(Zawgyi / Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံ အပါအဝင် နိုင်ငံတကာက ပြဿနာတွေကို သံတမန်ရေး နည်းလမ်းတွေနဲ့ အပြင်းအထန် ကြိုးပမ်းမယ့်အကြောင်း အမေရိကန်သမ္မတ Joe Biden က ဒီသီတင်းပတ် အစောပိုင်းမှာပဲ ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံ မိန့်ခွန်းမှာ ပြောဆိုသွားပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း စစ်အာဏာသိမ်းမှုနောက်ပိုင်း နိုင်ငံရေး၊ လူ့အခွင့်အရေး ပြဿနာတွေ ကြီးထွားလာနေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက အခြေအနေတွေကို ဖြေရှင်းရာမှာ ဒီထက်ပို ထိရောက်တဲ့ နည်းလမ်းတွေ လိုအပ်နေတယ်လို့ အကဲခတ်တချို့က မြင်ကြပါတယ်။ ဝါရှင်တန်အခြေစိုက် မဟာဗျူဟာနဲ့ နိုင်ငံတကာလေ့လာရေးစင်တာ (CSIS) က Michael Martin ကတော့ အမေရိကန် အနေနဲ့ အထူးကိုယ်စားလှယ်တယောက် ခန့်အပ်ပြီး မြန်မာ့အရေး ဖြေရှင်းသင့်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ CSIS ရဲ့ အရှေ့တောင်အာရှ အစီအစဉ်က မြန်မာဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ Michael Martin ကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းက ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားတဲ့ အထဲက တချို့ကို မသိင်္ဂီထိုက် ကောက်နုတ် တင်ပြပေးထားပါတယ်။
မဟာဗျူဟာနဲ့ နိုင်ငံတကာလေ့လာရေးစင်တာ (CSIS) ရဲ့ အရှေ့တောင်အာရှ အစီအစဉ်က မြန်မာဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ Michael Martin က အမေရိကန်ရဲ့ မြန်မာဆိုင်ရာ မူဝါဒ ပြန်သုံးသပ်ခြင်း - Revisiting U.S. Policy in Myanmar ဆိုတဲ့ သုံးသပ်ချက်ကို စက်တင်ဘာလ ၂၄ ရက်နေ့က ထုတ်တာမှာ မြန်မာ့မူဝါဒဆိုင်ရာ ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေး အထူးကိုယ်စားလှယ်တဦး ခန့်အပ်ဖို့ လွှတ်တော်ကို တိုက်တွန်းထားတာပါ။ ဒီလို ခန့်အပ် ဆောင်ရွက်နိုင်ရင် စစ်တပ်အကြီးအကဲ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်နဲ့ စစ်တပ်အကြီးအကဲတွေအပေါ် အမေရိကန်ရဲ့ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုက ပိုပြီး ထိရောက်ပြင်းထန်မှု ရှိလာမယ်လို့ ယူဆကြောင်း Michael Martin က ဗွီအိုအေကို ဖြေပါတယ်။
“နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနနဲ့ ပြည်ပအစိုးရတွေကြား၊ အမေရိကန် ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာနကြား ဆက်သွယ်ဆောင်ရွက်နိုင်မယ့် ပုဂ္ဂိုလ်တဦးကို အဆိုပြုဖို့ သမ္မတ Biden ကို လွှတ်တော်က တိုက်တွန်းရမယ့်အချိန်လို့ ကျနော်ထင်ပါတယ်။ ဒါမှလည်း စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ကို ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှု တိုးမြှင့်နိုင်မှာဖြစ်ပြီး မင်းအောင်လှိုင်နဲ့ တပ်မတော် အကြီးတန်းအရာရှိတွေ စစ်အာဏာသိမ်းမှု၊ စစ်အစိုးရကို ဆက်ထိန်းထားနိုင်ရေး အခက်အခဲတွေ့စေမှာ ဖြစ်သလို လက်ရှိ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေ၊ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေ၊ CDM လှုပ်ရှားမှုမှာ ပါဝင်သူတွေကို လက်ရှိ တိုက်ခိုက်နေတဲ့ မြန်မာ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေအတွက် လက်နက်၊ အသုံးအဆောင်တွေနဲ့ ထောက်ပံ့ရေးလုပ်ဖို့ သူတို့အတွက် ပိုပြီးလည်း အခက်တွေ့နေိုင်ပါတယ်။ မြန်မာလူထုကို ဖိနှိပ် နှိပ်ကွပ်မှု ဆက်လုပ်နိုင်ရေး အခက်တွေ့သွားအောင် လုပ်ဖို့ပါ။ လက်ရှိ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတချို့ ရှိပေမယ့်လည်း ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှာ စစ်တပ်ခေါင်းဆောင်ပိုင်း စခဲ့တဲ့ လုပ်ရပ်မျိုးတွေကို ခက်ခဲသွားအောင် လုပ်နိုင်ဖို့အတွက် မလုံလောက်ပါဘူး။”
မြန်မာနိုင်ငံတွင်း အကြမ်းဖက်မှုတွေ အဆုံးသတ်ပြီး ဒီမိုကရေစီ ပြန်လည်ကျင့်သုံးရေး အမေရိကန်ဘက်က အားပေးဆောင်ရွက်မှုက တိုးတက်မှု သိပ်မတွေ့ရဘူးလို့လည်း CSIS ရဲ့ မြန်မာ့အရေး ကျွမ်းကျင်သူ Michael Martin က ထောက်ပြပြီး အမေရိကန် အစိုးရနဲ့ လွှတ်တော်ဘက်က မြန်မာဆိုင်ရာ မူဝါဒကို ပြန်သုံးသပ်ပြီး နိုင်ငံတွင်း လက်ရှိဖြစ်နေတဲ့ နိုင်ငံရေးနဲ့ စစ်ရေးအခြေအနေတွေနဲ့ လိုက်ဖက်တဲ့ မဟာဗျူဟာတရပ် ချမှတ်ဖို့လည်း သူက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
“အခုအချိန်မှာတော့ အခြေအနေကို ငြိမ်းချမ်းစွာ ဖြေရှင်းရေး လမ်းကြောင်းကို ဦးတည်နေတဲ့ပုံ မရှိပါဘူး။ အသေးစိတ်လည်း ကျနော် ရှင်းပြနိုင်ပါတယ်။ နောက်ထပ် အရေးကြီးတဲ့ အချက်တခုကတော့ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ မတိုင်ခင်က ရှိခဲ့တဲ့ အစိုးရက အပြည့်အဝ ဒီမိုကရေစီအစိုးရ မဟုတ်ပါဘူး။ စစ်တပ်က ရေးဆွဲခဲ့တဲ့ အခြေခံဥပဒေအရ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ စစ်တပ် - အရပ်ဘက် ပေါင်းစပ်အစိုးရ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအစိုးရထဲမှာ ရွေးကောက်ခံတွေထက် စစ်တပ်ကို ပိုပြီး အာဏာပေးထားတာဖြစ်ပြီး လွှတ်တော်ကို ချုပ်ကိုင်ထားပြီး အမှန်မှာကတော့ အစိုးရချုပ်ကိုင်မှုကို ကန့်သတ်ထားချက် ဒါမှမဟုတ်လည်း ဗဟိုအစိုးရအပေါ် ချုပ်ကိုင်ထားမှု ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အပြည့်အဝ ဒီမိုကရေစီ မဟုတ်ပါဘူး။ တဖက်မှာလည်း အထူးသဖြင့် တိုင်းရင်းသားဒေသတွေမှာ ၂၀၁၀ မှာ မဲမပေးနိုင်ခဲ့ကြသလို ၂၀၁၅ မှာလည်း မဲမပေးခဲ့နိုင်၊ ၂၀၂၀ မှာလည်း မဲမထည့်နိုင်ခဲ့သူ အများအပြား ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံမှာ အစိုးရတရပ် အပြည့်အဝ ဖွဲ့စည်းနိုင်မယ့် အပြည့်အဝ လွတ်လပ်ပြီး မျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ မရှိခဲ့သေးပါဘူး။ အရင် စစ်အစိုးရနဲ့ စာရင်တော့ ပိုပြီး ကောင်းခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း အပြည့်အဝ ဒီမိုကရေစီ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် ဒီမိုကရေစီ မရှိတာကြောင့် အပြည့်အဝ ဒီမိုကရေစီ ပြန်လည်ကျင့်သုံးဖို့ မရှိပါဘူး။ မြန်မာလူထုကတော့ ဒီမိုကရေစီ အပြည့်အဝရဖို့ ကြိုးစားနေကြပုံ ရှိပါတယ်။”
အမေရိကန်ရဲ့ မြန်မာဆိုင်ရာမူဝါဒ ပြန်သုံးသပ်ခြင်းဆိုတဲ့ သုံးသပ်ချက်မှာတော့ လက်ရှိ မြန်မာ့အရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အချက် ၆ ချက် တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင်း အကြမ်းဖက်မှုတွေကြောင့် ထွက်ပြေး၊ တိမ်းရှောင်ရသူတွေကို လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှု အကူအညီပေးနိုင်ရေးအတွက် အကူအညီပေးရေး အဖွဲ့အစည်းအတွေနဲ့ တိုက်ရိုက် ချိတ်ဆက် ဆောင်ရွက်ဖို့လည်း အကြံပြုထားပါတယ်။ မြန်မာစစ်တပ် ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ စစ်ကောင်စီ အကြီးတန်း တာဝန်ရှိသူတွေကို အမေရိကန် အစိုးရဘက်က ပိုပြီး ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှု ချမှတ်ဖို့လည်း တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
နယူးယောက် ကုလသမဂ္ဂရုံးချုပ်က နိုင်ငံတကာခေါင်းဆောင်တွေ ပါဝင်တက်ရောက်နေတဲ့ နှစ်ပတ်လည် အထွေထွေညီလာခံမှာ အမေရိကန်သမ္မတ Joe Biden အင်္ဂါနေ့က မိန့်ခွန်းပြောရာမှာတော့ မြန်မာနိုင်ငံ အပါအဝင် ကမ္ဘာတဝန်းက ဖိနှိပ်မှုတွေ၊ ပဋိပက္ခတွေ၊ ရာသီဥတု ဖောက်ပြန်မှုတွေနဲ့ ကပ်ရောဂါတွေလို စိန်ခေါ်မှုတွေကို ဖြေရှင်းရာမှာ အမေရိကန်က သံတမန်ရေး နည်းလမ်းတွေနဲ့ အပြင်းအထန် ကြိုးပမ်းသွားမှာဖြစ်ကြောင်း ထည့်သွင်းပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
------------------------
(Unicode)
မွနျမာဆိုငျရာ အမရေိကနျမူဝါဒ ပွနျဆနျးစဈဖို့ ကနျပညာရှငျ တိုကျတှနျး
မွနျမာနိုငျငံ အပါအဝငျ နိုငျငံတကာက ပွူနာတှကေို သံတမနျရေး နညျးလမျးတှနေဲ့ အပွငျးအထနျ ကွိုးပမျးမယ့ျအကွောငျး အမရေိကနျသမ်မတ Joe Biden က ဒီသီတငျးပတျ အစောပိုငျးမှာပဲ ကုလသမဂ်ဂ အထှထှေညေီလာခံ မိန့ျခှနျးမှာ ပွောဆိုသှားပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျလညျး စဈအာဏာသိမျးမှုနောကျပိုငျး နိုငျငံရေး၊ လူ့အခှင့ျအရေး ပွူနာတှေ ကွီးထှားလာနတေဲ့ မွနျမာနိုငျငံက အခွအေနတှေကေို ဖွရှေငျးရာမှာ ဒီထကျပို ထိရောကျတဲ့ နညျးလမျးတှေ လိုအပျနတေယျလို့ အကဲခတျတခြို့က မွငျကွပါတယျ။ ဝါရှငျတနျအခွစေိုကျ မဟာဗြူဟာနဲ့ နိုငျငံတကာလေ့လာရေးစငျတာ (CSIS) က Michael Martin ကတော့ အမရေိကနျ အနနေဲ့ အထူးကိုယျစားလှယျတယောကျ ခန့ျအပျပွီး မွနျမာ့အရေး ဖွရှေငျးသင့ျတယျလို့ ပွောပါတယျ။ CSIS ရဲ့ အရှေ့တောငျအာရှ အစီအစဉျက မွနျမာဆိုငျရာ ကြှမျးကငြျသူ Michael Martin ကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးက ဆကျသှယျမေးမွနျးထားတဲ့ အထဲက တခြို့ကို မသိငျ်ဂီထိုကျ ကောကျနုတျ တငျပွပေးထားပါတယျ။
မဟာဗြူဟာနဲ့ နိုငျငံတကာလေ့လာရေးစငျတာ (CSIS) ရဲ့ အရှေ့တောငျအာရှ အစီအစဉျက မွနျမာဆိုငျရာ ကြှမျးကငြျသူ Michael Martin က အမရေိကနျရဲ့ မွနျမာဆိုငျရာ မူဝါဒ ပွနျသုံးသပျခွငျး - Revisiting U.S. Policy in Myanmar ဆိုတဲ့ သုံးသပျခကြျကို စကျတငျဘာလ ၂၄ ရကျနေ့က ထုတျတာမှာ မွနျမာ့မူဝါဒဆိုငျရာ ပေါငျးစပျညှိနှိုငျးရေး အထူးကိုယျစားလှယျတဦး ခန့ျအပျဖို့ လှှတျတောျကို တိုကျတှနျးထားတာပါ။ ဒီလို ခန့ျအပျ ဆောငျရှကျနိုငျရငျ စဈတပျအကွီးအကဲ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျနဲ့ စဈတပျအကွီးအကဲတှအေပေါျ အမရေိကနျရဲ့ ဒဏျခတျပိတျဆို့မှုက ပိုပွီး ထိရောကျပွငျးထနျမှု ရှိလာမယျလို့ ယူဆကွောငျး Michael Martin က ဗှီအိုအကေို ဖွပေါတယျ။
“နိုငျငံခွားရေး ဝနျကွီးဌာနနဲ့ ပွညျပအစိုးရတှကွေား၊ အမရေိကနျ ဘဏ်ဍာရေးဝနျကွီးဌာနကွား ဆကျသှယျဆောငျရှကျနိုငျမယ့ျ ပုဂ်ဂိုလျတဦးကို အဆိုပွုဖို့ သမ်မတ Biden ကို လှှတျတောျက တိုကျတှနျးရမယ့ျအခြိနျလို့ ကနြောျထငျပါတယျ။ ဒါမှလညျး စဈအုပျခြုပျရေးအဖှဲ့ကို ဒဏျခတျပိတျဆို့မှု တိုးမွှင့ျနိုငျမှာဖွဈပွီး မငျးအောငျလှိုငျနဲ့ တပျမတောျ အကွီးတနျးအရာရှိတှေ စဈအာဏာသိမျးမှု၊ စဈအစိုးရကို ဆကျထိနျးထားနိုငျရေး အခကျအခဲတှေ့စမှော ဖွဈသလို လကျရှိ တိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှေ၊ ပွညျသူ့ကာကှယျရေးတပျဖှဲ့တှေ၊ CDM လှုပျရှားမှုမှာ ပါဝငျသူတှကေို လကျရှိ တိုကျခိုကျနတေဲ့ မွနျမာ လုံခွုံရေးတပျဖှဲ့တှအေတှကျ လကျနကျ၊ အသုံးအဆောငျတှနေဲ့ ထောကျပံ့ရေးလုပျဖို့ သူတို့အတှကျ ပိုပွီးလညျး အခကျတှေ့နေိုငျပါတယျ။ မွနျမာလူထုကို ဖိနှိပျ နှိပျကှပျမှု ဆကျလုပျနိုငျရေး အခကျတှေ့သှားအောငျ လုပျဖို့ပါ။ လကျရှိ ဒဏျခတျပိတျဆို့မှုတခြို့ ရှိပမေယ့ျလညျး ဖဖေောျဝါရီလ ၁ ရကျနေ့မှာ စဈတပျခေါငျးဆောငျပိုငျး စခဲ့တဲ့ လုပျရပျမြိုးတှကေို ခကျခဲသှားအောငျ လုပျနိုငျဖို့အတှကျ မလုံလောကျပါဘူး။”
မွနျမာနိုငျငံတှငျး အကွမျးဖကျမှုတှေ အဆုံးသတျပွီး ဒီမိုကရစေီ ပွနျလညျကငြ့ျသုံးရေး အမရေိကနျဘကျက အားပေးဆောငျရှကျမှုက တိုးတကျမှု သိပျမတှေ့ရဘူးလို့လညျး CSIS ရဲ့ မွနျမာ့အရေး ကြှမျးကငြျသူ Michael Martin က ထောကျပွပွီး အမရေိကနျ အစိုးရနဲ့ လှှတျတောျဘကျက မွနျမာဆိုငျရာ မူဝါဒကို ပွနျသုံးသပျပွီး နိုငျငံတှငျး လကျရှိဖွဈနတေဲ့ နိုငျငံရေးနဲ့ စဈရေးအခွအေနတှေနေဲ့ လိုကျဖကျတဲ့ မဟာဗြူဟာတရပျ ခမြှတျဖို့လညျး သူက တိုကျတှနျးထားပါတယျ။
“အခုအခြိနျမှာတော့ အခွအေနကေို ငွိမျးခမြျးစှာ ဖွရှေငျးရေး လမျးကွောငျးကို ဦးတညျနတေဲ့ပုံ မရှိပါဘူး။ အသေးစိတျလညျး ကနြောျ ရှငျးပွနိုငျပါတယျ။ နောကျထပျ အရေးကွီးတဲ့ အခကြျတခုကတော့ ဖဖေောျဝါရီလ ၁ ရကျနေ့ မတိုငျခငျက ရှိခဲ့တဲ့ အစိုးရက အပွည့ျအဝ ဒီမိုကရစေီအစိုးရ မဟုတျပါဘူး။ စဈတပျက ရေးဆှဲခဲ့တဲ့ အခွခေံဥပဒအေရ ဖှဲ့စညျးထားတဲ့ စဈတပျ - အရပျဘကျ ပေါငျးစပျအစိုးရ ဖွဈပါတယျ။ ဒီအစိုးရထဲမှာ ရှေးကောကျခံတှထေကျ စဈတပျကို ပိုပွီး အာဏာပေးထားတာဖွဈပွီး လှှတျတောျကို ခြုပျကိုငျထားပွီး အမှနျမှာကတော့ အစိုးရခြုပျကိုငျမှုကို ကန့ျသတျထားခကြျ ဒါမှမဟုတျလညျး ဗဟိုအစိုးရအပေါျ ခြုပျကိုငျထားမှု ဖွဈပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ အပွည့ျအဝ ဒီမိုကရစေီ မဟုတျပါဘူး။ တဖကျမှာလညျး အထူးသဖွင့ျ တိုငျးရငျးသားဒသေတှမှော ၂၀၁၀ မှာ မဲမပေးနိုငျခဲ့ကွသလို ၂၀၁၅ မှာလညျး မဲမပေးခဲ့နိုငျ၊ ၂၀၂၀ မှာလညျး မဲမထည့ျနိုငျခဲ့သူ အမြားအပွား ရှိပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ မွနျမာနိုငျငံမှာ အစိုးရတရပျ အပွည့ျအဝ ဖှဲ့စညျးနိုငျမယ့ျ အပွည့ျအဝ လှတျလပျပွီး မြှတတဲ့ ရှေးကောကျပှဲ မရှိခဲ့သေးပါဘူး။ အရငျ စဈအစိုးရနဲ့ စာရငျတော့ ပိုပွီး ကောငျးခဲ့ပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျလညျး အပွည့ျအဝ ဒီမိုကရစေီ မဟုတျပါဘူး။ ဒါကွောင့ျ ဒီမိုကရစေီ မရှိတာကွောင့ျ အပွည့ျအဝ ဒီမိုကရစေီ ပွနျလညျကငြ့ျသုံးဖို့ မရှိပါဘူး။ မွနျမာလူထုကတော့ ဒီမိုကရစေီ အပွည့ျအဝရဖို့ ကွိုးစားနကွေပုံ ရှိပါတယျ။”
အမရေိကနျရဲ့ မွနျမာဆိုငျရာမူဝါဒ ပွနျသုံးသပျခွငျးဆိုတဲ့ သုံးသပျခကြျမှာတော့ လကျရှိ မွနျမာ့အရေးနဲ့ ပတျသကျပွီး အခကြျ ၆ ခကြျ တိုကျတှနျးထားပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံတှငျး အကွမျးဖကျမှုတှကွေောင့ျ ထှကျပွေး၊ တိမျးရှောငျရသူတှကေို လူသားခငြျး စာနာထောကျထားမှု အကူအညီပေးနိုငျရေးအတှကျ အကူအညီပေးရေး အဖှဲ့အစညျးအတှနေဲ့ တိုကျရိုကျ ခြိတျဆကျ ဆောငျရှကျဖို့လညျး အကွံပွုထားပါတယျ။ မွနျမာစဈတပျ ခေါငျးဆောငျတှနေဲ့ စဈကောငျစီ အကွီးတနျး တာဝနျရှိသူတှကေို အမရေိကနျ အစိုးရဘကျက ပိုပွီး ပွငျးပွငျးထနျထနျ ဒဏျခတျပိတျဆို့မှု ခမြှတျဖို့လညျး တိုကျတှနျးထားပါတယျ။
နယူးယောကျ ကုလသမဂ်ဂရုံးခြုပျက နိုငျငံတကာခေါငျးဆောငျတှေ ပါဝငျတကျရောကျနတေဲ့ နှဈပတျလညျ အထှထှေညေီလာခံမှာ အမရေိကနျသမ်မတ Joe Biden အငျ်ဂါနေ့က မိန့ျခှနျးပွောရာမှာတော့ မွနျမာနိုငျငံ အပါအဝငျ ကမ်ဘာတဝနျးက ဖိနှိပျမှုတှေ၊ ပဋိပက်ခတှေ၊ ရာသီဥတု ဖောကျပွနျမှုတှနေဲ့ ကပျရောဂါတှလေို စိနျခေါျမှုတှကေို ဖွရှေငျးရာမှာ အမရေိကနျက သံတမနျရေး နညျးလမျးတှနေဲ့ အပွငျးအထနျ ကွိုးပမျးသှားမှာဖွဈကွောငျး ထည့ျသှငျးပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။
