(Zawgyi/Unicode)
မြန်မာလုပ်သားသန်းနဲ့ ချီရှိတဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ကြိုတင်မဲပေးကြမယ့် ထိုင်းရောက်မြန်မာအလုပ်သမားတွေ ဖောင်ဖြည့်တာဟာ လူဦးရေ ၁၀၀၀၀န်ကျင်းပဲရှိသေးတာမို့ မဲပေးမယ့်သူနည်းပါးနေသေးပါတယ်။ VOA သတင်းထောက် မအေးအေးမာ ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်ကနေ သတင်းပေးပို့ ထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ နိုဝင်ဘာလမှာ ကျင်းပမှာဖြစ်တဲ့ ၂၀၂၀ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကြိုတင်မဲပေးဖို့ ပုံစံ(၁၅) ဖောင်ဖြည့်ပြီးပေးရမယ့် နောက်ဆုံးသတ်မှတ်ရက်ဖြစ်တဲ့ သြဂုတ်လ ၅ရက်နေ့ရောက်ဖို့ နီးလာနေသလို ကြိုတင်မဲပေးကြမယ့် မြန်မာအလုပ်သမားတွေကို သံအရာရှိရုံးက နှိုးဆော်မူတွေ လုပ်နေတာပါ။ ဒါပေမဲ့ အခုချိန်ထိ မဲဆန္ဒပေးမယ့်သူ နည်းပါးသေးကြောင်း ဘန်ကောက်မြိုက မဲဆန္ဒရှင်ပြည်သူတဦးဖြစ်တဲ့ မရီရီဦးက ပြောပြပါတယ်။
“နည်းတာပေါ့ အမရေ၊ လူပေါင်း ၂သန်းကျော် သုံးသန်းနီးပါးရှိတဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ပြီးခဲ့တဲ့ အပတ်ကဆို လူပေါင်း ၉၅၅ယောက်ပဲ ရှိတယ် နောက်ထပ်ထပ်တိုးလာရင်လည်း ၅၀၀ တထောင်လောက် လွန်ရော ၂၀၀၀ ဝန်းကျင်လောက်ပဲရှိနိုင်မယ်။ ဒါတောင်မဆိုးဘူး အလုပ်သမား သံအရာရှိတွေက စနေ့နေတွေတောင် လုပ်ပြီး လုပ်ပေးတယ် ဖောင်အခက်အခဲတွေ။ တချို့က အလုပ်သမားတွေကဖောင်တောင်မဖြည့်တတ်ဘူး သံရုံးသွားတင်ဖို့ကလည်း ဖောင်သွားတင်ဖို့ကလည်း အဝေးကြီးလေ တချိုလည်း ဝေးနေတဲ့ နေရာမှာ နေကြတာလေ။ အဲဒါ ကျမအီမေလ်းနဲ့ ပို့ပေးရတာတွေလည်း ရှိတယ် ၊ ကူညီရတာပေါ့လေ။”
ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ် ရောင်ခြည်ဦး အလုပ်သမားအဖွဲ့ကတော မြန်မာအလုပ်သမား သံအရာရှိတွေနဲ့ အတူ ကြိုတင်မဲပေးကြမယ့် အလုပ်သမားတွေရှိရာကို ပုံစံ ၁၅ တွေ လိုက်ဝေနေတာတွေလည်းရှိနေတာပါ။ မဲပေးနိုင်ဖို့ဆွေးနွေးပွဲတွေလည်း လုပ်ပေးနေရပြီး ဖောင်ဖြည့်တာတွေ ဘာကြောင့်နည်းသလဲလို့ မေးတဲ့အခါမှာတော့ အလုပ်သမားတွေရဲ့ အခက်အခဲကို ရောင်ခြည်ဦး အလုပ်သမားအဖွဲ့ရဲ့ ရုံးတာဝန်ခံဦးမိုးကျော်က အခုလိုပြောပြပါတယ်။
“ဖောင်ဖြည့်တာ ဘာကြောင့်နည်းလဲဆိုတော့ အောက်ခြေမှာ ဘာလိုချက်ရှိလဲဆိုတာ ပြန်ဆန်းစစ်ကြည့်တော့ ဥပမာ- အိမ်ထောင်စုစာရင်းပေါက်တဲ့နေရာမှာ ဘယ်မြို့နယ် ကော်မရှင်ကို တင်ရမလဲဆိုတာ အိမ်ကို လိုက်မေးနေရတယ်။ ပြီးတော့ တချို့က ပြောင်းရွှေ့တာ အိမ်ထောင်စု ပြောင်းတာရှိတယ်၊ တချို့ဒီမှာနေတာကြာတော့ အခုခေတ် မှတ်ပုံတင်မရှိဘူး ၊ အရင်က အမျိုးသားမှတ်ပုံတင် ဆိုတာမျိုးပဲရှိတယ်။ အဲဒါတွေနဲ့ထည့်လို့ရသလားဆိုတာ လိုက်မေးနေရတယ်။ တချို့က သူတို့မှတ်ပုံတင်နဲ့ အိမ်ထောင်စုစာရင်းထဲမှာ ပါတဲ့ အချက်အလက်တွေ လွဲနေတာတွေရှိတယ်။ တချို့က တော့ ကျနော်ကို ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောပြတယ်၊ ဒီဘက် အသက်ကြီးရင် အလုပ်က မခန့်တော့ဘူး ဆိုတော့ မှတ်ပုံတင်ထဲမှာ အသက်ကို ပြန်ငယ်လိုက်တယ် ။ သူတို့ဟာပြောင်းလိုက် တာတွေလည်း ရှိတယ်။ အဲဒါတွေကျတော့ သန်းခေါင်းစာရင်း ထဲမှာ ပါတာနဲ့ သူကိုင်ထားတဲ့ မှတ်ပုံတင်ထဲက အချက်အလက်တွေ မှားယွင်းနေတာတွေရှိတယ် အချက်အလက်တွေ။”
အခုဆိုရင် ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ကြိုတင်မဲပေးဖို့ စာရင်းပေးထားတဲ့ သူတွေ နဲ့ ပတ်သက်လို့ အလုပ်သမားအရေး လုပ်နေသူတွေကော မြန်မာအလုပ်သမား သံအရာရှိတွေပါ အလုပ်သမားတွေရှိတဲ့နေရာအထိ ကွင်းဆင်းပြီး ဆွေးနွေးပြတာပုံစံ ၁၅ကို ကူညီဖြည့်ပေး ကြတာတွေ ရှိပေမဲ့ အလုပ်သမားတွေ ကိုယ်တိုင်က အခက်အခဲတွေ ရှိသလို တရားမဝင် လာရောက်သူတွေကလည်း မဲပေးနိုင်ခွင့်တွေ မရကြပါဘူူး။ တချို့ကလည်း ကိုဗစ်အရေးပေါ် ကာလမှာ အလုပ်လက်မဲ့တွေ ကြုံနေရချိန် စားဝတ်နေရေး အခက်အခဲတွေနဲ့မို့မဲပေးဖို့လည်း စိတ်မဝင်စား ကြသူတွေ ရှိတယ်လို့လည်း အလုပ်သမားရေး လုပ်ဆောင်နေသူတွေက ဆိုပါတယ်။
.............
ထိုငျးရောကျမွနျမာတှေ ကွိုတငျမဲပေးခှင့ျဖောငျတှေ အခြိနျမှီဖွည့ျကွဖို့ သံရုံးနှိုးဆောျ
(Unicode)
မွနျမာလုပျသားသနျးနဲ့ ခြီရှိတဲ့ ထိုငျးနိုငျငံမှာ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲအတှကျ ကွိုတငျမဲပေးကွမယ့ျ ထိုငျးရောကျမွနျမာအလုပျသမားတှေ ဖောငျဖွည့ျတာဟာ လူဦးရေ ၁၀၀၀၀နျကငြျးပဲရှိသေးတာမို့ မဲပေးမယ့ျသူနညျးပါးနသေေးပါတယျ။ VOA သတငျးထောကျ မအေးအေးမာ ထိုငျး-မွနျမာနယျစပျကနေ သတငျးပေးပို့ ထားပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ နိုဝငျဘာလမှာ ကငြျးပမှာဖွဈတဲ့ ၂၀၂၀ရှေးကောကျပှဲနဲ့ ပတျသကျလို့ ကွိုတငျမဲပေးဖို့ ပုံစံ(၁၅) ဖောငျဖွည့ျပွီးပေးရမယ့ျ နောကျဆုံးသတျမှတျရကျဖွဈတဲ့ သွဂုတျလ ၅ရကျနေ့ရောကျဖို့ နီးလာနသေလို ကွိုတငျမဲပေးကွမယ့ျ မွနျမာအလုပျသမာကို သံအရာရှိရုံးက နှိုးဆောျမူတှေ လုပျနတောပါ။ ဒါပမေဲ့ အခုခြိနျထိ မဲဆန်ဒပေးမယ့ျသူ နညျးပါးသေးကွောငျး ဘနျကောကျမွိုက မဲဆန်ဒရှငျပွညျသူတဦးဖွဈတဲ့ မရီရီဦးက ပွောပွပါတယျ။
“နညျးတာပေါ့ အမရေ၊ လူပေါငျး ၂သနျးကြောျ သုံးသနျးနီးပါးရှိတဲ့ ထိုငျးနိုငျငံမှာ ပွီးခဲ့တဲ့ အပတျကဆို လူပေါငျး ၉၅၅ယောကျပဲ ရှိတယျ နောကျထပျထပျတိုးလာရငျလညျး ၅၀၀ တထောငျလောကျ လှနျရော ၂၀၀၀ ဝနျးကငြျလောကျပဲရှိနိုငျမယျ။ ဒါတောငျမဆိုးဘူး အလုပျသမား သံအရာရှိတှကေ စနေ့နတှေတေောငျ လုပျပွီး လုပျပေးတယျ ဖောငျအခကျအခဲတှေ။ တခြို့က အလုပျသမားတှကေဖောငျတောငျမဖွည့ျတတျဘူး သံရုံးသှားတငျဖို့ကလညျး ဖောငျသှားတငျဖို့ကလညျး အဝေးကွီးလေ တခြိုလညျး ဝေးနတေဲ့ နရောမှာ နကွေတာလေ။ အဲဒါ ကမြအီမလျေးနဲ့ ပို့ပေးရတာတှလေညျး ရှိတယျ ၊ ကူညီရတာပေါ့လေ။”
ထိုငျး-မွနျမာနယျစပျ ရောငျခွညျဦး အလုပျသမားအဖှဲ့ကတော မွနျမာအလုပျသမား သံအရာရှိတှနေဲ့ အတူ ကွိုတငျမဲပေးကွမယ့ျ အလုပျသမားတှရှေိရာကို ပုံစံ ၁၅ တှေ လိုကျဝနေတောတှလေညျးရှိနတောပါ။ မဲပေးနိုငျဖို့ဆှေးနှေးပှဲတှလေညျး လုပျပေးနရေပွီး ဖောငျဖွည့ျတာတှေ ဘာကွောင့ျနညျးသလဲလို့ မေးတဲ့အခါမှာတော့ အလုပျသမားတှရေဲ့ အခကျအခဲကို ရောငျခွညျဦး အလုပျသမားအဖှဲ့ရဲ့ ရုံးတာဝနျခံဦးမိုးကြောျက အခုလိုပွောပွပါတယျ။
“ဖောငျဖွည့ျတာ ဘာကွောင့ျနညျးလဲဆိုတော့ အောကျခွမှော ဘာလိုခကြျရှိလဲဆိုတာ ပွနျဆနျးစဈကွည့ျတော့ ဥပမာ- အိမျထောငျစုစာရငျးပေါကျတဲ့နရောမှာ ဘယျမွို့နယျ ကောျမရှငျကို တငျရမလဲဆိုတာ အိမျကို လိုကျမေးနရေတယျ။ ပွီးတော့ တခြို့က ပွောငျးရှှေ့တာ အိမျထောငျစု ပွောငျးတာရှိတယျ၊ တခြို့ဒီမှာနတောကွာတော့ အခုခတျေ မှတျပုံတငျမရှိဘူး ၊ အရငျက အမြိုးသားမှတျပုံတငျ ဆိုတာမြိုးပဲရှိတယျ။ အဲဒါတှနေဲ့ထည့ျလို့ရသလားဆိုတာ လိုကျမေးနရေတယျ။ တခြို့က သူတို့မှတျပုံတငျနဲ့ အိမျထောငျစုစာရငျးထဲမှာ ပါတဲ့ အခကြျအလကျတှေ လှဲနတောတှရှေိတယျ။ တခြို့က တော့ ကနြောျကို ပှင့ျပှင့ျလငျးလငျး ပွောပွတယျ၊ ဒီဘကျ အသကျကွီးရငျ အလုပျက မခန့ျတော့ဘူး ဆိုတော့ မှတျပုံတငျထဲမှာ အသကျကို ပွနျငယျလိုကျတယျ ။ သူတို့ဟာပွောငျးလိုကျ တာတှလေညျး ရှိတယျ။ အဲဒါတှကေတြော့ သနျးခေါငျးစာရငျး ထဲမှာ ပါတာနဲ့ သူကိုငျထားတဲ့ မှတျပုံတငျထဲက အခကြျအလကျတှေ မှားယှငျးနတောတှရှေိတယျ အခကြျအလကျတှေ။”
အခုဆိုရငျ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲအတှကျ ကွိုတငျမဲပေးဖို့ စာရငျးပေးထားတဲ့ သူတှေ နဲ့ ပတျသကျလို့ အလုပျသမားအရေး လုပျနသေူတှကေော မွနျမာအလုပျသမား သံအရာရှိတှပေါ အလုပျသမားတှရှေိတဲ့နရောအထိ ကှငျးဆငျးပွီး ဆှေးနှေးပွတာပုံစံ ၁၅ကို ကူညီဖွည့ျပေး ကွတာတှေ ရှိပမေဲ့ အလုပျသမားတှေ ကိုယျတိုငျက အခကျအခဲတှေ ရှိသလို တရားမဝငျ လာရောကျသူတှကေလညျး မဲပေးနိုငျခှင့ျတှေ မရကွပါဘူူး။ တခြို့ကလညျး ကိုဗဈအရေးပေါျ ကာလမှာ အလုပျလကျမဲ့တှေ ကွုံနရေခြိနျ စားဝတျနရေေး အခကျအခဲတှနေဲ့မို့မဲပေးဖို့လညျး စိတျမဝငျစား ကွသူတှေ ရှိတယျလို့လညျး အလုပျသမားရေး လုပျဆောငျနသေူတှကေ ဆိုပါတယျ။
