(Zawgyi/Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံမှာရော နိုင်ငံတကာမှာပါ ကြုံတွေ့နေရတဲ့ ၊ ပဋိပက္ခဒေသအတွင်း လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်ခံရမှုတွေ လျော့ပါးသွားဖို့ဆိုရင် ကုလသမဂ္ဂအပါအဝင် နိုင်ငံတကာအစိုးရတွေက နိုင်ငံရေး အာသီသရှိရှိ ဖြေရှင်းကြဖို့လိုပြီး ၊ ဒီလို ဖြေရှင်းရာမှာ လုံလောက်တဲ့ ငွေကြေးရန်ပုံငွေ ထည့်ဝင်ကြဖို့လိုကြောင်း ဇူလိုင်(၁၇)ရက်မှာကျင်းပတဲ့ ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ တခါးဖွင့် ဆွေးနွေးပွဲမှာ အဓိက ဝင်ရောက်ဆွေးနွေးသူတွေက ထောက်ပြသွားပါတယ်။ ဒီဆွေးနွေးပွဲမှာ မြန်မာ့လူ့အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားသူတဦးလည်း တက်ရောက်ဆွေးနွေးခဲ့တဲ့ အကြောင်း ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင်က တင်ပြထားပါတယ်။
ကမ္ဘာတလွှား နိုင်ငံတချို့မှာ စစ်ရေး ၊ လူမျိုးရေးပဋိပက္ခတေ ွကြုံနေရပြီး အဲဒီပဋိပက္ခအတွင်း အမျိုးသမီးနဲ့ မိန်းကလေးငယ်တွေ ၊ဆယ်ကျော်သက် ယောက်ျားလေးတွေကိုပါ အဓိက ပစ်မှတ်ထားပြီး လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ စော်ကားမှုတွေ အဆက်မပြတ် ဖြစ်ပေါ်နေတာဟာ အလွန်စိုးရိမ်ဖွယ် အခြေအနေမှာရှိကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ သောကြာနေ့မနက် အင်တာနက်အွန်လိုင်းကတဆင့် ကျင်းပတဲ့ တခါးဖွင့် ဆွေးနွေးပွဲမှာ ပြောဆိုသွားကြတာပါ။
ဆွေးနွေးပွဲကို ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်ရဲ့ အထူးကိုယ်စားလှယ် Ms. Pramila Patten လည်းတက်ရောက်ပြီး ပဋိပက္ခဒေသအတွင်း လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်ခံရမှုတွေ လျော့ချနိုင်ရေး နည်းလမ်းရှာကြဖို့ တိုက်တွန်းသွားပါတယ်။
" ဒီနေ့ ကျမတို့ ခုလိုတွေ့ဆုံကြတာဟာ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုတွေ ရပ်တန့်သွားအောင် ဘယ်လိုလုပ်သင့်သလဲဆိုတဲ့ ထိရောက်တဲ့ နည်းလမ်းကို ရှာဖွေသွားဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီ အကြမ်းဖက်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ သဘောတူစာချုပ်တွေမှာ ပါဝင်လက်မှတ်ထိုး ကတိပေး ထားကြတဲ့ သက်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံတွေအနေနဲ့ ထိရောက်စွာ လက်တွေ့အကောင်ထည် ဖေါ်လာရေးပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ချမှတ်ထားတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို ရလဒ်ကောင်းတွေ ပေါ်ထွက်လာအောင် လုပ်ကြဖို့ တိုက်တွန်းပါတယ် " လို့ ပြောသွားတာပါ။
ကုလသမဂ္ဂ ဒုက္ခသည်အေဂျင်စီ UNHCR ရဲ့ အထူးသံကိုယ်စားလှယ်ဖြစ်တဲ့ ဟောလိဝုဒ် မင်းသမီး Angelina Jolie ကတော့ ကုလသမဂ္ဂရော နိုင်ငံအစိုးရတွေမှာပါ လိင်းပိုင်း အကြမ်းဖက်ခံရမှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ တက်ကြွစွာ ဖြေရှင်းလိုတဲ့ နိုင်ငံရေး အာသီသနည်းနေတယ်လို့ ဝေဖန်လိုက်ပါတယ်။
"အကြမ်းဖက်ခံရသူတွေကို ကုစား ထောက်ပံ့ပေးမယ့် ဝန်ဆောင်မှုတွေ မရှိတာ၊ ဒီလို လုပ်ဆောင်နိုင်ဖို့ နိုင်ငံတကာ အသိုင်းဝိုင်းက ရန်ပုံငွေ မထည့်ဝင်ကြတာတွေဟာ စိတ်ပျက်စရာ ကောင်းသလို၊ အဓိကအားဖြင့် ဒီပြဿနာကို ဖြေရှင်းဖို့ နိုင်ငံရေးအာသီသ မရှိကြတာကို တွေ့ရပါတယ်။ လူသားချင်းစာနာတဲ့ အကူအညီ လိုအပ်ချက်ရဲ့ ၁% တောင် ငွေကြေး မထည့်ဝင်ကြဘူး" .. လို့ Angelina Jolie က ဝေဖန်သွားပါတယ်။
ဒီတခါးဖွင့် ဆွေးနွေးပွဲကို သဘာပတိအဖြစ်ဆောင်ရွက်တာက လုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ အလှည့်ကျဥက္ကဌ နိုင်ငံဖြစ်တဲ့ ဂျာမနီရဲ့နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Heiko Maas ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
" ပဋိပက္ခအတွင်း လိင်ပိုင်း အကြမ်းဖက်ခံရသူတွေ ရသင့်တဲ့အခွင့်အရေးအတွက် ဘယ်လို သေချာအောင် ကူညီဆောင်ရွက် ပေးကြမလဲ ဆိုတာနဲ့ အဲဒီလို ရာဇဝတ်မျိုးကို ကျူးလွန်ခဲ့သူတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လို အရေးယူ ကိုင်တွယ်ကြသလဲဆိုတာတွေကို သေချာ ပြန်ဆန်းစစ်ဖို့ လိုပါတယ် " .လို့ ဝန်ကြီး Heiko က ထောက်ပြသ ွားပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ တခါးဖွင့် ဆွေးနွေးပွဲမှာ အဓိကဆွေးနွေးသူအဖြစ် ပါဝင်ခဲ့တာကတော့ မြန်မာ့လူ့အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားသူ Working Group on Women Peace & Security အဖွဲ့က မခင်ဥမ္မာဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဒီဆွေးနွေးပွဲမှာ သူတင်ပြတဲ့ အချက်တွေ ကို ရှင်းပြပါတယ်။
" အထူးသဖြင့်တော့ မြန်မာစစ်တပ်ဟာ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစု အသိုင်းအဝိုင်းတွေ အပေါ်မှာ ဒီမုဒိမ်းကျင့်မှုကို စစ်လက်နက်သဖွယ် အသုံးပြုနေတာဟာ ကြာမြင့်နေပြီဆိုတာကို ကျမ သက်သေ သက်ကာယနဲ့ အဲဒါကို သေချာထောက်ပြခဲ့တယ်။ တပ်မတော်က တိုင်းရင်းသားဒေသတွေမှာ သူတို့ စစ်ဆင်ရေးတွေလုပ်တိုင်း သူတို့ သွားနေတဲ့ နေရာတွေမှာ တိုင်းရင်းသူအမျိုးသမီးတွေ ၊ အမျိုးသမီးငယ်တွေ ပေါ်မှာ ဒီလို လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုတွေ လုပ်လာခဲ့တာက အရမ်းကြာနေပြီလေ။ ဒီလို ကြာနေတဲ့ကိစ္စကို ကျမက နောက်ခံတွေ ပြောပြတယ်။ နောက်တခုက ၂၀၁၇ မှာလည်း ဒီရိုဟင်ဂျာအမျိုးသမီးတွေ သူတို့တွေ ကြုံခဲ့ရတဲ့ဟာတွေကိုလည်း ကျမကိုယ်တိုင် နားထောင်ခဲ့ရတာ ရှိတယ်။ အခုဆိုရင် ရခိုင်မှာဆိုရင်လည်း လွန်ခဲ့တဲ့ တပတ် နှစ်ပတ် ထဲမှာတောင်မှ အဲဒီလိုဖြစ်ရပ် အသစ်တွေက ထပ်ထွက်လာနေတာ ဆိုတော့ ဒီကိစ္စမျိုးတွေက အခုချိန်ထိ မပြီးသေးဘူးဆိုတာ သေချာ ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။ "
ဒါ့အပြင် မြန်မာနိုင်ငံတွင်း လိင်ပိုင်းအကြမ်းဖက်ခံရမှု ရပ်တန့် သွားရေးနဲ့ပတ်သက်လို့ လုံခြုံရေးကောင်စီကို တိုက်တွန်းခဲ့တာရှိကြေင်း မခင်ဥမ္မာက ပြောပါတယ်။
" လုံခြုံရေး ကောင်စီကို ကျမရဲ့ တင်ပြတောင်းဆိုချက်က ဘာလဲဆိုရင် - တပ်မတော်ကနေပြီး ကျူးလွန်နေတဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှု တွေကို မြန်မာပြည်ထဲမှာ ပြည်တွင်းဥပဒေအရ ဘယ်လိုမှ အရေးယူလို့ မရနိုင်ဘူး ဖြစ်နေတယ်။ နောက်တခုက ဒါတွေဟာ နိုင်ငံတကာ ဥပဒေကို ချိုးဖေါက်တဲ့အပြင် လူမျိုးတုံးအောင်လုပ်တဲ့ Genocide ရဲ့အစိတ်အပိုင်းလည်း ဖြစ်တယ်ရှင့်။ ပြီးတဲ့ခါကျတော့ အမျိုးသမီးတွေကို လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုတွေ - အထူးသဖြင့် ပဋိပက္ခဖြစ်နေတဲ့ ဒေသထဲမှာ လုပ်တယ်ဆိုတာတွေက နိုင်ငံတကာရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ပြဿနာပါ ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေး ကောင်စီအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံကို ICC နိုင်ငံတကာ ခုံရုံးကို ပို့ရင်ပို့ ၊ မပို့လို့ရှိရင်တော့ သီးသန့် ခုံရုံးတခုကို ဖွဲ့စည်းပြီးတော့မှ ဒီပြစ်မှုတွေ စစ်ဖို့လိုပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာတွေ ကျူးလွန်ခံခဲ့ရတဲ့ဟာ တခုထဲတင် မဟုတ်ပဲနဲ့ တခြား ကချင်၊ ကရင်၊ ရှမ်း ၊ ရခိုင် စသဖြင့် တခြားတိုင်းရင်းသားတွေပါ ဒီစစ်တပ် တပ်မတော်ရဲ့လက်ထဲမှာ ဆိုးဆိုးဝါးဝါး အမြဲတမ်း နှိပ်စက်ခံနေရတာတွေ ကျူးလွန်ခံနေရတဲ့ ဒီအမှုတွေကို ဖြေရှင်းပေးနိုင်ဖို့အတွက်ကို ICC ကို ပို့ရင်ပို့ ၊ မပို့ရင် ခုံရုံးတခု သီးသန့် ဖွဲ့ပေးပါဆိုတာကို ကျမ အဓိကထား တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။"
နိုင်ငံတကာမှာ ခေါ်ဆိုနေတဲ့ ရိုဟင်ဂျာ ဆိုတဲ့အသုံးနှုန်းကို မြန်မာအစိုးရကရော တပ်မတော်ကပါ လက်မခံပယ်ချထားပေမဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်စပ်ဘက် ထွက်ခွာသ ွားသူတွေ သူတို့ရဲ့မူလ နေထိုင်ရာကို ပြန်လာနိုင်ရေး မြန်မာအစိုးရက နိုင်ငံတကာနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ NLD အစိုးရတက်လာပြီးနောက်ပိုင်း ပဋိပက္ခ ဒေသအတွင်း လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်မှုတွေ လျော့ကျသ ွားအောင် လုပ်ဆောင်မယ်ဆိုတဲ့ ကုလသမဂ္ဂနဲ့ သဘောတူစာချုပ်ကို အစိုးရက ၂၀၁၈ မှာ လက်မှတ်ထိုးခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ တခါးဖွင့် ဆွေးနွေးပွဲကို လုံခြုံရေးကောင်စီ အလှည့်ကျ ဥက္ကဋ္ဌနိုင်ငံဖြစ်တဲ့ ဂျာမဏီနိုင်ငံက သဘာပတိ အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့တာပါ။
................
ပဋိပက်ခအတှငျး အကွမျးဖကျမှုပပြောကျရေး လုံခွုံရေးကောငျစီဆှေးနှေးပှဲမှာ မွနျမာ့အရေးပါဝငျ
(Unicode)
မွနျမာနိုငျငံမှာရော နိုငျငံတကာမှာပါ ကွုံတှေ့နရေတဲ့ ၊ ပဋိပက်ခဒသေအတှငျး လိငျပိုငျးဆိုငျရာ အကွမျးဖကျခံရမှုတှေ လြော့ပါးသှားဖို့ဆိုရငျ ကုလသမဂ်ဂအပါအဝငျ နိုငျငံတကာအစိုးရတှကေ နိုငျငံရေး အာသီသရှိရှိ ဖွရှေငျးကွဖို့လိုပွီး ၊ ဒီလို ဖွရှေငျးရာမှာ လုံလောကျတဲ့ ငှကွေေးရနျပုံငှေ ထည့ျဝငျကွဖို့လိုကွောငျး ဇူလိုငျ(၁၇)ရကျမှာကငြျးပတဲ့ ကုလသမဂ်ဂ လုံခွုံရေးကောငျစီ တခါးဖှင့ျ ဆှေးနှေးပှဲမှာ အဓိက ဝငျရောကျဆှေးနှေးသူတှကေ ထောကျပွသှားပါတယျ။ ဒီဆှေးနှေးပှဲမှာ မွနျမာ့လူ့အခှင့ျအရေးလှုပျရှားသူတဦးလညျး တကျရောကျဆှေးနှေးခဲ့တဲ့ အကွောငျး ကိုဉာဏျဝငျးအောငျက တငျပွထားပါတယျ။
ကမ်ဘာတလှှား နိုငျငံတခြို့မှာ စဈရေး ၊ လူမြိုးရေးပဋိပက်ခတေ ှကွုံနရေပွီး အဲဒီပဋိပက်ခအတှငျး အမြိုးသမီးနဲ့ မိနျးကလေးငယျတှေ ၊ဆယျကြောျသကျ ယောကျြားလေးတှကေိုပါ အဓိက ပဈမှတျထားပွီး လိငျပိုငျးဆိုငျရာ စောျကားမှုတှေ အဆကျမပွတျ ဖွဈပေါျနတောဟာ အလှနျစိုးရိမျဖှယျ အခွအေနမှောရှိကွောငျး ကုလသမဂ်ဂ လုံခွုံရေးကောငျစီရဲ့ သောကွာနေ့မနကျ အငျတာနကျအှနျလိုငျးကတဆင့ျ ကငြျးပတဲ့ တခါးဖှင့ျ ဆှေးနှေးပှဲမှာ ပွောဆိုသှားကွတာပါ။
ဆှေးနှေးပှဲကို ကုလသမဂ်ဂအထှထှေအေတှငျးရေးမှူးခြုပျရဲ့ အထူးကိုယျစားလှယျ Ms. Pramila Patten လညျးတကျရောကျပွီး ပဋိပက်ခဒသေအတှငျး လိငျပိုငျးဆိုငျရာ အကွမျးဖကျခံရမှုတှေ လြော့ခနြိုငျရေး နညျးလမျးရှာကွဖို့ တိုကျတှနျးသှားပါတယျ။
" ဒီနေ့ ကမြတို့ ခုလိုတှေ့ဆုံကွတာဟာ လိငျပိုငျးဆိုငျရာ အကွမျးဖကျမှုတှေ ရပျတန့ျသှားအောငျ ဘယျလိုလုပျသင့ျသလဲဆိုတဲ့ ထိရောကျတဲ့ နညျးလမျးကို ရှာဖှသှေားဖို့ ဖွဈပါတယျ။ အဲဒီ အကွမျးဖကျမှုတှနေဲ့ ပတျသကျတဲ့ ကုလသမဂ်ဂရဲ့ သဘောတူစာခြုပျတှမှော ပါဝငျလကျမှတျထိုး ကတိပေး ထားကွတဲ့ သကျဆိုငျရာ နိုငျငံတှအေနနေဲ့ ထိရောကျစှာ လကျတှေ့အကောငျထညျ ဖေါျလာရေးပဲ ဖွဈပါတယျ။ ခမြှတျထားတဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျတှကေို ရလဒျကောငျးတှေ ပေါျထှကျလာအောငျ လုပျကွဖို့ တိုကျတှနျးပါတယျ " လို့ ပွောသှားတာပါ။
ကုလသမဂ်ဂ ဒုက်ခသညျအဂေငြျစီ UNHCR ရဲ့ အထူးသံကိုယျစားလှယျဖွဈတဲ့ ဟောလိဝုဒျ မငျးသမီး Angelina Jolie ကတော့ ကုလသမဂ်ဂရော နိုငျငံအစိုးရတှမှောပါ လိငျးပိုငျး အကွမျးဖကျခံရမှုနဲ့ ပတျသကျလို့ တကျကွှစှာ ဖွရှေငျးလိုတဲ့ နိုငျငံရေး အာသီသနညျးနတေယျလို့ ဝဖေနျလိုကျပါတယျ။
"အကွမျးဖကျခံရသူတှကေို ကုစား ထောကျပံ့ပေးမယ့ျ ဝနျဆောငျမှုတှေ မရှိတာ၊ ဒီလို လုပျဆောငျနိုငျဖို့ နိုငျငံတကာ အသိုငျးဝိုငျးက ရနျပုံငှေ မထည့ျဝငျကွတာတှဟော စိတျပကြျစရာ ကောငျးသလို၊ အဓိကအားဖွင့ျ ဒီပွူနာကို ဖွရှေငျးဖို့ နိုငျငံရေးအာသီသ မရှိကွတာကို တှေ့ရပါတယျ။ လူသားခငြျးစာနာတဲ့ အကူအညီ လိုအပျခကြျရဲ့ ၁% တောငျ ငှကွေေး မထည့ျဝငျကွဘူး" .. လို့ Angelina Jolie က ဝဖေနျသှားပါတယျ။
ဒီတခါးဖှင့ျ ဆှေးနှေးပှဲကို သဘာပတိအဖွဈဆောငျရှကျတာက လုံခွုံရေးကောငျစီရဲ့ အလှည့ျကြဥက်ကဌ နိုငျငံဖွဈတဲ့ ဂြာမနီရဲ့နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး Heiko Maas ပဲ ဖွဈပါတယျ။
" ပဋိပက်ခအတှငျး လိငျပိုငျး အကွမျးဖကျခံရသူတှေ ရသင့ျတဲ့အခှင့ျအရေးအတှကျ ဘယျလို သခြောအောငျ ကူညီဆောငျရှကျ ပေးကွမလဲ ဆိုတာနဲ့ အဲဒီလို ရာဇဝတျမြိုးကို ကြူးလှနျခဲ့သူတှနေဲ့ ပတျသကျပွီး ဘယျလို အရေးယူ ကိုငျတှယျကွသလဲဆိုတာတှကေို သခြော ပွနျဆနျးစဈဖို့ လိုပါတယျ " .လို့ ဝနျကွီး Heiko က ထောကျပွသ ှားပါတယျ။
ကုလသမဂ်ဂ လုံခွုံရေးကောငျစီရဲ့ တခါးဖှင့ျ ဆှေးနှေးပှဲမှာ အဓိကဆှေးနှေးသူအဖွဈ ပါဝငျခဲ့တာကတော့ မွနျမာ့လူ့အခှင့ျအရေးလှုပျရှားသူ Working Group on Women Peace & Security အဖှဲ့က မခငျဥမ်မာဖွဈပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံနဲ့ ပတျသကျလို့ ဒီဆှေးနှေးပှဲမှာ သူတငျပွတဲ့ အခကြျတှေ ကို ရှငျးပွပါတယျ။
" အထူးသဖွင့ျတော့ မွနျမာစဈတပျဟာ တိုငျးရငျးသားလူမြိုးစု အသိုငျးအဝိုငျးတှေ အပေါျမှာ ဒီမုဒိမျးကငြ့ျမှုကို စဈလကျနကျသဖှယျ အသုံးပွုနတောဟာ ကွာမွင့ျနပွေီဆိုတာကို ကမြ သကျသေ သကျကာယနဲ့ အဲဒါကို သခြောထောကျပွခဲ့တယျ။ တပျမတောျက တိုငျးရငျးသားဒသေတှမှော သူတို့ စဈဆငျရေးတှလေုပျတိုငျး သူတို့ သှားနတေဲ့ နရောတှမှော တိုငျးရငျးသူအမြိုးသမီးတှေ ၊ အမြိုးသမီးငယျတှေ ပေါျမှာ ဒီလို လိငျပိုငျးဆိုငျရာ အကွမျးဖကျမှုတှေ လုပျလာခဲ့တာက အရမျးကွာနပွေီလေ။ ဒီလို ကွာနတေဲ့ကိစ်စကို ကမြက နောကျခံတှေ ပွောပွတယျ။ နောကျတခုက ၂၀၁၇ မှာလညျး ဒီရိုဟငျဂြာအမြိုးသမီးတှေ သူတို့တှေ ကွုံခဲ့ရတဲ့ဟာတှကေိုလညျး ကမြကိုယျတိုငျ နားထောငျခဲ့ရတာ ရှိတယျ။ အခုဆိုရငျ ရခိုငျမှာဆိုရငျလညျး လှနျခဲ့တဲ့ တပတျ နှဈပတျ ထဲမှာတောငျမှ အဲဒီလိုဖွဈရပျ အသဈတှကေ ထပျထှကျလာနတော ဆိုတော့ ဒီကိစ်စမြိုးတှကေ အခုခြိနျထိ မပွီးသေးဘူးဆိုတာ သခြော ထောကျပွခဲ့ပါတယျ။ "
ဒါ့အပွငျ မွနျမာနိုငျငံတှငျး လိငျပိုငျးအကွမျးဖကျခံရမှု ရပျတန့ျ သှားရေးနဲ့ပတျသကျလို့ လုံခွုံရေးကောငျစီကို တိုကျတှနျးခဲ့တာရှိကွငျေး မခငျဥမ်မာက ပွောပါတယျ။
" လုံခွုံရေး ကောငျစီကို ကမြရဲ့ တငျပွတောငျးဆိုခကြျက ဘာလဲဆိုရငျ - တပျမတောျကနပွေီး ကြူးလှနျနတေဲ့ လိငျပိုငျးဆိုငျရာ အကွမျးဖကျမှု တှကေို မွနျမာပွညျထဲမှာ ပွညျတှငျးဥပဒအေရ ဘယျလိုမှ အရေးယူလို့ မရနိုငျဘူး ဖွဈနတေယျ။ နောကျတခုက ဒါတှဟော နိုငျငံတကာ ဥပဒကေို ခြိုးဖေါကျတဲ့အပွငျ လူမြိုးတုံးအောငျလုပျတဲ့ Genocide ရဲ့အစိတျအပိုငျးလညျး ဖွဈတယျရှင့ျ။ ပွီးတဲ့ခါကတြော့ အမြိုးသမီးတှကေို လိငျပိုငျးဆိုငျရာ အကွမျးဖကျမှုတှေ - အထူးသဖွင့ျ ပဋိပက်ခဖွဈနတေဲ့ ဒသေထဲမှာ လုပျတယျဆိုတာတှကေ နိုငျငံတကာရဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးနဲ့ လုံခွုံရေးဆိုငျရာ ပွူနာပါ ဖွဈတယျ။ ဒါကွောင့ျမို့လို့ ကုလသမဂ်ဂ လုံခွုံရေး ကောငျစီအနနေဲ့ မွနျမာနိုငျငံကို ICC နိုငျငံတကာ ခုံရုံးကို ပို့ရငျပို့ ၊ မပို့လို့ရှိရငျတော့ သီးသန့ျ ခုံရုံးတခုကို ဖှဲ့စညျးပွီးတော့မှ ဒီပွဈမှုတှေ စဈဖို့လိုပါတယျ။ ရိုဟငျဂြာတှေ ကြူးလှနျခံခဲ့ရတဲ့ဟာ တခုထဲတငျ မဟုတျပဲနဲ့ တခွား ကခငြျ၊ ကရငျ၊ ရှမျး ၊ ရခိုငျ စသဖွင့ျ တခွားတိုငျးရငျးသားတှပေါ ဒီစဈတပျ တပျမတောျရဲ့လကျထဲမှာ ဆိုးဆိုးဝါးဝါး အမွဲတမျး နှိပျစကျခံနရေတာတှေ ကြူးလှနျခံနရေတဲ့ ဒီအမှုတှကေို ဖွရှေငျးပေးနိုငျဖို့အတှကျကို ICC ကို ပို့ရငျပို့ ၊ မပို့ရငျ ခုံရုံးတခု သီးသန့ျ ဖှဲ့ပေးပါဆိုတာကို ကမြ အဓိကထား တောငျးဆိုခဲ့ပါတယျ။"
နိုငျငံတကာမှာ ခေါျဆိုနတေဲ့ ရိုဟငျဂြာ ဆိုတဲ့အသုံးနှုနျးကို မွနျမာအစိုးရကရော တပျမတောျကပါ လကျမခံပယျခထြားပမေဲ့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ နယျစပျဘကျ ထှကျခှာသ ှားသူတှေ သူတို့ရဲ့မူလ နထေိုငျရာကို ပွနျလာနိုငျရေး မွနျမာအစိုးရက နိုငျငံတကာနဲ့ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျနဆေဲ ဖွဈပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ NLD အစိုးရတကျလာပွီးနောကျပိုငျး ပဋိပက်ခ ဒသေအတှငျး လိငျပိုငျးဆိုငျရာအကွမျးဖကျမှုတှေ လြော့ကသြ ှားအောငျ လုပျဆောငျမယျဆိုတဲ့ ကုလသမဂ်ဂနဲ့ သဘောတူစာခြုပျကို အစိုးရက ၂၀၁၈ မှာ လကျမှတျထိုးခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။
ဒီကုလသမဂ်ဂ လုံခွုံရေးကောငျစီ တခါးဖှင့ျ ဆှေးနှေးပှဲကို လုံခွုံရေးကောငျစီ အလှည့ျကြ ဥက်ကဋ်ဌနိုငျငံဖွဈတဲ့ ဂြာမဏီနိုငျငံက သဘာပတိ အဖွဈ ဆောငျရှကျခဲ့တာပါ။
