[Zawgyi/Unicode]
နိုဝင်ဘာလထဲ ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ စစ်ရေးတင်းမာနေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်က စစ်ရှောင်ဒုက္ခသည်တွေ ပါဝင်ခွင့် ဆုံးရှုံးမယ့်အပေါ် စိုးရိမ်နေတဲ့အကြောင်းကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် ကိုသက်နိုင်က တင်ပြပေးပါမယ်။
စစ်ရေးတင်မာမှုတွေနဲ့အတူ ဒုက္ခသည် ၁၀၀,၀၀၀ ကျော်လောက် ရှိနေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပတဲ့အခါ မဲဆန္ဒရှင်တွေ အပြည့်အ၀ ပါဝင်ခွင့်မရနိုင်မှာကို နိုင်ငံရေး အသိုင်းအဝန်းက စိုးရိမ်နေကြတာပါ။ တိုက်ပွဲတွေကြောင့် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေရတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေကြားမှာလည်း ရွေးကောက်ပွဲကို မစဉ်းစားနိုင်ဘဲ ဖြစ်နေကြပါတယ်။
ကျောက်တော်မြို့နယ် ညောင်ချောင်း စစ်ရှောင်စခန်းမှာ နေထိုင်တဲ့ မလှရီကတော့ လတ်တလော ကြုံနေရတဲ့ ပြဿနာကိုပဲ အာရုံစိုက်နေရတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
"အမတို့အနေနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကို စိတ်ဝင်စားမှု မရှိဘူး၊ စိတ်ကူးထဲမှာလည်း မရှိဘူး။ ဒီမှာ ကျောင်းသားတွေနဲ့ စားဝတ်နေရေး အတွက်နဲ့ဆိုရင် ကျမတို့မှာ အခက်အခဲ ရှိတယ်။ ဒါနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကို စိတ်ဝင်စားမှု မရှိဘူး၊ အယုံအကြည်လည်း မရှိဘူး။ အယုံအကြည်မရှိဘူးဆိုတာက ကျမတို့က ပြေးနေရတာ ဒုက္ခသည်စခန်းမှာ နေနေရတာလေ။"
COVID-19 ကပ်ရောဂါနဲ့ ကြုံနေရချိန် အပစ်အခတ်ရပ်စဲဖို့ ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ်နဲ့ သံတမန်တွေ တိုက်တွန်းထားပေမဲ့လည်း ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ တိုက်ပွဲတွေ အခုအထိ ဆက်လက်ပြင်း ထန်နေဆဲဖြစ်ပါတယ်။
ဒီလို ကျန်းမာရေး၊ လုံခြုံရေးခြိမ်းခြောက်မှုတွေကြား ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ ယှဉ်ပြိုင်ရမယ့် နိုင်ငံရေးပါတီတွေအနေနဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေ ရှိနေတယ်လို့လည်း ရခိုင်ပြည်နယ်က အဓိက နိုင်ငံရေးပါတီတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ရခိုင်အမျိုးသားပါတီ ANP ပြောခွင့်ရ ဒေါ်အေးနုစိန် ကပြောပါတယ်။ သိန်းနဲ့ချီတဲ့ စစ်ရှောင်တွေအနေနဲ့ မဲပေးခွင့် ဆုံးရှုံးမယ်ဆိုရင် ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်ငန်းစဉ်မှာ ထိခိုက်နိုင်တယ်လို့လည်း သူက သတိပေးပါတယ်။
"မဲဆန္ဒနယ်တွေမှာ ပါဝင်တဲ့ မြို့ရွာတယ် ရပ်ကွက်တွေ မဲထည့်ရမယ့် မဲဆန္ဒရှင်တွေ တိတိကျကျ အရေအတွက်တွေကိုသာ ကောင်မွန်အောင် မဖန်တီးပေးနိုင်ဘူးဆိုရင် ဒါဟာ လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဆိုတာလည်း ထိခိုက်သွားလိမ့်မယ်။"
ANP ပါတီလိုပဲ နိုဝင်ဘာရွေးကောက်ပွဲကျရင် ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ယှဉ်ပြိုင်သွားဖို့ ရည်ရွယ်ထားတဲ့ ရခိုင်ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ALD ပါတီ ပြောခွင့်ရ ဦးမျိုးကျော်ကလည်း ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်မယ့် အခြေအနေအပေါ် စိုးရိမ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
"စစ်ရှောင်တွေ ဆီက မဲရနိုင်မလား၊ မရနိုင်ဘူးလား ဆိုတာထက် အဲဒီဒေသတွေမှာ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်မလားဆိုတာကို ပိုပြီးတော့ စိုးရိမ်နေတာပေါ့နော်။"
ရခိုင်ဒေသမှာ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပနိုင်ရေး နေရပ်စွန့်ခွာသူတွေအတွက်မဲနိုင်ခွင့်တွေနဲ့ ပတ်သတ်ပြီး မေးမြန်းဖို့ ရခိုင်ပြည်နယ် ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ကို ဗွီအိုအေက ဆက်သွယ်ခဲ့ပေမဲ့လည်း ဖုန်းလက်ခံဖြေဆိုခဲ့ခြင်း မရှိပါဘူး။
စစ်ရေးပဋိပက္ခတွေ အပါအဝင် စိန်ခေါ်မှုတွေကြား ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲအပေါ် ဒေသခံမဲဆန္ဒရှင်တွေ စိတ်ဝင်စားမှု အားနည်းနေတဲ့ အပေါ်မှာလည်း နိုင်ငံရေး အသိုင်းအဝန်းက စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။ ဒုက္ခသည်တွေကြားမှာလည်း ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်ငန်းစဉ်အပေါ် ယုံကြည်မှု အားနည်းနေတယ်လို့ မြေပုံမြို့နယ် ကိုင်းကြီးစစ်ရှောင်စခန်း တာဝန်ခံ ကိုရွှေစိုးကပြောပါတယ်။
"အခုလာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲကိုကျတော့ ကျနော်တို့က သိပ်အယုံအကြည် မရှိဘူးဗျာ။ အခုတက်နေတဲ့ အစိုးရကလည်း စစ်ရှောင်တွေနဲ့ ပတ်သတ်ပြီး အားကိုးလောက်တဲ့ အနေအထားမှာမရှိတော့ လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာလည်း မဲပေးဖို့ အစီအစဉ်မရှိဘူး။ ကျန်တဲ့နေရာတော့ မသိဘူးဗျ။"
ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်ကတော့ ကပ်ရောဂါကာလနဲ့ ကြုံနေရပေမဲ့ ရွေးကောက်ပွဲတွေကို နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့မှာ ကျင်းပဖို့နဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီတွေ စည်းရုံးလှုပ်ရှားခွင့်ပြုကြောင်း ကြေညာထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်ငန်းစဉ်တွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ အသေးစိတ် အချက်အလက်တွေကို ထုတ်ပြန်ရာမှာ နှောင့်နှေးကြန့်ကြာမှုတွေနဲ့ အသေးစိတ် မသိရသေးတဲ့အပေါ် နိုင်ငံရေးပါတီတွေကြား ဝေဖန်သံတွေလည်း ထွက်ပေါ်နေပါတယ်။
[Unicode Version]
စဈပွေးဒုက်ခသညျတှမေဲပေးခှင့ျ ရခိုငျပါတီတှေ စိုးရိမျ
နိုဝငျဘာလထဲ ကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲမှာ စဈရေးတငျးမာနတေဲ့ ရခိုငျပွညျနယျက စဈရှောငျဒုက်ခသညျတှေ ပါဝငျခှင့ျ ဆုံးရှုံးမယ့ျအပေါျ စိုးရိမျနတေဲ့အကွောငျးကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ ကိုသကျနိုငျက တငျပွပေးပါမယျ။
စဈရေးတငျမာမှုတှနေဲ့အတူ ဒုက်ခသညျ ၁၀၀,၀၀၀ ကြောျလောကျ ရှိနတေဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပတဲ့အခါ မဲဆန်ဒရှငျတှေ အပွည့ျအ၀ ပါဝငျခှင့ျမရနိုငျမှာကို နိုငျငံရေး အသိုငျးအဝနျးက စိုးရိမျနကွေတာပါ။ တိုကျပှဲတှကွေောင့ျ ထှကျပွေးတိမျးရှောငျနရေတဲ့ ဒုက်ခသညျတှကွေားမှာလညျး ရှေးကောကျပှဲကို မစဉျးစားနိုငျဘဲ ဖွဈနကွေပါတယျ။
ကြောကျတောျမွို့နယျ ညောငျခြောငျး စဈရှောငျစခနျးမှာ နထေိုငျတဲ့ မလှရီကတော့ လတျတလော ကွုံနရေတဲ့ ပွူနာကိုပဲ အာရုံစိုကျနရေတယျလို့ ပွောပါတယျ။
"အမတို့အနနေဲ့ ရှေးကောကျပှဲကို စိတျဝငျစားမှု မရှိဘူး၊ စိတျကူးထဲမှာလညျး မရှိဘူး။ ဒီမှာ ကြောငျးသားတှနေဲ့ စားဝတျနရေေး အတှကျနဲ့ဆိုရငျ ကမြတို့မှာ အခကျအခဲ ရှိတယျ။ ဒါနဲ့ ရှေးကောကျပှဲကို စိတျဝငျစားမှု မရှိဘူး၊ အယုံအကွညျလညျး မရှိဘူး။ အယုံအကွညျမရှိဘူးဆိုတာက ကမြတို့က ပွေးနရေတာ ဒုက်ခသညျစခနျးမှာ နနေရေတာလေ။"
COVID-19 ကပျရောဂါနဲ့ ကွုံနရေခြိနျ အပဈအခတျရပျစဲဖို့ ကုလသမဂ်ဂ အတှငျးရေးမှူးခြုပျနဲ့ သံတမနျတှေ တိုကျတှနျးထားပမေဲ့လညျး ရခိုငျပွညျနယျမှာ တိုကျပှဲတှေ အခုအထိ ဆကျလကျပွငျး ထနျနဆေဲဖွဈပါတယျ။
ဒီလို ကနြျးမာရေး၊ လုံခွုံရေးခွိမျးခွောကျမှုတှကွေား ကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲမှာ ယှဉျပွိုငျရမယ့ျ နိုငျငံရေးပါတီတှအေနနေဲ့ စိနျခေါျမှုတှေ ရှိနတေယျလို့လညျး ရခိုငျပွညျနယျက အဓိက နိုငျငံရေးပါတီတဈခုဖွဈတဲ့ ရခိုငျအမြိုးသားပါတီ ANP ပွောခှင့ျရ ဒေါျအေးနုစိနျ ကပွောပါတယျ။ သိနျးနဲ့ခြီတဲ့ စဈရှောငျတှအေနနေဲ့ မဲပေးခှင့ျ ဆုံးရှုံးမယျဆိုရငျ ရှေးကောကျပှဲ လုပျငနျးစဉျမှာ ထိခိုကျနိုငျတယျလို့လညျး သူက သတိပေးပါတယျ။
"မဲဆန်ဒနယျတှမှော ပါဝငျတဲ့ မွို့ရှာတယျ ရပျကှကျတှေ မဲထည့ျရမယ့ျ မဲဆန်ဒရှငျတှေ တိတိကကြြ အရအေတှကျတှကေိုသာ ကောငျမှနျအောငျ မဖနျတီးပေးနိုငျဘူးဆိုရငျ ဒါဟာ လှတျလပျပွီး တရားမြှတတဲ့ ရှေးကောကျပှဲဆိုတာလညျး ထိခိုကျသှားလိမ့ျမယျ။"
ANP ပါတီလိုပဲ နိုဝငျဘာရှေးကောကျပှဲကရြငျ ရခိုငျပွညျနယျမှာ ယှဉျပွိုငျသှားဖို့ ရညျရှယျထားတဲ့ ရခိုငျဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျ ALD ပါတီ ပွောခှင့ျရ ဦးမြိုးကြောျကလညျး ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပနိုငျမယ့ျ အခွအေနအေပေါျ စိုးရိမျတယျလို့ ပွောပါတယျ။
"စဈရှောငျတှေ ဆီက မဲရနိုငျမလား၊ မရနိုငျဘူးလား ဆိုတာထကျ အဲဒီဒသေတှမှော ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပနိုငျမလားဆိုတာကို ပိုပွီးတော့ စိုးရိမျနတောပေါ့နောျ။"
ရခိုငျဒသေမှာ ရှေးကောကျပှဲကငြျးပနိုငျရေး နရေပျစှန့ျခှာသူတှအေတှကျမဲနိုငျခှင့ျတှနေဲ့ ပတျသတျပွီး မေးမွနျးဖို့ ရခိုငျပွညျနယျ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျကို ဗှီအိုအကေ ဆကျသှယျခဲ့ပမေဲ့လညျး ဖုနျးလကျခံဖွဆေိုခဲ့ခွငျး မရှိပါဘူး။
စဈရေးပဋိပက်ခတှေ အပါအဝငျ စိနျခေါျမှုတှကွေား ကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲအပေါျ ဒသေခံမဲဆန်ဒရှငျတှေ စိတျဝငျစားမှု အားနညျးနတေဲ့ အပေါျမှာလညျး နိုငျငံရေး အသိုငျးအဝနျးက စိုးရိမျနကွေပါတယျ။ ဒုက်ခသညျတှကွေားမှာလညျး ရှေးကောကျပှဲ လုပျငနျးစဉျအပေါျ ယုံကွညျမှု အားနညျးနတေယျလို့ မွပေုံမွို့နယျ ကိုငျးကွီးစဈရှောငျစခနျး တာဝနျခံ ကိုရှှစေိုးကပွောပါတယျ။
"အခုလာမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲကိုကတြော့ ကနြောျတို့က သိပျအယုံအကွညျ မရှိဘူးဗြာ။ အခုတကျနတေဲ့ အစိုးရကလညျး စဈရှောငျတှနေဲ့ ပတျသတျပွီး အားကိုးလောကျတဲ့ အနအေထားမှာမရှိတော့ လာမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲမှာလညျး မဲပေးဖို့ အစီအစဉျမရှိဘူး။ ကနြျတဲ့နရောတော့ မသိဘူးဗြ။"
ပွညျထောငျစု ရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျကတော့ ကပျရောဂါကာလနဲ့ ကွုံနရေပမေဲ့ ရှေးကောကျပှဲတှကေို နိုဝငျဘာလ ၈ ရကျနေ့မှာ ကငြျးပဖို့နဲ့ နိုငျငံရေးပါတီတှေ စညျးရုံးလှုပျရှားခှင့ျပွုကွောငျး ကွညောထားပါတယျ။ ဒါပမေဲ့လညျး ရှေးကောကျပှဲ လုပျငနျးစဉျတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ အသေးစိတျ အခကြျအလကျတှကေို ထုတျပွနျရာမှာ နှောင့ျနှေးကွန့ျကွာမှုတှနေဲ့ အသေးစိတျ မသိရသေးတဲ့အပေါျ နိုငျငံရေးပါတီတှကွေား ဝဖေနျသံတှလေညျး ထှကျပေါျနပေါတယျ။
