[Zawgyi/Unicode]
လာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲမှာ ရှမ်းတိုင်းရင်းသား အဓိကနိုင်ငံရေးပါတီ နှစ် ခုက လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်နေရာ ၂၀၀ ကျော်အတွက် ယှဉ်ပြိုင်ဖို့ ပြင်ဆင်နေတဲ့အကြောင်း ပြောပြပါမယ်။ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် ကိုနိုင်ကွန်းအိန်က သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
နိုဝင်ဘာ ၈ ရက်နေ့မှာ ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ ရှမ်းနိုင်ငံရေးပါတီကြီးတွေ ဖြစ်ကြတဲ့ ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများ ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် SNLD နဲ့ ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများ တိုးတက်ရေးပါတီ SNDP တို့က လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်နေရာ ၂၂၀ ကျော်အတွက် ယှဉ်ပြိုင်ဖို့ စီစဉ်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများ ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် SNLD ကတော့ ရှမ်းပြည်နယ်မှာ အများစု အပါအဝင် ကိုယ်စားလှယ် ၁၂၅ နေရာအတွက် ယှဉ်ပြိုင်ဖို့ ရည်ရွယ်ထားကြောင်း ပါတီပြောခွင့်ရ စိုင်းလိတ်ကပြောပါတယ်။
“ဒီနေ့အထိတော့ ကျနော်တို့ စီစစ်ထားတာ ၁၂၅ ယောက်ရှိတယ်လေ။ ရှမ်းပြည်နယ်ထဲမှာ ရာခိုင်နှုန်းအားဖြင့် ၈၀ နီးပါးဝင်မယ်လို့ ပြောလို့ရတယ်။ ကချင်ပြည်နယ်နည်းနည်းရယ်၊ ကယားပြည်နယ်နည်းနည်းရယ်၊ မန္တလေးတိုင်းက ရှမ်းရေးရာ ဝန်ကြီးရယ် ဒါပဲရှိတယ်။ နောက်ပအိုဝ်ထဲမှာတော့ ဆီဆိုင်ဝင်မယ် ဟိုပုံးတခြမ်း ဝင်မယ်၊ ပြီးရင်ပင်လောင်းပေါ့နော်။ ကိုးကန့်ရယ်၊ ပလောင်ရယ်၊ ဓနုရယ်၊ အဲဒီကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ သုံး ခု ကျနော်တို့ မဝင်ဘုူး။”
၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ကိုယ်စားလှယ်နေရာ တတိယအများဆုံးရခဲ့တဲ့ SNLD ပါတီက ဒီတကြိမ်ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ရွေးချယ်ထားတဲ့ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေထဲမှာတော့ လူသစ်တဝက်ကျော် ပါဝင်တယ်လို့လည်း စိုင်းလိတ်က ပြောပါတယ်။ SNLD ပါတီဥက္ကဋ္ဌ ခွန်ထွန်းဦး အပါအဝင် ထိပ်တန်းခေါင်းဆောင်တွေကတော့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ယှဉ်ပြိုင်ကြမှာ မဟုတ်ပါဘူး။
နောက်ထပ် ရှမ်းတိုင်းရင်းသား နိုင်ငံရေးပါတီတခုဖြစ်တဲ့ ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများတိုးတက်ရေးပါတီ SNDP ကလည်း လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် နေရာ ၁၀၀ ကျော် ယှဉ်ပြိုင်ဖို့ ရည်ရွယ်ထားကြောင်း ပါတီဥက္ကဋ္ဌ စိုင်းအိုက်ပေါင်းကပြောပါတယ်။
“၁၀၀ ကျော်ရွေးမယ်ဗျ။ မြို့နယ်ပေါင်းက ၃၅ မြို့နယ်။ ရှမ်းပြည်နယ်မှာ ၃၁ မြို့နယ်၊ ကချင်မှာ ၃ မြို့နယ်၊ နောက် မန္တလေးတိုင်းက တမြို့နယ်ပေါ့။ အခြေအနေကောင်းမှာပါ။ ကျနော်တို့ ကျားဖြူကိုတမ်းတနေပြီလေ။ ပြန်ပြီးတော့ မျှော်လင့်နေပြီးလေ။”
၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲမှာတော့ SNDP ပါတီက လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် တစ် နေရာသာ အနိုင်ရရှိခဲ့တာပါ။
ဒီတကြိမ်ရွေးကောက်ပွဲမှာ အာဏာရအမျိုးသားဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်က ရခိုင်နဲ့ရှမ်းပြည်နယ်တွေက မဲဆန္ဒနယ်မြေတွေမှာ ယှဉ်ပြိုင်မယ့် ကိုယ်စားလှယ် အရေအတွက်ကို လျှော့ချထားသလို၊ တိုင်းရင်းသားနယ်မြေတွေမှာ ဒေသခံပါတီတွေ အားကောင်းနိုင်တယ်လို့ ခန့်မှန်းမှုတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။
SNDP ပါတီ ဥက္ကဋ္ဌ စိုင်းအိုက်ပေါင်းကတော့ တိုင်းရင်းသားနိုင်ငံရေးပါတီတွေ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်နေရာတွေ ပိုရလာခဲ့မယ်ဆိုရင် နိုင်ငံရေးအရအပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်လာမယ်လို့ မျှော်လင့်နေပါတယ်။
“တိုင်းရင်းသားပါတီတွေ လွှတ်တော်ထဲမှာ တော်တော်များများ နိုင်သွားရင် တပါတီတည်း နဲ့ အစိုးရဖွဲ့လို့ မရတော့ဘူးလေ။ တိုင်းရင်းသားပါတီနဲ့ ဘယ်သူပဲ ဖြစ်ဖြစ်ပေါင်းရတော့မယ်လေ။ နိုင်ငံရေးတော့ အပြောင်းလဲဖြစ်သွားမှာပေါ့။”
ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများ ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် SNLD ပြောခွင့်ရစိုင်းလိတ်ကလည်း တိုင်းရင်းသားနိုင်ငံရေးပါတီတွေ အားကောင်းလာတာနဲ့အမျှ အပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်လာနိုင်တယ်ဆိုတာကို လက်ခံထားပါတယ်။
“လွှတ်တော်ကနေတဆင့် သက်ဆိုင်ရာအစိုးရများကို ပိုမိုပြီးတော့ထိန်းကြောင်းလာနိုင်မယ်ပေါ့နော်။ အကယ်လို့များ လွှတ်တော် ဥက္ကဋ္ဌ နေရာတွေမှာ တိုင်းရင်းသားပါတီထဲကပဲ အရွေးခံရပြီးမှ ထိထိမိမိလုပ်ကိုင်နိုင်ကြမယ်ဆိုရင် ပြည်နယ် တွေအတွက်ကတော့ ပိုပြီးတော့အကျိုးများလာနိုင်စရာရှိတယ်။”
ချင်းပြည်နယ်မှာလည်း ဒေသခံတိုင်းရင်းသား နိုင်ငံရေးပါတီတခုဖြစ်တဲ့ ဇိုမီးဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (ZCD) က တွန်းဇံ တီးတိန်နဲ့ စစ်ကိုင်းတိုင်း ကလေးမြို့နယ်တွေက လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ၁၂ နေရာအတွက် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်သွားမှာပါ။
၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲမှာ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ခြောက် နေရာ အနိုင်ရရှိခဲ့တဲ့ ဇိုမီးဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (ZCD) ကတော့ ဒီတကြိမ် ရွေးကောက်ပွဲမှာ တိုင်းရင်းသားနိုင်ငံရေး ပါတီတွေ ပိုအားကောင်းလာမယ်လို့ မျှော်လင့်ထားကြောင်း ပါတီပြန်ကြားရေးတာဝန်ခံ ကိုပန်ထော်နီကပြောပါတယ်။
“တွန်းဇံမှာ တီးတိန်မှာ ကလေးမြို့မှာ ၁၂ ယောက်ပဲ ပြိုင်တော့မယ်ပေါ့လေ။ မြိုင်ဆိုင်မှုတော့အားကြီးမှာပေါ့လေနော်။ ဒီချင်းပါတီတွေဆိုတာကလဲ ပေါင်းပြီးတော့မှ ပြိုင်လာတယ်။ NLD ကလည်း သူကလက်ရှိအစိုးရဆိုတော့ ဇိုမီးပါတီကလည်း သူ့ဒေသမှာအားကောင်းတယ်ဆိုတာပေါ့လေ။ ဆိုတော့ပြိုင်ဆိုင်မှုက အားရှိပါလိမ့်မယ်။”
NLD ပါတီဦးဆောင်တဲ့ လက်ရှိအစိုးရ သက်တမ်းအတွင်း တိုင်းရင်းသားဒေသတွေမှာ ဖွံ့ဖြိုးမှုတွေ သိသိသာသာ မတွေ့ရတာ၊ အမျိုးသားခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း အထိမ်းအမှတ် ရုပ်တုတွေ၊ တံတားတွေ တည်ဆောက်မှုတွေကို တိုင်းရင်းသား ဒေသတွေမှာ ကန့်ကွက်တာတွေ ကြုံခဲ့ရတဲ့အတွက် ဒီတကြိမ်ရွေးကောက်ပွဲမှာ တိုင်းရင်းသား နိုင်ငံရေးပါတီတွေကို ထောက်ခံမှုတွေ တိုးလာနိုင်တယ်လို့လည်း အကဲခတ်တွေက ခန့်မှန်းနေကြပါတယ်။
[Unicode Version]
လာမယ့ျရှေးကောကျပှဲမှာ ရှမျးတိုငျးရငျးသား အဓိကနိုငျငံရေးပါတီ နှဈ ခုက လှှတျတောျကိုယျစားလှယျနရော ၂၀၀ ကြောျအတှကျ ယှဉျပွိုငျဖို့ ပွငျဆငျနတေဲ့အကွောငျး ပွောပွပါမယျ။ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ ကိုနိုငျကှနျးအိနျက သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။
နိုဝငျဘာ ၈ ရကျနေ့မှာ ကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲမှာ ရှမျးနိုငျငံရေးပါတီကွီးတှေ ဖွဈကွတဲ့ ရှမျးတိုငျးရငျးသားမြား ဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျ SNLD နဲ့ ရှမျးတိုငျးရငျးသားမြား တိုးတကျရေးပါတီ SNDP တို့က လှှတျတောျကိုယျစားလှယျနရော ၂၂၀ ကြောျအတှကျ ယှဉျပွိုငျဖို့ စီစဉျနတော ဖွဈပါတယျ။
ရှမျးတိုငျးရငျးသားမြား ဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျ SNLD ကတော့ ရှမျးပွညျနယျမှာ အမြားစု အပါအဝငျ ကိုယျစားလှယျ ၁၂၅ နရောအတှကျ ယှဉျပွိုငျဖို့ ရညျရှယျထားကွောငျး ပါတီပွောခှင့ျရ စိုငျးလိတျကပွောပါတယျ။
“ဒီနေ့အထိတော့ ကနြောျတို့ စီစဈထားတာ ၁၂၅ ယောကျရှိတယျလေ။ ရှမျးပွညျနယျထဲမှာ ရာခိုငျနှုနျးအားဖွင့ျ ၈၀ နီးပါးဝငျမယျလို့ ပွောလို့ရတယျ။ ကခငြျပွညျနယျနညျးနညျးရယျ၊ ကယားပွညျနယျနညျးနညျးရယျ၊ မန်တလေးတိုငျးက ရှမျးရေးရာ ဝနျကွီးရယျ ဒါပဲရှိတယျ။ နောကျပအိုဝျထဲမှာတော့ ဆီဆိုငျဝငျမယျ ဟိုပုံးတခွမျး ဝငျမယျ၊ ပွီးရငျပငျလောငျးပေါ့နောျ။ ကိုးကန့ျရယျ၊ ပလောငျရယျ၊ ဓနုရယျ၊ အဲဒီကိုယျပိုငျအုပျခြုပျခှင့ျရဒသေ သုံး ခု ကနြောျတို့ မဝငျဘုူး။”
၂၀၁၅ ရှေးကောကျပှဲမှာ ကိုယျစားလှယျနရော တတိယအမြားဆုံးရခဲ့တဲ့ SNLD ပါတီက ဒီတကွိမျရှေးကောကျပှဲအတှကျ ရှေးခယြျထားတဲ့ ကိုယျစားလှယျလောငျးတှထေဲမှာတော့ လူသဈတဝကျကြောျ ပါဝငျတယျလို့လညျး စိုငျးလိတျက ပွောပါတယျ။ SNLD ပါတီဥက်ကဋ်ဌ ခှနျထှနျးဦး အပါအဝငျ ထိပျတနျးခေါငျးဆောငျတှကေတော့ ရှေးကောကျပှဲမှာ ယှဉျပွိုငျကွမှာ မဟုတျပါဘူး။
နောကျထပျ ရှမျးတိုငျးရငျးသား နိုငျငံရေးပါတီတခုဖွဈတဲ့ ရှမျးတိုငျးရငျးသားမြားတိုးတကျရေးပါတီ SNDP ကလညျး လှှတျတောျကိုယျစားလှယျ နရော ၁၀၀ ကြောျ ယှဉျပွိုငျဖို့ ရညျရှယျထားကွောငျး ပါတီဥက်ကဋ်ဌ စိုငျးအိုကျပေါငျးကပွောပါတယျ။
“၁၀၀ ကြောျရှေးမယျဗြ။ မွို့နယျပေါငျးက ၃၅ မွို့နယျ။ ရှမျးပွညျနယျမှာ ၃၁ မွို့နယျ၊ ကခငြျမှာ ၃ မွို့နယျ၊ နောကျ မန်တလေးတိုငျးက တမွို့နယျပေါ့။ အခွအေနကေောငျးမှာပါ။ ကနြောျတို့ ကြားဖွူကိုတမျးတနပွေီလေ။ ပွနျပွီးတော့ မြှောျလင့ျနပွေီးလေ။”
၂၀၁၅ ရှေးကောကျပှဲမှာတော့ SNDP ပါတီက လှှတျတောျကိုယျစားလှယျ တဈ နရောသာ အနိုငျရရှိခဲ့တာပါ။
ဒီတကွိမျရှေးကောကျပှဲမှာ အာဏာရအမြိုးသားဒီမိုကရစေီ အဖှဲ့ခြုပျက ရခိုငျနဲ့ရှမျးပွညျနယျတှကေ မဲဆန်ဒနယျမွတှေမှော ယှဉျပွိုငျမယ့ျ ကိုယျစားလှယျ အရအေတှကျကို လြှော့ခထြားသလို၊ တိုငျးရငျးသားနယျမွတှေမှော ဒသေခံပါတီတှေ အားကောငျးနိုငျတယျလို့ ခန့ျမှနျးမှုတှလေညျး ရှိနပေါတယျ။
SNDP ပါတီ ဥက်ကဋ်ဌ စိုငျးအိုကျပေါငျးကတော့ တိုငျးရငျးသားနိုငျငံရေးပါတီတှေ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျနရောတှေ ပိုရလာခဲ့မယျဆိုရငျ နိုငျငံရေးအရအပွောငျးအလဲတှေ ဖွဈလာမယျလို့ မြှောျလင့ျနပေါတယျ။
“တိုငျးရငျးသားပါတီတှေ လှှတျတောျထဲမှာ တောျတောျမြားမြား နိုငျသှားရငျ တပါတီတညျး နဲ့ အစိုးရဖှဲ့လို့ မရတော့ဘူးလေ။ တိုငျးရငျးသားပါတီနဲ့ ဘယျသူပဲ ဖွဈဖွဈပေါငျးရတော့မယျလေ။ နိုငျငံရေးတော့ အပွောငျးလဲဖွဈသှားမှာပေါ့။”
ရှမျးတိုငျးရငျးသားမြား ဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျ SNLD ပွောခှင့ျရစိုငျးလိတျကလညျး တိုငျးရငျးသားနိုငျငံရေးပါတီတှေ အားကောငျးလာတာနဲ့အမြှ အပွောငျးအလဲတှေ ဖွဈလာနိုငျတယျဆိုတာကို လကျခံထားပါတယျ။
“လှှတျတောျကနတေဆင့ျ သကျဆိုငျရာအစိုးရမြားကို ပိုမိုပွီးတော့ထိနျးကွောငျးလာနိုငျမယျပေါ့နောျ။ အကယျလို့မြား လှှတျတောျ ဥက်ကဋ်ဌ နရောတှမှော တိုငျးရငျးသားပါတီထဲကပဲ အရှေးခံရပွီးမှ ထိထိမိမိလုပျကိုငျနိုငျကွမယျဆိုရငျ ပွညျနယျ တှအေတှကျကတော့ ပိုပွီးတော့အကြိုးမြားလာနိုငျစရာရှိတယျ။”
ခငြျးပွညျနယျမှာလညျး ဒသေခံတိုငျးရငျးသား နိုငျငံရေးပါတီတခုဖွဈတဲ့ ဇိုမီးဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျ (ZCD) က တှနျးဇံ တီးတိနျနဲ့ စဈကိုငျးတိုငျး ကလေးမွို့နယျတှကေ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျ ၁၂ နရောအတှကျ ဝငျရောကျယှဉျပွိုငျသှားမှာပါ။
၂၀၁၅ ရှေးကောကျပှဲမှာ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျ ခွောကျ နရော အနိုငျရရှိခဲ့တဲ့ ဇိုမီးဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျ (ZCD) ကတော့ ဒီတကွိမျ ရှေးကောကျပှဲမှာ တိုငျးရငျးသားနိုငျငံရေး ပါတီတှေ ပိုအားကောငျးလာမယျလို့ မြှောျလင့ျထားကွောငျး ပါတီပွနျကွားရေးတာဝနျခံ ကိုပနျထောျနီကပွောပါတယျ။
“တှနျးဇံမှာ တီးတိနျမှာ ကလေးမွို့မှာ ၁၂ ယောကျပဲ ပွိုငျတော့မယျပေါ့လေ။ မွိုငျဆိုငျမှုတော့အားကွီးမှာပေါ့လနေောျ။ ဒီခငြျးပါတီတှဆေိုတာကလဲ ပေါငျးပွီးတော့မှ ပွိုငျလာတယျ။ NLD ကလညျး သူကလကျရှိအစိုးရဆိုတော့ ဇိုမီးပါတီကလညျး သူ့ဒသေမှာအားကောငျးတယျဆိုတာပေါ့လေ။ ဆိုတော့ပွိုငျဆိုငျမှုက အားရှိပါလိမ့ျမယျ။”
NLD ပါတီဦးဆောငျတဲ့ လကျရှိအစိုးရ သကျတမျးအတှငျး တိုငျးရငျးသားဒသေတှမှော ဖှံ့ဖွိုးမှုတှေ သိသိသာသာ မတှေ့ရတာ၊ အမြိုးသားခေါငျးဆောငျ ဗိုလျခြုပျအောငျဆနျး အထိမျးအမှတျ ရုပျတုတှေ၊ တံတားတှေ တညျဆောကျမှုတှကေို တိုငျးရငျးသား ဒသေတှမှော ကန့ျကှကျတာတှေ ကွုံခဲ့ရတဲ့အတှကျ ဒီတကွိမျရှေးကောကျပှဲမှာ တိုငျးရငျးသား နိုငျငံရေးပါတီတှကေို ထောကျခံမှုတှေ တိုးလာနိုငျတယျလို့လညျး အကဲခတျတှကေ ခန့ျမှနျးနကွေပါတယျ။
