(Zawgyi/Unicode)
သောကြာနေ့က အွန်လိုင်းကနေ စတင်ကျင်းပတဲ့ အာရှပစိဖိတ်ခေါင်းဆောင်တွေရဲ့ ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲကို အမေရိကန် သမ္မတဒေါ်နယ်ထရမ့်နဲ့ တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ပင်တို့ပါ တက်ရောက်ခဲ့ကြပါတယ်။ ကုန်သွယ်ရေး ဆိုင်ရာ သဘောထားကွဲလွဲမှုတွေ ဆက်ရှိနေတဲ့ ဒီ ၂ နိုင်ငံခေါင်းဆောင် ၂ ဦးတက်ရောက်တဲ့ ဒီဆွေးနွေးပွဲမှာ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး ပြန်နလံထူစေဖို့နဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကပ်ရောဂါဆိုင်ရာတွေကို ဆွေးနွေးကြဖို့ရှိပါတယ်။
အခု ကျင်းပတဲ့ ၂၁ ကြိမ်မြောက် အာရှပစိဖိတ် နိုင်ငံများ စီးပွါးရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး (APEC) ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲကို မလေးရှားနိုင်ငံက ကမကထလုပ် ကျင်းပတာ ဖြစ်ပါတယ်။ စီးပါွးရေး ပြန်နလံထူလာစေမယ့် နိုင်ငံစုံပါဝင်ပြီး လွတ်လပ်ပွင့်လင်းမှုရှိတဲ့ ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ဆောင်ဖို့ အာရှပစိဖိတ်ခေါင်းဆောင်တွေက တောင်းဆိုခဲ့ကြ သလို ကိုယ့်နိုင်ငံအတွက်ပဲ ကိုယ်ကြည့်ပြီး ကိုယ်ကျိုးစီးပွါးကာကွယ်တဲ့ ကုန်သွယ်ရေးမူဝါဒတွေ မချမှတ်ကြဖို့ သတိပေး ခဲ့ကြပါတယ်။ တရုတ်သမ္မတ ရှီကတော့ တဖက်သတ်စီးပွါးရေးဟာ ကမ္ဘာ့စီးပွါးရေး အတွက် အန္တရာယ်ရှိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
၂၀၁၈ မှာ ကျင်းပတဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ APEC ထိပ်သီးညီလာခံတုန်းက အမေရိကန်နဲ့ တရုတ်တို့ကြား ကုန်သွယ်ရေးနဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ဆိုင်ရာ သဘောထား မတိုက်ဆိုင်ခဲ့တဲ့အတွက် APEC ညီလာခံ သမိုင်းမှာ ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် တရားဝင် ပူးတွဲကြေညာချက် မထုတ်ပြန်နိုင်ခဲ့ပါဘူး။
သမ္မတထရမ့်က ဒေါ်လာဘီလျံပေါင်းများစွာတန်ကြေးရှိတဲ့ တရုတ်ကုန်ပစ္စည်းတွေ အတွက် ကုန်သွယ်ခွန်တွေ ကောက်ခံခဲ့ရာကနေ ကမ္ဘာ့စီးပွါးရေးအင်အားကြီး ၂ နိုင်ငံကြား ကုန်သွယ်ရေး စစ်ပွဲတွေ စတင်ခဲ့တာပါ။
အိမ်ရှင်မလေးရှားနိုင်ငံက ဝန်ကြီးချုပ် Muhyiddin Yassin က APEC အဖွဲ့ကြီး အနေနဲ့ နိုင်ငံစုံ ကုန်သွယ်ရေးစံနစ်ပေါ် အခြေခံတဲ့ စည်းမျဉ်းတွေ အတိုင်းလုပ်ဆောင်ဖို့ ကတိထားတဲ့ အတိုင်း ဆောင်ရွက်ရေးကို ထိပ်တန်းဦးစားပေး သင့်တယ်လို့ ညီလာခံအဖွင့်မိန့်ခွန်းမှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ဈေးကွက်တည်ငြိမ်ရေးနဲ့ ကြိုတင်ခန့်မှန်းနိုင်မှုဟာ စီးပွါးရေးကပ်ဆိုဒ်နေချိန်တွေမှာတောင် ကုန်သွယ်ရေးနဲ့ ရင်းနှီးမြှပ်နှံမှု ဆက်လက်ရှင်သန်နေစေမယ့် ဗဟိုဒေါက်တိုင် ဖြစ်ပြီး ဒါဟာ APEC အဖွဲ့ဝင်တွေရဲ့ စီးပွါးရေးအတွက် အရေးပါကြောင်း လည်း ပြောပါတယ်။
APEC အစည်းအဝေးကို နယူးဇီလန်ဝန်ကြီးချုပ် Jacinda Ardern ၊ ဂျပန်ဝန်ကြီးချုပ် Yoshihide Suga ၊ ရုရှားသမ္မတ Vladamir Putin နဲ့ ကနေဒါဝန်ကြီးချုပ် Justin Trudeau တို့လည်း တက်ရောက်ခဲ့ကြပါတယ်။
............
အာရှ-ပစိဖိတျ အှနျလိုငျး ထိပျသီးစညျးဝေးပှဲကို ကနျ နဲ့ တရုတျသမ်မတတို့တကျ
(Unicode)
သောကွာနေ့က အှနျလိုငျးကနေ စတငျကငြျးပတဲ့ အာရှပစိဖိတျခေါငျးဆောငျတှရေဲ့ ထိပျသီးဆှေးနှေးပှဲကို အမရေိကနျ သမ်မတဒေါျနယျထရမ့ျနဲ့ တရုတျသမ်မတ ရှီကငြ့ျပငျတို့ပါ တကျရောကျခဲ့ကွပါတယျ။ ကုနျသှယျရေး ဆိုငျရာ သဘောထားကှဲလှဲမှုတှေ ဆကျရှိနတေဲ့ ဒီ ၂ နိုငျငံခေါငျးဆောငျ ၂ ဦးတကျရောကျတဲ့ ဒီဆှေးနှေးပှဲမှာ ကမ်ဘာ့စီးပှားရေး ပွနျနလံထူစဖေို့နဲ့ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကပျရောဂါဆိုငျရာတှကေို ဆှေးနှေးကွဖို့ရှိပါတယျ။
အခု ကငြျးပတဲ့ ၂၁ ကွိမျမွောကျ အာရှပစိဖိတျ နိုငျငံမြား စီးပှါးရေးပူးပေါငျးဆောငျရှကျရေး (APEC) ထိပျသီးဆှေးနှေးပှဲကို မလေးရှားနိုငျငံက ကမကထလုပျ ကငြျးပတာ ဖွဈပါတယျ။ စီးပါှးရေး ပွနျနလံထူလာစမေယ့ျ နိုငျငံစုံပါဝငျပွီး လှတျလပျပှင့ျလငျးမှုရှိတဲ့ ကုနျသှယျရေး လုပျဆောငျဖို့ အာရှပစိဖိတျခေါငျးဆောငျတှကေ တောငျးဆိုခဲ့ကွ သလို ကိုယ့ျနိုငျငံအတှကျပဲ ကိုယျကွည့ျပွီး ကိုယျကြိုးစီးပှါးကာကှယျတဲ့ ကုနျသှယျရေးမူဝါဒတှေ မခမြှတျကွဖို့ သတိပေး ခဲ့ကွပါတယျ။ တရုတျသမ်မတ ရှီကတော့ တဖကျသတျစီးပှါးရေးဟာ ကမ်ဘာ့စီးပှါးရေး အတှကျ အန်တရာယျရှိတယျလို့ ပွောပါတယျ။
၂၀၁၈ မှာ ကငြျးပတဲ့ ပွီးခဲ့တဲ့ APEC ထိပျသီးညီလာခံတုနျးက အမရေိကနျနဲ့ တရုတျတို့ကွား ကုနျသှယျရေးနဲ့ ရငျးနှီးမွှုပျနှံမှု ဆိုငျရာ သဘောထား မတိုကျဆိုငျခဲ့တဲ့အတှကျ APEC ညီလာခံ သမိုငျးမှာ ပထမဆုံးအကွိမျအဖွဈ တရားဝငျ ပူးတှဲကွညောခကြျ မထုတျပွနျနိုငျခဲ့ပါဘူး။
သမ်မတထရမ့ျက ဒေါျလာဘီလြံပေါငျးမြားစှာတနျကွေးရှိတဲ့ တရုတျကုနျပစ်စညျးတှေ အတှကျ ကုနျသှယျခှနျတှေ ကောကျခံခဲ့ရာကနေ ကမ်ဘာ့စီးပှါးရေးအငျအားကွီး ၂ နိုငျငံကွား ကုနျသှယျရေး စဈပှဲတှေ စတငျခဲ့တာပါ။
အိမျရှငျမလေးရှားနိုငျငံက ဝနျကွီးခြုပျ Muhyiddin Yassin က APEC အဖှဲ့ကွီး အနနေဲ့ နိုငျငံစုံ ကုနျသှယျရေးစံနဈပေါျ အခွခေံတဲ့ စညျးမဉြျးတှေ အတိုငျးလုပျဆောငျဖို့ ကတိထားတဲ့ အတိုငျး ဆောငျရှကျရေးကို ထိပျတနျးဦးစားပေး သင့ျတယျလို့ ညီလာခံအဖှင့ျမိန့ျခှနျးမှာ ပွောကွားခဲ့ပါတယျ။ဈေးကှကျတညျငွိမျရေးနဲ့ ကွိုတငျခန့ျမှနျးနိုငျမှုဟာ စီးပှါးရေးကပျဆိုဒျနခြေိနျတှမှောတောငျ ကုနျသှယျရေးနဲ့ ရငျးနှီးမွှပျနှံမှု ဆကျလကျရှငျသနျနစေမေယ့ျ ဗဟိုဒေါကျတိုငျ ဖွဈပွီး ဒါဟာ APEC အဖှဲ့ဝငျတှရေဲ့ စီးပှါးရေးအတှကျ အရေးပါကွောငျး လညျး ပွောပါတယျ။
APEC အစညျးအဝေးကို နယူးဇီလနျဝနျကွီးခြုပျ Jacinda Ardern ၊ ဂပြနျဝနျကွီးခြုပျ Yoshihide Suga ၊ ရုရှားသမ်မတ Vladamir Putin နဲ့ ကနဒေါဝနျကွီးခြုပျ Justin Trudeau တို့လညျး တကျရောကျခဲ့ကွပါတယျ။
