(Zawgyi/Unicode)
သမ္မတ ဒေါ်နယ်လ်ဒ် ထရမ့်အပေါ် တရားစွဲဆိုဖို့ စွဲချက်တွေကို အထက်လွှတ်တော်က ကြာသပတေးနေ့မှာ တရား ဝင်လက်ခံလိုက်ပြီဖြစ်တာကြောင့် ကြားနာစစ်ဆေးမှုကို စတင်တော့မှာဖြစ်ပါတယ်။
အမေရိကန်သမိုင်းတလျှောက် လက်ရှိ သမ္မတတဦးကို တရားစွဲဆိုတာ သုံးကြိမ်မြောက်ပဲရှိသေးတဲ့ တရားခွင်ကို ကြီးကြပ်မယ့် ပြည်ထောင်စု တရားရုံးချုပ် တရားသူကြီး ချုပ် John Roberts ကိုယ်တိုင် ကျမ်းကျိန်ပြီးသွားပြီဖြစ်သလို တရားသူကြီးတွေအဖြစ် ဆောင်ရွက်ရမယ့် အထက်လွှတ်တော် အမတ်တွေကိုလည်း တရားသူကြီးချုပ်က ကျမ်းကျိန်ပေးပြီးသွားပါပြီ။ ဒီအခြေအနေအပြည့်အစုံကို ကိုကျော်ကျော်သိန်းက ပြောပြပါမယ်။
လွန်ခဲ့တဲ့တလနီးပါးမှာ အောက်လွှတ်တော်က အတည်ပြု ဆုံးဖြတ်ထားတဲ့ သမ္မတထရမ့်ပ်အပေါ် စွဲချက်နှစ်ခုကို အထက် လွှတ်တော်ကို တရားဝင် တင်သွင်းလိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။
အထက်လွှတ်တော်မှာ ကြာသပတေးနေ့ကလုပ်တဲ့ အစီအစဉ်ဟာ ထူးထူးခြားခြား လုပ်ဆောင်တာမဟုတ်ဘဲ သမ္မတကို တရား စစ်ဆေးရေး သတ်မှတ်ထားတဲ့ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေအတိုင်းပဲ လုပ်ဆောင်ခဲ့တာပါ။
အထက်လွှတ်တော် တရားခွင်မှာ တရားလိုတွေအဖြစ် လုပ်ဆောင်ကြမယ့်၊ တရားဝင်အခေါ်အားဖြင့် မန်နေဂျာတွေဖြစ်တဲ့ အောက်လွှတ်တော်အမတ် ခုနစ်ဦးထဲက ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သူ အောက်လွှတ်တော်၊ ထောက်လှမ်းရေးကော်မတီဥက္ကဋ္ဌ Adam Schiff က သမ္မတအပေါ် စွဲချက်နှစ်ခုကို အထက် လွှတ်တော်မှာ တင်သွင်းပါတယ်။ ပထမစွဲချက်ကတော့ အာဏာအလွဲသုံးစား မှုပါ။
“၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် အမေရိကန် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲမှာ ပြည်ပအစိုးရတခုဖြစ်တဲ့ ယူကရိန်းအစိုးရက ဝင်ရောက် စွက်ဖက် လုပ်ဆောင်ပေးဖို့ Donald J. Trump ဟာ သူ့ရဲ့ လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာကို အသုံးပြု ပြောဆိုပြီးတော့ သမ္မတအာဏာကို အလွဲသုံးစားလုပ်ခဲ့ပါတယ်။”
သမ္မတကို တရားစွဲဆိုရေး စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုကို ၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂၄ ရက်နေ့မှာ အောက်လွှတ်တော်က စတင်ခဲ့ပြီး ဒီဇင်ဘာလ ၁၈ ရက်နေ့မှာ သမ္မတကို တရားစွဲဆိုဖို့ မဲခွဲဆုံးဖြတ်ခဲ့တာပါ။ အဲဒီလို စုံစမ်းစစ်ဆေးတဲ့ကာလအတွင်း အောက် လွှတ်တော်ကတောင်းဆိုတဲ့ အထောက်အထားတွေကိုပေးဖို့ အိမ်ဖြူတော်က ငြင်းဆိုခဲ့သလို အိမ်ဖြူတော်တာဝန်ရှိသူတွေထဲက သက်သေအဖြစ် လာရောက်ထွက်ဆိုဖို့ ဆင့်ခေါ်သူတွေကို စေလွှတ်ဖို့လည်း ငြင်းခဲ့ပါတယ်။
ဒီလုပ်ရပ်ဟာ လွှတ်တော်ရဲ့လုပ်ငန်းတွေကို နှောင့်ယှက်ဟန့်တားတာဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ စွဲချက်က အောက်လွှတ်တော်ရဲ့ ဒုတိယ စွဲချက်ဖြစ်ပါတယ်။
“သမ္မတကို တရားစွဲဆိုရေး လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာရှိတဲ့အတိုင်း အောက်လွှတ်တော်က ဆင့်ခေါ်ချက်တွေကို အစဉ် အလာမရှိ၊ ခြွင်းချက်မဲ့၊ သုံးသပ်ပိုင်းခြားမှုမရှိဘဲ အံတုကြဖို့ Donald J. Trump က ညွှန်ကြားခဲ့ပါတယ်။ သမ္မတထရမ့်ပ်ဟာ အခြေခံဥပဒေကို ချိုးဖောက် ကျူးလွန်တဲ့ လုပ်ရပ်မျိုးနဲ့ သမ္မတအာဏာကို အလွဲသုံးစားလုပ်ခဲ့ပါတယ်။”
Adam Schiff က စွဲချက်တွေကို တင်သွင်းပြီးတဲ့နောက် ဝါရှင်တန်စံတော်ချိန် နေ့လည် ၂ နာရီကျော်မှာ တရားသူကြီးချုပ် John Roberts ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပြီး တဆက်ထဲမှာပဲ အထက်လွှတ်တော်အမတ် ၁၀၀ ကို သူ့ရှေ့မှာ ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုစေပါတယ်။
အထက်လွှတ်တော်မှာ တရားစစ်ဆေးတာကို ရှေ့သီတင်းပတ် ဇန်နဝါရီလ ၂၁ ရက်မှာ စတင်မယ်လို့ အထက်လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ ရီပတ်ဘလီကန် လူများစုခေါင်းဆောင် Mitch McConnell က ဒီသီတင်းပတ်အစောပိုင်းမှာ ပြောထားပါတယ်။
ဒီတရားစစ်ဆေးမှု ကာလတလျှောက် တရားသူကြီးချုပ် John Roberts က တရားခွင်ကို ကြီးကြပ်သွားမှာဖြစ်ပြီး အထက် လွှတ်တော်အမတ်တွေအားလုံး တက်ရောက်ကြရမှာပါ။ တရားခွင်ဟာ အနည်းဆုံး သီတင်း နှစ်ပတ်ကနေ သုံးပတ် ကြာမယ်လို့ အထက်လွှတ်တော်အမတ် အတော်များများက ပြောကြပါတယ်။
အခုလို အထက်လွှတ်တော်မှာ တရားစွဲဆိုရေး လုပ်ငန်းစဉ်တွေ စတင်လိုက်တဲ့ တနေ့ထဲမှာပဲ အစိုးရလုပ်ငန်းများ တာဝန်ခံမှု ဆိုင်ရာရုံး (GAO) က အစီရင်ခံစာတခုထုတ်ပြန်ပြီး လွှတ်တော်ကအတည်ပြုထားတဲ့ ယူကရိန်းကိုပေးဖို့ စစ်ရေးအကူအညီကို ဆိုင်းငံ့ထားတာဟာ ဖက်ဒရယ်ဥပဒေကို ချိုးဖောက်တာဖြစ်တယ်လို့ ပြောလိုက်ပါတယ်။
ယူကရိန်းကိုပေးရမယ့် စစ်ရေးအကူအညီ ဒေါ်လာ သန်း ၄၀၀ နီးပါးကို သမ္မတကမပေးသေးဘဲ သူ့ရဲ့နိုင်ငံရေးပြိုင်ဘက်တဦး ဖြစ်သူ ဒုတိယသမ္မတဟောင်း Joe Biden နဲ့ သားဖြစ်သူ Hunter Biden တို့ကို ယူကရိန်းက စုံစမ်းစစ်ဆေးပေးဖို့ အရင် တောင်းဆိုခဲ့တာပါ။ ဒီကိစ္စဟာ သမ္မတကို တရားစွဲဆိုရေး အောက်လွှတ်တော်ရဲ့ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုမှာ အဓိကပါဝင်ခဲ့တဲ့ ကိစ္စရပ်တခု ဖြစ်ပါတယ်။
အစိုးရရဲ့လုပ်ဆောင်ချက်တွေကို စောင့်ကြည့်အကဲဖြတ်တဲ့ သီးခြားလွတ်လပ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းတခုဖြစ်တဲ့ GAO ရဲ့ အခု အစီရင် ခံစာပါ ကောက်ချက်ဟာ သမ္မတထရမ့်ပ်ကို တရားစွဲဆိုစစ်ဆေးမှုပေါ် ဘယ်လောက်ထိ သက်ရောက်မှုရှိမယ်ဆိုတာကတော့ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မရှိသေးပါဘူး။
အထက်လွှတ်တော်မှာ တရားစစ်ဆေးတဲ့အခါ သမ္မတအိမ်ဖြူတော်က ထိပ်တန်းတာဝန်ရှိသူတွေ လာရောက်ထွက်ဆိုဖို့ ဒီမိုကရက် တွေက တောင်းဆိုထားပေမယ့် လူများစုခေါင်းဆောင် Mitch McConnell က ဒီအချက်ကို လက်မခံသေးတာကြောင့် ခုချိန်ထိ ပြေလည်မှုမရသေးပါဘူး။
တရားစစ်ဆေးနေတဲ့ ကာလအတွင်းမှာပဲ သက်သေတွေ ဆင့်ခေါ်မယ် မဆင့်ခေါ်ဘူးဆိုတာ စဉ်းစားသုံးသပ်သွားမယ်လို့ မစ္စတာ McConnell က ပြောထားပါတယ်။
သမ္မတမှာအပြစ်ရှိတယ်၊ ရာထူးကနေဖယ်ရှားရမယ်ဆိုတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်မျိုး အထက်လွှတ်တော် တရားစစ်ဆေးမှုကနေ ထွက်လာ ဖို့အတွက် အထက်လွှတ်တော်အမတ် ၁၀၀ ထဲက သုံးပုံနှစ်ပုံရဲ့ထောက်ခံမှု လိုအပ်ပါတယ်။
လက်ရှိအထက်လွှတ်တော်မှာ ရီပတ်ဘလီကန်အမတ်က ၅၃ ယောက်ရှိပြီး ဒီမိုကရက်အမတ် ၄၅ ယောက်နဲ့ ဒီမိုကရက်ဘက် ယိမ်းတဲ့ တသီးပုဂ္ဂလအမတ်က ၂ ယောက်ရှိပါတယ်။ သမ္မတကို ရာထူးကဖယ်ရှားဖို့ ဒီမိုကရက်နဲ့ တသီးပုဂ္ဂလအမတ်တွေ အားလုံးက ထောက်ခံတယ်ဆိုရင်တောင်မှ အမတ်အရေအတွက် သုံးပုံနှစ်ပုံဖြစ်တဲ့ ၆၇ မဲရဖို့ ရီပတ်ဘလီကန်အမတ် အယောက် ၂၀ ထက်မနည်းရဲ့ ထောက်ခံမှုရဖို့လိုပါတယ်။
လက်ရှိအချိန်ထိကတော့ ဒီလိုထောက်ခံမယ်ဆိုတဲ့ အလားအလာမျိုး ပြောဆိုထားသူ ရီပတ်ဘလီကန်အမတ် တယောက်တလေ မှ မရှိသေးပါဘူး။
.......................
သမ်မတ Trump အပေါျ စှဲဆိုခကြျတှေ အထကျလှှတျတောျ လကျခံလိုကျပွီ
(Unicode)
သမ်မတ ဒေါျနယျလျဒျ ထရမ့ျအပေါျ တရားစှဲဆိုဖို့ စှဲခကြျတှကေို အထကျလှှတျတောျက ကွာသပတေးနေ့မှာ တရား ဝငျလကျခံလိုကျပွီဖွဈတာကွောင့ျ ကွားနာစဈဆေးမှုကို စတငျတော့မှာဖွဈပါတယျ။ အမရေိကနျသမိုငျးတလြှောကျ လကျရှိ သမ်မတတဦးကို တရားစှဲဆိုတာ သုံးကွိမျမွောကျပဲရှိသေးတဲ့ တရားခှငျကို ကွီးကွပျမယ့ျ ပွညျထောငျစု တရားရုံးခြုပျ တရားသူကွီး ခြုပျ John Roberts ကိုယျတိုငျ ကမြျးကြိနျပွီးသှားပွီဖွဈသလို တရားသူကွီးတှအေဖွဈ ဆောငျရှကျရမယ့ျ အထကျလှှတျတောျ အမတျတှကေိုလညျး တရားသူကွီးခြုပျက ကမြျးကြိနျပေးပွီးသှားပါပွီ။ ဒီအခွအေနအေပွည့ျအစုံကို ကိုကြောျကြောျသိနျးက ပွောပွပါမယျ။
လှနျခဲ့တဲ့တလနီးပါးမှာ အောကျလှှတျတောျက အတညျပွု ဆုံးဖွတျထားတဲ့ သမ်မတထရမ့ျပျအပေါျ စှဲခကြျနှဈခုကို အထကျ လှှတျတောျကို တရားဝငျ တငျသှငျးလိုကျတာဖွဈပါတယျ။
အထကျလှှတျတောျမှာ ကွာသပတေးနေ့ကလုပျတဲ့ အစီအစဉျဟာ ထူးထူးခွားခွား လုပျဆောငျတာမဟုတျဘဲ သမ်မတကို တရား စဈဆေးရေး သတျမှတျထားတဲ့ လုပျထုံးလုပျနညျးတှအေတိုငျးပဲ လုပျဆောငျခဲ့တာပါ။
အထကျလှှတျတောျ တရားခှငျမှာ တရားလိုတှအေဖွဈ လုပျဆောငျကွမယ့ျ၊ တရားဝငျအခေါျအားဖွင့ျ မနျနဂြောတှဖွေဈတဲ့ အောကျလှှတျတောျအမတျ ခုနဈဦးထဲက ခေါငျးဆောငျဖွဈသူ အောကျလှှတျတောျ၊ ထောကျလှမျးရေးကောျမတီဥက်ကဋ်ဌ Adam Schiff က သမ်မတအပေါျ စှဲခကြျနှဈခုကို အထကျ လှှတျတောျမှာ တငျသှငျးပါတယျ။ ပထမစှဲခကြျကတော့ အာဏာအလှဲသုံးစား မှုပါ။
“၂၀၂၀ ပွည့ျနှဈ အမရေိကနျ သမ်မတရှေးကောကျပှဲမှာ ပွညျပအစိုးရတခုဖွဈတဲ့ ယူကရိနျးအစိုးရက ဝငျရောကျ စှကျဖကျ လုပျဆောငျပေးဖို့ Donald J. Trump ဟာ သူ့ရဲ့ လုပျပိုငျခှင့ျအာဏာကို အသုံးပွု ပွောဆိုပွီးတော့ သမ်မတအာဏာကို အလှဲသုံးစားလုပျခဲ့ပါတယျ။”
သမ်မတကို တရားစှဲဆိုရေး စုံစမျးစဈဆေးမှုကို ၂၀၁၉ ခုနှဈ၊ စကျတငျဘာလ ၂၄ ရကျနေ့မှာ အောကျလှှတျတောျက စတငျခဲ့ပွီး ဒီဇငျဘာလ ၁၈ ရကျနေ့မှာ သမ်မတကို တရားစှဲဆိုဖို့ မဲခှဲဆုံးဖွတျခဲ့တာပါ။ အဲဒီလို စုံစမျးစဈဆေးတဲ့ကာလအတှငျး အောကျ လှှတျတောျကတောငျးဆိုတဲ့ အထောကျအထားတှကေိုပေးဖို့ အိမျဖွူတောျက ငွငျးဆိုခဲ့သလို အိမျဖွူတောျတာဝနျရှိသူတှထေဲက သကျသအေဖွဈ လာရောကျထှကျဆိုဖို့ ဆင့ျခေါျသူတှကေို စလှေှတျဖို့လညျး ငွငျးခဲ့ပါတယျ။
ဒီလုပျရပျဟာ လှှတျတောျရဲ့လုပျငနျးတှကေို နှောင့ျယှကျဟန့ျတားတာဖွဈတယျဆိုတဲ့ စှဲခကြျက အောကျလှှတျတောျရဲ့ ဒုတိယ စှဲခကြျဖွဈပါတယျ။
“သမ်မတကို တရားစှဲဆိုရေး လုပျပိုငျခှင့ျအာဏာရှိတဲ့အတိုငျး အောကျလှှတျတောျက ဆင့ျခေါျခကြျတှကေို အစဉျ အလာမရှိ၊ ခွှငျးခကြျမဲ့၊ သုံးသပျပိုငျးခွားမှုမရှိဘဲ အံတုကွဖို့ Donald J. Trump က ညှှနျကွားခဲ့ပါတယျ။ သမ်မတထရမ့ျပျဟာ အခွခေံဥပဒကေို ခြိုးဖောကျ ကြူးလှနျတဲ့ လုပျရပျမြိုးနဲ့ သမ်မတအာဏာကို အလှဲသုံးစားလုပျခဲ့ပါတယျ။”
Adam Schiff က စှဲခကြျတှကေို တငျသှငျးပွီးတဲ့နောကျ ဝါရှငျတနျစံတောျခြိနျ နေ့လညျ ၂ နာရီကြောျမှာ တရားသူကွီးခြုပျ John Roberts ကမြျးသစ်စာကြိနျဆိုပွီး တဆကျထဲမှာပဲ အထကျလှှတျတောျအမတျ ၁၀၀ ကို သူ့ရှေ့မှာ ကမြျးသစ်စာကြိနျဆိုစပေါတယျ။
အထကျလှှတျတောျမှာ တရားစဈဆေးတာကို ရှေ့သီတငျးပတျ ဇနျနဝါရီလ ၂၁ ရကျမှာ စတငျမယျလို့ အထကျလှှတျတောျဥက်ကဋ်ဌ ရီပတျဘလီကနျ လူမြားစုခေါငျးဆောငျ Mitch McConnell က ဒီသီတငျးပတျအစောပိုငျးမှာ ပွောထားပါတယျ။
ဒီတရားစဈဆေးမှု ကာလတလြှောကျ တရားသူကွီးခြုပျ John Roberts က တရားခှငျကို ကွီးကွပျသှားမှာဖွဈပွီး အထကျ လှှတျတောျအမတျတှအေားလုံး တကျရောကျကွရမှာပါ။ တရားခှငျဟာ အနညျးဆုံး သီတငျး နှဈပတျကနေ သုံးပတျ ကွာမယျလို့ အထကျလှှတျတောျအမတျ အတောျမြားမြားက ပွောကွပါတယျ။
အခုလို အထကျလှှတျတောျမှာ တရားစှဲဆိုရေး လုပျငနျးစဉျတှေ စတငျလိုကျတဲ့ တနေ့ထဲမှာပဲ အစိုးရလုပျငနျးမြား တာဝနျခံမှု ဆိုငျရာရုံး (GAO) က အစီရငျခံစာတခုထုတျပွနျပွီး လှှတျတောျကအတညျပွုထားတဲ့ ယူကရိနျးကိုပေးဖို့ စဈရေးအကူအညီကို ဆိုငျးငံ့ထားတာဟာ ဖကျဒရယျဥပဒကေို ခြိုးဖောကျတာဖွဈတယျလို့ ပွောလိုကျပါတယျ။
ယူကရိနျးကိုပေးရမယ့ျ စဈရေးအကူအညီ ဒေါျလာ သနျး ၄၀၀ နီးပါးကို သမ်မတကမပေးသေးဘဲ သူ့ရဲ့နိုငျငံရေးပွိုငျဘကျတဦး ဖွဈသူ ဒုတိယသမ်မတဟောငျး Joe Biden နဲ့ သားဖွဈသူ Hunter Biden တို့ကို ယူကရိနျးက စုံစမျးစဈဆေးပေးဖို့ အရငျ တောငျးဆိုခဲ့တာပါ။ ဒီကိစ်စဟာ သမ်မတကို တရားစှဲဆိုရေး အောကျလှှတျတောျရဲ့ စုံစမျးစဈဆေးမှုမှာ အဓိကပါဝငျခဲ့တဲ့ ကိစ်စရပျတခု ဖွဈပါတယျ။
အစိုးရရဲ့လုပျဆောငျခကြျတှကေို စောင့ျကွည့ျအကဲဖွတျတဲ့ သီးခွားလှတျလပျတဲ့ အဖှဲ့အစညျးတခုဖွဈတဲ့ GAO ရဲ့ အခု အစီရငျ ခံစာပါ ကောကျခကြျဟာ သမ်မတထရမ့ျပျကို တရားစှဲဆိုစဈဆေးမှုပေါျ ဘယျလောကျထိ သကျရောကျမှုရှိမယျဆိုတာကတော့ ရှငျးရှငျးလငျးလငျး မရှိသေးပါဘူး။
အထကျလှှတျတောျမှာ တရားစဈဆေးတဲ့အခါ သမ်မတအိမျဖွူတောျက ထိပျတနျးတာဝနျရှိသူတှေ လာရောကျထှကျဆိုဖို့ ဒီမိုကရကျ တှကေ တောငျးဆိုထားပမေယ့ျ လူမြားစုခေါငျးဆောငျ Mitch McConnell က ဒီအခကြျကို လကျမခံသေးတာကွောင့ျ ခုခြိနျထိ ပွလေညျမှုမရသေးပါဘူး။
တရားစဈဆေးနတေဲ့ ကာလအတှငျးမှာပဲ သကျသတှေေ ဆင့ျခေါျမယျ မဆင့ျခေါျဘူးဆိုတာ စဉျးစားသုံးသပျသှားမယျလို့ မစ်စတာ McConnell က ပွောထားပါတယျ။
သမ်မတမှာအပွဈရှိတယျ၊ ရာထူးကနဖေယျရှားရမယျဆိုတဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျမြိုး အထကျလှှတျတောျ တရားစဈဆေးမှုကနေ ထှကျလာ ဖို့အတှကျ အထကျလှှတျတောျအမတျ ၁၀၀ ထဲက သုံးပုံနှဈပုံရဲ့ထောကျခံမှု လိုအပျပါတယျ။
လကျရှိအထကျလှှတျတောျမှာ ရီပတျဘလီကနျအမတျက ၅၃ ယောကျရှိပွီး ဒီမိုကရကျအမတျ ၄၅ ယောကျနဲ့ ဒီမိုကရကျဘကျ ယိမျးတဲ့ တသီးပုဂ်ဂလအမတျက ၂ ယောကျရှိပါတယျ။ သမ်မတကို ရာထူးကဖယျရှားဖို့ ဒီမိုကရကျနဲ့ တသီးပုဂ်ဂလအမတျတှေ အားလုံးက ထောကျခံတယျဆိုရငျတောငျမှ အမတျအရအေတှကျ သုံးပုံနှဈပုံဖွဈတဲ့ ၆၇ မဲရဖို့ ရီပတျဘလီကနျအမတျ အယောကျ ၂၀ ထကျမနညျးရဲ့ ထောကျခံမှုရဖို့လိုပါတယျ။
လကျရှိအခြိနျထိကတော့ ဒီလိုထောကျခံမယျဆိုတဲ့ အလားအလာမြိုး ပွောဆိုထားသူ ရီပတျဘလီကနျအမတျ တယောကျတလေ မှ မရှိသေးပါဘူး။
