(Zawgyi/Unicode)
အာဏာပိုင်တွေဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားပြီးနောက် ၂၄ နာရီအတွင်း သေဆုံးခဲ့တဲ့ ကဗျာဆရာ ခက်သီရဲ့ ဈာပန ကို ပုလဲမြို့မှာ မနေ့က ပြုလုပ်ခဲ့ရာမှာ မြို့ခံလူထု ထောင်နဲ့ချီ လိုက်ပါပို့ဆောင်ခဲ့ကြပါတယ်။
တချိန်တည်းမှာပဲ ကဗျာဆရာခက်သီ သေဆုံးခဲ့တဲ့ဖြစ်ရပ်နဲ့ ပတ်သက်လို့ ကြေကွဲဝမ်းနည်းမိကြောင်း ကုလသမဂ္ဂရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေး အထူးကိုယ်စားလှယ် Tom Andrews က တနင်္လာနေ့က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
မအင်ကြင်းနိုင်က အပြည့်အစုံတင်ပြမှာပါ။
ကဗျာဆရာခက်သီရဲ့ မွေးရပ်မြေ စစ်ကိုင်းတိုင်း ပုလဲမြို့မှာ ပြုလုပ်တဲ့ သူ့ဈာပနကို ထောင်နဲ့ချီတဲ့ ဒေသခံပြည်သူတွေ လိုက်ပါပို့ဆောင်ခဲ့ကြပြီး စစ်ဏာရှင်စနစ်ကျဆုံးရေး ကြွေးကြော်ခဲ့ကြပါတယ်။
ကဗျာဆရာခက်သီကို ရွှေဘိုမြို့မှာ မေလ(၈) ရက်နေ့ ည ၁၁ နာရီကျော်လောက်အချိန် အာဏာပိုင်တွေက ဖမ်းဆီးခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ သူ့ကို ဖမ်းဆီးချိန်မှာ ဇနီးဖြစ်သူရော၊ အကိုဖြစ်သူကိုပါ တခါတည်း အာဏာပိုင်တွေက ဖမ်းဆီးသွားတာပါ။ ကဗျာဆရာခက်သီကိုတော့ ရွှေဘိုမှာ ဖမ်းပြီးပြီးချင်း မုံရွာကို ညတွင်းချင်းပို့လိုက်တယ်လို့ သိခဲ့ရပြီး ရွှေဘိုရဲစခန်း အချုပ်မှာ ရှိနေတဲ့ ဇနီးနဲ့အကိုဖြစ်သူကို တနင်္ဂနွေနေ့ မနက်ပိုင်းမှာခံဝန်နဲ့ အာဏာပိုင်တွေက ပြန်လွှတ်ခဲ့တာပါ။ အဲဒီနောက် ဇနီးဖြစ်သူကို မုံရွာဆေးရုံကို ပို့ပေးခဲ့ပြီး ကဗျာဆရာခက်သီရဲ့ အလောင်းကို အာဏာပိုင်တွေက ပြန်ပေးခဲ့တယ်လို့ ဇနီးဖြစ်သူ မချောစုက ဒေသတွင်း သတင်းဌာနတွေကို ပြောပြခဲ့ပါတယ်။ သေဆုံးနေတဲ့ ကဗျာဆရာခက်သီရဲ့ ဦးခေါင်းမှာ ရိုက်နှက်ထားတဲ့ဒဏ်ကြောင့် သွေးတွေထွက်နေဆဲတွေ့ရပြီး ဈာပနာလုပ်နေတဲ့အချိန်ထိ ဦးခေါင်းကနေ သွေးတွေထွက်နေဆဲဖြစ်တယ်လို့ မချောစုက ပြောပါတယ်။
အဖမ်းခံရပြီး ၂၄ နာရီတောင်မပြည့်သေးတဲ့အချိန် သေဆုံးခဲ့တဲ့ဖြစ်ရပ်ကို လုံးဝမယုံနိုင်အောင် ဖြစ်ခဲ့သလို၊ ရိုက်နှက်ထားတဲ့ ဒဏ်တွေနဲ့ သေဆုံးနေတဲ့ ကဗျာဆရာ ခက်သီအလောင်းကို တွေ့ရချိန် ယူကျုံးမရ ဝမ်းနည်းကြေကွဲရတယ်လို့ မုံရွာဆေးရုံကြီး ရင်ခွဲရုံးကို ကိုယ်တိုင်သွားကြည့်ခဲ့တဲ့ မုံရွာ ကဗျာဆရာတဦးက ဗွီအိုအေကို အခုလိုပြောပါတယ်။
”ကျနော်တို့ကလည်း စောစောပိုင်းတုန်းက မယုံဘူး။ နောက်မှ မုံရွာဆေးရုံကြီးမှာ အလောင်းရောက်နေပြီပေါ့လေ။ သူ့ရဲ့ အမျိုးသမီးကိုလာယူပါလို့ အဲဒီလို ကြားတဲ့အချိန်မှာ ကျနော်တို့လည်း အံ့သြသင့်သွားပြီးတော့ ကျနော်တို့လည်း ဆေးရုံကြီးကို ရောက်သွားတယ်။ ကျနော်တို့ ကဗျာဆရာအားလုံး (၁၀) ယောက်လောက်ရှိမယ်ထင်တယ်။ ကျနော်တို့သွားကြတယ်။ မုံရွာဆေးရုံကြီး ရင်ခွဲရုံရှေ့ သူ့ရဲ့အလောင်းကို ပုလဲကို သယ်ဖို့လုပ်နေတဲ့အချိန် ကျနော်တို့ ရောက်သွားတယ်။ နာရေးကားပေါ်မှာ သူ့အလောင်းကို ကျနော်တို့ တက်ကြည့်ကြတာပေါ့။ အဲဒီမှာ မျက်နှာမှာ ဖူးရောင်နေပြီတော့ ဒဏ်ရာဒဏ်ချက်တွေ တွေ့ရတယ်။”
ကဗျာဆရာခက်သီဟာ စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်တဲ့ လှုပ်ရှားမှုမှာ ဦးဆောင်ပါဝင်ခဲ့သူတဦးဖြစ်တယ်လို့ မုံရွာပင်မသပိတ်ခေါင်းဆောင် ကို ခန့်ဝေဖြိုးက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
”ကဗျာဆရာခက်သီဟာ ရွှေဘိုနယ်တကြော၊ ပုလဲနယ်မှာ သူဦးဆောင်တာတွေရှိပါတယ်။ ဒီလိုဖမ်းဆီးပြီးတော့ (၂၄)နာရီအတွင်းမှာ အလောင်းပြန်ရတယ်ဆိုတာမျိုးက စစ်ကောင်စီက ကျန်တဲ့မြို့တွေမှာလည်း တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေပေါ်မှာ ပြုမူတဲ့ သူတို့ရဲ့ ပုံစံအတိုင်းပဲ။ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်စွာနဲ့ သတ်ဖြတ်တယ်။ ဒီအပေါ်မှာတော့ ထူးခြားပြီးတော့ အံ့သြတုန်လှုပ်တာတော့ မရှိဘူး။ ဘာလို့လည်းဆိုတော့ သူတို့က လမ်းမတွေပေါ်မှာလည်း သတ်ဖြတ်နေတဲ့သူတွေဆိုတော့ ကျနော်တို့ကတော့ အဲဒီလို လုပ်ရပ်တွေကို ပင်မသပိတ်အနေနဲ့ရော၊ ကျန်တဲ့ သူတွေအနေနဲ့ရော ပြင်းပြင်းထန်ထန် ရှုတ်ချပါတယ်။
အင်ကြင်းနိုင်။ ။ ကဗျာဆရာခက်သီကို ဖမ်း ဆီးပြီးပြီးချင်း ၂၄ နာရီတောင်မပြည့်သေးတဲ့အချိန်မှာ သေဆုံးသွားတဲ့အထိ ဖြစ်ခဲ့တာ ဘာကြောင့်လို့ မြင်လဲရှင့်။
ကိုခန့်ဝေဖြိုး ။ ။ သူ့ရဲ့ စကားလုံးတွေ၊ ကဗျာတွေကလည်း သူတို့အတွက် အရှိုက်ကို ထိစေပါတယ်။ အဲဒီအတွက်လည်း ဒီအပေါ်မှာ အညှိုးထားပြီး သူတို့ ဒီလိုရက်ရက်စက်စက်ပြုမူတယ်လို့ ကျနော်တို့က သုံးသပ်တယ်ဗျ။
အင်ကြင်းနိုင်။ ။ အခု လို ကဗျာဆရာခက်သီ သေဆုံးခဲ့တဲ့ ဖြစ်ရပ်မှာ ဘယ်သူတွေမှာ တာဝန်ရှိလဲ။
ကိုခန့်ဝေဖြိုး ။ ။ အဓိက ဘယ်သူတွေမှာ တာဝန်ရှိလည်းဆိုတော့ အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီမှာ လုံးဝတာဝန်ရှိပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုရင် ဖေဖေါ်ဝါရီလ (၁)ရက်နေ့ကတည်းက အမြင့်ဆုံးလူထုရဲ့ အချုပ်အချာအာဏာကို လုယူတဲ့နေ့ကစပြီး သူတို့ကိုယ်တိုင် လူထုရဲ့ အသက်အိုးအိမ်စည်းစိမ်တွေကို ဖျက်စီး၊ လူတွေကို လမ်းမတွေ၊ ညအချိန်တွေမှာ ဖမ်းဆီးသတ်ဖြတ်နေတာပါ။ ဒါတွေရဲ့ အဓိကတာဝန်ရှိသူ လက်သည်းတရားခံကတော့ အာဏာသိမ်းထားတဲ့ခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင်ပဲဗျ။ သူက အောက်ခြေမှာ လူထုအပေါ် ညှင်းပမ်းနှိပ်စက်နေတာကို သူတို့ကိုယ်တိုင်လည်း ခွင့်ပြုထားသလိုဖြစ်နေတာပါ။ အခုချိန်ထိ ဖြစ်ပျက်ခဲ့သမျှအားလုံး ခေါင်းဆောင်ပိုင်းတွေကအစ အလိုတူအလိုပါ ကျူးလွန်ခွင့်ရအောင် ခွင့်ပြုထားတဲ့ သဘောမျိုးလို့ ကျနော်တို့ သုံးသပ်တဲ့အတွက် အဓိကတာဝန်ခံကတော့ နေပြည်တော်က အပေါင်းပါ စစ်အုပ်စုပါပဲ။
ကဗျာဆရာခက်သီ သေဆုံးခဲ့တဲ့ဖြစ်ရပ်နဲ့ ပတ်သက်လို့လည်း ကြေကွဲစရာသတင်းအနေနဲ့ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေး အထူးကိုယ်စားလှယ် Tom Andrews ကနေ သူ့ရဲ့ တွစ်တာစာမျက်နှာမှာ တနင်္လာနေ့က ရေးသားထားပါတယ်။
ကဗျာဆရာခက်သီတယောက် သူ့ကဗျာထဲမှာ ရေးသွားတဲ့ လူသတ်ကောင်တွေရဲ့ လက်ထဲမှာ သတ်ဖြတ်ခံလိုက်ရတယ်၊ သူရေးခဲ့ကဗျာအတိုင်း ”သူတို့က ခေါင်းကိုပစ်တယ်၊ တော်လှန်ရေးက နှလုံးသားမှာရှိတာ သူတို့ မသိကြဘူး” ဆိုတဲ့ကဗျာစာသားကိုလည်း Tom Andrews က ကိုးကားထားပြီး မိသားစုနဲ့ ထပ်တူ ကြေကွဲဝမ်းနည်းရကြောင်းလည်း ရေးသားထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖေဖေါ်ဝါရီလ (၁)ရက်နေ့ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် စစ်ကောင်စီရဲ့ အကြမ်းဖက် ဖိနှိပ်မှုတွေအတွင်း ကလေးသူငယ်နဲ့အမျိုးသမီးတွေအပါအဝင် သေဆုံးခဲ့သူပေါင်း (၇၈၁) ယောက်ရှိနေပြီဖြစ်ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂက တနင်္လာနေ့က သတင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့တွေကတော့ သေဆုံးသူအရေအတွက် ဒီထက်မက များပြားနိုင်တယ်လို့ ခန့်မှန်းကြပါတယ်။ လက်ရှိ မတရားဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံထားရသူပေါင်း ၃၈၀၀ ကျော်ရှိနေကြောင်း နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများကူညီစောင့်ရှောက်ရေးအသင်း အေအေပီပီက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ဒါအပြင် အာဏာပိုင်တွေရဲ့ အတင်းအဓမ္မ ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်ခြင်းကို ခံခဲ့ရပြီးဘယ်နေရာတွေမှာ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံထားရမှန်း မိသားစုတွေမသိရပဲပျောက်ဆုံးနေသူတွေလည်း ထောင်နဲ့ချီရှိနေကြောင်း နိုင်ငံတကာသတင်းဌာနတွေမှာ ဖေါ်ပြထားပါတယ်။
.............
ကဗြာဆရာ ခကျသီရဲ့ ဈာပန ထောငျနဲ့ခြီတဲ့ ပွညျသူတှေ လိုကျလံပို့ဆောငျ
(Unicode)
အာဏာပိုငျတှဖေမျးဆီးခေါျဆောငျသှားပွီးနောကျ ၂၄ နာရီအတှငျး သဆေုံးခဲ့တဲ့ ကဗြာဆရာ ခကျသီရဲ့ ဈာပန ကို ပုလဲမွို့မှာ မနေ့က ပွုလုပျခဲ့ရာမှာ မွို့ခံလူထု ထောငျနဲ့ခြီ လိုကျပါပို့ဆောငျခဲ့ကွပါတယျ။
တခြိနျတညျးမှာပဲ ကဗြာဆရာခကျသီ သဆေုံးခဲ့တဲ့ဖွဈရပျနဲ့ ပတျသကျလို့ ကွကှေဲဝမျးနညျးမိကွောငျး ကုလသမဂ်ဂရဲ့ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ လူ့အခှင့ျအရေး အထူးကိုယျစားလှယျ Tom Andrews က တနငျ်လာနေ့က ပွောကွားခဲ့ပါတယျ။
မအငျကွငျးနိုငျက အပွည့ျအစုံတငျပွမှာပါ။
ကဗြာဆရာခကျသီရဲ့ မှေးရပျမွေ စဈကိုငျးတိုငျး ပုလဲမွို့မှာ ပွုလုပျတဲ့ သူ့ဈာပနကို ထောငျနဲ့ခြီတဲ့ ဒသေခံပွညျသူတှေ လိုကျပါပို့ဆောငျခဲ့ကွပွီး စဈဏာရှငျစနဈကဆြုံးရေး ကွှေးကွောျခဲ့ကွပါတယျ။
ကဗြာဆရာခကျသီကို ရှှဘေိုမွို့မှာ မလေ(၈) ရကျနေ့ ည ၁၁ နာရီကြောျလောကျအခြိနျ အာဏာပိုငျတှကေ ဖမျးဆီးခဲ့တာဖွဈပါတယျ။ သူ့ကို ဖမျးဆီးခြိနျမှာ ဇနီးဖွဈသူရော၊ အကိုဖွဈသူကိုပါ တခါတညျး အာဏာပိုငျတှကေ ဖမျးဆီးသှားတာပါ။ ကဗြာဆရာခကျသီကိုတော့ ရှှဘေိုမှာ ဖမျးပွီးပွီးခငြျး မုံရှာကို ညတှငျးခငြျးပို့လိုကျတယျလို့ သိခဲ့ရပွီး ရှှဘေိုရဲစခနျး အခြုပျမှာ ရှိနတေဲ့ ဇနီးနဲ့အကိုဖွဈသူကို တနငျ်ဂနှနေေ့ မနကျပိုငျးမှာခံဝနျနဲ့ အာဏာပိုငျတှကေ ပွနျလှှတျခဲ့တာပါ။ အဲဒီနောကျ ဇနီးဖွဈသူကို မုံရှာဆေးရုံကို ပို့ပေးခဲ့ပွီး ကဗြာဆရာခကျသီရဲ့ အလောငျးကို အာဏာပိုငျတှကေ ပွနျပေးခဲ့တယျလို့ ဇနီးဖွဈသူ မခြောစုက ဒသေတှငျး သတငျးဌာနတှကေို ပွောပွခဲ့ပါတယျ။ သဆေုံးနတေဲ့ ကဗြာဆရာခကျသီရဲ့ ဦးခေါငျးမှာ ရိုကျနှကျထားတဲ့ဒဏျကွောင့ျ သှေးတှထှေကျနဆေဲတှေ့ရပွီး ဈာပနာလုပျနတေဲ့အခြိနျထိ ဦးခေါငျးကနေ သှေးတှထှေကျနဆေဲဖွဈတယျလို့ မခြောစုက ပွောပါတယျ။
အဖမျးခံရပွီး ၂၄ နာရီတောငျမပွည့ျသေးတဲ့အခြိနျ သဆေုံးခဲ့တဲ့ဖွဈရပျကို လုံးဝမယုံနိုငျအောငျ ဖွဈခဲ့သလို၊ ရိုကျနှကျထားတဲ့ ဒဏျတှနေဲ့ သဆေုံးနတေဲ့ ကဗြာဆရာ ခကျသီအလောငျးကို တှေ့ရခြိနျ ယူကြုံးမရ ဝမျးနညျးကွကှေဲရတယျလို့ မုံရှာဆေးရုံကွီး ရငျခှဲရုံးကို ကိုယျတိုငျသှားကွည့ျခဲ့တဲ့ မုံရှာ ကဗြာဆရာတဦးက ဗှီအိုအကေို အခုလိုပွောပါတယျ။
”ကနြောျတို့ကလညျး စောစောပိုငျးတုနျးက မယုံဘူး။ နောကျမှ မုံရှာဆေးရုံကွီးမှာ အလောငျးရောကျနပွေီပေါ့လေ။ သူ့ရဲ့ အမြိုးသမီးကိုလာယူပါလို့ အဲဒီလို ကွားတဲ့အခြိနျမှာ ကနြောျတို့လညျး အံ့သွသင့ျသှားပွီးတော့ ကနြောျတို့လညျး ဆေးရုံကွီးကို ရောကျသှားတယျ။ ကနြောျတို့ ကဗြာဆရာအားလုံး (၁၀) ယောကျလောကျရှိမယျထငျတယျ။ ကနြောျတို့သှားကွတယျ။ မုံရှာဆေးရုံကွီး ရငျခှဲရုံရှေ့ သူ့ရဲ့အလောငျးကို ပုလဲကို သယျဖို့လုပျနတေဲ့အခြိနျ ကနြောျတို့ ရောကျသှားတယျ။ နာရေးကားပေါျမှာ သူ့အလောငျးကို ကနြောျတို့ တကျကွည့ျကွတာပေါ့။ အဲဒီမှာ မကြျနှာမှာ ဖူးရောငျနပွေီတော့ ဒဏျရာဒဏျခကြျတှေ တှေ့ရတယျ။”
ကဗြာဆရာခကျသီဟာ စဈအာဏာသိမျးမှုကို ဆန့ျကငြျတဲ့ လှုပျရှားမှုမှာ ဦးဆောငျပါဝငျခဲ့သူတဦးဖွဈတယျလို့ မုံရှာပငျမသပိတျခေါငျးဆောငျ ကို ခန့ျဝဖွေိုးက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
”ကဗြာဆရာခကျသီဟာ ရှှဘေိုနယျတကွော၊ ပုလဲနယျမှာ သူဦးဆောငျတာတှရှေိပါတယျ။ ဒီလိုဖမျးဆီးပွီးတော့ (၂၄)နာရီအတှငျးမှာ အလောငျးပွနျရတယျဆိုတာမြိုးက စဈကောငျစီက ကနြျတဲ့မွို့တှမှောလညျး တကျကွှလှုပျရှားသူတှပေေါျမှာ ပွုမူတဲ့ သူတို့ရဲ့ ပုံစံအတိုငျးပဲ။ ရကျစကျကွမျးကွုတျစှာနဲ့ သတျဖွတျတယျ။ ဒီအပေါျမှာတော့ ထူးခွားပွီးတော့ အံ့သွတုနျလှုပျတာတော့ မရှိဘူး။ ဘာလို့လညျးဆိုတော့ သူတို့က လမျးမတှပေေါျမှာလညျး သတျဖွတျနတေဲ့သူတှဆေိုတော့ ကနြောျတို့ကတော့ အဲဒီလို လုပျရပျတှကေို ပငျမသပိတျအနနေဲ့ရော၊ ကနြျတဲ့ သူတှအေနနေဲ့ရော ပွငျးပွငျးထနျထနျ ရှုတျခပြါတယျ။
အငျကွငျးနိုငျ။ ။ ကဗြာဆရာခကျသီကို ဖမျး ဆီးပွီးပွီးခငြျး ၂၄ နာရီတောငျမပွည့ျသေးတဲ့အခြိနျမှာ သဆေုံးသှားတဲ့အထိ ဖွဈခဲ့တာ ဘာကွောင့ျလို့ မွငျလဲရှင့ျ။
ကိုခန့ျဝဖွေိုး ။ ။ သူ့ရဲ့ စကားလုံးတှေ၊ ကဗြာတှကေလညျး သူတို့အတှကျ အရှိုကျကို ထိစပေါတယျ။ အဲဒီအတှကျလညျး ဒီအပေါျမှာ အညှိုးထားပွီး သူတို့ ဒီလိုရကျရကျစကျစကျပွုမူတယျလို့ ကနြောျတို့က သုံးသပျတယျဗြ။
အငျကွငျးနိုငျ။ ။ အခု လို ကဗြာဆရာခကျသီ သဆေုံးခဲ့တဲ့ ဖွဈရပျမှာ ဘယျသူတှမှော တာဝနျရှိလဲ။
ကိုခန့ျဝဖွေိုး ။ ။ အဓိက ဘယျသူတှမှော တာဝနျရှိလညျးဆိုတော့ အကွမျးဖကျစဈကောငျစီမှာ လုံးဝတာဝနျရှိပါတယျ။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုရငျ ဖဖေေါျဝါရီလ (၁)ရကျနေ့ကတညျးက အမွင့ျဆုံးလူထုရဲ့ အခြုပျအခြာအာဏာကို လုယူတဲ့နေ့ကစပွီး သူတို့ကိုယျတိုငျ လူထုရဲ့ အသကျအိုးအိမျစညျးစိမျတှကေို ဖကြျစီး၊ လူတှကေို လမျးမတှေ၊ ညအခြိနျတှမှော ဖမျးဆီးသတျဖွတျနတောပါ။ ဒါတှရေဲ့ အဓိကတာဝနျရှိသူ လကျသညျးတရားခံကတော့ အာဏာသိမျးထားတဲ့ခေါငျးဆောငျ မငျးအောငျလှိုငျပဲဗြ။ သူက အောကျခွမှော လူထုအပေါျ ညှငျးပမျးနှိပျစကျနတောကို သူတို့ကိုယျတိုငျလညျး ခှင့ျပွုထားသလိုဖွဈနတောပါ။ အခုခြိနျထိ ဖွဈပကြျခဲ့သမြှအားလုံး ခေါငျးဆောငျပိုငျးတှကေအစ အလိုတူအလိုပါ ကြူးလှနျခှင့ျရအောငျ ခှင့ျပွုထားတဲ့ သဘောမြိုးလို့ ကနြောျတို့ သုံးသပျတဲ့အတှကျ အဓိကတာဝနျခံကတော့ နပွေညျတောျက အပေါငျးပါ စဈအုပျစုပါပဲ။
ကဗြာဆရာခကျသီ သဆေုံးခဲ့တဲ့ဖွဈရပျနဲ့ ပတျသကျလို့လညျး ကွကှေဲစရာသတငျးအနနေဲ့ ကုလသမဂ်ဂရဲ့ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ လူ့အခှင့ျအရေး အထူးကိုယျစားလှယျ Tom Andrews ကနေ သူ့ရဲ့ တှဈတာစာမကြျနှာမှာ တနငျ်လာနေ့က ရေးသားထားပါတယျ။
ကဗြာဆရာခကျသီတယောကျ သူ့ကဗြာထဲမှာ ရေးသှားတဲ့ လူသတျကောငျတှရေဲ့ လကျထဲမှာ သတျဖွတျခံလိုကျရတယျ၊ သူရေးခဲ့ကဗြာအတိုငျး ”သူတို့က ခေါငျးကိုပဈတယျ၊ တောျလှနျရေးက နှလုံးသားမှာရှိတာ သူတို့ မသိကွဘူး” ဆိုတဲ့ကဗြာစာသားကိုလညျး Tom Andrews က ကိုးကားထားပွီး မိသားစုနဲ့ ထပျတူ ကွကှေဲဝမျးနညျးရကွောငျးလညျး ရေးသားထားပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ ဖဖေေါျဝါရီလ (၁)ရကျနေ့ စဈအာဏာသိမျးပွီးနောကျ စဈကောငျစီရဲ့ အကွမျးဖကျ ဖိနှိပျမှုတှအေတှငျး ကလေးသူငယျနဲ့အမြိုးသမီးတှအေပါအဝငျ သဆေုံးခဲ့သူပေါငျး (၇၈၁) ယောကျရှိနပွေီဖွဈကွောငျး ကုလသမဂ်ဂက တနငျ်လာနေ့က သတငျးထုတျပွနျထားပါတယျ။ လူ့အခှင့ျအရေးအဖှဲ့တှကေတော့ သဆေုံးသူအရအေတှကျ ဒီထကျမက မြားပွားနိုငျတယျလို့ ခန့ျမှနျးကွပါတယျ။ လကျရှိ မတရားဖမျးဆီးထိနျးသိမျးခံထားရသူပေါငျး ၃၈၀၀ ကြောျရှိနကွေောငျး နိုငျငံရေးအကဉြျးသားမြားကူညီစောင့ျရှောကျရေးအသငျး အအေပေီပီက ထုတျပွနျထားပါတယျ။ ဒါအပွငျ အာဏာပိုငျတှရေဲ့ အတငျးအဓမ်မ ဖမျးဆီးခေါျဆောငျခွငျးကို ခံခဲ့ရပွီးဘယျနရောတှမှော ဖမျးဆီးထိနျးသိမျးခံထားရမှနျး မိသားစုတှမေသိရပဲပြောကျဆုံးနသေူတှလေညျး ထောငျနဲ့ခြီရှိနကွေောငျး နိုငျငံတကာသတငျးဌာနတှမှော ဖေါျပွထားပါတယျ။
