(Zawgyi / Unicode)
နိုဝင်ဘာလထဲ ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ ပတ်သက်လို့ တပ်မတော် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်နဲ့ အတိုက်အခံ နိုင်ငံရေးပါတီ ၃၀ ကျော်တို့ မကြာသေးခင်တုန်းက တွေ့ဆုံခဲ့ကြတဲ့အပေါ် မြန်မာ့နိုင်ငံရေး အကဲခတ်တွေရဲ့ အမြင်တွေကို မဆုမွန် စုစည်း တင်ပြထားပါတယ်။
အဓိကအတိုက်အခံပါတီဖြစ်တဲ့ ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ အပါအဝင် နိုင်ငံရေးပါတီ ၃၄ ခုက ခေါင်းဆောင်တွေ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်နဲ့ တွေ့ဆုံပြီး ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်ငန်းစဉ်တွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့တဲ့အပေါ် မေးခွန်းတွေ ထွက်ပေါ်လာနေပါတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပဖို့ လပိုင်းအလိုမှာ အတိုက်အခံ နိုင်ငံရေးအင်အားစုတွေနဲ့ တပ်မတော်အကြီးအကဲတို့ တွေ့ဆုံတာဟာ နည်းလမ်းမကျဘူးဆိုပြီး ဝေဖန်သူတွေရှိသလို နိုင်ငံရေးလုပ်ငန်းစဉ် တစိတ်တပိုင်းအဖြစ် ယူဆသူတွေလည်း ရှိပါတယ်။
နိုင်ငံရေးအကဲခတ် ဦးအောင်သူငြိမ်းကတော့ နိုင်ငံရေးပါတီတွေ အနေနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ ဆက်နွှယ်နေတဲ့ စိုးရိမ်မှုတွေအတွက် တွေ့ဆုံခဲ့တာ ဖြစ်မယ်လို့ မြင်ပါတယ်။
“ကျနော်မြင်တာကတော့ သူတို့ကလည်း ဒီနိုင်ငံမှာ မဲပေးရမယ့်သူတွေ ဝင်ပြိုင်ကြမယ့်သူတွေ ဆိုတော့လည်း ပြောရေးဆိုခွင့် ရှိတာပေါ့လေ။ ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် ထွက်ပေါ်လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်က နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှုတွေလို တခြားအကြောင်းတွေ ဖြစ်စေမယ်လို့ သူတို့အနေနဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်မှု ရှိနိုင်တာပေါ့။ တဖက်ကလည်း ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်နဲ့ ပါတီတွေ သွားရောက်တွေ့ဆုံတဲ့ ကိစ္စအပေါ် ဆိုရှယ်မီဒီယာတွေမှာလည်း ဝေဖန်ပြောဆိုနေကြတာတွေ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျနော့်အမြင်ကတော့ ဒီပါတီအဖွဲ့တွေက ပထမပိုင်းမှာ သူတို့က သမ္မတကို တွေ့ခွင့်တောင်းတာတွေ ရှိခဲ့တယ်။ ဒီလို တွေ့ခွင့်တောင်းတာကလည်း ဘယ်အချိန်မှ မဖြစ်ခဲ့ဘူး။ အဲ့လိုဆိုတော့ ဒီလို တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်နဲ့ တွေ့ကြရတာမျိုး ဖြစ်သွားတာပေါ့။
“ကာချုပ်နဲ့ တွေ့တော့လည်း သူတို့ဘက်က တတ်နိုင်သလောက် စောင့်ကြည့်မယ်ဆိုတဲ့ အဖြေ ရခဲ့တာပေါ့။ နောက်တခုကလည်း တပ်မတော်ဘက်ကတော့ ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်ငန်းစဉ်အပေါ် ပါဝင်ပတ်သက်နိုင်မှုကတော့ ဘာမှမရှိပါဘူး။ တခုရှိတာက ဘယ်လိုပဲ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်တွေ ထွက်ထွက်ပေါ့လေ တပ်မတော်နဲ့ အခုလက်ရှိ နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်မှုတွေနဲ့က ကျနော်ထင်တယ် အရပ်ဘက် စစ်ဘက် ဆက်ဆံရေးတွေကိုတော့ အဲ့ဒါတွေကို ကောင်းအောင် အဲ့ဒါကိုတော့ ဆက်ပြီး လုပ်ရဦးမယ့် အနေအထားလို့ ထင်ပါတယ်။”
သောကြာနေ့က တွေ့ဆုံမှုအတွင်းမှာတော့ ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်ရဲ့ ဆောင်ရွက်မှုတွေမှာ မမျှတဘူးလို့ ယူဆတာတွေကို နိုင်ငံရေးပါတီတွေဘက်က ဆွေးနွေးခဲ့ကြသလို ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ကတော့ ရွေးကောက်ပွဲ မျှမျှတတ ကျင်းပနိုင်ရေး အကူအညီပေးဖို့ ကတိပြုခဲ့ကြောင်းလည်း တွေ့ဆုံရာမှာ ပါဝင်သူတွေက ပြောပါတယ်။
တိုင်းရင်းသား နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်တယောက်ဖြစ်တဲ့ ကချင်ပြည်နယ် ပြည်သူ့ပါတီ ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာတူးဂျာကလည်း နိုင်ငံရေးပါတီတွေအနေနဲ့ စိုးရိမ်စရာ အကြောင်းရင်းတွေ ရှိနေတာကြောင့် တွေ့ဆုံခဲ့တာလို့ သုံးသပ်ပါတယ်။
“ရွေးကောက်ပွဲကလည်း နီးလာပြီဆိုတော့ သူတို့က တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ကို အကြံဉာဏ်တောင်းချင်တာတွေ တင်ပြချင်တာတွေ ရှိမှာပေါ့။ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဘက်ကတော့ အားလုံးပါဝင်ဝိုင်းဝန်းပြီး တရားမျှမျှတတနဲ့ လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်အောင် ကြိုးစားသင့်တယ်ပေါ့။ ကျနော့်အမြင်ကတော့ အခုချိန်မှာ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ဘက်ကလည်း အတတ်နိုင်ဆုံး ကြိုးစားနေတာတော့ တွေ့မြင်နေရတယ်။ ဒါပေမယ့် အားနည်းချက်တွေ တချို့တော့ ရှိနေတာပေါ့။ ကျန်တဲ့အပိုင်းကလည်း ဒီ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကိုဗစ်ကြောင့် ကန့်သတ်ချက်တွေကတော့ ရှိနေတာပေါ့။
“ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပဖို့ အတွက်ကလည်း ၂ လကျော်လောက် လိုသေးတယ်ဆိုတော့ ကျနော်တို့ဘက်ကလည်း စောင့်ကြည့်နေကြပါတယ်။ ကျနော်တို့ ဖြစ်စေချင်တာကလည်း လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကိုပဲ ဖြစ်စေချင်ပါတယ်။ ကော်မရှင်ဘက်ကလည်း လွတ်လပ် တရားမျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်အောင် ရိုးသားဖြောင့်မတ်စွာနဲ့ ကြိုးစားပေးလိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။ တပ်မတော်ဘက် အနေနဲ့ကတော့ ရွေးကောက်ပွဲကို ဖျက်လိုဖျက်ဆီးစိတ်နဲ့ လုပ်မယ်မထင်ဘူး။ လွတ်လပ် တရားမျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်အောင် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မယ်လို့ အားပေးလိမ့်မယ်လို့ ကျနော်မျှော်လင့်ပါတယ်။”
တွေ့ဆုံမှုအတွင်း ရွေးကောက်ပွဲမှာ မျှတမှုမရှိခဲ့ရင် တပ်မတော်အကြီးအကဲတဦး အနေနဲ့ ဖြေရှင်းပေးနိုင်မလား ဆိုတာကိုလည်း နိုင်ငံရေးပါတီတွေက မေးမြန်းခဲ့ကြတယ်လို့ တက်ရောက်သူတချို့က ပြောပါတယ်။ နိုင်ငံရေးအကဲခတ် ဒေါက်တာရန်မျိုးသိမ်းကတော့ နိုင်ငံရေးပါတီတွေအနေနဲ့ စိုးရိမ်မှုတွေ ရှိနေတယ်ဆိုရင်လည်း ရွေးကောက်ပွဲလုပ်ငန်းစဉ်အရ ဖြေရှင်းသင့်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။
“ကျနော့်အမြင်ကတော့ တပ်မတော်အနေနဲ့ရော တပ်မတော်ခေါင်းဆောင်တွေ အနေနဲ့ရော ဥပဒေတွေ နည်းဥပဒေတွေအရ ကြားဝင်ဆောင်ရွက်လုပ်ပိုင်ခွင့်က ဘာမှမရှိထားဘူး။ အဲဒီအတွက်ကြောင့်မို့လို့ ဒီရွေးကောက်ပွဲအတွက် သူတို့ သွားတွေ့တယ်ဆိုတာက တကယ်တမ်းပြောရရင် အနာနဲ့ဆေးနဲ့ လွဲနေတယ်။ ခုတ်ရာတခြား ရှရာတခြား ဖြစ်နေတယ်လို့ မြင်တယ်။ တကယ်တမ်း ဖြစ်သင့်တာက စိုးရိမ်တယ်ဆိုရင် အချက်အလက် အထောက်အထားတွေနဲ့ ဥပဒေ နည်းဥပဒေတွေနဲ့အညီ ဥပဒေ နည်းဥပဒေတွေနဲ့ ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်ကို စာတင်တာမျိုး ဒါမှမဟုတ် တွေ့ဆုံခွင့်တောင်းတာမျိုး လုပ်မယ်ဆိုရင် ဒါက ပိုပြီးတော့ ကြောင်းကျိုးဆီလျော်မယ်လို့ ထင်တယ်။”
ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက် လုပ်ငန်းစဉ်တွေအပေါ် အခြေခံဥပဒေအရ တပ်မတော်ဘက်က လွှမ်းမိုးဆောင်ရွက်နိုင်မှာ မဟုတ်ပေမယ့် နိုင်ငံအခြေအနေကိုတော့ တပ်ဘက်က စောင့်ကြည့်နေတယ်ဆိုတဲ့ သဘောမျိုး တွေ့မြင်ရတယ်လို့ နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်နေတဲ့ သီပေါ ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်ဟောင်း ဦးရဲထွန်းက မြင်ပါတယ်။
“ကော်မရှင်ရဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေအပေါ် မကြေမလည် ဖြစ်နေတာတွေ တဖြည်းဖြည်း များလာတာပေါ့လေ။ နောက်တခုက ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ တက်လာတဲ့အစိုးရကပဲ ခန့်အပ်တဲ့ကော်မရှင် ဖြစ်နေတော့ ဒါကလည်း အခြေခံဥပဒေရဲ့ အားနည်းချက်ပေါ့။ ရွေးကောက်ပွဲမှာ အညစ်ပတ်ခံရရင် သူတို့က ဘာလုပ်မလဲဆိုပြီး တပ်မတော် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ကို သွားပြီး ပြောထားရင် ကောင်းမယ်ဆိုပြီး သွားတိုင်တာပေါ့ဗျာ၊ အားကိုးရှာတဲ့သဘောပေါ့။ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဘက်ကတော့ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောလိုက်တာကတော့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ တရားမျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်အောင် အတတ်နိုင်ဆုံး ကူညီဆောင်ရွက်ပါ့မယ် လို့တော့ ပြောလိုက်တာပေါ့။
“မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အခြေအနေ မြန်မာပြည်သူလူထုရဲ့ အခြေအနေ သိပ်ဆိုးဆိုးဝါးဝါးကြီး ဖြစ်မသွားအောင် အမြဲစောင့်ကြည့်နေတယ်ဆိုတဲ့ စကားလုံးမျိုးတွေတော့ ပါတာပေါ့ဗျာ။ သိပ်အခြေအနေဆိုးလာရင် တပ်ကတော့ ကြည့်နေမှာ မဟုတ်ဘူးဆိုတဲ့ သဘောမျိုးလည်း ယူလို့ရတာပေါ့နော်။ ဒါပေမယ့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနဲ့ တည်ဆဲဥပဒေတွေအရတော့ တပ်မတော်ဘက်က တရားဝင် ဘာမှ လုပ်ပိုင်ဆောင်ရွက်ခွင့်မရှိဘူး ဆိုတာကိုလည်း သူအသိပေးလိုက်တဲ့ သဘောလည်း ပါပါတယ်။”
တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်နဲ့ တွေ့ဆုံချိန် ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် တာဝန်ရှိသူတွေ လဲလှယ်ဖို့၊ တပ်မတော်ဘက်က ကာလုံခေါ်ဖို့ အစရှိသဖြင့် နိုင်ငံရေးပါတီတွေဘက်က ဆွေးနွေးခဲ့သလို တပ်မတော်ဘက်က အဓိက ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ ပတ်သက်တဲ့အထဲ အထူးသဖြင့် ပြည်သူ့ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ရွေးချယ်တင်မြှောက်ရာမှာ တပ်မတော်ရဲ့ အမျိုးသားနိုင်ငံရေး ဦးဆောင်မှု အခန်းကဏ္ဍကို နားလည်သဘောပေါက်သူ၊ အမျိုး၊ ဘာသာ၊ သာသနာကို နည်းမှန်၊ လမ်းမှန်ဖြင့် စနစ်တကျ ထိန်းသိမ်းနိုင်သူ၊ နောက် ပြည်ပအဖွဲ့အစည်းများ၊ နိုင်ငံခြားသားများ၏ လွှမ်းမိုးခြင်း မခံရသူ စသည့် အချက် ၆ ချက်နှင့် ပြည့်စုံသူတို့ကို မှန်မှန်ကန်ကန် ရွေးချယ်ကြစေလိုကြောင်း စတဲ့ အမြင်ချင်း ဖလှယ်ခဲ့ပါတယ်လို့ တပ်မတော် သတင်းမှန်ပြန်ကြားရေးအဖွဲ့က သတင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
-------------------------------
(Unicode)
တပျခြုပျနဲ့ နိုငျငံရေးပါတီတှေ တှေ့ဆုံမှုအပေါျ အကဲခတျတှအေမွငျ
နိုဝငျဘာလထဲ ကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲနဲ့ ပတျသကျလို့ တပျမတောျ ကာကှယျရေးဦးစီးခြုပျနဲ့ အတိုကျအခံ နိုငျငံရေးပါတီ ၃၀ ကြောျတို့ မကွာသေးခငျတုနျးက တှေ့ဆုံခဲ့ကွတဲ့အပေါျ မွနျမာ့နိုငျငံရေး အကဲခတျတှရေဲ့ အမွငျတှကေို မဆုမှနျ စုစညျး တငျပွထားပါတယျ။
အဓိကအတိုကျအခံပါတီဖွဈတဲ့ ပွညျထောငျစုကွံ့ခိုငျရေးနဲ့ ဖှံ့ဖွိုးရေးပါတီ အပါအဝငျ နိုငျငံရေးပါတီ ၃၄ ခုက ခေါငျးဆောငျတှေ တပျမတောျကာကှယျရေးဦးစီးခြုပျ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျနဲ့ တှေ့ဆုံပွီး ရှေးကောကျပှဲ လုပျငနျးစဉျတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးခဲ့တဲ့အပေါျ မေးခှနျးတှေ ထှကျပေါျလာနပေါတယျ။ ရှေးကောကျပှဲကငြျးပဖို့ လပိုငျးအလိုမှာ အတိုကျအခံ နိုငျငံရေးအငျအားစုတှနေဲ့ တပျမတောျအကွီးအကဲတို့ တှေ့ဆုံတာဟာ နညျးလမျးမကဘြူးဆိုပွီး ဝဖေနျသူတှရှေိသလို နိုငျငံရေးလုပျငနျးစဉျ တစိတျတပိုငျးအဖွဈ ယူဆသူတှလေညျး ရှိပါတယျ။
နိုငျငံရေးအကဲခတျ ဦးအောငျသူငွိမျးကတော့ နိုငျငံရေးပါတီတှေ အနနေဲ့ ရှေးကောကျပှဲနဲ့ ဆကျနှှယျနတေဲ့ စိုးရိမျမှုတှအေတှကျ တှေ့ဆုံခဲ့တာ ဖွဈမယျလို့ မွငျပါတယျ။
“ကနြောျမွငျတာကတော့ သူတို့ကလညျး ဒီနိုငျငံမှာ မဲပေးရမယ့ျသူတှေ ဝငျပွိုငျကွမယ့ျသူတှေ ဆိုတော့လညျး ပွောရေးဆိုခှင့ျ ရှိတာပေါ့လေ။ ဘယျလိုပဲဖွဈဖွဈ ထှကျပေါျလာမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲရလဒျက နိုငျငံရေး မတညျငွိမျမှုတှလေို တခွားအကွောငျးတှေ ဖွဈစမေယျလို့ သူတို့အနနေဲ့ စိုးရိမျပူပနျမှု ရှိနိုငျတာပေါ့။ တဖကျကလညျး ကာကှယျရေးဦးစီးခြုပျနဲ့ ပါတီတှေ သှားရောကျတှေ့ဆုံတဲ့ ကိစ်စအပေါျ ဆိုရှယျမီဒီယာတှမှောလညျး ဝဖေနျပွောဆိုနကွေတာတှေ ရှိပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ကနြော့ျအမွငျကတော့ ဒီပါတီအဖှဲ့တှကေ ပထမပိုငျးမှာ သူတို့က သမ်မတကို တှေ့ခှင့ျတောငျးတာတှေ ရှိခဲ့တယျ။ ဒီလို တှေ့ခှင့ျတောငျးတာကလညျး ဘယျအခြိနျမှ မဖွဈခဲ့ဘူး။ အဲ့လိုဆိုတော့ ဒီလို တပျမတောျကာကှယျရေးဦးစီးခြုပျနဲ့ တှေ့ကွရတာမြိုး ဖွဈသှားတာပေါ့။
“ကာခြုပျနဲ့ တှေ့တော့လညျး သူတို့ဘကျက တတျနိုငျသလောကျ စောင့ျကွည့ျမယျဆိုတဲ့ အဖွေ ရခဲ့တာပေါ့။ နောကျတခုကလညျး တပျမတောျဘကျကတော့ ရှေးကောကျပှဲ လုပျငနျးစဉျအပေါျ ပါဝငျပတျသကျနိုငျမှုကတော့ ဘာမှမရှိပါဘူး။ တခုရှိတာက ဘယျလိုပဲ ရှေးကောကျပှဲရလဒျတှေ ထှကျထှကျပေါ့လေ တပျမတောျနဲ့ အခုလကျရှိ နိုငျငံရေး ခေါငျးဆောငျမှုတှနေဲ့က ကနြောျထငျတယျ အရပျဘကျ စဈဘကျ ဆကျဆံရေးတှကေိုတော့ အဲ့ဒါတှကေို ကောငျးအောငျ အဲ့ဒါကိုတော့ ဆကျပွီး လုပျရဦးမယ့ျ အနအေထားလို့ ထငျပါတယျ။”
သောကွာနေ့က တှေ့ဆုံမှုအတှငျးမှာတော့ ပွညျထောငျစုရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျရဲ့ ဆောငျရှကျမှုတှမှော မမြှတဘူးလို့ ယူဆတာတှကေို နိုငျငံရေးပါတီတှဘေကျက ဆှေးနှေးခဲ့ကွသလို ကာကှယျရေးဦးစီးခြုပျကတော့ ရှေးကောကျပှဲ မြှမြှတတ ကငြျးပနိုငျရေး အကူအညီပေးဖို့ ကတိပွုခဲ့ကွောငျးလညျး တှေ့ဆုံရာမှာ ပါဝငျသူတှကေ ပွောပါတယျ။
တိုငျးရငျးသား နိုငျငံရေးခေါငျးဆောငျတယောကျဖွဈတဲ့ ကခငြျပွညျနယျ ပွညျသူ့ပါတီ ဥက်ကဋ်ဌ ဒေါကျတာတူးဂြာကလညျး နိုငျငံရေးပါတီတှအေနနေဲ့ စိုးရိမျစရာ အကွောငျးရငျးတှေ ရှိနတောကွောင့ျ တှေ့ဆုံခဲ့တာလို့ သုံးသပျပါတယျ။
“ရှေးကောကျပှဲကလညျး နီးလာပွီဆိုတော့ သူတို့က တပျမတောျကာကှယျရေးဦးစီးခြုပျကို အကွံဉာဏျတောငျးခငြျတာတှေ တငျပွခငြျတာတှေ ရှိမှာပေါ့။ တပျမတောျကာကှယျရေးဦးစီးခြုပျ ဘကျကတော့ အားလုံးပါဝငျဝိုငျးဝနျးပွီး တရားမြှမြှတတနဲ့ လှတျလပျပွီး တရားမြှတတဲ့ ရှေးကောကျပှဲဖွဈအောငျ ကွိုးစားသင့ျတယျပေါ့။ ကနြော့ျအမွငျကတော့ အခုခြိနျမှာ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျဘကျကလညျး အတတျနိုငျဆုံး ကွိုးစားနတောတော့ တှေ့မွငျနရေတယျ။ ဒါပမေယ့ျ အားနညျးခကြျတှေ တခြို့တော့ ရှိနတောပေါ့။ ကနြျတဲ့အပိုငျးကလညျး ဒီ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈပိုး ကိုဗဈကွောင့ျ ကန့ျသတျခကြျတှကေတော့ ရှိနတောပေါ့။
“ရှေးကောကျပှဲကငြျးပဖို့ အတှကျကလညျး ၂ လကြောျလောကျ လိုသေးတယျဆိုတော့ ကနြောျတို့ဘကျကလညျး စောင့ျကွည့ျနကွေပါတယျ။ ကနြောျတို့ ဖွဈစခေငြျတာကလညျး လှတျလပျပွီး တရားမြှတတဲ့ ရှေးကောကျပှဲကိုပဲ ဖွဈစခေငြျပါတယျ။ ကောျမရှငျဘကျကလညျး လှတျလပျ တရားမြှတတဲ့ ရှေးကောကျပှဲဖွဈအောငျ ရိုးသားဖွောင့ျမတျစှာနဲ့ ကွိုးစားပေးလိမ့ျမယျလို့ မြှောျလင့ျပါတယျ။ တပျမတောျဘကျ အနနေဲ့ကတော့ ရှေးကောကျပှဲကို ဖကြျလိုဖကြျဆီးစိတျနဲ့ လုပျမယျမထငျဘူး။ လှတျလပျ တရားမြှတတဲ့ ရှေးကောကျပှဲဖွဈအောငျ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမယျလို့ အားပေးလိမ့ျမယျလို့ ကနြောျမြှောျလင့ျပါတယျ။”
တှေ့ဆုံမှုအတှငျး ရှေးကောကျပှဲမှာ မြှတမှုမရှိခဲ့ရငျ တပျမတောျအကွီးအကဲတဦး အနနေဲ့ ဖွရှေငျးပေးနိုငျမလား ဆိုတာကိုလညျး နိုငျငံရေးပါတီတှကေ မေးမွနျးခဲ့ကွတယျလို့ တကျရောကျသူတခြို့က ပွောပါတယျ။ နိုငျငံရေးအကဲခတျ ဒေါကျတာရနျမြိုးသိမျးကတော့ နိုငျငံရေးပါတီတှအေနနေဲ့ စိုးရိမျမှုတှေ ရှိနတေယျဆိုရငျလညျး ရှေးကောကျပှဲလုပျငနျးစဉျအရ ဖွရှေငျးသင့ျတယျလို့ မွငျပါတယျ။
“ကနြော့ျအမွငျကတော့ တပျမတောျအနနေဲ့ရော တပျမတောျခေါငျးဆောငျတှေ အနနေဲ့ရော ဥပဒတှေေ နညျးဥပဒတှေအေရ ကွားဝငျဆောငျရှကျလုပျပိုငျခှင့ျက ဘာမှမရှိထားဘူး။ အဲဒီအတှကျကွောင့ျမို့လို့ ဒီရှေးကောကျပှဲအတှကျ သူတို့ သှားတှေ့တယျဆိုတာက တကယျတမျးပွောရရငျ အနာနဲ့ဆေးနဲ့ လှဲနတေယျ။ ခုတျရာတခွား ရှရာတခွား ဖွဈနတေယျလို့ မွငျတယျ။ တကယျတမျး ဖွဈသင့ျတာက စိုးရိမျတယျဆိုရငျ အခကြျအလကျ အထောကျအထားတှနေဲ့ ဥပဒေ နညျးဥပဒတှေနေဲ့အညီ ဥပဒေ နညျးဥပဒတှေနေဲ့ ပွညျထောငျစုရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျကို စာတငျတာမြိုး ဒါမှမဟုတျ တှေ့ဆုံခှင့ျတောငျးတာမြိုး လုပျမယျဆိုရငျ ဒါက ပိုပွီးတော့ ကွောငျးကြိုးဆီလြောျမယျလို့ ထငျတယျ။”
ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျရဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျ လုပျငနျးစဉျတှအေပေါျ အခွခေံဥပဒအေရ တပျမတောျဘကျက လှှမျးမိုးဆောငျရှကျနိုငျမှာ မဟုတျပမေယ့ျ နိုငျငံအခွအေနကေိုတော့ တပျဘကျက စောင့ျကွည့ျနတေယျဆိုတဲ့ သဘောမြိုး တှေ့မွငျရတယျလို့ နိုငျငံရေးလေ့လာသုံးသပျနတေဲ့ သီပေါ ပွညျသူ့လှှတျတောျ ကိုယျစားလှယျဟောငျး ဦးရဲထှနျးက မွငျပါတယျ။
“ကောျမရှငျရဲ့ ဆောငျရှကျခကြျတှအေပေါျ မကွမေလညျ ဖွဈနတောတှေ တဖွညျးဖွညျး မြားလာတာပေါ့လေ။ နောကျတခုက ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျက ဖှဲ့စညျးပုံအခွခေံဥပဒအေရ တကျလာတဲ့အစိုးရကပဲ ခန့ျအပျတဲ့ကောျမရှငျ ဖွဈနတေော့ ဒါကလညျး အခွခေံဥပဒရေဲ့ အားနညျးခကြျပေါ့။ ရှေးကောကျပှဲမှာ အညဈပတျခံရရငျ သူတို့က ဘာလုပျမလဲဆိုပွီး တပျမတောျ ကာကှယျရေးဦးစီးခြုပျကို သှားပွီး ပွောထားရငျ ကောငျးမယျဆိုပွီး သှားတိုငျတာပေါ့ဗြာ၊ အားကိုးရှာတဲ့သဘောပေါ့။ တပျမတောျကာကှယျရေးဦးစီးခြုပျ ဘကျကတော့ ပှင့ျပှင့ျလငျးလငျး ပွောလိုကျတာကတော့ ရှေးကောကျပှဲမှာ တရားမြှတတဲ့ ရှေးကောကျပှဲဖွဈအောငျ အတတျနိုငျဆုံး ကူညီဆောငျရှကျပါ့မယျ လို့တော့ ပွောလိုကျတာပေါ့။
“မွနျမာနိုငျငံရဲ့ အခွအေနေ မွနျမာပွညျသူလူထုရဲ့ အခွအေနေ သိပျဆိုးဆိုးဝါးဝါးကွီး ဖွဈမသှားအောငျ အမွဲစောင့ျကွည့ျနတေယျဆိုတဲ့ စကားလုံးမြိုးတှတေော့ ပါတာပေါ့ဗြာ။ သိပျအခွအေနဆေိုးလာရငျ တပျကတော့ ကွည့ျနမှော မဟုတျဘူးဆိုတဲ့ သဘောမြိုးလညျး ယူလို့ရတာပေါ့နောျ။ ဒါပမေယ့ျ ဖှဲ့စညျးပုံအခွခေံဥပဒနေဲ့ တညျဆဲဥပဒတှေအေရတော့ တပျမတောျဘကျက တရားဝငျ ဘာမှ လုပျပိုငျဆောငျရှကျခှင့ျမရှိဘူး ဆိုတာကိုလညျး သူအသိပေးလိုကျတဲ့ သဘောလညျး ပါပါတယျ။”
တပျမတောျကာကှယျရေးဦးစီးခြုပျနဲ့ တှေ့ဆုံခြိနျ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျ တာဝနျရှိသူတှေ လဲလှယျဖို့၊ တပျမတောျဘကျက ကာလုံခေါျဖို့ အစရှိသဖွင့ျ နိုငျငံရေးပါတီတှဘေကျက ဆှေးနှေးခဲ့သလို တပျမတောျဘကျက အဓိက ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲနဲ့ ပတျသကျတဲ့အထဲ အထူးသဖွင့ျ ပွညျသူ့ကိုယျစားလှယျလောငျး ရှေးခယြျတငျမွှောကျရာမှာ တပျမတောျရဲ့ အမြိုးသားနိုငျငံရေး ဦးဆောငျမှု အခနျးကဏ်ဍကို နားလညျသဘောပေါကျသူ၊ အမြိုး၊ ဘာသာ၊ သာသနာကို နညျးမှနျ၊ လမျးမှနျဖွင့ျ စနဈတကြ ထိနျးသိမျးနိုငျသူ၊ နောကျ ပွညျပအဖှဲ့အစညျးမြား၊ နိုငျငံခွားသားမြား၏ လှှမျးမိုးခွငျး မခံရသူ စသည့ျ အခကြျ ၆ ခကြျနှင့ျ ပွည့ျစုံသူတို့ကို မှနျမှနျကနျကနျ ရှေးခယြျကွစလေိုကွောငျး စတဲ့ အမွငျခငြျး ဖလှယျခဲ့ပါတယျလို့ တပျမတောျ သတငျးမှနျပွနျကွားရေးအဖှဲ့က သတငျးထုတျပွနျထားပါတယျ။
