိများပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျမတို့ ဒီမနေ့ကပေါ့လေ နိုဝင်ဘာ ၂၉ ရက်နေ့ကတော့ International Women Human Rights Defender day နိုင်ငံတကာ အမျိုးသမီး လူ့အခွင့်အရေး ကာကွယ်စောင့်ရှောက်သူများနေ့ ဆိုပြီးတော့ သီးခြားကျမတို့ ကျင်းပပါတယ်။ အဓိက ကွာခြားချက်ကတော့ နိုင်ငံတကာ အမျိုးသမီးများနေ့ကတော့ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူပေါ့နော် သူတို့တွေရဲ့ လှုပ်ရှားမှုနဲ့ သူတို့တွေရဲ့ ကြိုးစားရုန်းကန်ခဲ့မှုတွေကို ကျမတို့က ဂုဏ်ပြုချီးမြောက်တဲ့အနေနဲ့ ကျင်းပတာဖြစ်ပါတယ်ပေါ့နော်။ နိုဝင်ဘာ ၂၉International Women Human Rights Defender day ကတော့ လူ့အခွင့်အရေး ကာကွယ်စောင့်ရှောက်သူတွေပေါ့ အမျိုးသားရော၊ အမျိုးသမီးရော ၊ လူ့အခွင့်အရေး နဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေ၊ လူ့အခွင့်အရေးကာကွယ်စောင့်ရှောက်သူအနေနဲ့ အလုပ်လုပ်ကြသူတွေရှိကြပေမယ့် အမျိုးသမီးတွေမှာတော့ အမျိုးသားတွေနဲ့ မတူညီတဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေ အခက်အခဲတွေနဲ့ ခွဲခြားဆက်ဆံခံရမှုတွေပေါ့နော် ။ ပြီးတော့ ဒီလိုမျိုး သူများတွေရဲ့ အခွင့်အရေးကို ရပ်တည်ပြောဆိုတဲ့နေရာမှာ အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကြောင့် ပိုပြီးတော့ သူတို့က အန္တရာယ်ကြုံရတယ်။ အပြစ်ပေးခြင်းခံရတယ်။ လူ့အသိုင်းအဝိုင်းက ဘယ်လောက်ပဲ သူတို့က သူများရဲ့ အခွင့်အရေးအတွက်ကို ရပ်တည်ပြောဆိုသူတွေ ဖြစ်ကြပါစေ သူတို့ဟာ အမျိုးသမီးတယောက်အနေနဲ့ မိသားစုက ၊ လူ့အဖွဲ့အစည်းက ပေးအပ်ထားတဲ့ တာဝန်တွေ မျှော်လင့်ချက်တွေကိုလည်း သူတို့က ထမ်းဆောင်ရသေးတယ်ပေါ့နော်။ အဲလိုမျိုး အခက်အခဲတွေ စိတ်ခေါ်မှုတွေနဲ့ သူတို့ရဲ့ ပေးဆပ်မှုတွေကို ကျမတို့က ဂုဏ်ပြုချီးမြောက်ချင်တဲ့အတွက်ကြောင့် ၂၀၀၆ ခုနှစ်ကတည်းကနေစပြီးတော့ ဒီ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အမျိုးသမီး လူ့အခွင့်အရေး ကာကွယ်စောင့်ရှောက်သူများနေ့ကိုလည်း သီးခြား UN ကနေ သတ်မှတ်ပြီးတော့ ကျင်းပတယ်လို့ ကျမတို့ သိရပါတယ်။
မအင်ကြင်းနိုင်။ ။ အဲဒီတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ညီမတို့လို လူ့အခွင့်အရေးရော ၊ အမျိုးသမီးထုအခွင့်အရေး ကာကွယ်ရေးအတွက်ပါ လှုပ်ရှားသူတွေအတွက်ကျတော့ ဘယ်လိုအခက်အခဲတွေ ရှိနေသလဲရှင့်။
မမေစံပယ်ဖြူ။ ။ မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့ အမျိုးသမီး လူ့အခွင့်အရေး ကာကွယ်စောင့်ရှောက်သူတွေမှ မဟုတ်ပါဘူးပေါ့။ ကျမတို့ တခြားသူတွေရဲ့ အခွင့်အရေး တရားမျှတမှုနဲ့ တန်းတူညီမျှမှုအခွင့်အရေးအတွက်ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေကို ရပ်တန့်ဖို့ပဲ ဖြစ်ဖြစ်ပေါ့နော် ကျမတို့ တက်ကြွလှုပ်ရှားစွာပြောဆိုသူတွေကို ထုတ်ဖော်သူတွေကတော့ အကာအကွယ် နည်းနေတုန်းပါပဲ ။ စိန်ခေါ်မှုတွေနဲ့ အခက်အခဲတွေကတော့ ရှိနေတုန်းပါပဲလို့။
မအင်ကြင်းနိုင်။ ။ အခုလက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံမှာရော အမျိုးသမီးတွေအတွက် ကာကွယ်မှုပေးဖို့ဆိုရင် ဘယ်အပိုင်းကပိုပြီးတော့ အရေးကြီးနေသလဲ။
မမေစံပယ်ဖြူ။ ။ အဓိကတော့ အမျိုးသမီးတွေအပေါ်မှာ ခွဲခြားဆက်ဆံတဲ့အမြင်တွေဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၀ နှစ်နဲ့ ယှဉ်ကြည့်မယ်ဆိုရင် အများကြီး ပြောင်းလဲ တိုးတက်လာခဲ့တယ်ဆိုပေမယ့် ဒီလိုအမျိုးသမီးတွေ အကြမ်းဖက်ခံရတဲ့ အခြေအနေတွေ ၊ ပြီးတော့ အမျိုးသမီးတွေကို လုံခြုံမှု ပေးနိုင်မယ့် တရားဥပဒေအဖွဲ့ကပေါ့နော် ၊ တရားမျှတမှုကို လက်လှမ်းမီမှု ၊ လက်လှမ်းမီဖို့တို့ဘာတို့ကတော့ တောရော ၊ မြို့မကျန် အခက်အခဲက ရှိနေသေးတယ်။ အကြမ်းဖက်မှုတွေ ခံစားရတဲ့ အခါမှာ တရားစီရင်ရေးက မျှမျှတတ ဖြစ်ဖို့၊ တရားဥပဒေကိုလက်လှမ်းမီဖို့အတွက်ကတော့ အခက်အခဲတွေ ရှိနေစဲပါပဲ။ ကျမတို့ ထင်ရှားတဲ့ ဥပမာကတော့ လူသိများတဲ့ Victoria အမှုပေါ့နော်။ နေပြည်တော်လိုမျိုး အစိုးရ ရုံးစိုက်တဲ့မြို့မှာ ဟိုးလေးတကျော်ဖြစ်ခဲ့တဲ့ အမှုမှာတောင်မှ တရားမျှတမှုကို မရရှိနိုင်တဲ့အခါမှာ ပဋိပက္ခဖြစ်တဲ့ စစ်ပွဲတွေကြားမှာ အကြမ်းဖက်ခံရတဲ့ အမျိုးသမီးတွေ ကာကွယ်မှုမရတဲ့ ကိစ္စတွေနဲ့ အကြမ်းဖက်ခံရတဲ့ကိစ္စတွေကတော့ ဒီနေ့အထိ သိပ်ပြီးတော့ ပြောင်းလဲတိုးတက်မှုမရှိသလို ဘာမှ ကျမတို့ သိပ်ပြီး ဥပဒေရဲ့ အကွယ်အကာလည်း ရရှိခံစားနိုင်ခြင်းမရှိသေးဘူးပေါ့နော်။ အဲဒီတော့ ပြောချင်တာက အမျိုးသမီးတွေကို လုံခြုံမှုပေးနိုင်သော ၊ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မှုပေးနိုင်တဲ့ ဥပဒေရဲ့ လိုအပ်ချက်တွေဟာ တကယ့်ကို ကြီးမားတဲ့ လိုအပ်ချက်ဖြစ်နေတယ်ဆိုတာကို ပြောချင်ပါတယ်။
..............
မွနျမာပွညျတှငျး အမြိုးသမီးတှကေို ဥပဒအေရ အကာအကှယျပေးရေးလိုအပျနဆေဲ
(Unicode)
အမြိုးသမီးတှေ အကွမျးဖကျခံရတဲ့ အခွအေနေ ၊ လုံခွုံမှုနဲ့ တရားမြှတမှု ပေးဖို့ ဥပဒနေဲ့ အညီ တနိုငျငံလုံးအနှံ့ ထိရောကျအောငျဆောငျရှကျနိုငျရေး အခကျအခဲ ကွီးကွီးမားမားရငျဆိုငျနရေဆဲဖွဈတယျလို့ နိုငျငံတကာအမြိုးသမီး ရဲစှမျးသတ်တိဆုရှငျ မမစေပယျဖွူက ပွောပါတယျ။
နိုဝငျဘာ ၂၉ ရကျနေ့က ကရြောကျတဲ့ နိုငျငံတကာ အမြိုးသမီး လူ့အခှင့ျအရေး ကာကှယျစောင့ျရှောကျသူမြားနေ့ နဲ့ ပတျသကျလို့ Gender Equality Network ရဲ့ ညှနျကွားရေးမှူး မမစေံပယျဖွူကို မအငျကွငျးနိုငျက ဆကျသှယျမေးမွနျးထားပါတယျ။
မအငျကွငျးနိုငျ။ ။ အခုဒီ နိုဝငျဘာ ၂၉ ရကျနေ့က ကရြောကျတဲ့ နိုငျငံတကာ အမြိုးသမီး လူ့အခှင့ျအရေး ကာကှယျစောင့ျရှောကျသူမြားနေ့နဲ့ ပုံမှနျ နှဈစဉျ နိုငျငံတကာ အမြိုးသမီးမြားနေ့ နဲ့ ဘယျလိုကှာခွားမှု ရှိပါသလဲ။
မမစေံပယျဖွူ။ ။ ဟုတျကဲ့ပါ။ မတျလ ၈ ရကျနေ့ကတော့ International Women’s day အပွညျပွညျဆိုငျရာ အမြိုးသမီးမြားနေ့အနနေဲ့ လူသိမြားပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ကမြတို့ ဒီမနေ့ကပေါ့လေ နိုဝငျဘာ ၂၉ ရကျနေ့ကတော့ International Women Human Rights Defender day နိုငျငံတကာ အမြိုးသမီး လူ့အခှင့ျအရေး ကာကှယျစောင့ျရှောကျသူမြားနေ့ ဆိုပွီးတော့ သီးခွားကမြတို့ ကငြျးပပါတယျ။ အဓိက ကှာခွားခကြျကတော့ နိုငျငံတကာ အမြိုးသမီးမြားနေ့ကတော့ အမြိုးသမီးအခှင့ျအရေး တကျကွှလှုပျရှားသူပေါ့နောျ သူတို့တှရေဲ့ လှုပျရှားမှုနဲ့ သူတို့တှရေဲ့ ကွိုးစားရုနျးကနျခဲ့မှုတှကေို ကမြတို့က ဂုဏျပွုခြီးမွောကျတဲ့အနနေဲ့ ကငြျးပတာဖွဈပါတယျပေါ့နောျ။ နိုဝငျဘာ ၂၉International Women Human Rights Defender day ကတော့ လူ့အခှင့ျအရေး ကာကှယျစောင့ျရှောကျသူတှပေေါ့ အမြိုးသားရော၊ အမြိုးသမီးရော ၊ လူ့အခှင့ျအရေး နဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ တကျကွှလှုပျရှားသူတှေ၊ လူ့အခှင့ျအရေးကာကှယျစောင့ျရှောကျသူအနနေဲ့ အလုပျလုပျကွသူတှရှေိကွပမေယ့ျ အမြိုးသမီးတှမှောတော့ အမြိုးသားတှနေဲ့ မတူညီတဲ့ စိနျခေါျမှုတှေ အခကျအခဲတှနေဲ့ ခှဲခွားဆကျဆံခံရမှုတှပေေါ့နောျ ။ ပွီးတော့ ဒီလိုမြိုး သူမြားတှရေဲ့ အခှင့ျအရေးကို ရပျတညျပွောဆိုတဲ့နရောမှာ အမြိုးသမီးဖွဈခွငျးကွောင့ျ ပိုပွီးတော့ သူတို့က အန်တရာယျကွုံရတယျ။ အပွဈပေးခွငျးခံရတယျ။ လူ့အသိုငျးအဝိုငျးက ဘယျလောကျပဲ သူတို့က သူမြားရဲ့ အခှင့ျအရေးအတှကျကို ရပျတညျပွောဆိုသူတှေ ဖွဈကွပါစေ သူတို့ဟာ အမြိုးသမီးတယောကျအနနေဲ့ မိသားစုက ၊ လူ့အဖှဲ့အစညျးက ပေးအပျထားတဲ့ တာဝနျတှေ မြှောျလင့ျခကြျတှကေိုလညျး သူတို့က ထမျးဆောငျရသေးတယျပေါ့နောျ။ အဲလိုမြိုး အခကျအခဲတှေ စိတျခေါျမှုတှနေဲ့ သူတို့ရဲ့ ပေးဆပျမှုတှကေို ကမြတို့က ဂုဏျပွုခြီးမွောကျခငြျတဲ့အတှကျကွောင့ျ ၂၀၀၆ ခုနှဈကတညျးကနစေပွီးတော့ ဒီ အပွညျပွညျဆိုငျရာ အမြိုးသမီး လူ့အခှင့ျအရေး ကာကှယျစောင့ျရှောကျသူမြားနေ့ကိုလညျး သီးခွား UN ကနေ သတျမှတျပွီးတော့ ကငြျးပတယျလို့ ကမြတို့ သိရပါတယျ။
မအငျကွငျးနိုငျ။ ။ အဲဒီတော့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ညီမတို့လို လူ့အခှင့ျအရေးရော ၊ အမြိုးသမီးထုအခှင့ျအရေး ကာကှယျရေးအတှကျပါ လှုပျရှားသူတှအေတှကျကတြော့ ဘယျလိုအခကျအခဲတှေ ရှိနသေလဲရှင့ျ။
မမစေံပယျဖွူ။ ။ မွနျမာနိုငျငံမှာတော့ အမြိုးသမီး လူ့အခှင့ျအရေး ကာကှယျစောင့ျရှောကျသူတှမှေ မဟုတျပါဘူးပေါ့။ ကမြတို့ တခွားသူတှရေဲ့ အခှင့ျအရေး တရားမြှတမှုနဲ့ တနျးတူညီမြှမှုအခှင့ျအရေးအတှကျပဲဖွဈဖွဈ၊ ခှဲခွားဆကျဆံမှုတှကေို ရပျတန့ျဖို့ပဲ ဖွဈဖွဈပေါ့နောျ ကမြတို့ တကျကွှလှုပျရှားစှာပွောဆိုသူတှကေို ထုတျဖောျသူတှကေတော့ အကာအကှယျ နညျးနတေုနျးပါပဲ ။ စိနျခေါျမှုတှနေဲ့ အခကျအခဲတှကေတော့ ရှိနတေုနျးပါပဲလို့။
မအငျကွငျးနိုငျ။ ။ အခုလကျရှိ မွနျမာနိုငျငံမှာရော အမြိုးသမီးတှအေတှကျ ကာကှယျမှုပေးဖို့ဆိုရငျ ဘယျအပိုငျးကပိုပွီးတော့ အရေးကွီးနသေလဲ။
မမစေံပယျဖွူ။ ။ အဓိကတော့ အမြိုးသမီးတှအေပေါျမှာ ခှဲခွားဆကျဆံတဲ့အမွငျတှဟော လှနျခဲ့တဲ့ ၁၀ နှဈနဲ့ ယှဉျကွည့ျမယျဆိုရငျ အမြားကွီး ပွောငျးလဲ တိုးတကျလာခဲ့တယျဆိုပမေယ့ျ ဒီလိုအမြိုးသမီးတှေ အကွမျးဖကျခံရတဲ့ အခွအေနတှေေ ၊ ပွီးတော့ အမြိုးသမီးတှကေို လုံခွုံမှု ပေးနိုငျမယ့ျ တရားဥပဒအေဖှဲ့ကပေါ့နောျ ၊ တရားမြှတမှုကို လကျလှမျးမီမှု ၊ လကျလှမျးမီဖို့တို့ဘာတို့ကတော့ တောရော ၊ မွို့မကနြျ အခကျအခဲက ရှိနသေေးတယျ။ အကွမျးဖကျမှုတှေ ခံစားရတဲ့ အခါမှာ တရားစီရငျရေးက မြှမြှတတ ဖွဈဖို့၊ တရားဥပဒကေိုလကျလှမျးမီဖို့အတှကျကတော့ အခကျအခဲတှေ ရှိနစေဲပါပဲ။ ကမြတို့ ထငျရှားတဲ့ ဥပမာကတော့ လူသိမြားတဲ့ Victoria အမှုပေါ့နောျ။ နပွေညျတောျလိုမြိုး အစိုးရ ရုံးစိုကျတဲ့မွို့မှာ ဟိုးလေးတကြောျဖွဈခဲ့တဲ့ အမှုမှာတောငျမှ တရားမြှတမှုကို မရရှိနိုငျတဲ့အခါမှာ ပဋိပက်ခဖွဈတဲ့ စဈပှဲတှကွေားမှာ အကွမျးဖကျခံရတဲ့ အမြိုးသမီးတှေ ကာကှယျမှုမရတဲ့ ကိစ်စတှနေဲ့ အကွမျးဖကျခံရတဲ့ကိစ်စတှကေတော့ ဒီနေ့အထိ သိပျပွီးတော့ ပွောငျးလဲတိုးတကျမှုမရှိသလို ဘာမှ ကမြတို့ သိပျပွီး ဥပဒရေဲ့ အကှယျအကာလညျး ရရှိခံစားနိုငျခွငျးမရှိသေးဘူးပေါ့နောျ။ အဲဒီတော့ ပွောခငြျတာက အမြိုးသမီးတှကေို လုံခွုံမှုပေးနိုငျသော ၊ ကာကှယျစောင့ျရှောကျမှုပေးနိုငျတဲ့ ဥပဒရေဲ့ လိုအပျခကြျတှဟော တကယ့ျကို ကွီးမားတဲ့ လိုအပျခကြျဖွဈနတေယျဆိုတာကို ပွောခငြျပါတယျ။
