(Zawgyi/Unicode)
ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း ကျောက်မဲမြို့နယ်အတွင်းမှာ ဒီမနက်အထိ တိုက်ပွဲတွေ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေပြီး သွားလာဖို့ ခက်ခဲတဲ့ ကျေးရွာက စစ်ရှောင်တွေအတွက် ရိက္ခာအခက်အခဲရှိနေတဲ့အကြောင်း ပြောပြပါမယ်။ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် ကိုမိုးဇော် သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
အစိုးရတပ်မတော်နဲ့ NCA အပစ်ရပ်စာချုပ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးထားတဲ့ ရှမ်းပြည်ပြန်လည်ထူထောင်ရေး ကောင်စီ RCSS တပ်ဖွဲ့အကြားဖြစ်ပွားတဲ့တိုက်ပွဲတွေဟာ ကျောက်မဲမြို့နယ်အတွင်းမှာ ဒီကနေ့ မနက်ပိုင်းထိ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေပြီး တိမ်းရှောင်သူတွေလည်း တိုးမြင့်နေပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ကတော့ စစ်ရှောင် ၁၀၀၀ကျော်လောက်ရှိနေပြီး တချို့ ကျေးရွာတွေကို သွားရောက်ဖို့ မလွယ်ကူတာကြောင့် ရိက္ခာအခက်အခဲရှိနေကြောင်း ကျောက်မဲမြို့ နမ့်ခုံးပရဟိတအဖွဲ့က ဦးစိုင်းပူးက ပြောပါတယ်။
“ တိုက်ပွဲကတော့ ထပ်ဖြစ်နေတယ်ဗျ။ ဒီ နမ့်မော်ဖီလူးနားမှာဖြစ်တယ်။ ပုံဝိုးနားမှာ ကြိုးကြားကြိုးကြား ပြန်ဖြစ်တယ်ဗျ။ နမ့်မော်ဖီလူးက လူတွေက နမ့်ဟန်ခိန်း ဘုန်းကြီးကျောင်းမှာ သွားပြီးတော့ နေနေကြတယ်။ ၁၀၀ ဝန်းကျင်လောက်ရှိမယ်ထင်တယ်။ နမ့်မော်ဖီလူးက လူတွေ။ အခက်အခဲကတော့ ဒီပုံဝိုးမှာ လာနေတဲ့ သူတွေကတော့ နည်းနည်းလေး အဆင်ပြေပါတယ်။ ဒီ ကျနော်တို့ ဒီနည်းနည်းခက်ခဲတဲ့ တောင်ထိပ်နဲ့ နမ့်ဟင်းက သွားလို့ ရမလား မရဘူးလားပေါ့နော်။ တောင်ထိပ်မှာက လူဦးရေ ၆၀၀ လောက် ရှိတယ်။ အခုခက်တာက တောင်ထိပ်ရယ်၊ နမ့်ဟင်းရယ်။ ၃ရွာပေါ့ အဲဒီနားလေးမှာ ၃ရွာရှိတယ်။ တောင်ထိပ်ကတော့ နည်းနည်းခဲယဉ်းမယ်ထင်တယ်။ သူတို့က စားနပ်ရိက္ခာတောင် အခက်အခဲဖြစ်နေတယ်ဆိုတော့။”
ပုံဝိုး၊ နားစောင်း၊ ခန့်ခဲ၊ တောင်ထိပ်နဲ့ နမ့်ဟင်ကျေးရွာတွေမှာ စစ်ရှောင် ၁၀၀၀ကျော်လောက်ရှိနေပြီး အချို့ရွာတွေက ပုံဝိုးဘုန်းကြီးကျောင်းကို လာရောက်ပူးပေါင်းခိုလှုံနေကြကြောင်းနဲ့ တောင်ထိပ်နဲ့ နမ့်ဟင်ရွာဘက်ကတော့ လာရောက်ဖို့ ခက်ခဲနေတယ်လို့ပြောပါတယ်။
မနေ့ကတော့ တပ်မတော်ဘက်က ရဟတ်ယာဉ်နဲ့ တိုက်ခိုက်တာရှိကြောင်း ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။
တပ်မတော်သတင်းမှန်ပြန်ကြားရေးအဖွဲ့က ဗိုလ်မှုးချုပ် ဇော်မင်းထွန်းကတော့ တပ်မတော်စခန်းတွေကို RCSS က လာရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြောင်း အခုလို ပြောပါတယ်။
“ မနေ့က မနက် ၁၀နာရီခွဲလောက်မှာ ကျနော်တို့ တပ်ဌာနချုပ်တစ်ခုကို RCSS က အရပ်ဝတ် ဝတ်ဆင်ထားတဲ့ ၁၀ယောက်လောက်က လာပြီး နှောက်ယှက်ပစ်ခတ်တာရှိတယ်။ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိမှုမရှိဘူး။ ပြီးရင် ကျောက်မဲနဲ့ နောင်ပိန်လမ်းခွဲအကြား ပြည်ထောင်စုလမ်းမကြီးပေါ် လမ်းလုံခြုံဆောင်ရွက်နေတဲ့ အဖွဲ့ကို စခန်းသာရွာနားလေးကနေပြီးတော့ RCSS ၂ဖွဲ့ အင်အား ၂၀ လောက်ရှိမယ်။ လက်နက်ငယ်နဲ့ လာပစ်တယ်။ ပြီးရင် သူတို့ မြောက်ဘက်ကို ပြန်ဆုတ်သွားတယ်။ အဲဒီမှာလည်း ထိခိုက်မှုမရှိပါဘူး။ ပြီးရင် ပုံဝိုးတောင်ခြေဘက်မှာ မနက် ၉နာရီခွဲလောက်က ပုံဝိုးစခန်းရဲ့ အရှေ့ဘက် မီတာ ၅၀၀လောက်မှာ ၂နေရာမှာ ထိတွေ့တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။”
RCSS ရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဒုဗိုလ်မှုးကြီးအုမ်ခေးကတော့ RCSSက စတင်တိုက်ခိုက်တာမရှိကြောင်းနဲ့ လက်ရှိအခြေအနေမှာ တိုက်ပွဲတွေဟာ ဆက်လက်ပြင်းထန် လာဖွယ်ရှိကြောင်း သုံးသပ်ထားပါတယ်။
“ RCSSဘက်က စပြီးတော့ ဝင်တိုက်တာလည်း မဟုတ်ဘူး။ ပြီးတော့ တောက်လျောက် ခံတိုက်နေတာလည်းမဟုတ်ဘူး။ တတ်နိုင်သလောက်တော့ ရှောင်ရှားပေးတယ်။ နောက်ဆုံး ရှောင်ရှားလို့ မရတဲ့နေရာမျိုးကျတော့ ပြန်လည်ခုခံတိုက်ခိုက်ရတယ်။ ဒီနေ့ တိုက်ပွဲအခြေအနေက ဆက်လက်ပြီးတော့ ပြင်းထန်နေတုံးပဲ။ တပ်မတော်ဘက်ကလည်း အဘက်ဘက်မှာ အင်အားတွေ ထပ်ဖြည့်တင်းနေတယ်နော်။ လောလောဆည် တိုက်ပွဲအလားအလာကတော့ အရှိန်နည်းနည်း ဆက်တက်အုံးမယ်လို့ပဲ ခန့်မှန်းလို့ ရတာပေါ့နော။ ”
အစိုးရတပ်မတော်ဘက်ကတော့ RCSS တပ်ဖွဲ့တွေဟာ Bilateral ခေါ် နှစ်ဘက် အပစ်ရပ်စာချုပ်ကို ချိုးဖောက်ပြီး ရှမ်းပြည်နယ် တောင်ပိုင်းဒေသကနေ မြောက်ပိုင်းကို နယ်ကျော်လှုပ်ရှားတာဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုထားသလို RCSS ဘက်ကလည်း သူတို့တပ်ဖွဲ့တွေရဲ့ လှုပ်ရှားမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး နယ်မြေသတ်မှတ် ထားတာမရှိကြောင်း ပြောဆိုတာတွေ ရှိနေပါတယ်။
ပြည်ထောင်စု ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးမှု ပူးတွဲကော်မတီ UPDJC အတွင်းရေးမှုးအဖွဲ့ဝင် စိုင်းကျော်ညွှန်ကတော့ ခုလို တိုက်ပွဲဖြစ်တာဟာ JMC (ခေါ်)ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှု ရပ်စဲရေးဆိုင်ရာပူးတွဲစောင့်ကြည့်ရေးကော်မတီ ယန္တရားတွေ အားနည်းတာကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း သုံးသပ်ပါတယ်။
COVID ကပ်ရောဂါဖြစ်ပွားနေချိန်မှာ တိုက်ပွဲတွေ လုံးဝမဖြစ်သင့်ကြောင်းနဲ့ အစိုးရအနေနဲ့ တိုက်ပွဲတွေ ရပ်ဆိုင်းရေးအတွက် ဝင်ရောက် ထိန်းကြောင်းသင့်ကြောင်းလည်း ဆက်လက် ပြောဆိုပါတယ်။
“ငြိမ်းချမ်းရေးကတော့ ညီလာခံလုပ်ပြီး ခဏရပ်ထားတာပဲ။ အဲတော့ နောက်အစိုးရ တက်မလာမချင်း ဒီကြားထဲမှာ ဘာမှ ဖြစ်မှာ မဟုတ်ဘူး။ အစိုးရကလည်း စိတ်မဝင်စားပါဘူး။ လောလောဆည်က။ အခုက ဒီရွေးကောက်ပွဲကိုပဲ စိတ်ဝင်စားနေတာလေ။ နောက်အစိုးရဖြစ်ရေးပေါ့ဗျာ။ တခြားတခြားတွေကလည်း ပြန်ပြီးတော့ အစိုးရဖြစ်ရေးပေါ့ဗျာ။ အဲဒါတွေပဲ လုံးပမ်းနေတဲ့အချိန်ဆိုတော့။ တကယ်တမ်းက ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် ရွေးကောက်ပွဲ လုံးပမ်းတာ လုံးပမ်းတာပဲ။ လက်ရှိအစိုးရမှာ တာဝန်ရှိတာပဲ။ ဒါကတော့ ပြောသင့်တယ်လို့ မြင်တယ်။ ထိန်းကြောင်းသင့်တယ်လို့ မြင်တယ်လေ။ ”
အရပ်ဘက်လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေကတော့ စစ်ရှောင်တွေဟာ မိမိတို့အိုးအိမ်တွေကို စွန့်ခွာပြီး ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ စုပေါင်းနေထိုင်နေကြတာကြောင့် ရောဂါ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှာ၊ လက်ရှိ တိုက်ပွဲတွေက ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်နဲ့ လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲကို ထိခိုက်မှာကို စိုးရိမ်ကြောင်း သဘောထားထုတ်ပြန်တာတွေ ရှိနေပါတယ်။
..................
ရှမျးပွညျမွောကျပိုငျးမှာ တိုကျပှဲတှဆေကျဖွဈနလေို့ စဈဘေးရှောငျတှေ ရိက်ခာအခကျအခဲရှိနေ
(Unicode)
ရှမျးပွညျနယျမွောကျပိုငျး ကြောကျမဲမွို့နယျအတှငျးမှာ ဒီမနကျအထိ တိုကျပှဲတှေ ဆကျလကျဖွဈပှားနပွေီး သှားလာဖို့ ခကျခဲတဲ့ ကြေးရှာက စဈရှောငျတှအေတှကျ ရိက်ခာအခကျအခဲရှိနတေဲ့အကွောငျး ပွောပွပါမယျ။ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ ကိုမိုးဇောျ သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။
အစိုးရတပျမတောျနဲ့ NCA အပဈရပျစာခြုပျကို လကျမှတျရေးထိုးထားတဲ့ ရှမျးပွညျပွနျလညျထူထောငျရေး ကောငျစီ RCSS တပျဖှဲ့အကွားဖွဈပှားတဲ့တိုကျပှဲတှဟော ကြောကျမဲမွို့နယျအတှငျးမှာ ဒီကနေ့ မနကျပိုငျးထိ ဆကျလကျဖွဈပှားနပွေီး တိမျးရှောငျသူတှလေညျး တိုးမွင့ျနပေါတယျ။
ပွီးခဲ့တဲ့ရကျကတော့ စဈရှောငျ ၁၀၀၀ကြောျလောကျရှိနပွေီး တခြို့ ကြေးရှာတှကေို သှားရောကျဖို့ မလှယျကူတာကွောင့ျ ရိက်ခာအခကျအခဲရှိနကွေောငျး ကြောကျမဲမွို့ နမ့ျခုံးပရဟိတအဖှဲ့က ဦးစိုငျးပူးက ပွောပါတယျ။
“ တိုကျပှဲကတော့ ထပျဖွဈနတေယျဗြ။ ဒီ နမ့ျမောျဖီလူးနားမှာဖွဈတယျ။ ပုံဝိုးနားမှာ ကွိုးကွားကွိုးကွား ပွနျဖွဈတယျဗြ။ နမ့ျမောျဖီလူးက လူတှကေ နမ့ျဟနျခိနျး ဘုနျးကွီးကြောငျးမှာ သှားပွီးတော့ နနေကွေတယျ။ ၁၀၀ ဝနျးကငြျလောကျရှိမယျထငျတယျ။ နမ့ျမောျဖီလူးက လူတှေ။ အခကျအခဲကတော့ ဒီပုံဝိုးမှာ လာနတေဲ့ သူတှကေတော့ နညျးနညျးလေး အဆငျပွပေါတယျ။ ဒီ ကနြောျတို့ ဒီနညျးနညျးခကျခဲတဲ့ တောငျထိပျနဲ့ နမ့ျဟငျးက သှားလို့ ရမလား မရဘူးလားပေါ့နောျ။ တောငျထိပျမှာက လူဦးရေ ၆၀၀ လောကျ ရှိတယျ။ အခုခကျတာက တောငျထိပျရယျ၊ နမ့ျဟငျးရယျ။ ၃ရှာပေါ့ အဲဒီနားလေးမှာ ၃ရှာရှိတယျ။ တောငျထိပျကတော့ နညျးနညျးခဲယဉျးမယျထငျတယျ။ သူတို့က စားနပျရိက်ခာတောငျ အခကျအခဲဖွဈနတေယျဆိုတော့။”
ပုံဝိုး၊ နားစောငျး၊ ခန့ျခဲ၊ တောငျထိပျနဲ့ နမ့ျဟငျကြေးရှာတှမှော စဈရှောငျ ၁၀၀၀ကြောျလောကျရှိနပွေီး အခြို့ရှာတှကေ ပုံဝိုးဘုနျးကွီးကြောငျးကို လာရောကျပူးပေါငျးခိုလှုံနကွေကွောငျးနဲ့ တောငျထိပျနဲ့ နမ့ျဟငျရှာဘကျကတော့ လာရောကျဖို့ ခကျခဲနတေယျလို့ပွောပါတယျ။
မနေ့ကတော့ တပျမတောျဘကျက ရဟတျယာဉျနဲ့ တိုကျခိုကျတာရှိကွောငျး ဒသေခံတှကေ ပွောပါတယျ။
တပျမတောျသတငျးမှနျပွနျကွားရေးအဖှဲ့က ဗိုလျမှုးခြုပျ ဇောျမငျးထှနျးကတော့ တပျမတောျစခနျးတှကေို RCSS က လာရောကျတိုကျခိုကျခဲ့ကွောငျး အခုလို ပွောပါတယျ။
“ မနေ့က မနကျ ၁၀နာရီခှဲလောကျမှာ ကနြောျတို့ တပျဌာနခြုပျတဈခုကို RCSS က အရပျဝတျ ဝတျဆငျထားတဲ့ ၁၀ယောကျလောကျက လာပွီး နှောကျယှကျပဈခတျတာရှိတယျ။ ထိခိုကျဒဏျရာရရှိမှုမရှိဘူး။ ပွီးရငျ ကြောကျမဲနဲ့ နောငျပိနျလမျးခှဲအကွား ပွညျထောငျစုလမျးမကွီးပေါျ လမျးလုံခွုံဆောငျရှကျနတေဲ့ အဖှဲ့ကို စခနျးသာရှာနားလေးကနပွေီးတော့ RCSS ၂ဖှဲ့ အငျအား ၂၀ လောကျရှိမယျ။ လကျနကျငယျနဲ့ လာပဈတယျ။ ပွီးရငျ သူတို့ မွောကျဘကျကို ပွနျဆုတျသှားတယျ။ အဲဒီမှာလညျး ထိခိုကျမှုမရှိပါဘူး။ ပွီးရငျ ပုံဝိုးတောငျခွဘေကျမှာ မနကျ ၉နာရီခှဲလောကျက ပုံဝိုးစခနျးရဲ့ အရှေ့ဘကျ မီတာ ၅၀၀လောကျမှာ ၂နရောမှာ ထိတှေ့တိုကျပှဲဖွဈပှားခဲ့ပါတယျ။”
RCSS ရဲ့ ပွောရေးဆိုခှင့ျရှိသူ ဒုဗိုလျမှုးကွီးအုမျခေးကတော့ RCSSက စတငျတိုကျခိုကျတာမရှိကွောငျးနဲ့ လကျရှိအခွအေနမှော တိုကျပှဲတှဟော ဆကျလကျပွငျးထနျ လာဖှယျရှိကွောငျး သုံးသပျထားပါတယျ။
“ RCSSဘကျက စပွီးတော့ ဝငျတိုကျတာလညျး မဟုတျဘူး။ ပွီးတော့ တောကျလြောကျ ခံတိုကျနတောလညျးမဟုတျဘူး။ တတျနိုငျသလောကျတော့ ရှောငျရှားပေးတယျ။ နောကျဆုံး ရှောငျရှားလို့ မရတဲ့နရောမြိုးကတြော့ ပွနျလညျခုခံတိုကျခိုကျရတယျ။ ဒီနေ့ တိုကျပှဲအခွအေနကေ ဆကျလကျပွီးတော့ ပွငျးထနျနတေုံးပဲ။ တပျမတောျဘကျကလညျး အဘကျဘကျမှာ အငျအားတှေ ထပျဖွည့ျတငျးနတေယျနောျ။ လောလောဆညျ တိုကျပှဲအလားအလာကတော့ အရှိနျနညျးနညျး ဆကျတကျအုံးမယျလို့ပဲ ခန့ျမှနျးလို့ ရတာပေါ့နော။ ”
အစိုးရတပျမတောျဘကျကတော့ RCSS တပျဖှဲ့တှဟော Bilateral ခေါျ နှဈဘကျ အပဈရပျစာခြုပျကို ခြိုးဖောကျပွီး ရှမျးပွညျနယျ တောငျပိုငျးဒသေကနေ မွောကျပိုငျးကို နယျကြောျလှုပျရှားတာဖွဈကွောငျး ပွောဆိုထားသလို RCSS ဘကျကလညျး သူတို့တပျဖှဲ့တှရေဲ့ လှုပျရှားမှုနဲ့ပတျသကျပွီး နယျမွသေတျမှတျ ထားတာမရှိကွောငျး ပွောဆိုတာတှေ ရှိနပေါတယျ။
ပွညျထောငျစု ငွိမျးခမြျးရေးဆှေးနှေးမှု ပူးတှဲကောျမတီ UPDJC အတှငျးရေးမှုးအဖှဲ့ဝငျ စိုငျးကြောျညှှနျကတော့ ခုလို တိုကျပှဲဖွဈတာဟာ JMC (ခေါျ)ပဈခတျတိုကျခိုကျမှု ရပျစဲရေးဆိုငျရာပူးတှဲစောင့ျကွည့ျရေးကောျမတီ ယန်တရားတှေ အားနညျးတာကွောင့ျဖွဈကွောငျး သုံးသပျပါတယျ။
COVID ကပျရောဂါဖွဈပှားနခြေိနျမှာ တိုကျပှဲတှေ လုံးဝမဖွဈသင့ျကွောငျးနဲ့ အစိုးရအနနေဲ့ တိုကျပှဲတှေ ရပျဆိုငျးရေးအတှကျ ဝငျရောကျ ထိနျးကွောငျးသင့ျကွောငျးလညျး ဆကျလကျ ပွောဆိုပါတယျ။
“ငွိမျးခမြျးရေးကတော့ ညီလာခံလုပျပွီး ခဏရပျထားတာပဲ။ အဲတော့ နောကျအစိုးရ တကျမလာမခငြျး ဒီကွားထဲမှာ ဘာမှ ဖွဈမှာ မဟုတျဘူး။ အစိုးရကလညျး စိတျမဝငျစားပါဘူး။ လောလောဆညျက။ အခုက ဒီရှေးကောကျပှဲကိုပဲ စိတျဝငျစားနတောလေ။ နောကျအစိုးရဖွဈရေးပေါ့ဗြာ။ တခွားတခွားတှကေလညျး ပွနျပွီးတော့ အစိုးရဖွဈရေးပေါ့ဗြာ။ အဲဒါတှပေဲ လုံးပမျးနတေဲ့အခြိနျဆိုတော့။ တကယျတမျးက ဘာပဲဖွဈဖွဈ ရှေးကောကျပှဲ လုံးပမျးတာ လုံးပမျးတာပဲ။ လကျရှိအစိုးရမှာ တာဝနျရှိတာပဲ။ ဒါကတော့ ပွောသင့ျတယျလို့ မွငျတယျ။ ထိနျးကွောငျးသင့ျတယျလို့ မွငျတယျလေ။ ”
အရပျဘကျလူမှုအဖှဲ့အစညျးတှကေတော့ စဈရှောငျတှဟော မိမိတို့အိုးအိမျတှကေို စှန့ျခှာပွီး ဒုက်ခသညျစခနျးတှမှော စုပေါငျးနထေိုငျနကွေတာကွောင့ျ ရောဂါ ကူးစကျပွန့ျပှားမှာ၊ လကျရှိ တိုကျပှဲတှကေ ငွိမျးခမြျးရေးလုပျငနျးစဉျနဲ့ လာမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲကို ထိခိုကျမှာကို စိုးရိမျကွောငျး သဘောထားထုတျပွနျတာတှေ ရှိနပေါတယျ။
