(Zawgyi / Unicode)
ရခိုင်ပြည်နယ် ရသေ့တောင်မြို့နယ်မှာ စစ်ရေးတင်းမာမှုတွေ ကြီးထွားလာနေတာကြောင့် ဒေသခံရွာသားတွေ ထပ်မံထွက်ပြေးနေရပါတယ်။ အပြည့်အစုံကို နိုင်အွန်းအိန်က ဆက်သွယ်မေးမြန်းပြီး တင်ပြပေးထားပါတယ်။
မကြာသေးခင် ရက်တွေကစလို့ ပစ်ခတ်မှုတွေ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ရသေ့တောင်မြို့နယ်ထဲက မယူမြစ်မှာ လုံခြုံရေးယူနေတဲ့ တပ်မတော် ရေတပ်က တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေ ကမ်းပေါ်တက်လာတာကြောင့် လုံခြုံရေးအတွက် စိုးရိမ်တဲ့ မိုးစဲကျွန်းဒေသက ရွာသားတွေ တိမ်းရှောင်နေကြတာပါ။
တပ်မတော်ရေယာဉ် ၂ စီးနဲ့ မနေ့တုန်းက လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေ ရောက်လာတာကြောင့် ကူတောင်ကျေးရွာသားတွေ နေရပ်စွန့် ထွက်ပြေးခဲ့ရတယ်လို့လည်း ဒေသခံရွာသား ကိုထွန်းအောင်က ပြောပါတယ်။
“သူတို့ ဇက်တွေဘာတွေ လာတယ်မလား။ အဲ ဇက်တွေဘာတွေ ကမ်းတက်ပြီးတော့ ရွာသားတွေအားလုံး အကုန်လုံး ထွက်ပြေးကြတယ်။ အဲကူတောင်ကျေးရွာက လူဦးရေအကုန်လုံး ၁,၅၀၀ လောက်ရှိတယ်။ အားလုံးပြေးကြတယ်။ ပြေးတာကလည်း စစ်တွေသွား နီးစပ်တဲ့ရွာလေးတွေ ပြေးနေတယ်။ စစ်တွေသွားတဲ့သူပဲ များပါတယ်။”
တိမ်းရှောင်သွားတဲ့အထဲက ရွာသားတချို့ ဒီကနေ့ နေရပ်ပြန်ကြတာရှိပေမယ့် အများစုက မပြန်ကြသေးဘူးလို့လည်း ပြောပါတယ်။
ရသေ့တောင်မြို့နယ် ကန်ပြင်ရွာမှာလည်း တပ်မတော်ရေယာဉ်က ပစ်ခတ်မှုတွေနဲ့အတူ ရောက်လာတာကြောင့် ဒေသခံတွေ နီးစပ်ရာရွာတွေကို တိမ်းရှောင်ခဲ့ရတယ်လို့ ကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးမောင်ထွန်းစိန်က ပြောပါတယ်။
“ရသေ့တောင်မှာ စလာတဲ့အချိန်က ကူတောင်ဘက်ကို လှမ်းပစ်တယ်။ ကျနော်တို့ရယ် ကူတောင်ရယ် ရွှေလောင်းတင်ရယ်။ တချိန်လုံးပစ်လိုက်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ရွာမှာဆိုရင် အိမ်ထောင်စု ၄၀၀ လောက်ရှိပါတယ်။ လူဦးရေဆို ၁,၇၀၀ ကျော်ရှိပါတယ်။ ရွာမှာရှိတဲ့လူကတော့ တယောက်မှမကျန်ဘူး။”
မနေ့က ပစ်ခတ်မှုနဲ့ပတ်သက်လို့ ရသေ့တောင်မြို့နယ်ဘက်မှာ AA ရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့နဲ့ မြန်မာစစ်ရေယာဉ်တို့အကြား အပြန်အလှန်ပစ်ခတ်မှု ဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်း တပ်မတော် ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက ပြောပါတယ်။
“မနေ့ကတော့ ကျေနာ်တို့ ရသေ့တောင်မှာတော့ ကျနော်တို့ဆီက အုပ်ချုပ်မှုကိစ္စ ဆောင်ရွက်နေတဲ့ စစ်ရေယာဉ်တွေကို AA အဖွဲ့က ထီးစွဲကျေးရွာရဲ့တောင်ဘက် မီတာ ၂၀၀၀ လောက်မှာ AA က ၆၀ မမတို့ RPG တို့ စက်သေနတ်တွေနဲ့ ပစ်ခတ်ခဲ့တာရှိတယ်။ အပြန်အလှန်ပစ်ခတ်မှု ဖြစ်ပွားခဲ့တယ်။ ကျနော်တို့ဆီက စစ်သည်တချို့တော့ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိမှု ရှိပါတယ်။”
နှစ်ဖက်တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်း တပ်မတော်ဘက်က ပြောဆိုနေပေမယ့် AA ရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ ပြောခွင့်ရ ခိုင်သုခကတော့ မနေ့က ရသေ့တောင်မြို့နယ်ဘက်မှာ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားတာ မရှိဘူးလို့ ပြောပါတယ်။
“မနေ့က ရသေ့တောင်ဘက်မှာ တိုက်ပွဲဖြစ်တာ မရှိဘူးဗျ။ မြန်မာရေတပ်သင်္ဘောကနေပြီးတော့ အဲဒီ မိုးစဲကျွန်းပေါ့နော်၊ အဲဒီမှာရှိတဲ့ ရွာတွေကို လက်နက်ကြီးတွေနဲ့ လှမ်းပြီးတော့ တောက်လျှောက်ပစ်နေတယ်လို့ သိရတယ်။”
ပစ်ခတ်မှုတွေကြောင့် မိုးစဲကျွန်းဒေသက ကူတောင်ရွာ၊ ဦးဂါရွာ၊ ရေပိုက်ဆုံ ရွာသားတွေလည်း ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေရတယ်လို့ အမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးခင်မောင်လတ်က ပြောပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ စက်တင်ဘာ ၁၇ ရက်နေ့ကလည်း မိုးစဲကျွန်းပေါ်ရှိ ရွှေလောင်းတင်ကျေးရွာထဲကို လက်နက်ကြီးကျည် ကျရောက်လို့ အမျိုးသားတဦး ပွဲချင်းပြီး သေဆုံးပြီး နောက်ထပ် ၂ ဦးလည်း ဒဏ်ရာရရှိသွားခဲ့ပါတယ်။
ဒီပစ်ခတ်မှုမှာ ရွှေလောင်းတင်ရွာဘက် ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AA အဖွဲ့နဲ့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားလို့ အပြန်အလှန် ပစ်ခတ်တာလို့ တပ်မတောာ်ဘက်က သတင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ AA ဘက်ကတော့ ရွှေလောင်းတင်ရွာဘက် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားတာ မရှိဘူးလို့ ငြင်းဆိုထားပါတယ်။
ဒီလိုပစ်ခတ်မှုကြောင့် ရွှေလောင်းတင်၊ မြင်းကန်းချောင်း၊ ကံပြင်ကျေးရွာက ရွာသားထောင်ချီ နေရပ်ကနေ တိမ်းရှောင်နေရပါတယ်။
ရသေ့တောင်မြို့နယ် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေကတော့ မိုးစဲကျွန်းမှာ စစ်ဘေးရှောင်စခန်းတခု တည်ဆောက်နိုင်ဖို့ ပြီးခဲ့တဲ့ စက်တင်ဘာ ၂၂ ရက်နေ့မှာ ရခိုင်ပြည်နယ်နဲ့ ပြည်ထောင်စုအစိုးရကိုတိုက်တွန်းထားပါတယ်။
မနေ့ကလည်း ကျောက်တော်မြို့နယ် သရက်တပင်ကျေးရွာဘက်မှာ မြန်မာစစ်တပ်ကနေ ရွာသား ၂၀ လောက် ဖမ်းဆီးထားပြီး စစ်ဆေးမှုတွေ လုပ်ဆောင်နေခဲ့သလို ဒီနေ့မှာတော့ ရွာသားတဦးကိုသာ ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားပြီး ကျန်တဲ့သူ ၁၉ ဦးကိုတော့ ပြန်လွှတ်ပေးခဲ့ပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AA အဖွဲ့တို့အကြား ၂ နှစ်နီးပါး စစ်ရေးတင်းမာမှုအတွင်း အရပ်သားအများအပြား မသင်္ကာမှုနဲ့ အဖမ်းဆီးခံရတာတွေ ထိခိုက်သေဆုံး ဒဏ်ရာရရှိမှု ရှိခဲ့သလို အရပ်သား ၂ သိန်းကျော် နေရပ်ကနေ တိမ်းရှောင်နေရပါတယ်။
ဒီသီတင်းပတ်ထဲမှာပဲ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေး အထူးကိုယ်စားလှယ် Thomas Andrews ကလည်း ရခိုင်ပြည်နယ်က စစ်ရေးပဋိပက္ခအတွင်း ကလေးငယ်တွေ အပါအဝင် အရပ်သားတွေ ထိခိုက်သေဆုံးမှုတွေ ကြုံနေရတဲ့အပေါ် သတိပေးခဲ့ပါတယ်။ တိုက်ပွဲတွေကြောင့် အရပ်သား ထိခိုက်သေဆုံးမှုတွေနဲ့ အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးနေရတဲ့ အခြေအနေတွေ ကြုံနေရတာကြောင့် ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ် တိုက်တွန်းထားတဲ့အတိုင်း အပစ်အခတ်ရပ်စဲကြဖို့လည်း လူ့အခွင့်အရေး အထူးကိုယ်စားလှယ်က တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
-------------------------
(Unicode)
ရသေ့တောငျဘကျ ပဈခတျမှုကွောင့ျ ဒသေခံထောငျခြီ အိုးအိမျစှန့ျထှကျပွေးရ
ရခိုငျပွညျနယျ ရသေ့တောငျမွို့နယျမှာ စဈရေးတငျးမာမှုတှေ ကွီးထှားလာနတောကွောင့ျ ဒသေခံရှာသားတှေ ထပျမံထှကျပွေးနရေပါတယျ။ အပွည့ျအစုံကို နိုငျအှနျးအိနျက ဆကျသှယျမေးမွနျးပွီး တငျပွပေးထားပါတယျ။
မကွာသေးခငျ ရကျတှကေစလို့ ပဈခတျမှုတှေ ဖွဈပှားနတေဲ့ ရသေ့တောငျမွို့နယျထဲက မယူမွဈမှာ လုံခွုံရေးယူနတေဲ့ တပျမတောျ ရတေပျက တပျဖှဲ့ဝငျတှေ ကမျးပေါျတကျလာတာကွောင့ျ လုံခွုံရေးအတှကျ စိုးရိမျတဲ့ မိုးစဲကြှနျးဒသေက ရှာသားတှေ တိမျးရှောငျနကွေတာပါ။
တပျမတောျရယောဉျ ၂ စီးနဲ့ မနေ့တုနျးက လုံခွုံရေးတပျဖှဲ့တှေ ရောကျလာတာကွောင့ျ ကူတောငျကြေးရှာသားတှေ နရေပျစှန့ျ ထှကျပွေးခဲ့ရတယျလို့လညျး ဒသေခံရှာသား ကိုထှနျးအောငျက ပွောပါတယျ။
“သူတို့ ဇကျတှဘောတှေ လာတယျမလား။ အဲ ဇကျတှဘောတှေ ကမျးတကျပွီးတော့ ရှာသားတှအေားလုံး အကုနျလုံး ထှကျပွေးကွတယျ။ အဲကူတောငျကြေးရှာက လူဦးရအေကုနျလုံး ၁,၅၀၀ လောကျရှိတယျ။ အားလုံးပွေးကွတယျ။ ပွေးတာကလညျး စဈတှသှေား နီးစပျတဲ့ရှာလေးတှေ ပွေးနတေယျ။ စဈတှသှေားတဲ့သူပဲ မြားပါတယျ။”
တိမျးရှောငျသှားတဲ့အထဲက ရှာသားတခြို့ ဒီကနေ့ နရေပျပွနျကွတာရှိပမေယ့ျ အမြားစုက မပွနျကွသေးဘူးလို့လညျး ပွောပါတယျ။
ရသေ့တောငျမွို့နယျ ကနျပွငျရှာမှာလညျး တပျမတောျရယောဉျက ပဈခတျမှုတှနေဲ့အတူ ရောကျလာတာကွောင့ျ ဒသေခံတှေ နီးစပျရာရှာတှကေို တိမျးရှောငျခဲ့ရတယျလို့ ကြေးရှာအုပျခြုပျရေးမှူး ဦးမောငျထှနျးစိနျက ပွောပါတယျ။
“ရသေ့တောငျမှာ စလာတဲ့အခြိနျက ကူတောငျဘကျကို လှမျးပဈတယျ။ ကနြောျတို့ရယျ ကူတောငျရယျ ရှှလေောငျးတငျရယျ။ တခြိနျလုံးပဈလိုကျပါတယျ။ ကနြောျတို့ရှာမှာဆိုရငျ အိမျထောငျစု ၄၀၀ လောကျရှိပါတယျ။ လူဦးရဆေို ၁,၇၀၀ ကြောျရှိပါတယျ။ ရှာမှာရှိတဲ့လူကတော့ တယောကျမှမကနြျဘူး။”
မနေ့က ပဈခတျမှုနဲ့ပတျသကျလို့ ရသေ့တောငျမွို့နယျဘကျမှာ AA ရခိုငျလကျနကျကိုငျအဖှဲ့နဲ့ မွနျမာစဈရယောဉျတို့အကွား အပွနျအလှနျပဈခတျမှု ဖွဈပှားခဲ့ကွောငျး တပျမတောျ ပွောရေးဆိုခှင့ျရှိသူ ဗိုလျခြုပျဇောျမငျးထှနျးက ပွောပါတယျ။
“မနေ့ကတော့ ကြနောျတို့ ရသေ့တောငျမှာတော့ ကနြောျတို့ဆီက အုပျခြုပျမှုကိစ်စ ဆောငျရှကျနတေဲ့ စဈရယောဉျတှကေို AA အဖှဲ့က ထီးစှဲကြေးရှာရဲ့တောငျဘကျ မီတာ ၂၀၀၀ လောကျမှာ AA က ၆၀ မမတို့ RPG တို့ စကျသနေတျတှနေဲ့ ပဈခတျခဲ့တာရှိတယျ။ အပွနျအလှနျပဈခတျမှု ဖွဈပှားခဲ့တယျ။ ကနြောျတို့ဆီက စဈသညျတခြို့တော့ ထိခိုကျဒဏျရာရရှိမှု ရှိပါတယျ။”
နှဈဖကျတိုကျပှဲဖွဈပှားခဲ့ကွောငျး တပျမတောျဘကျက ပွောဆိုနပေမေယ့ျ AA ရခိုငျလကျနကျကိုငျအဖှဲ့ ပွောခှင့ျရ ခိုငျသုခကတော့ မနေ့က ရသေ့တောငျမွို့နယျဘကျမှာ တိုကျပှဲဖွဈပှားတာ မရှိဘူးလို့ ပွောပါတယျ။
“မနေ့က ရသေ့တောငျဘကျမှာ တိုကျပှဲဖွဈတာ မရှိဘူးဗြ။ မွနျမာရတေပျသငျ်ဘောကနပွေီးတော့ အဲဒီ မိုးစဲကြှနျးပေါ့နောျ၊ အဲဒီမှာရှိတဲ့ ရှာတှကေို လကျနကျကွီးတှနေဲ့ လှမျးပွီးတော့ တောကျလြှောကျပဈနတေယျလို့ သိရတယျ။”
ပဈခတျမှုတှကွေောင့ျ မိုးစဲကြှနျးဒသေက ကူတောငျရှာ၊ ဦးဂါရှာ၊ ရပေိုကျဆုံ ရှာသားတှလေညျး ထှကျပွေးတိမျးရှောငျနရေတယျလို့ အမြိုးသားလှှတျတောျကိုယျစားလှယျ ဦးခငျမောငျလတျက ပွောပါတယျ။
ပွီးခဲ့တဲ့ စကျတငျဘာ ၁၇ ရကျနေ့ကလညျး မိုးစဲကြှနျးပေါျရှိ ရှှလေောငျးတငျကြေးရှာထဲကို လကျနကျကွီးကညြျ ကရြောကျလို့ အမြိုးသားတဦး ပှဲခငြျးပွီး သဆေုံးပွီး နောကျထပျ ၂ ဦးလညျး ဒဏျရာရရှိသှားခဲ့ပါတယျ။
ဒီပဈခတျမှုမှာ ရှှလေောငျးတငျရှာဘကျ ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AA အဖှဲ့နဲ့ တိုကျပှဲဖွဈပှားလို့ အပွနျအလှနျ ပဈခတျတာလို့ တပျမတောာျဘကျက သတငျးထုတျပွနျထားပါတယျ။ AA ဘကျကတော့ ရှှလေောငျးတငျရှာဘကျ တိုကျပှဲဖွဈပှားတာ မရှိဘူးလို့ ငွငျးဆိုထားပါတယျ။
ဒီလိုပဈခတျမှုကွောင့ျ ရှှလေောငျးတငျ၊ မွငျးကနျးခြောငျး၊ ကံပွငျကြေးရှာက ရှာသားထောငျခြီ နရေပျကနေ တိမျးရှောငျနရေပါတယျ။
ရသေ့တောငျမွို့နယျ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျတှကေတော့ မိုးစဲကြှနျးမှာ စဈဘေးရှောငျစခနျးတခု တညျဆောကျနိုငျဖို့ ပွီးခဲ့တဲ့ စကျတငျဘာ ၂၂ ရကျနေ့မှာ ရခိုငျပွညျနယျနဲ့ ပွညျထောငျစုအစိုးရကိုတိုကျတှနျးထားပါတယျ။
မနေ့ကလညျး ကြောကျတောျမွို့နယျ သရကျတပငျကြေးရှာဘကျမှာ မွနျမာစဈတပျကနေ ရှာသား ၂၀ လောကျ ဖမျးဆီးထားပွီး စဈဆေးမှုတှေ လုပျဆောငျနခေဲ့သလို ဒီနေ့မှာတော့ ရှာသားတဦးကိုသာ ဆကျလကျထိနျးသိမျးထားပွီး ကနြျတဲ့သူ ၁၉ ဦးကိုတော့ ပွနျလှှတျပေးခဲ့ပါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျအတှငျး မွနျမာစဈတပျနဲ့ ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AA အဖှဲ့တို့အကွား ၂ နှဈနီးပါး စဈရေးတငျးမာမှုအတှငျး အရပျသားအမြားအပွား မသငျ်ကာမှုနဲ့ အဖမျးဆီးခံရတာတှေ ထိခိုကျသဆေုံး ဒဏျရာရရှိမှု ရှိခဲ့သလို အရပျသား ၂ သိနျးကြောျ နရေပျကနေ တိမျးရှောငျနရေပါတယျ။
ဒီသီတငျးပတျထဲမှာပဲ ကုလသမဂ်ဂရဲ့ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ လူ့အခှင့ျအရေး အထူးကိုယျစားလှယျ Thomas Andrews ကလညျး ရခိုငျပွညျနယျက စဈရေးပဋိပက်ခအတှငျး ကလေးငယျတှေ အပါအဝငျ အရပျသားတှေ ထိခိုကျသဆေုံးမှုတှေ ကွုံနရေတဲ့အပေါျ သတိပေးခဲ့ပါတယျ။ တိုကျပှဲတှကွေောင့ျ အရပျသား ထိခိုကျသဆေုံးမှုတှနေဲ့ အိုးအိမျစှန့ျခှာ ထှကျပွေးနရေတဲ့ အခွအေနတှေေ ကွုံနရေတာကွောင့ျ ကုလသမဂ်ဂ အတှငျးရေးမှူးခြုပျ တိုကျတှနျးထားတဲ့အတိုငျး အပဈအခတျရပျစဲကွဖို့လညျး လူ့အခှင့ျအရေး အထူးကိုယျစားလှယျက တိုကျတှနျးထားပါတယျ။
